Jak rozliczać poszczególne dostawy w transakcji łańcuchowej

Mianem transakcji łańcuchowej określa się taki rodzaj transakcji, w której uczestniczą co najmniej trzy podmioty i przebiega ona w ten sposób, że towar jest wysyłany od pierwszego dostawcy do ostatniego nabywcy. Pomimo tego, że towar faktycznie został wydany tylko raz, pomiędzy pierwszym i ostatnim podmiotem w łańcuchu dostaw, każdy z uczestników transakcji łańcuchowej (z wyjątkiem nabywcy towaru) rozpoznaje u siebie dostawę towaru. Ze względu na to, że w łańcuchu dostaw następuje jedno przemieszczenie towarów, tylko jedna dostawa może być tzw. dostawą ruchomą, rozliczaną jako ekport towarów lub WDT, gdy towar jest przemieszczany między różnymi krajami.

Na podstawową zasadę określającą miejsce opodatkowania „dostawy ruchomej” wskazuje art. 22 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, zgodnie z którym miejscem dostawy towarów - w przypadku towarów wysyłanych lub transportowanych przez dokonującego ich dostawy, ich nabywcę lub przez osobę trzecią - jest miejsce, w którym towary znajdują się w momencie rozpoczęcia wysyłki lub transportu do nabywcy.

Z kolei z art. 22 ust. 2 i 3 ustawy o VAT wynika, że w przypadku gdy kilka podmiotów dokonuje dostawy tego samego towaru w ten sposób, że pierwszy z nich wydaje ten towar bezpośrednio ostatniemu w kolejności nabywcy, przy czym towar ten jest wysyłany lub transportowany, to wysyłka lub transport tego towaru jest przyporządkowana tylko jednej dostawie. Jeżeli towar jest wysyłany lub transportowany przez nabywcę, który dokonuje również jego dostawy, przyjmuje się, że wysyłka lub transport jest przyporządkowana dostawie dokonanej dla tego nabywcy, chyba że z warunków dostawy wynika, że wysyłkę lub transport towaru należy przyporządkować jego dostawie. W takim przypadku dostawę towarów, która:

1) poprzedza wysyłkę lub transport towarów, uznaje się za dokonaną w miejscu rozpoczęcia wysyłki lub transportu towarów,

2) następuje po wysyłce lub transporcie towarów, uznaje się za dokonaną w miejscu zakończenia wysyłki lub transportu towarów.