(1)

Zgodnie z art. 3 ust. 2 lit. b) rozporządzenia (UE) 2019/1241 środki techniczne mają przyczynić się do ograniczenia do minimum i w miarę możliwości do wyeliminowania będących wynikiem rybołówstwa przypadkowych połowów wrażliwych gatunków morskich, w tym gatunków wymienionych w dyrektywie Rady 92/43/EWG (2) i dyrektywie Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/147/WE (3).

(2)

Zgodnie z art. 21 rozporządzenia (UE) 2019/1241 we wspólnym zaleceniu przedkładanym do celów przyjęcia środków, o których mowa w art. 15 ust. 2, dotyczących ochrony gatunków i siedlisk wrażliwych, można w szczególności określać wykorzystanie środków dodatkowych lub alternatywnych wobec środków, o których mowa w załączniku XIII, w celu zminimalizowania przypadkowych połowów gatunków, o których mowa w art. 11; przedstawiać informacje na temat skuteczności istniejących środków ochrony i mechanizmów monitorowania; oraz określać ograniczenia dotyczące używania określonych narzędzi połowowych lub wprowadzać całkowity zakaz stosowania określonych narzędzi połowowych w obszarze, w którym narzędzia te stanowią zagrożenie dla stanu ochrony gatunków w tym obszarze zgodnie z art. 10 i 11 lub innych siedlisk wrażliwych. Art. 11 ust. 1 odnosi się do ssaków morskich lub gadów morskich wymienionych w załącznikach II i IV do dyrektywy 92/43/EWG oraz gatunków ptaków morskich objętych dyrektywą 2009/147/WE.

(3)

Delfin zwyczajny (Delphinus delphis) jest gatunkiem ściśle chronionym zgodnie z załącznikiem IV do dyrektywy 92/43/EWG, w którym wymieniono wszystkie walenie jako gatunki będące przedmiotem zainteresowania Wspólnoty wymagające ścisłej ochrony. Według ICES liczebność delfina zwyczajnego w Zatoce Biskajskiej wynosi 634 286 osobników (4). Uznaje się, że dużym zagrożeniem są połowy przypadkowe, które na podstawie obserwacji na morzu szacuje się na 5 938 osobników delfina zwyczajnego rocznie w latach 2019-2021. Wartość ta jest wyższa od limitu potencjalnego biologicznego usuwania (PBR) (5), który szacuje się na 4 926 osobników rocznie (6).

(4)

W 2021 r. rozmieszczenie geograficzne małych delfinowatych (delfina zwyczajnego, delfina pręgobokiego i niezidentyfikowanych delfinów zwyczajnych i pręgobokich) było bardziej rozproszone niż w latach wcześniejszych; małe delfinowate były też licznie obserwowane na obszarze szelfu Zatoki Biskajskiej (7). 30 lat temu rozpoczęto serię szeroko zakrojonych badań mających na celu monitorowanie wielorybów, delfinów i morświnów na szelfie i w wodach przybrzeżnych północno-wschodniego Atlantyku. Częścią celu ogólnego jest ocena skutków bezpośredniej śmiertelności spowodowanej działalnością człowieka i dostarczenie informacji, które będą podstawą do określenia ewentualnych działań ochronnych niezbędnych do poprawy statusu ochrony waleni (8).

(5)

W załączniku XIII do rozporządzenia (UE) 2019/1241 ustanowiono przepisy na poziomie regionalnym dotyczące środków łagodzących mających na celu ograniczenie przypadkowych połowów gatunków wrażliwych, w tym waleni, poprzez szczegółowe określenie ograniczeń dotyczących obszarów, okresów i narzędzi połowowych. Państwa członkowskie powinny podjąć niezbędne środki w celu gromadzenia danych naukowych dotyczących przypadkowych połowów gatunków wrażliwych oraz monitorowania i oceny skuteczności środków łagodzących ustanowionych w załączniku XIII.

(6)

Zgodnie z pkt 3 wyżej wspomnianego załącznika państwa członkowskie przedkładają wspólne zalecenia dotyczące dodatkowych środków łagodzących służących ograniczeniu przypadkowych połowów gatunków wrażliwych, na podstawie art. 15 tego rozporządzenia, jeżeli dowody naukowe, zatwierdzone przez Międzynarodową Radę Badań Morza (ICES) lub Komitet Naukowo-Techniczny i Ekonomiczny ds. Rybołówstwa (STECF), wykazują negatywny wpływ narzędzi połowowych na dane gatunki.

(7)

W swojej opinii z dnia 29 czerwca 2023 r. (9) ICES ponownie oceniła piętnaście scenariuszy wprowadzania środków łagodzących, które przeanalizowała w swojej opinii z dnia 26 maja 2020 r. (10), i stwierdziła, że sześć z tych scenariuszy prawdopodobnie ograniczy liczbę przypadkowych połowów delfina zwyczajnego poniżej limitu potencjalnego biologicznego usuwania (PBR), ale tylko w odniesieniu do szacunków śmiertelności uzyskanych z próbek pobieranych na morzu. Ponadto ICES stwierdziła, że żaden z rozważanych scenariuszy wprowadzania środków łagodzących nie skutkowałby obniżeniem rocznej śmiertelności delfina zwyczajnego poniżej PBR w odniesieniu do szacunków śmiertelności obliczanych na podstawie próbek pobieranych na morzu i przypadków wyrzucenia na brzeg. ICES stwierdziła również, że: (i) w perspektywie krótkoterminowej najskuteczniejszymi środkami zarządzania zmniejszającymi śmiertelność związaną z przypadkowymi połowami są czasowe zamknięcia w podobszarze 8 obejmujące niektóre metier; oraz (ii) że wydajność pingerów zależy od tego, czy ich działanie w niektórych narzędziach połowowych jest optymalne.

(8)

W dniu 17 stycznia 2024 r. Francja przyjęła środki czasowo-przestrzenne w odniesieniu do statków pływających pod banderą zagraniczną, mające na celu ograniczenie przypadkowych połowów małych waleni w Zatoce Biskajskiej w 2024 r. (11); uzupełniły one środki już obowiązujące w odniesieniu do statków francuskich, wprowadzone dekretem z dnia 24 października 2023 r., zmienionym zarządzeniem Rady Stanu z dnia 22 grudnia 2023 r. Francja wprowadziła czterotygodniowe zamknięcie, zabraniające połowów w wodach Francji podobszarów ICES 8a, b, c oraz e przy użyciu włoków pelagicznych (OTM, PTM), tuk dennych (PTB), sieci skrzelowych (GNS), drygawic (GTR) i okrężnic (PS) od dnia 22 stycznia do dnia 20 lutego 2024 r. W dniu 18 stycznia 2024 r. Hiszpania również przyjęła krajowe przepisy wprowadzające takie samo zamknięcie na wodach Francji obszaru ICES 8 w odniesieniu do floty Hiszpanii (12).

(9)

20 czerwca 2024 r. regionalna grupa wód południowo-zachodnich (Belgia, Hiszpania, Francja, Niderlandy i Portugalia) przedłożyła wspólną rekomendację, w której zaproponowała konkretne środki mające na celu ograniczenie przypadkowych połowów małych waleni w Zatoce Biskajskiej (podobszar ICES 8). Państwa członkowskie zaproponowały dwa środki zarządzania mające na celu ograniczenie przypadkowych połowów, jak również dodatkowe środki monitorowania, aby pogłębić wiedzę na temat interakcji między waleniami a działalnością połowową. Środki zarządzania obejmują stosowanie dźwiękowych urządzeń odstraszających we wszystkich włokach pelagicznych i dennych zestawach dwuwłokowych oraz zamknięcie połowów od dnia 22 stycznia do dnia 20 lutego. Środki monitorowania mające na celu gromadzenie danych naukowych polegają na odnotowywaniu w dzienniku połowowym przypadkowych połowów małych waleni, jak również na rejestrowaniu określonego odsetka nakładu połowowego w przypadku, gdy na pokładzie znajdują się obserwatorzy lub elektroniczne systemy monitorowania zawierające kamery.

(10)

We wspólnej rekomendacji zaproponowano również, aby: (i) zachęcać statki poławiające drygawicami i sieciami skrzelowymi, trawlery pelagiczne i tukowce denne do wypróbowywania nowych narzędzi i urządzeń odstraszających walenie; oraz aby (ii) państwa członkowskie gromadziły dane na temat przypadkowych połowów i dzieliły się nimi z ICES i między sobą.

(11)

W trakcie opracowywania wspólnej rekomendacji Komitet Doradczy ds. Wód Południowo-Zachodnich i Komitet Doradczy ds. Zasobów Pelagicznych zostały zaproszone do udziału w niektórych posiedzeniach Grupy Wysokiego Szczebla ds. Wód Południowo-Zachodnich i Grupy Technicznej.

(12)

Na posiedzeniu plenarnym w dniach 12-16 lipca 2024 r. STECF przeanalizował środki zaproponowane we wspólnej rekomendacji i stwierdził, że chociaż są one mniej rygorystyczne niż środki określone przez ICES, których wprowadzenie prawdopodobnie obniżyłoby poniżej poziomu PBR liczbę przypadkowych połowów delfina zwyczajnego w połowach w Zatoce Biskajskiej, to stanowią krok naprzód w dążeniu do ograniczenia tego typu połowów (13). STECF stwierdził również, że chociaż nie ma jeszcze wystarczających danych, które umożliwiałyby ocenę skuteczności zamknięcia w odniesieniu do limitu PBR, w wyniku środków wprowadzonych przez Francję w dniu 17 stycznia 2024 r. całkowita liczba wyrzuceń na brzeg delfina zwyczajnego zmniejszyła się w porównaniu z 2023 r.

(13)

W dniu 19 września 2024 r. państwa członkowskie zaktualizowały wspólną rekomendację w celu doprecyzowania informacji na temat pomiarów nakładu połowowego mających zastosowanie do sieci skrzelowych i drygawic oraz dodania sieci oplątująco-skrzelowych (GTN) do wykazu narzędzi, do których ma zastosowanie zamknięcie.

(14)

W dniu 20 września 2024 r. przeprowadzono konsultacje z grupą ekspertów ds. rybołówstwa i akwakultury.

(15)

Komisja uważa, że chociaż środki zaproponowane we wspólnej rekomendacji są mniej rygorystyczne niż środki określone przez ICES w sześciu scenariuszach wprowadzania środków łagodzących, które prawdopodobnie ograniczyłyby liczbę przypadkowych połowów delfina zwyczajnego poniżej limitu PBR, przyczynią się one do ograniczenia przypadkowych połowów delfina zwyczajnego w Zatoce Biskajskiej w 2025 r.

(16)

Komisja stwierdza również, że: (i) chociaż STECF podkreśla, że dane dotyczące stosowania pingerów są mniej jednoznaczne w przypadku delfinów niż w przypadku innych gatunków, przywołuje też najnowsze badania, z których wynika, że w przypadku stosowania urządzeń odstraszających delfiny odsetek przypadkowych połowów jest niższy; (ii) STECF uważa, że bieżące wysiłki badawcze, w szczególności dotyczące skuteczności dźwiękowych urządzeń odstraszających, powinny wkrótce przynieść rezultaty; oraz (iii) w odniesieniu do interakcji, jakie zachodzą między delfinami i innymi małymi waleniami a połowami, STECF jest zdania, że monitorowanie elektroniczne jest skuteczne, jeśli chodzi o monitorowanie przypadkowych połowów i gromadzenie danych, które stosuje się jako podstawę do obliczania wskaźników dotyczących przypadkowych połowów.

(17)

Należy zatem odpowiednio zmienić rozporządzenie (UE) 2019/1241, z wyjątkiem środków streszczonych w motywie 10, biorąc pod uwagę, że: (i) rozporządzenie (UE) 2019/1241 już umożliwia statkom poławiającym drygawicami i sieciami skrzelowymi, trawlerom pelagicznym i tukowcom dennym wypróbowywanie nowych narzędzi i urządzeń odstraszających walenie; (ii) państwa członkowskie są już prawnie zobowiązane do gromadzenia danych na temat przypadkowych połowów oraz do dzielenia się nimi z ICES i między sobą.

(18)

Państwa członkowskie powinny zapewnić, aby korzystanie z kamer na pokładzie było zgodne z przepisami dotyczącymi ochrony danych zgodnie z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 (14). W związku z tym zarejestrowane materiały wideo uzyskane z kamer znajdujących się na pokładzie powinny obejmować wyłącznie narzędzia połowowe i części statków, na których połowy są wprowadzane na pokład, przetwarzane i przechowywane, oraz wszystkie obszary, na których mogą mieć miejsce przypadkowe połowy małych waleni, i nie powinny, w miarę możliwości, umożliwiać identyfikacji osób fizycznych. Właściwe organy powinny również jak najszybciej zapewniać anonimizację danych osobowych.

(19)

Niniejsze rozporządzenie delegowane pozostaje bez uszczerbku dla dodatkowych środków ochrony delfinów i innych małych waleni, które Komisja może przyjąć na mocy prawa Unii, w tym w odniesieniu do egzekwowania dyrektywy Rady 92/43/EWG (15) lub w przypadku należycie uzasadnionej szczególnie pilnej potrzeby dotyczącej poważnego zagrożenia dla ochrony żywych zasobów morza lub dla ekosystemu morskiego zgodnie z art. 12 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1380/2013 (16), oraz bardziej rygorystycznych środków krajowych, które państwa członkowskie mogą przyjąć w tym celu na swoich wodach zgodnie z rozporządzeniem (UE) nr 1380/2013 i rozporządzeniem (UE) 2019/1241.

(20)

Biorąc pod uwagę, że środki przewidziane w niniejszym rozporządzeniu mają bezpośredni wpływ na planowanie okresu połowu statków unijnych oraz na powiązaną działalność gospodarczą, niniejsze rozporządzenie powinno wejść w życie jak najszybciej,

1)

w tabeli w pkt 1 ppkt 1.1 lit. b) dodaje się pozycję w brzmieniu:

2)

dodaje się pkt w brzmieniu:

„4. Środki specjalne w Zatoce Biskajskiej (podobszar ICES 8)