(1)

Latem 2024 r. na terytorium Bułgarii wystąpiły niekorzystne zjawiska klimatyczne o bezprecedensowej skali, a mianowicie wyjątkowo wysokie temperatury i utrzymujące się susze, które poważnie wpłynęły na produkcję upraw wysianych wiosną, w szczególności kukurydzy i słonecznika, a także niespotykane wcześniej pożary, które wpłynęły na produkcję rolną na obszarach, gdzie miały miejsce.

(2)

W drugiej połowie kwietnia 2024 r. na części terytorium Niemiec wystąpiło niekorzystne zjawisko klimatyczne (mróz) o bezprecedensowej skali, które doprowadziło do znacznych szkód w sadach i winnicach, a tym samym miało poważny wpływ na produkcję niektórych owoców i wina.

(3)

W lipcu i na początku sierpnia 2024 r. na części terytorium Estonii wystąpiły niekorzystne zjawiska klimatyczne o bezprecedensowej skali, a mianowicie wyjątkowo intensywne opady deszczu i powodzie, które nastąpiły po wyjątkowo niekorzystnych warunkach klimatycznych zaobserwowanych zimą i wiosną 2024 r. Po mrozie i fali chłodów, podczas której w grudniu 2023 r. i w styczniu 2024 r. odnotowano rekordowo niskie temperatury, od marca 2024 r. panowały wyjątkowo wysokie temperatury, doprowadzając do suszy, a następnie na początku maja 2024 r. wystąpił mróz, a na początku czerwca 2024 r. - gradobicie. Te zmienne nadzwyczajne warunki pogodowe wpłynęły na produkcję roślinną, w szczególności ziemniaków, rzepaku oraz owoców i warzyw.

(4)

W pierwszej połowie 2024 r. na części terytorium Włoch wystąpiły niekorzystne warunki klimatyczne o bezprecedensowej skali. W południowej części kraju i na wyspach odnotowano wyjątkowo wysokie temperatury i susze, które poważnie wpłynęły na produkcję owoców i warzyw, wina i roślin uprawnych, w szczególności w sektorze zbóż.

(5)

W lipcu 2024 r. na części terytorium Rumunii wystąpiły niekorzystne zjawiska klimatyczne o bezprecedensowej skali, a mianowicie fale upałów, którym towarzyszyły gwałtowne burze i silne gradobicie, po których wystąpiły wyjątkowo wysokie temperatury i susze, oraz spowodowały znaczne szkody w produkcji roślin uprawnych. Te nadzwyczajne zdarzenia pogodowe poważnie wpłynęły na produkcję nasion oleistych i sektor zbóż.

(6)

Chociaż istnieją przesłanki wskazujące na to, że podobne niekorzystne zjawiska klimatyczne mają miejsce w całej Unii w ogólnym kontekście rosnących zagrożeń dla rolnictwa związanych ze zmianą klimatu, intensywność tych zdarzeń w Bułgarii, Niemczech, Estonii, we Włoszech i w Rumunii była nadzwyczajna, przy czym zjawiska te wystąpiły na dużym obszarze i objęły znaczną część produkcji.

(7)

Znaczne szkody wyrządzone przez te niekorzystne zjawiska klimatyczne producentom rolnym i wynikające z nich straty dochodów poniesione przez producentów w Bułgarii, Niemczech, Estonii, we Włoszech i w Rumunii zagrażają rentowności gospodarstw rolnych.

(8)

Należy zatem przyjąć środek wyjątkowy, aby przyczynić się do rozwiązania konkretnych problemów wynikających z tych niekorzystnych zjawisk klimatycznych w Bułgarii, Niemczech, Estonii, we Włoszech i w Rumunii.

(9)

Znaczne szkody i straty gospodarcze, które ponieśli producenci rolni w związku z wystąpieniem niekorzystnych zjawisk klimatycznych, stanowią szczególny problem w rozumieniu art. 221 rozporządzenia (UE) nr 1308/2013, przy czym problemowi temu nie można łatwo zaradzić za pomocą środków wprowadzonych na podstawie art. 219 lub 220 tego rozporządzenia. Sytuacja nie jest konkretnie związana ze szczególnym zakłóceniem na rynku ani z konkretnym zagrożeniem jego wystąpienia. Nie jest ona związana ani ze środkami, które przeciwdziałałyby rozprzestrzenianiu się chorób zwierząt, ani z utratą zaufania konsumentów wynikającą z istnienia zagrożeń dla zdrowia publicznego, zdrowia zwierząt lub roślin.

(10)

Kwoty dostępne dla Bułgarii, Niemiec, Estonii, Włoch i Rumunii należy określić przy uwzględnieniu w szczególności odpowiedniej wagi tych państw członkowskich w unijnym sektorze rolnym na podstawie pułapów netto płatności bezpośrednich określonych w załączniku V do rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/2115 (2) oraz z uwzględnieniem skutków niekorzystnych zjawisk klimatycznych w tych państwach członkowskich.

(11)

Bułgaria, Niemcy, Estonia, Włochy i Rumunia powinny rozdzielać pomoc najbardziej skutecznymi kanałami na podstawie obiektywnych i niedyskryminacyjnych kryteriów, które uwzględniają skalę trudności i rzeczywistych szkód gospodarczych, z jakimi borykają się zainteresowani rolnicy. Państwa te powinny zapewnić, aby rolnicy byli ostatecznymi beneficjentami pomocy, oraz unikać wszelkich zakłóceń rynku lub konkurencji.

(12)

Ponieważ kwoty przydzielone Bułgarii, Niemcom, Estonii, Włochom i Rumunii zrekompensują jedynie część strat gospodarczych poniesionych przez rolników, państwa członkowskie powinny mieć możliwość przyznania rolnikom dodatkowego wsparcia krajowego na warunkach określonych w niniejszym rozporządzeniu.

(13)

Aby umożliwić Bułgarii, Niemcom, Estonii, Włochom i Rumunii elastyczne przydzielanie pomocy w zależności od indywidualnej sytuacji rolników, należy zezwolić na kumulowanie tej pomocy z innymi rodzajami wsparcia finansowanymi w ramach Europejskiego Funduszu Rolniczego Gwarancji i Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich w taki sposób, aby rekompensata nie była nadmierna.

(14)

Aby uniknąć nadmiernej rekompensaty, Bułgaria, Niemcy, Estonia, Włochy i Rumunia powinny uwzględnić wsparcie przyznane w ramach innych krajowych lub unijnych instrumentów wsparcia lub systemów prywatnych w celu zareagowania na poniesione straty gospodarcze.

(15)

Ponieważ pomoc unijną ustala się w euro, konieczne jest określenie daty przeliczenia kwoty przydzielonej państwom członkowskim, które nie przyjęły euro - jak ma to miejsce w przypadku Bułgarii i Rumunii - na ich waluty krajowe, aby zapewnić jednolite i jednoczesne stosowanie przepisów. W niniejszym rozporządzeniu nie określono terminu składania wniosków o przyznanie pomocy, zatem do celów art. 30 ust. 3 rozporządzenia delegowanego Komisji (UE) 2022/127 (3), za termin operacyjny dla kursu wymiany w odniesieniu do kwot określonych w niniejszym rozporządzeniu należy uznać datę wejścia w życie niniejszego rozporządzenia.

(16)

Ze względów budżetowych Unia powinna finansować wydatki poniesione przez Bułgarię, Niemcy, Estonię, Włochy i Rumunię z tytułu niniejszego środka wyjątkowego wyłącznie w przypadku, gdy wydatki te zostały poniesione przed określoną datą kwalifikowalności. Wsparcie na rzecz tego środka wyjątkowego powinno zatem podlegać wypłacie do dnia 30 kwietnia 2025 r.

(17)

Ponieważ po dniu 30 kwietnia 2025 r. nie będą dokonywane żadne płatności, art. 5 ust. 2 rozporządzenia delegowanego (UE) 2022/127, który przewiduje proporcjonalne zmniejszenie płatności miesięcznych dokonanych po terminie, nie ma zastosowania.

(18)

Bułgaria, Niemcy, Estonia, Włochy i Rumunia powinny przekazywać Komisji szczegółowe informacje na temat wykonania niniejszego rozporządzenia, aby umożliwić Unii monitorowanie skuteczności środka wprowadzonego niniejszym rozporządzeniem.

(19)

Aby zapewnić jak najszybsze udzielenie pomocy rolnikom, Bułgaria, Niemcy, Estonia, Włochy i Rumunia powinny mieć możliwość bezzwłocznego wdrożenia niniejszego rozporządzenia. Niniejsze rozporządzenie powinno zatem wejść w życie następnego dnia po jego opublikowaniu w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej.

(20)

Środki przewidziane w niniejszym rozporządzeniu są zgodne z opinią Komitetu ds. Wspólnej Organizacji Rynków Rolnych,