(1)

Nadal istnieje potrzeba zmniejszania różnic gospodarczych i społecznych w Europejskim Obszarze Gospodarczym, należy zatem ustanowić nowy mechanizm wnoszenia wkładów finansowych przez państwa EOG-EFTA oraz nowy Norweski Mechanizm Finansowy.

(2)

W dniu 20 maja 2021 r. Rada upoważniła Komisję do rozpoczęcia negocjacji z Islandią, Księstwem Liechtensteinu i Królestwem Norwegii w sprawie umowy dotyczącej przyszłych wkładów finansowych państw EOG-EFTA na rzecz spójności gospodarczej i społecznej w Europejskim Obszarze Gospodarczym. Komisja wynegocjowała, w imieniu Unii, Umowę między Unią Europejską, Islandią, Księstwem Liechtensteinu i Królestwem Norwegii w sprawie Mechanizmu Finansowego EOG na okres od maja 2021 r. do kwietnia 2028 r. Umowa ta przyjmie formę Protokołu 38d do Porozumienia EOG. Komisja wynegocjowała również, w imieniu Unii, Umowę między Królestwem Norwegii a Unią Europejską w sprawie Norweskiego Mechanizmu Finansowego na okres od maja 2021 r. do kwietnia 2028 r.

(3)

Mechanizm Finansowy EOG na okres od maja 2021 r. do kwietnia 2028 r. (zwany dalej „Mechanizmem Finansowym EOG”) oraz Norweski Mechanizm Finansowy na okres od maja 2021 r. do kwietnia 2028 r. (zwany dalej „Norweskim Mechanizmem Finansowym”) przyczynią się do zmniejszenia różnic gospodarczych i społecznych w Europejskim Obszarze Gospodarczym oraz do wzmocnienia stosunków między państwami EOG-EFTA a państwami będącymi beneficjentami.

(4)

Mechanizm Finansowy EOG odzwierciedla zatem korzyści płynące z uczestnictwa państw EOG-EFTA w rynku wewnętrznym i uwzględnia cel, jakim jest wspieranie stałego i zrównoważonego wzmacniania stosunków handlowych i gospodarczych między wszystkimi umawiającymi się stronami Porozumienia EOG zgodnie z art. 115 Porozumienia EOG.

(5)

Mechanizm Finansowy EOG i Norweski Mechanizm Finansowy ustanawiają specjalne procedury, które zwiększają efektywność wdrażania i konsultacji z państwami będącymi beneficjentami. W szczególności zarówno Mechanizm Finansowy EOG, jak i Norweski Mechanizm Finansowy przewidują konsultacje z Komisją na poziomie strategicznym podczas negocjacji protokołów ustaleń między państwami-darczyńcami a państwami będącymi beneficjentami. Obejmują one również ustalenia dotyczące zapewnienia przez Komisję pomocy państwom będącym beneficjentami w konsultacjach w sprawie przepisów dotyczących wdrażania mechanizmów. Zabezpieczenia te przyczynią się do efektywnego i terminowego wdrożenia mechanizmów, przy pełnym uwzględnieniu potrzeb państw będących beneficjentami oraz znacznych trudności, jakie mogą napotkać przy wdrażaniu mechanizmów finansowych, w tym w odniesieniu do wspólnych wartości i zasad poszanowania godności ludzkiej, wolności, demokracji, równości, praworządności i poszanowania praw człowieka. W tym względzie, gdy chodzi o takie środki jak zawieszenie płatności i odzyskanie środków finansowych, należy zwrócić uwagę na prawo państwa będącego beneficjentem do bycia wysłuchanym.

(6)

Biorąc pod uwagę, że Mechanizm Finansowy EOG zostanie dodany jako protokół dodatkowy do Porozumienia EOG, przyjmuje się, że Unia może, zgodnie z odpowiednimi procedurami przewidzianymi w Traktatach, zgłosić spory dotyczące interpretacji lub stosowania tego protokołu dodatkowego do Wspólnego Komitetu, zgodnie z art. 111 Porozumienia EOG. Zgodnie z art. 89 Porozumienia EOG Rada EOG może rozważyć każdą kwestię powodującą trudności.

(7)

W dniu 30 kwietnia 2021 r. wygasły postanowienia szczególne regulujące przywóz do Unii niektórych ryb i produktów rybołówstwa pochodzących z Islandii i Norwegii, określone w protokołach dodatkowych do odpowiednich umów o wolnym handlu zawartych z Europejską Wspólnotą Gospodarczą (1), wobec czego należy je poddać przeglądowi w myśl art. 1 tych protokołów dodatkowych. W związku z tym, równolegle z negocjacjami w sprawie przyszłego wkładu finansowego i w ramach kompleksowego pakietu, w dniu 20 maja 2021 r. Rada upoważniła Komisję do rozpoczęcia negocjacji w sprawie umowy o dostępie do rynku dla ryb i produktów rybołówstwa pochodzących z Islandii i Norwegii.

(8)

Zastąpienie dotychczasowych mechanizmów finansowych nowymi mechanizmami, które przewidują specjalne procedury, odnoszą się do różnych okresów czasowych, różnych wysokości środków oraz różnych przepisów je wdrażających, a także odnowienie i przedłużenie koncesji odnoszących się do niektórych ryb i produktów rybołówstwa, które wchodziły w zakres kompleksowego pakietu będącego przedmiotem negocjacji, stanowi w całości ważną zmianę w stowarzyszeniu z państwami EFTA-EOG uzasadniającą odwołanie się do artykułu 217 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej.

(9)

Każda z Umów i każdy z Protokołów dodatkowych, o których mowa powyżej, stanowi o swoim tymczasowym stosowaniu przed wejściem w życie.

(10)

Każdą z Umów i każdy z Protokołów dodatkowych, o których mowa powyżej, należy podpisać w imieniu Unii Europejskiej, z zastrzeżeniem ich zawarcia w późniejszym terminie, oraz stosować tymczasowo,

(11)

Zgodnie z Traktatami Komisja powinna zapewnić podpisanie Umów i Protokołów dodatkowych, z zastrzeżeniem ich zawarcia,