(1)

W rozporządzeniu (UE) 2016/429 ustanowiono przepisy dotyczące zapobiegania chorobom zwierząt, o których mowa w jego art. 5, oraz ich zwalczania, w tym przepisy dotyczące powiadamiania o chorobach i zgłaszania chorób, nadzoru, programów likwidacji chorób i statusu obszaru wolnego od choroby. W szczególności art. 37 ust. 1 rozporządzenia umożliwia państwom członkowskim wystąpienie do Komisji o uznanie statusu obszaru wolnego od choroby dla kompartmentów w odniesieniu do chorób umieszczonych w wykazie, o których mowa w art. 9 ust. 1 lit. a) rozporządzenia (choroby kategorii A).

(2)

Podejście oparte na podziale na kompartmenty przewidziane w rozporządzeniu (UE) 2016/429 jest zgodne z międzynarodowymi normami Światowej Organizacji Zdrowia Zwierząt („WOAH”), w szczególności z rozdziałami 4.4 i 4.5 Kodeksu zdrowia zwierząt lądowych (2) dotyczącymi, odpowiednio, podziału na strefy i kompartmenty, które to normy mają być wykorzystywane przez członków WOAH jako podstawa przepisów dotyczących zapobiegania chorobom zwierząt i ich zwalczania.

(3)

Chociaż w art. 37 ust. 1 rozporządzenia (UE) 2016/429 ustanowiono ogólne zasady uznawania statusu obszaru wolnego od choroby dla kompartmentów, w których są utrzymywane zwierzęta lądowe, w odniesieniu do chorób kategorii A, w niniejszym rozporządzeniu należy ustanowić przepisy uzupełniające dotyczące zatwierdzania przez właściwy organ statusu obszaru wolnego od choroby dla takich kompartmentów.

(4)

W celu zatwierdzenia przez właściwy organ statusu obszaru wolnego od choroby w odniesieniu do chorób kategorii A dla kompartmentów, w których są utrzymywane zwierzęta lądowe, przepisy określone w niniejszym rozporządzeniu powinny obejmować ogólne wymagania dotyczące takich kompartmentów, a także przepisy w zakresie odpowiedzialności i obowiązków zarządzającego kompartmentem, wymagania dotyczące wspólnego systemu zarządzania bioasekuracją oraz szczegółowe wymagania i procedury zatwierdzania takich kompartmentów przez właściwy organ, w tym kompartmentów, które znajdują się na terytorium więcej niż jednego państwa członkowskiego.

(5)

Art. 2 rozporządzenia wykonawczego Komisji (UE) 2020/690 (3) stanowi, że choroby umieszczone w wykazie, w odniesieniu do których można ustalić status obszaru wolnego od choroby dla kompartmentów zgodnie z art. 37 ust. 4 lit. b) rozporządzenia (UE) 2016/429, określono w załączniku II do tego rozporządzenia wykonawczego. W niniejszym rozporządzeniu należy wskazać szczegółowe wymagania dotyczące zatwierdzania przez właściwy organ statusu obszaru wolnego od choroby w odniesieniu do tych chorób kategorii A.

(6)

Aby zapobiec wprowadzaniu i rozprzestrzenianiu się chorób kategorii A w kompartmencie, w którym są utrzymywane zwierzęta lądowe, oraz w celu zwalczania tych chorób kategorii A na terenie Unii, w niniejszym rozporządzeniu należy ustanowić szczegółowe wymogi dotyczące szczególnego nadzoru i rygorystyczne przepisy dotyczące bioasekuracji. Przepisy ustanowione w niniejszym rozporządzeniu powinny również przewidywać, że niektóre zakłady, takie jak zakłady utrzymujące zwierzęta na wolnym wybiegu lub zajmujące się gromadzeniem zwierząt, które nawet jeżeli stosują rygorystyczne środki bioasekuracji, nadal z natury stwarzają podwyższone ryzyko rozprzestrzeniania się chorób ze względu na częste przemieszczanie i mieszanie zwierząt różnych kategorii lub o różnym statusie zdrowotnym, nie mogą być częścią kompartmentu do celów zatwierdzenia statusu obszaru wolnego od choroby w odniesieniu do chorób kategorii A.

(7)

Ustanowienie i utrzymywanie określonych kompartmentów wolnych od choroby w odniesieniu do chorób kategorii A jest trudne, ponieważ podmioty prowadzące kompartmenty muszą zapewnić ochronę populacji zwierząt i zachowanie jej odrębnego statusu zdrowotnego we wszystkich sytuacjach, w szczególności w przypadku, gdy w pobliżu kompartmentu istnieje obszar objęty ograniczeniami w odniesieniu do choroby kategorii A. W związku z tym najsurowsze środki bioasekuracji powinny mieć zastosowanie do wszystkich komponentów kompartmentów, co można osiągnąć jedynie dzięki wspólnemu systemowi zarządzania bioasekuracją. Taki system wymaga rygorystycznego zarządzania, w związku z czym każdy podmiot prowadzący kompartment powinien wyznaczyć w tym celu zarządzającego kompartmentem i jasno sprecyzować jego zadania i obowiązki.

(8)

Podmioty, które występują do właściwego organu o zatwierdzenie statusu obszaru wolnego od choroby w odniesieniu do chorób kategorii A dla kompartmentów, w których są utrzymywane zwierzęta lądowe, powinny być świadome wymagań i procedur dotyczących takich wniosków. W związku z tym konieczne jest określenie takich wymagań i procedur w niniejszym rozporządzeniu.

(9)

Wniosek o zatwierdzenie statusu obszaru wolnego od choroby w odniesieniu do chorób kategorii A dla kompartmentów, w których są utrzymywane zwierzęta lądowe, nie powinien zostać przyjęty w sytuacji gdy kompartment lub jego część znajdują się na obszarze objętym ograniczeniami w związku z daną chorobą kategorii A ze względu na trudności w ustanowieniu, utrzymaniu i weryfikacji skutecznych planów bioasekuracji w razie wystąpienia ognisk choroby kategorii A w pobliżu kompartmentu.

(10)

W art. 94-100 rozporządzenia (UE) 2016/429 ustanowiono ogólne zasady i procedury zatwierdzania niektórych rodzajów zakładów, w szczególności tych, o których mowa w art. 94 ust. 1 lit. e), w tym kompartmentów. W niniejszym rozporządzeniu należy określić pewne szczegółowe procedury dla właściwego organu w zakresie zatwierdzania, zawieszania i cofania statusu obszaru wolnego od choroby w odniesieniu do chorób kategorii A dla kompartmentów, w których są utrzymywane zwierzęta lądowe. Wynika to ze złożoności i specyfiki środków zarządzania bioasekuracją w odniesieniu do kompartmentów oraz z różnic pod względem ryzyka choroby zwierząt między naruszeniami środków bioasekuracji a faktycznym wystąpieniem w kompartmencie choroby lub chorób kategorii A, w odniesieniu do których przyznano mu status obszaru wolnego od choroby.

(11)

Choroby umieszczone w wykazie, w odniesieniu do których można ustanowić status obszaru wolnego od choroby dla kompartmentów zgodnie z art. 37 rozporządzenia (UE) 2016/429, określono w załączniku II do rozporządzenia wykonawczego (UE) 2020/690; zalicza się do nich wysoce zjadliwą grypę ptaków i zakażenie wirusem rzekomego pomoru drobiu. Kompartmenty, w których utrzymuje się drób (kompartmenty drobiu), którym przyznano status obszaru wolnego od choroby w odniesieniu do wysoce zjadliwej grypy ptaków i wirusa rzekomego pomoru drobiu, powinny spełniać szereg szczegółowych wymagań, w szczególności takich jak szczegółowy opis kompartmentu drobiu, ukierunkowany wspólny system zarządzania bioasekuracją oraz systemy ochrony i nadzoru dostosowane do ryzyka wprowadzenia do kompartmentu drobiu tych dwóch chorób kategorii A. Takie szczegółowe wymogi techniczne powinny zostać określone w niniejszym rozporządzeniu.

(12)

Przepisy ustanowione w niniejszym rozporządzeniu dotyczące zatwierdzania statusu obszaru wolnego od choroby w odniesieniu do chorób kategorii A dla kompartmentów, w których są utrzymywane zwierzęta lądowe, różnią się od przepisów obowiązujących przed datą rozpoczęcia stosowania rozporządzenia (UE) 2016/429. W przypadku zwierząt lądowych stosowanie kompartmentów drobiu było dozwolone na mocy dyrektywy 2005/94/WE (4) w odniesieniu do grypy ptaków. Kompartmenty zatwierdzone zgodnie z tą dyrektywą i rozporządzeniem Komisji (WE) nr 616/2009 (5), które to akty obecnie zostały uchylone, uznaje się za wciąż posiadające zatwierdzony status obszaru wolnego od choroby w odniesieniu do wysoce zjadliwej grypy ptaków na podstawie przepisów przejściowych określonych w art. 280 ust. 3 rozporządzenia (UE) 2016/429 i w art. 84 ust. 2 lit. a) rozporządzenia delegowanego Komisji (UE) 2020/689 (6). Kompartmenty w państwach członkowskich uznane za wolne od wysoce zjadliwej grypy ptaków zostały wymienione w załączniku XI do rozporządzenia wykonawczego Komisji (UE) 2021/620 (7). Status obszaru wolnego od choroby powinien zostać utrzymany przez okres niezbędny podmiotom prowadzącym kompartmenty do ubiegania się o zatwierdzenie statusu obszaru wolnego od choroby dla kompartmentów zgodnie z niniejszym rozporządzeniem. Należy zatem ustanowić odpowiednie przepisy przejściowe w celu zapewnienia płynnego przejścia kompartmentów drobiu o istniejącym uznanym statusie obszaru wolnego od choroby wymienionych w załączniku XI do rozporządzenia wykonawczego (UE) 2021/620,

a)

nadzoruje i monitoruje działalność kompartmentu w odniesieniu do jego statusu zdrowotnego;

b)

zbiera dokumentację niezbędną do złożenia przez podmiot prowadzący kompartment wniosku o zatwierdzenie statusu obszaru wolnego od choroby dla kompartmentu, o którym to wniosku mowa w art. 4;

c)

zapewnia, aby kompartment spełniał następujące wymogi:

d)

zapewnia regularne audyty wewnętrzne prowadzone przez przeszkolony personel oraz co najmniej raz w roku audyty zewnętrzne prowadzone przez stronę trzecią na podstawie umowy w celu weryfikacji zgodności z wymogami wymienionymi w lit. c);

e)

jest odpowiedzialny za zatwierdzanie lub odmowę zatwierdzenia sprawozdań z audytów, o których mowa w lit. d);

f)

udostępnia właściwemu organowi sprawozdania z audytów, o których to sprawozdaniach mowa w lit. e);

g)

zapewnia podjęcie natychmiastowych działań w celu usunięcia wszelkich niezgodności z wymogami wymienionymi w lit. c), ujawnionych w wyniku audytów, o których mowa w lit. d), lub kontroli urzędowych, oraz prowadzi dokumentację działań naprawczych i weryfikuje ich wdrożenie i skuteczność;

h)

aktualizuje informacje i dokumentację w zakresie nadzoru nad chorobami i bioasekuracji oraz udostępnia je na żądanie właściwemu organowi;

i)

informuje właściwy organ o zdarzeniach związanych ze zdrowiem zwierząt, problemach z funkcjonowaniem, naruszeniach związanych z bioasekuracją, zmianach w zakładach lub planach bioasekuracji bądź nadzoru, lub o wszelkich innych kwestiach, które mogą mieć wpływ na zatwierdzenie kompartmentu.

a)

opis stosowanych ogólnych środków w zakresie zdrowia zwierząt i bioasekuracji przewidzianych w art. 10 rozporządzenia (UE) 2016/429, który obejmuje przynajmniej następujące elementy:

b)

plan wyposażenia i zasobów ludzkich przeznaczonych do zarządzania bioasekuracją, w tym plan szkoleń dla specjalistów ds. zwierząt i innych pracowników kompartmentu w celu nabycia niezbędnej wiedzy na temat zdrowia zwierząt, w szczególności w zakresie choroby lub chorób kategorii A, w odniesieniu do których złożono wniosek o zatwierdzenie statusu obszaru wolnego od choroby dla kompartmentu;

c)

działania uświadamiające, które obejmują wszystkie zaangażowane strony;

d)

udokumentowany system wdrażania planu w zakresie higieny pracowników, w tym ogólnych i szczegółowych praktyk higienicznych, ogólnych i specjalistycznych szkoleń dla pracowników zatrudnionych na stałe i na czas określony oraz procedury kontroli tego planu w zakresie higieny;

e)

analiza ryzyka dla każdej z chorób kategorii A, w odniesieniu do których złożono wniosek o zatwierdzenie statusu obszaru wolnego od choroby dla kompartmentu, oraz powiązanych gatunków i kategorii zwierząt lądowych, którą to analizę należy udokumentować i udostępnić właściwemu organowi oraz:

f)

system identyfikowalności umożliwiający śledzenie przemieszczania zwierząt należących do kompartmentu na wszystkich etapach życia w obrębie kompartmentu oraz dokumentowanie wszystkich przemieszczeń tych zwierząt i produktów od nich i z nich pozyskanych między zakładami wchodzącymi w skład kompartmentu, a także ich miejsca pochodzenia w momencie wejścia do kompartmentu i miejsca przeznaczenia w momencie opuszczania kompartmentu;

g)

system dokumentacji dla wszystkich wejść i wyjść towarów i usług z i do każdego komponentu kompartmentu;

h)

szczegółowe plany bioasekuracji zakładów wchodzących w skład kompartmentu wraz z oceną ich wdrożenia i skuteczności w zakresie choroby lub chorób kategorii A, w odniesieniu do których złożono wniosek o zatwierdzenie statusu obszaru wolnego od choroby dla kompartmentu; plany bioasekuracji są aktualizowane z uwzględnieniem oceny ryzyka, o którym mowa w lit. e), wskazują, czy podano szczepienie przeciwko chorobie lub chorobom kategorii A, w odniesieniu do których złożono wniosek o zatwierdzenie statusu obszaru wolnego od choroby dla kompartmentu, wraz z opisem powiązanych systemów szczepień, oraz zawierają plany awaryjne mające na celu zareagowanie na poważne naruszenia związane z bioasekuracją, w tym podejrzenia lub przypadki choroby lub chorób kategorii A, w odniesieniu do których złożono wniosek o zatwierdzenie statusu obszaru wolnego od choroby dla kompartmentu;

i)

plan regulujący i ewidencjonujący przemieszczanie się wszelkich osób wjeżdżających do zakładów wchodzących w skład kompartmentu lub opuszczających je, z rozróżnieniem upoważnionych i nieupoważnionych osób lub odwiedzających, w tym opis barier fizycznych jasno definiujących granice pomieszczeń tych zakładów, opis znaków, zamkniętych bramek i wejść do budynków; osoby zewnętrzne, w tym audytorzy lub inspektorzy, nie mogą mieć żadnego kontaktu ze zwierzętami podatnymi na chorobę lub choroby kategorii A, w odniesieniu do których złożono wniosek o zatwierdzenie statusu obszaru wolnego od choroby dla kompartmentu, przez określony czas przed wejściem do jednego z tych zakładów;

j)

plan regulujący i rejestrujący przemieszczenia wszelkich pojazdów do zakładów wchodzących w skład kompartmentu, z tych zakładów i między tymi zakładami, w tym pojazdów prywatnych i dostawczych wykorzystywanych do przewozu zwierząt, paszy, sprzętu lub innych materiałów;

k)

opis wszystkich punktów krytycznych i możliwych naruszeń w zakresie bioasekuracji oraz informacje, czy dane naruszenie należy uznać za nieznaczne czy poważne naruszenie;

l)

opis działań naprawczych, które należy podjąć, oraz środków służących ocenie realizacji działań naprawczych;

m)

procedury informowania właściwego organu o zdarzeniach związanych ze zdrowiem zwierząt, problemach z funkcjonowaniem, naruszeniach w zakresie bioasekuracji, modyfikacjach komponentów bądź planów kompartmentu lub wszelkich innych kwestiach, które mogą mieć wpływ na zatwierdzenie statusu obszaru wolnego od choroby dla kompartmentu.

a)

imię i nazwisko zarządzającego kompartmentem, jego kwalifikacje i stanowisko, dane kontaktowe oraz adres kompartmentu;

b)

szczegółowy opis kompartmentu, w tym wszystkich jego komponentów, łącznie z następującymi danymi:

c)

opis wspólnego systemu zarządzania bioasekuracją;

d)

plany bioasekuracji wszystkich zakładów wchodzących w skład kompartmentu;

e)

choroba lub choroby kategorii A, w odniesieniu do których złożono wniosek o zatwierdzenie statusu obszaru wolnego od choroby dla kompartmentu, oraz szczegółowe informacje na temat szczególnych środków, kryteriów i wymagań w zakresie nadzoru nad chorobami w oparciu o analizę ryzyka, który to nadzór ma na celu wykazanie statusu obszaru wolnego od choroby dla kompartmentu;

f)

wyniki nadzoru wykazujące brak występowania choroby lub chorób kategorii A, o którym mowa w lit. e), w okresie co najmniej sześciu miesięcy poprzedzających datę złożenia wniosku o zatwierdzenie statusu obszaru wolnego od choroby dla kompartmentu.

1.

2.

1.

2.

1.

2.

3.

4.

1.

2.

3.

4.