(1)

W dniu 31 lipca 2014 r. Rada przyjęła rozporządzenie (UE) nr 833/2014 (2).

(2)

Rozporządzenie (UE) nr 833/2014 nadaje skuteczność niektórym środkom przewidzianym w decyzji Rady 2014/512/WPZiB (3).

(3)

W dniu 24 czerwca 2024 r. Rada przyjęła decyzję (WPZiB) 2024/1744, która zmienia decyzję 2014/512/WPZiB.

(4)

Decyzją (WPZiB) 2024/1744 zakaz lądowania na terytorium Unii, startu z terytorium Unii lub przelotu nad terytorium Unii zmieniono w taki sposób, że ma on również zastosowanie do statków powietrznych, wykorzystywanych w lotach nieregularnych, w odniesieniu do których rosyjska osoba fizyczna lub prawna lub rosyjski podmiot lub organ jest w stanie skutecznie określić miejsce lub czas ich startu lub lądowania, np. aby spełnić prośbę rosyjskich osób fizycznych o przewóz do określonych miejsc spędzania wakacji lub prośbę rosyjskich osób prawnych o transport ich pracowników na spotkania służbowe w Unii lub ich klientów do miejsc turystycznych. Zmiana ta ma na celu uniemożliwienie praktyk obchodzenia zakazu lądowania na terytorium Unii, startu z niego lub przelotu nad nim oraz dalsze dążenie do osiągnięcia celu, jakim jest pośrednie wywieranie maksymalnej presji na rząd Rosji, aby zakończyć jego działania i polityki destabilizujące Ukrainę oraz agresję wojskową na nią. Zakaz ten nie jest stosowany do statku powietrznego pilotowanego przez osobę z Rosji, jeżeli nie jest ona w stanie skutecznie określić miejsca lub czasu startu lub lądowania - dotyczy to na przykład pilotów zatrudnionych przez nierosyjskich przewoźników lotniczych. Decyzją (WPZiB) 2024/1744 zmieniono również ten sam zakaz w celu wprowadzenia wyłączenia dla niektórych statków powietrznych w przypadku, gdy są one wykorzystywane do lotów prywatnych, niebiznesowych, wykonywanych na terytorium i w przestrzeni powietrznej Unii w celach rekreacyjnych lub szkoleniowych.

(5)

W celu stworzenia jednolitego zbioru przepisów w całej Unii i zwalczania obchodzenia zakazu lotów decyzja (WPZiB) 2024/1744 nakłada również na operatorów obowiązek przekazywania w odniesieniu do lotów nieregularnych na żądanie właściwych organów państwa członkowskiego odlotu, miejsca docelowego lub przelotu, informacji niezbędnych w celu weryfikacji przestrzegania zakazu lotów, w tym informacji na temat własności do statku powietrznego oraz, jeżeli istnieją uzasadnione podstawy, by podejrzewać, że dochodzi do obejścia zakazu lotów, na temat pasażerów. Informacje takie powinny być przekazywane w terminie określonym przez właściwe organy danego państwa członkowskiego lub danych państw członkowskich.

(6)

Obowiązek ten jest w pełni zgodny z prawami podstawowymi, w szczególności z prawem do poszanowania życia prywatnego i prawem do ochrony danych osobowych, zgodnie z Kartą praw podstawowych Unii Europejskiej (zwaną dalej „Kartą”). W szczególności przetwarzanie danych osobowych powinno ograniczać się do tego, co jest niezbędne i proporcjonalne do osiągnięcia celów rozporządzenia (UE) nr 833/2014. Do celów stosowania odpowiednich przepisów rozporządzenia (UE) nr 833/2014 pojęcie lotów nieregularnych należy interpretować zgodnie z definicją „regularnego przewozu lotniczego” zawartą w rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1008/2008 (4).

(7)

Aby ograniczyć ryzyko obchodzenia przepisów, decyzją (WPZiB) 2024/1744 zmieniono zakaz drogowego transportu towarów na terytorium Unii, w tym w tranzycie. Przedsiębiorstwom unijnym, które są w co najmniej 25 % własnością rosyjskiej osoby fizycznej lub prawnej, należy zakazać podejmowania działalności przedsiębiorstwa transportu drogowego oraz zakazać transportu drogowego towarów w Unii, w tym w tranzycie. Zakaz ten nie ma zastosowania do przedsiębiorstw transportu drogowego będących własnością osób posiadających podwójne obywatelstwo lub obywateli rosyjskich posiadających zezwolenie na pobyt czasowy lub stały w państwie członkowskim. Przedsiębiorstwa transportu drogowego powinny ujawnić właściwym organom krajowym na ich żądanie swoją strukturę własnościową.

(8)

Z uwagi na fakt, że istnieją znaczne zapasy diamentów przechowywanych poza Rosją, które nie przynoszą już Rosji przychodów, ale które mogą wymagać wywozu w celu przetworzenia lub wymagać przywozu po przetworzeniu, w decyzji (WPZiB) 2024/1744 sprecyzowano, że surowiec diamentowy przywieziony z Rosji przed dniem 1 stycznia 2024 r. oraz szlifowane diamenty przywiezione z Rosji lub wyprodukowane przed dniem 1 marca 2024 r. lub 1 września 2024 r., w zależności od wagi diamentu, nie są objęte zakazem dotyczącym diamentów. Decyzją (WPZiB) 2024/1744 zmieniono również zakaz dotyczący rosyjskich diamentów w celu umożliwienia tymczasowego przywozu lub wywozu biżuterii na potrzeby napraw, aukcji i targów. Decyzją tą zmieniono też zakres stosowania i datę wejścia w życie wymogu dotyczącego przedstawienia dowodów poświadczających identyfikowalność.

(9)

Rynek biżuterii zawierającej w sobie diamenty ma charakter globalny i cechuje się gęstą siecią wzajemnych powiązań. Środki ograniczające dotyczące takiej biżuterii są skuteczniejsze, a prawdopodobieństwo ich obchodzenia - mniejsze, gdy są nakładane w porozumieniu z głównymi partnerami Unii, takimi jak G-7. W związku z tym decyzją (WPZiB) 2024/1744 przewidziano zakaz pośredniego przywozu rosyjskich diamentów, które są obrabiane w państwach trzecich innych niż Rosja tymczasowo nie ma zastosowania do biżuterii zawierającej w sobie takie diamenty, dopóki Rada nie postanowi inaczej w świetle działań podjętych wspólnie w ramach grupy G-7 w celu wprowadzenia tego środka.

(10)

Rosja uzyskuje znaczne przychody ze sprzedaży i transportu skroplonego gazu ziemnego (LNG). Decyzją (WPZiB) 2024/1744 zakazano usług ponownego załadunku na terytorium Unii na potrzeby operacji przeładunku, w przypadku gdy usługi takie są wykorzystywane do przeładunku rosyjskiego LNG, z wyjątkiem takich przeładunków do państw członkowskich. Zakaz ten obejmuje zarówno przeładunek „burta w burtę”, jak i przeładunek „burta na ląd”, a także operacje ponownego załadunku. Zakazane są również usługi pomocnicze związane z takimi przeładunkami. Zakaz nie wpływa na przywóz do Unii ani na bezpieczeństwo dostaw państw członkowskich. Komisja powinna monitorować zmiany dotyczące LNG związane z zakazem i informować o nich Radę, a także proponować środki łagodzące w przypadku istotnych zmian związanych z tym zakazem.

(11)

Decyzją (WPZiB) 2024/1744 zakazano nowych inwestycji oraz dostarczania towarów, technologii i świadczenia usług w celu ukończenia projektów LNG, takich jak „Arctic LNG 2” i „Murmańsk LNG”. Nie powinno to mieć wpływu na zakup i przywóz LNG z rosyjskich terminali oraz na usługi finansowe świadczone na rzecz takich projektów LNG. Taki środek ogranicza rozbudowę zdolności Rosji w zakresie LNG, a tym samym ogranicza przychody Rosji.

(12)

Decyzją (WPZiB) 2024/1744 wprowadzono ograniczenia dotyczące przywozu rosyjskiego LNG za pośrednictwem unijnych terminali LNG, które nie są podłączone do wzajemnie połączonego systemu gazu ziemnego. Jest to ukierunkowany środek mający wpływ wyłącznie na konkretne instalacje w niektórych państwach członkowskich. Nie utrudnia on w żaden sposób przywozu rosyjskiego LNG za pośrednictwem innych instalacji w Unii i nie wywiera negatywnych skutków dla unijnego rynku gazu i bezpieczeństwa dostaw na tym rynku, w tym dla dostępnych ilości i cen. Ograniczenia te nie powinny mieć wpływu na dostawy rosyjskiego LNG z głównej części terytorium państwa członkowskiego do jego regionów najbardziej oddalonych.

(13)

Decyzją (WPZiB) 2024/1744 wprowadzono sektorowy zakaz dostępu do portów i śluz państw członkowskich, jak również sektorowy zakaz świadczenia szerokiego zakresu usług związanych z transportem morskim na rzecz statków, które przyczyniają się do zdolności Rosji do prowadzenia wojny przeciwko Ukrainie. Środek ten powinien ograniczyć aktywność statków biorących udział w transporcie towarów generujących przychody na potrzeby prowadzonej przez Rosję wojny oraz statków eksploatowanych w celu przyczynienia się do działań lub polityk wspierających działania Rosji prowadzone przeciwko Ukrainie lub wspierania takich działań lub polityk. Statki objęte środkami ograniczającymi wymieniono w załączniku XVI do decyzji (WPZiB) 2024/1744. Unijne środki ograniczające, jako jedno z podstawowych narzędzi wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa Unii w związku z rosyjską wojną napastniczą przeciwko Ukrainie, nie dotyczą statków pływających pod banderą Unii. Statki takie prowadzą działalność na mocy prawa Unii i prawa krajowego i muszą wypełniać swoje obowiązki zgodnie z prawem unijnym i krajowym. Właściwe organy państw członkowskich powinny wdrożyć i egzekwować unijne środki ograniczające w swoich jurysdykcjach w odniesieniu do statków pływających pod banderą Unii. Ponadto w decyzji (WPZiB) 2024/1744 doprecyzowano zakres zakazu dostępu do portów dla statków pływających pod banderą rosyjską oraz dodano odstępstwo.

(14)

Decyzją (WPZiB) 2024/1744 wprowadzono zakaz zakupu, przywozu, przekazywania lub wywozu ukraińskich dóbr kultury oraz innych przedmiotów o znaczeniu archeologicznym, historycznym, kulturowym, religijnym lub o wyjątkowym znaczeniu naukowym, jeżeli istnieją uzasadnione podstawy, aby podejrzewać, że te dobra lub przedmioty zostały bezprawnie wywiezione z Ukrainy. Decyzją tą wprowadzono również zakaz świadczenia powiązanych z tym usług.

(15)

W 2020 r. Rosja wprowadziła do swojego kodeksu postępowania arbitrażowego nowe przepisy w celu zapewnienia, o ile traktat międzynarodowy zawarty przez Rosję lub porozumienie stron nie stanowią inaczej, wyłącznej właściwości sądów w Rosji w sporach z udziałem osób, w odniesieniu do których stosuje się środki ograniczające, lub w sporach między jedną osobą rosyjską lub zagraniczną a inną osobą rosyjską lub zagraniczną, jeżeli podstawą takich sporów są środki ograniczające. Przepisy te, które są szeroko stosowane przez rosyjskie sądy, mają wyraźny cel lub skutek w postaci wymuszania zaspokojenia roszczeń z aktywów przedsiębiorstw unijnych znajdujących się w jurysdykcji zagranicznej - roszczeń, których w innym przypadku przedsiębiorstwa te nie mogłyby zaspokoić w związku z zakazem będącym wynikiem stosowania rozporządzenia (UE) nr 833/2014 lub rozporządzenia Rady (UE) nr 269/2014 (5). W związku z tym, aby zwiększyć koszty ponoszone przez Federację Rosyjską w związku z jej nielegalnymi działaniami na Ukrainie i zmusić ją do zakończenia takich działań, decyzja (WPZiB) 2024/1744 umożliwia objęcie przedsiębiorstw, które korzystają z tych przepisów prawa rosyjskiego, zakazem zawierania z nimi transakcji.

(16)

Bank Centralny Rosji opracował „system przesyłania komunikatów finansowych” (SPFS), stanowiący specjalistyczną usługę w zakresie komunikatów finansowych służącą do wymiany danych finansowych, której celem jest zneutralizowanie wpływu środków przewidzianych w rozporządzeniu (UE) nr 833/2014, w szczególności w odniesieniu do sektora bankowego i finansowego. W celu powstrzymania rozwoju SPFS, ograniczenia zdolności Rosji do prowadzenia wojny i zapobieżenia ograniczaniu skuteczności środków ustanowionych w rozporządzeniu (UE) nr 833/2014 w decyzji (WPZiB) 2024/1744 zakazuje się podmiotom unijnym prowadzącym działalność poza Rosją bezpośredniego łączenia się z SPFS lub równoważnych specjalistycznych usług w zakresie komunikatów finansowych ustanowionych przez Bank Centralny Rosji oraz wprowadza zakaz zawierania przez unijne podmioty gospodarcze transakcji z podmiotami umieszczonymi w wykazie, korzystającymi z tego systemu poza Rosją. Środki te nie dotyczą podmiotów mających siedzibę i prowadzących działalność w Rosji, w tym jednostek zależnych podmiotów unijnych. Decyzja (WPZiB) 2024/1744 nie zakazuje podmiotom unijnym prowadzenia transakcji z rosyjskimi podmiotami, które korzystają z SPFS, pod warunkiem że podmioty unijne same nie łączą się z SPFS. Ponadto, aby uniknąć niezamierzonych konsekwencji dla finansowania legalnych transakcji handlowych i płatności za nie oraz transakcji dotyczących innych uzasadnionych celów, decyzją (WPZiB) 2024/1744 wprowadzono ukierunkowane wyjątki umożliwiające podmiotom unijnym łączenie się z SPFS.

(17)

Niektóre instytucje kredytowe i finansowe mające siedzibę poza Unią mogą ułatwiać transakcje, które ograniczają skuteczność środków ustanowionych w rozporządzeniu (UE) nr 833/2014. Decyzja (WPZiB) 2024/1744 ustanawia zakaz dokonywania przez unijne podmioty gospodarcze transakcji z instytucjami kredytowymi i finansowymi oraz dostawcami kryptoaktywów mającymi siedzibę poza Unią, jeżeli Rada stwierdzi, że podmioty te ułatwiają transakcje wspierające rosyjską bazę przemysłu obronnego poprzez wywóz, dostawę, sprzedaż, przekazywanie lub transport do Rosji towarów i technologii podwójnego zastosowania, towarów i technologii wymienionych w załącznikach XI, XX i XXXV do rozporządzenia (UE) nr 833/2014, wspólnych produktów o wysokim priorytecie wymienionych w załączniku XL do rozporządzenia (UE) nr 833/2014 lub broni palnej lub amunicji wymienionych w załączniku I do rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 258/2012 (6).

(18)

Decyzją (WPZiB) 2024/1744 rozszerzono istniejący zakaz udzielania wsparcia, w tym udzielania finansowania i pomocy finansowej lub przyznawania innych korzyści, z programu Unii, programu Euratomu lub programu państwa członkowskiego na rzecz wszelkich osób prawnych, podmiotów lub organów z siedzibą w Rosji lub na rzecz osób prawnych, podmiotów lub organów, w których posiadają one większościowy udział. Wprowadzono również ukierunkowane wyłączenia.

(19)

Aby nie ograniczać nadmiernie prawa do zatrudnienia obywateli Unii, którzy zamieszkiwali w Rosji przed inwazją na Ukrainę w lutym 2022 r. i którzy są zatrudnieni przez jednostki zależne podmiotów unijnych i krajów partnerskich w Rosji, decyzją (WPZiB) 2024/1744 wprowadzono wyłączenie z zakazu świadczenia niektórych usług na rzecz rządu Rosji lub osób prawnych, podmiotów lub organów mających siedzibę w Rosji.

(20)

Rząd Rosji i rosyjskie sądy podejmują działania mające na celu bezprawne pozbawienie posiadaczy praw własności intelektualnej z państw członkowskich ochrony tych praw w Rosji. Prowadzi to do powstawania nieuzasadnionej przewagi konkurencyjnej dla rosyjskiego przemysłu i przyczyniło się do zwiększenia dochodów Rosji, umożliwiając jej tym samym kontynuację wojny napastniczej na Ukrainie. Aby zneutralizować ten efekt, decyzją (WPZiB) 2024/1744 nałożono ograniczenia w zakresie przyjmowania wniosków o rejestrację w Unii niektórych praw własności intelektualnej przez obywateli Rosji, osoby fizyczne mające miejsce zamieszkania w Rosji i rosyjskie przedsiębiorstwa. W szczególności i bez uszczerbku dla ich przepisów proceduralnych, urzędy ds. własności intelektualnej i inne właściwe instytucje nie powinny zezwalać na składanie takich wniosków. Ponadto, wywiązując się z tego obowiązku, w przypadku złożenia takich wniosków urzędy ds. własności intelektualnej i inne właściwe instytucje nie powinny być zobowiązane do wydania formalnej decyzji odmownej, tak by po uchyleniu danego ograniczenia możliwe było ewentualne ponowne złożenie wniosku. W celu wdrożenia tego ograniczenia urzędy ds. własności intelektualnej i inne właściwe instytucje powinny mieć możliwość zwracania się o niezbędne informacje do osób fizycznych i przedsiębiorstw ubiegających się o rejestrację odpowiednich praw własności intelektualnej.

(21)

Decyzją (WPZiB) 2024/1744 wprowadzono zakaz bezpośredniego lub pośredniego przyjmowania - przez partie polityczne, fundacje polityczne, sojusze polityczne, organizacje pozarządowe, w tym ośrodki analityczne, oraz dostawców usług medialnych w Unii -finansowania, darowizn i wszelkich innych korzyści gospodarczych oraz wsparcia od Rosji. W związku z utrzymującymi się skoordynowanymi próbami - podejmowanymi przez Rosję - ingerowania w procesy demokratyczne w Unii i podważania jej demokratycznych fundamentów, w tym poprzez kampanie mające na celu wywieranie wpływu i propagowanie dezinformacji, mające na celu podważanie integralności terytorialnej, suwerenności i niezależności Ukrainy, oraz poprzez promowanie prorosyjskiej propagandy mającej na celu usprawiedliwienie i wspieranie prowadzonej przez Rosję wojny napastniczej przeciw Ukrainie, należy zakazać finansowania podmiotów w Unii, które uczestniczą w procesach kształtowania opinii publicznej, przez Rosję oraz powiązane z nią podmioty pośredniczące. Tego rodzaju kampanie propagandowe i dezinformacyjne mogą podważać fundamenty demokratycznych społeczeństw i stanowią integralną część arsenału nowoczesnych ataków hybrydowych. Ograniczenie wspomnianego wsparcia finansowego ma na celu ochronę integralności procesów politycznych w Unii, ochronę obywateli Unii przed manipulacją i obronę spraw wewnętrznych Unii przed szkodliwymi ingerencjami poprzez zapewnienie ochrony zasad praworządności, demokracji i pluralizmu mediów. Państwa członkowskie mogą przeciwdziałać takiej ingerencji w procesy demokratyczne i podważaniu podstaw demokratycznych, w stosownych przypadkach w ramach istniejących krajowych ram przestrzegania prawa. Zgodnie z podstawowymi prawami i wolnościami uznanymi w Karcie, w szczególności z prawem do wolności wypowiedzi i informacji, wolnością prowadzenia działalności gospodarczej i prawem własności, uznanymi, odpowiednio, w jej art. 11, 16 i 17, ograniczenie to nie uniemożliwia dostawcom usług medialnych i ich personelowi prowadzenia w Unii innej działalności, takiej jak przeprowadzanie badań i wywiadów. Ponadto ograniczenie to nie wpływa na obowiązek poszanowania praw, wolności i zasad, o których mowa w art. 6 Traktatu o Unii Europejskiej, w tym Karcie oraz w konstytucjach państw członkowskich w ich odpowiednich zakresach stosowania.

(22)

Aby zwiększyć świadomość na temat działań prowadzonych w zakresie egzekwowania prawa, właściwe jest, by państwa członkowskie informowały o sankcjach nałożonych przez nie za naruszenie środków ograniczających.

(23)

Zgodnie z celami wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa Unii, którymi są utrzymanie pokoju, wzmocnienie bezpieczeństwa międzynarodowego oraz propagowanie współpracy międzynarodowej, demokracji oraz praworządności, a w szczególności z celami realizowanymi decyzją 2014/512/WPZiB, należy zapewnić, aby dokumenty będące w posiadaniu Rady, Komisji i Wysokiego Przedstawiciela Unii do Spraw Zagranicznych i Polityki Bezpieczeństwa (zwanego dalej „Wysokim Przedstawicielem”) dotyczące egzekwowania środków ograniczających określonych w rozporządzeniu (UE) nr 833/2014 lub dokumenty dotyczące zapobiegania naruszeniom lub obchodzeniu tych środków podlegały tajemnicy zawodowej i ochronie zapewnianej przez przepisy mające zastosowanie do instytucji unijnych, ponieważ zawarte w nich informacje mogą być wykorzystywane do utrudniania egzekwowania tych środków lub do osłabiania ich skuteczności, biorąc pod uwagę, że zainteresowane osoby i podmioty mogą działać w sposób uniemożliwiający ich egzekwowanie. Taką ochronę należy również zapewnić w przypadku wniosków Wysokiego Przedstawiciela dotyczących zmiany rozporządzenia (UE) nr 833/2014 oraz wszelkich powiązanych dokumentów przygotowawczych, ponieważ ich ujawnienie mogłoby wpłynąć na skuteczność środków określonych w rozporządzeniu (UE) nr 833/2014 oraz na przygotowanie przyszłych wniosków i prowadzenie negocjacji na ich podstawie. Niektóre środki zawarte w takich wnioskach, które z różnych powodów nie mogą zostać przyjęte przez Radę, są często włączane przez Wysokiego Przedstawiciela do kolejnych wniosków. Ważne jest, aby chronić to prawo inicjatywy przed wszelkimi wpływami wywieranymi - poza zorganizowanymi konsultacjami - z uwagi na interes publiczny lub prywatny, by próbować skłonić instytucje Unii i jej służby do zaproponowania, przyjęcia, wprowadzenia zmiany lub uzgodnienia zmiany. Ujawnienie tych dokumentów mogłoby sprawić, że ewentualne nowe środki byłyby nieskuteczne ze względu na fakt, że ich planowane przyjęcie zostałoby już upublicznione. Należy zatem przyjąć domniemanie, że ujawnienie tych dokumentów zaszkodziłoby bezpieczeństwu Unii lub co najmniej jednego państwa członkowskiego, lub utrzymywanym przez nie stosunkom międzynarodowym.

(24)

Decyzją (WPZiB) 2024/1744 wprowadzono odstępstwo umożliwiające zaspokojenie niektórych roszczeń wniesionych przez osoby, podmioty i organy rosyjskie, jeżeli jest to absolutnie niezbędne do wycofania inwestycji z Rosji lub likwidacji działalności gospodarczej w Rosji.

(25)

Należy wprowadzić przepisy umożliwiające obywatelom państw członkowskich i przedsiębiorstwom z państw członkowskich uzyskanie odszkodowania od rosyjskich obywateli i podmiotów, którzy wyrządzili im szkody. Obejmuje to szkody wyrządzone przedsiębiorstwom, które są ich własnością lub które kontrolują, w związku z umową lub transakcją, których wykonanie zostało zakłócone przez środki nałożone na mocy rozporządzenia (UE) nr 833/2014, oraz w związku z bezprawnym tymczasowym zarządem ustanowionym decyzją kierownictwa rosyjskiego w odniesieniu do położonego na terytorium Federacji Rosyjskiej majątku należącego do osób zagranicznych, które są powiązane z „nieprzyjaznymi państwami obcymi” to jest państwami, które wprowadziły środki ograniczające wobec Rosji. Odszkodowanie może zostać uzyskane pod warunkiem że taka decyzja jest niezgodna z międzynarodowym prawem zwyczajowym lub z dwustronną umową inwestycyjną zawartą przez dane państwo członkowskie i Rosję. W obu tych przypadkach odszkodowania można dochodzić pod warunkiem, że dany obywatel państwa członkowskiego lub dane przedsiębiorstwo z państwa członkowskiego nie ma skutecznego dostępu do środków ochrony prawnej, na przykład na mocy odpowiedniej dwustronnej umowy inwestycyjnej. Takiego odszkodowania można dochodzić przed sądami państwa członkowskiego zgodnie z odpowiednimi przepisami prawa Unii i prawa państwa członkowskiego dotyczącymi jurysdykcji i postępowania sądowego w sprawach cywilnych i gospodarczych, w tym w postępowania w przedmiocie zastosowania środków tymczasowych.

(26)

W przypadku gdy osoba fizyczna lub prawna dobrowolnie, w pełni i w odpowiednim czasie ujawni naruszenie środków ograniczających, właściwe organy krajowe powinny mieć możliwość należytego uwzględnienia tego przy stosowaniu, stosownie do przypadku, sankcji zgodnie z krajowym prawem administracyjnym lub zgodnie z innymi odpowiednimi przepisami krajowymi. Zastosowanie mają środki podjęte przez państwa członkowskie na podstawie dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2024/1226 (7) oraz zawartych w niej wymogów dotyczących okoliczności łagodzących.

(27)

Rozporządzenie (UE) nr 833/2014 ma zastosowanie wyłącznie w granicach jurysdykcji określonych w jego art. 13. Jednocześnie, jeżeli unijne podmioty gospodarcze są w stanie wywierać i faktycznie wywierają decydujący wpływ na postępowanie osoby prawnej, podmiotu lub organu mającego siedzibę poza Unią, mogą ponosić odpowiedzialność za działania tej osoby prawnej, tego podmiotu lub organu, które ograniczają skuteczność środków ograniczających, i powinny wykorzystać swój wpływ, aby zapobiec takim działaniom.

(28)

Taki wpływ może wynikać z własności osoby prawnej, podmiotu lub organu lub sprawowania nad nimi kontroli. Własność oznacza posiadanie co najmniej 50 % praw własności w osobie prawnej, podmiocie lub organie lub posiadanie w nim większościowych udziałów. Elementy wskazujące na kontrolę obejmują: prawo lub uprawnienia do powoływania lub odwoływania większości członków organu administrującego, zarządzającego lub nadzorczego; prawo do użytkowania całości lub części aktywów osoby prawnej, podmiotu lub organu; zarządzanie działalnością osoby prawnej, podmiotu lub organu na jednolitych zasadach, przy jednoczesnym publikowaniu skonsolidowanych sprawozdań finansowych; lub prawo do wywierania dominującego wpływu na osobę prawną, podmiot lub organ.

(29)

Należy zobowiązać unijne podmioty gospodarcze do dołożenia wszelkich starań w celu zapewnienia, aby osoby prawne, podmioty i organy mające siedzibę poza Unią, będące ich własnością lub pod ich kontrolą, nie uczestniczyły w działaniach ograniczających skuteczność środków ograniczających przewidzianych w rozporządzeniu (UE) nr 833/2014. Takimi działaniami są działania prowadzące do skutku, jakiemu te środki ograniczające mają zapobiegać, na przykład temu, że odbiorca w Rosji otrzymuje towary, technologie, finansowanie lub usługi, które podlegają zakazom na mocy rozporządzenia (UE) nr 833/2014.

(29)

Dołożenie wszelkich starań należy rozumieć jako wszelkie działania, które są odpowiednie i niezbędne, by osiągnąć rezultat polegający na zapobieżeniu ograniczaniu skuteczności środków ograniczających przewidzianych w rozporządzeniu (UE) nr 833/2014. Działania te mogą obejmować na przykład wdrożenie odpowiednich polityk, kontroli i procedur w celu skutecznego ograniczania ryzyka i zarządzania nim, z uwzględnieniem takich czynników jak umiejscowienie siedziby w państwie trzecim, sektor działalności gospodarczej oraz rodzaj działalności prowadzonej przez osobę prawną, podmiot lub organ, które są własnością unijnego podmiotu gospodarczego lub są przez niego kontrolowane. Jednocześnie dołożenie wszelkich starań należy rozumieć jako obejmujące wyłącznie działania, które są wykonalne dla unijnego podmiotu gospodarczego ze względu na jego charakter, wielkość i odpowiednie okoliczności faktyczne, w szczególności możliwość sprawowania skutecznej kontroli nad osobą prawną, podmiotem lub organem z siedzibą poza Unią. Okoliczności takie obejmują sytuację, w której unijny podmiot gospodarczy, z przyczyn, których sam nie spowodował, takich jak przepisy państwa trzeciego, nie jest w stanie sprawować kontroli nad osobą prawną, podmiotem lub organem, których jest właścicielem.

(31)

Art. 12g rozporządzenia (UE) 833/2014 zobowiązuje unijne podmioty gospodarcze do zakazywania w umowach powrotnego wywozu do Rosji oraz powrotnego wywozu do wykorzystania w Rosji towarów i technologii wrażliwych wymienionych w załącznikach XI, XX i XXXV do rozporządzenia (UE) nr 833/2014, niektórych wspólnych produktów o wysokim priorytecie wymienionych w załączniku XL do rozporządzenia (UE) 833/2014 oraz broni palnej i amunicji wymienionych w załączniku I do rozporządzenia (UE) nr 258/2012 (klauzula „nie do Rosji”). W przypadku umów objętych zakresem art. 12g rozporządzenia (UE) nr 833/2014, które zawarto przed dniem 19 grudnia 2023 r., obowiązek wynikający z tego artykułu należy uznać za spełniony, jeżeli umowa zawiera klauzulę ogólną zakazującą wywozu i powrotnego wywozu danych towarów i technologii do jurysdykcji objętych unijnymi środkami ograniczającymi oraz określa odpowiednie środki zaradcze w przypadku naruszenia tej klauzuli.

(32)

Komisja oceni wpływ, jaki na zniechęcanie do obchodzenia przepisów ma wejście w życie aktualnego obowiązku stosowania klauzuli „nie do Rosji” wynikającego z art. 12 g rozporządzenia (UE) 833/2014. Komisja bardzo uważnie oceni również dane handlowe, statystyki dotyczące wywozu i inne informacje dotyczące schematów obchodzenia przepisów w odniesieniu do towarów, o których mowa w tym artykule, w tym rolę, jaką mogą odgrywać w nich jednostki zależne unijnych podmiotów gospodarczych w państwach trzecich. Na tej podstawie Komisja oceni, czy klauzula „nie do Rosji” jest odpowiednia do osiągnięcia zakładanych celów, i rozważy wszelkie inne odpowiednie działania mające na celu ograniczenie dostępu Rosji do towarów wrażliwych, które umożliwiają jej kontynuowanie wojny na Ukrainie, w tym możliwość nałożenia na unijne podmioty gospodarcze wymogu zapewnienia, aby ich jednostki zależne w państwach trzecich również stosowały klauzulę „nie do Rosji”.

(33)

Decyzją (WPZiB) 2024/1744 zobowiązano unijne podmioty gospodarcze do umownego zakazania ich partnerom handlowym w państwach trzecich korzystania lub umożliwienia korzystania z praw własności intelektualnej, tajemnic przedsiębiorstwa lub materiałów lub informacji chronionych za pomocą praw własności intelektualnej lub jako tajemnica przedsiębiorstwa, przeniesionych na nie w związku ze wspólnymi produktami o wysokim priorytecie, które mają zostać sprzedane, dostarczone lub wywiezione do Rosji lub do wykorzystania w Rosji. Aby zapewnić przestrzeganie tego obowiązku, unijne podmioty gospodarcze powinny włączyć do takich umów obowiązek wprowadzenia odpowiednich środków zaradczych. Unijne podmioty gospodarcze powinny zgłaszać wszelkie stwierdzone naruszenia właściwym organom krajowym. W przypadku umów objętych zakresem tego ograniczenia, które zostały zawarte przed dniem 25 czerwca 2024 r., obowiązek ten należy uznać za spełniony, jeżeli umowa zawiera klauzulę ogólną, która zakazuje korzystania z praw własności intelektualnej, tajemnic przedsiębiorstwa lub materiałów lub informacji chronionych prawami własności intelektualnej lub chronionych jako przedmiotowa tajemnica przedsiębiorstwa, lub zakazuje zezwalania na korzystanie z tych praw, a także określa odpowiednie środki zaradcze w przypadku naruszenia tej klauzuli.

(34)

Aby ułatwić zwalczanie powrotnego wywozu wspólnych produktów o wysokim priorytecie wymienionych w załączniku XL do rozporządzenia (UE) nr 833/2014, wykorzystywanych na polu walki na Ukrainie lub mających krytyczne znaczenie dla rozwoju, produkcji lub wykorzystania rosyjskich systemów wojskowych, decyzją (WPZiB) 2024/1744 nałożono na unijne podmioty gospodarcze sprzedające, dostarczające, przekazujące lub wywożące do państw trzecich, niebędących krajami partnerskimi wymienionymi w załączniku VIII do rozporządzenia (UE) nr 883/2014, wspólne produkty o wysokim priorytecie wymóg ustanowienia mechanizmów należytej staranności umożliwiających identyfikację i ocenę ryzyka powrotnego wywozu do Rosji oraz ograniczenie takiego ryzyka. Ponadto decyzją (WPZiB) 2024/1744 zobowiązano unijne podmioty gospodarcze do zapewnienia, aby osoby prawne, podmioty i organy z siedzibą poza Unią, będące ich własnością lub znajdujące się pod ich kontrolą, również wdrażały te wymogi.

(35)

W przypadku gdy rozporządzenie (UE) nr 833/2014 nakłada na unijne podmioty gospodarcze wymóg zapewnienia, aby osoby prawne, podmioty i organy z siedzibą poza Unią, będące ich własnością lub przez nie kontrolowane, prowadziły określone działania mające na celu zapobieganie wywozowi lub powrotnemu wywozowi towarów lub technologii do Rosji, wymóg ten powinien być realizowany w zakresie dozwolonym przepisami państwa trzeciego, w którym dana osoba prawna, podmiot lub organ prowadzi działalność.

(36)

W decyzji (WPZiB) 2024/1744 sprecyzowano, że z ochrony przed odpowiedzialnością przysługującej unijnym podmiotom gospodarczym, jeżeli nie wiedziały i nie miały uzasadnionego powodu, by przypuszczać, że ich działania mogłyby naruszyć unijne środki ograniczające, nie można skorzystać w sytuacji, gdy unijne podmioty gospodarcze nie dochowały należytej staranności. Przy stosowaniu takich zasad należytej staranności należy odpowiednio uwzględnić informacje, które są publicznie lub łatwo dostępne. W związku z tym, przykładowo, unijny podmiot gospodarczy nie powinien móc skutecznie powoływać się na taką ochronę, gdy zarzuca się mu naruszenie odpowiednich środków ograniczających, jeżeli nie przeprowadził prostych weryfikacji lub kontroli.

(37)

Aby zapewnić zgodność z wykładnią Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej w sprawie C-72/11, decyzją (WPZiB) 2024/1744 zmieniono przepis zakazujący obchodzenia sankcji w celu doprecyzowania, że wymogi dotyczące wiedzy i zamiaru są spełnione nie tylko wtedy, gdy dana osoba celowo dąży do osiągnięcia celu lub skutku obejścia środków ograniczających, ale również wtedy, gdy dana osoba biorąca udział w działaniu, którego celem lub skutkiem jest obejście środków ograniczających, jest świadoma tego, że taki udział może mieć ten cel lub taki skutek, i akceptuje taką możliwość.

(38)

Decyzją (WPZiB) 2024/1744 dodano 61 nowych podmioty do wykazu osób fizycznych lub prawnych, podmiotów i organów zawartego w załączniku IV do decyzji 2014/512/WPZiB, to jest wykazu osób, podmiotów i organów wspierających rosyjski kompleks wojskowo-przemysłowy w wojnie napastniczej przeciwko Ukrainie, w odniesieniu do których nałożono surowsze ograniczenia wywozowe dotyczące towarów i technologii podwójnego zastosowania oraz towarów i technologii, które mogą przyczynić się do zwiększenia potencjału rosyjskiego sektora obronnego i sektora bezpieczeństwa pod względem technologicznym. Decyzją (WPZiB) 2024/1744 uwzględniono również w tym wykazie niektóre podmioty z państw trzecich innych niż Rosja, które uczestniczą w obchodzeniu ograniczeń handlowych i pozyskiwaniu produktów wrażliwych wykorzystywanych, na przykład, do produkcji bezzałogowych statków powietrznych lub które zapewniają wsparcie materialne dla rosyjskich operacji wojskowych.

(39)

Decyzją (WPZiB) 2024/1744 rozszerzono wykaz produktów, które przyczyniają się do wzmocnienia potencjału wojskowego i technologicznego Rosji lub do rozwoju jej sektora obrony i sektora bezpieczeństwa, poprzez dodanie produktów wykorzystywanych przez Rosję w wojnie napastniczej przeciwko Ukrainie oraz produktów, które przyczyniają się do rozwoju lub produkcji jej systemów wojskowych, w tym określonych obrabiarek i określonych pojazdów terenowych.

(40)

Decyzją (WPZiB) 2024/1744 nałożono dalsze ograniczenia na wywóz towarów, które mogłyby przyczynić się w szczególności do zwiększenia zdolności przemysłowych Rosji, takich jak chemikalia, w tym rudy manganu i związki ziem rzadkich, tworzywa sztuczne, sprzęt wydobywczy i służący do wykopów, monitory i sprzęt elektryczny. Ponadto do wykazu towarów objętych ograniczeniami w wywozie dodano pięć wspólnych produktów o wysokim priorytecie.

(41)

Ponadto decyzją (WPZiB) 2024/1744 wprowadzono dalsze ograniczenia dotyczące przywozu helu, którego wywóz przynosi Rosji znaczne dochody, umożliwiając jej tym samym kontynuację wojny napastniczej przeciwko Ukrainie.

(42)

Mechanizm pułapu cenowego przewiduje, że z pułapu cenowego określonego przez koalicję na rzecz pułapu cenowego można wyłączyć konkretne projekty, które mają zasadnicze znaczenie dla bezpieczeństwa energetycznego niektórych państw trzecich. W ścisłej koordynacji z koalicją na rzecz pułapu cenowego decyzją Rady (WPZiB) 2023/2874 (8) przedłużono wyłączenie przewidziane w odniesieniu do zlokalizowanego w Rosji projektu Sachalin-2 (Сахалин-2) do dnia 28 czerwca 2025 r. w celu zapewnienia Japonii bezpieczeństwa energetycznego.

(43)

Decyzją (WPZiB) 2024/1744 wprowadzono pewne zmiany techniczne w części normatywnej i załącznikach, usuwając odniesienia do okresów przejściowych, które upłynęły. Celem usunięcia odniesień do okresów przejściowych, które już upłynęły, nie jest wywołanie skutków prawnych w odniesieniu do wygasłych lub nadal obowiązujących umów ani w odniesieniu do stosowalności tych okresów przejściowych.

(44)

Unia jest zdecydowana zapobiegać zagrożeniom dla bezpieczeństwa jądrowego i jądrowego bezpieczeństwa fizycznego. W związku z tym środki przewidziane w niniejszym rozporządzeniu nie mają na celu zakłócenia planowania, prac budowlanych i inżynieryjnych, oddania do eksploatacji, utrzymania lub zaopatrzenia w paliwo nowo budowanego projektu jądrowego Paks II. Z tego powodu decyzją (WPZiB) 2024/1744 wprowadzono horyzontalne wyłączenie z zakazów określonych w niniejszej decyzji w odniesieniu do projektu Paks II, wraz z obowiązkiem powiadamiania o takich działaniach.

(45)

Decyzją (WPZiB) 2024/1744 rozszerzono też wykazy krajów partnerskich, które stosują zestaw środków kontroli wywozu lub zestaw środków ograniczających w odniesieniu do przywozu żelaza i stali oraz zestaw środków kontroli przywozu, które są zasadniczo równoważne środkom określonym w rozporządzeniu (UE) nr 833/2014.

(46)

Środki te wchodzą w zakres Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, w związku z czym konieczne jest podjęcie działań regulacyjnych na szczeblu Unii, w szczególności w celu zapewnienia ich jednolitego stosowania we wszystkich państwach członkowskich.

(47)

Należy zatem odpowiednio zmienić rozporządzenie (UE) nr 833/2014,