(1)

W dniu 31 lipca 2014 r. Rada przyjęła decyzję 2014/512/WPZiB (1).

(2)

Unia nadal niezmiennie popiera suwerenność i integralność terytorialną Ukrainy.

(3)

Dnia 24 lutego 2022 r. prezydent Federacji Rosyjskiej ogłosił operację wojskową w Ukrainie, a siły zbrojne Rosji rozpoczęły niczym niesprowokowaną i nieuzasadnioną agresję wojskową wobec Ukrainy. Ta nielegalna wojna napastnicza jest rażącym pogwałceniem integralności terytorialnej, suwerenności i niezależności Ukrainy, jak również narusza zakaz użycia siły, który jest zapisany w art. 2 ust. 4 Karty Narodów Zjednoczonych (ONZ), który jest podstawową zasadą prawa międzynarodowego, oraz innych wartości Karty ONZ (zwanej dalej „Kartą ONZ”).

(4)

W swojej rezolucji ES-11/1 przyjętej dnia 2 marca 2022 r. Zgromadzenie Ogólne ONZ z całą mocą potępiło agresję Federacji Rosyjskiej przeciw Ukrainie stanowiącą naruszenie art. 2 ust. 4 Karty ONZ. W swojej rezolucji ES-11/4 przyjętej dnia 12 października 2022 r. Zgromadzenie Ogólne ONZ, odnotowując oświadczenie Sekretarza Generalnego ONZ z dnia 29 września 2022 r., w którym przypomniał, że każda aneksja terytorium państwa przez inne państwo wynikająca z groźby lub użycia siły stanowi naruszenie zasad Karty ONZ i prawa międzynarodowego, potępiło zorganizowanie przez Federację Rosyjską nielegalnych tzw. referendów w regionach leżących w uznawanych przez społeczność międzynarodową granicach Ukrainy oraz próbę bezprawnej aneksji ukraińskich regionów: Doniecka, Chersonia, Ługańska i Zaporoża, w następstwie zorganizowania tych tzw. referendów.

(5)

W swojej rezolucji A/RES/ES-11/5 z dnia 15 listopada 2022 r. Zgromadzenie Ogólne ONZ wyraziło poważne zaniepokojenie ofiarami w ludziach, przymusowymi przesiedleniami ludności cywilnej, zniszczeniami w infrastrukturze i zasobach naturalnych, utratą własności publicznej i prywatnej oraz katastrofą gospodarczą spowodowanymi agresją Federacji Rosyjskiej wobec Ukrainy i uznało, że Federacja Rosyjska musi zostać pociągnięta do odpowiedzialności za wszelkie naruszenia prawa międzynarodowego w Ukrainie lub przeciwko Ukrainie, w tym za rosyjską agresję na ten kraj stanowiącą naruszenie Karty ONZ, jak również wszelkie naruszenia międzynarodowego prawa humanitarnego i prawa międzynarodowego praw człowieka, oraz musi ponieść konsekwencje prawne wszystkich swoich działań niezgodnych z prawem międzynarodowym, w tym zadośćuczynić za szkody, m.in. wszelkie straty spowodowane takimi czynami.

(6)

W swojej rezolucji A/ES-11/L.7 z dnia 23 lutego 2023 r. Zgromadzenie Ogólne ONZ wezwało również do pełnego przestrzegania przez strony konfliktu zbrojnego ich zobowiązań wynikających z międzynarodowego prawa humanitarnego oraz do natychmiastowego zaprzestania ataków na infrastrukturę krytyczną w Ukrainie oraz wszelkich umyślnych ataków na obiekty cywilne, w tym budynki mieszkalne, szkoły i szpitale.

(7)

W dniu 28 lutego 2022 r. Rada przyjęła decyzję (WPZiB) 2022/335 (2) zmieniającą decyzję 2014/512/WPZiB, która zakazywała wszelkich transakcji związanych z zarządzaniem rezerwami i aktywami Centralnego Banku Federacji Rosyjskiej, w tym transakcji z wszelkimi osobami prawnymi, podmiotami lub organami działającymi w imieniu Centralnego Banku Federacji Rosyjskiej lub zgodnie z jego instrukcjami. W dniu 9 marca 2022 r. Rada przyjęła decyzję (WPZiB) 2022/395 (3), aby objąć takim zakazem rosyjski Fundusz Narodowego Dobrobytu. W wyniku tych zakazów odpowiednie aktywa utrzymywane przez instytucje finansowe w państwach członkowskich są „immobilizowane”.

(8)

Jak podkreślono w konkluzjach z posiedzenia Rady Europejskiej w dniach 26-27 października 2023 r., konieczne są zdecydowane postępy, w koordynacji z partnerami, w wypracowaniu sposobu, w jaki nadzwyczajne przychody będące w posiadaniu podmiotów prywatnych i pochodzące bezpośrednio z immobilizowanych aktywów Rosji mogłyby zostać przeznaczone na wspieranie Ukrainy oraz jej odbudowy i rekonstrukcji, zgodnie z właściwymi zobowiązaniami umownymi oraz z poszanowaniem prawa unijnego i międzynarodowego. W swoich konkluzjach Rada Europejska wezwała Wysokiego Przedstawiciela Unii do Spraw Zagranicznych i Polityki Bezpieczeństwa („Wysoki Przedstawiciel”) i Komisję do przyspieszenia prac w celu przedłożenia wniosków.

(9)

W swoich konkluzjach z 14 i 15 grudnia 2023 r. Rada Europejska ponownie zdecydowanie potępiła rosyjską wojnę napastniczą przeciwko Ukrainie, stanowiącą jawne pogwałcenie Karty ONZ, i przypomniała o niezachwianym poparciu Unii dla niezależności, suwerenności i integralności terytorialnej Ukrainy w jej granicach uznanych przez społeczność międzynarodową oraz dla jej niezbywalnego prawa do samoobrony przed rosyjską agresją.

(10)

W konkluzjach z nadzwyczajnego posiedzenia w dniu 1 lutego 2024 r. Rada Europejska podkreśliła potrzebę zapewnienia, wraz z partnerami, stabilnego, przewidywalnego i trwałego wsparcia dla Ukrainy w okresie 2024-2027 i stwierdziła, że ustanowiony ma zostać Instrument na rzecz Ukrainy na lata 2024-2027. W dniu 29 lutego 2024 r. przyjęte zostało rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2024/792 (4) w sprawie ustanowienia Instrumentu na rzecz Ukrainy. W dniu 5 marca 2024 r. Komisja przedłożyła wniosek ustawodawczy dotyczący rozporządzenia ustanawiającego Europejski program na rzecz przemysłu obronnego (EDIP) oraz ramy w zakresie środków na rzecz zapewnienia terminowej dostępności i dostaw produktów obronnych (5). Należy ustanowić EDIP na lata 2025-2027, który będzie obejmował program współpracy (Instrument na rzecz Ukrainy) mający na celu przyczynienie się do odbudowy, rekonstrukcji i modernizacji ukraińskiej bazy technologiczno-przemysłowej sektora obronnego.

(11)

W swoich konkluzjach z dnia 22 marca 2024 r. Rada Europejska stwierdziła, że biorąc pod uwagę pilność sytuacji, Unia Europejska jest zdecydowana nadal udzielać Ukrainie i jej obywatelom wszelkiego niezbędnego wsparcia politycznego, finansowego, gospodarczego, humanitarnego, wojskowego i dyplomatycznego tak długo, jak będzie to konieczne, i w takim zakresie, jakiego będzie wymagała sytuacja.

(12)

W dniu 12 lutego 2024 r. Rada przyjęła decyzję (WPZiB) 2024/577 (6) zmieniającą decyzję 2014/512/WPZiB, aby przedstawić pewne wyjaśnienia dotyczące zakazu wszelkich transakcji związanych z zarządzaniem rezerwami i aktywami Centralnego Banku Federacji Rosyjskiej, jak również wprowadzić dalsze środki.

(13)

W decyzji (WPZiB) 2024/577 wyjaśniono, że transakcje w ramach zarządzania bilansem związane z aktywami i rezerwami Centralnego Banku Federacji Rosyjskiej lub związane z aktywami i rezerwami wszelkich osób prawnych, podmiotów lub organów działających w imieniu Centralnego Banku Federacji Rosyjskiej lub zgodnie z jego instrukcjami, takimi jak rosyjski Fundusz Narodowego Dobrobytu, nie są objęte zakresem stosowania zakazu transakcji, który obowiązuje od dnia 28 lutego 2022 r. Transakcje w ramach zarządzania bilansem, które nadal są dozwolone, dotyczą w szczególności reinwestycji sald gotówkowych przyrastających ze względu na immobilizowanie wypłat kuponów lub dywidend oraz płatności z tytułu wykupu i przypadające do wypłaty depozyty, zgodnie z ostrożną polityką inwestycyjną i mającymi zastosowanie wymogami regulacyjnymi.

(14)

Inne transakcje, w szczególności wszelkie transfery bezpośrednie lub pośrednie, których adresatem lub beneficjentem są Centralny Bank Federacji Rosyjskiej lub jakakolwiek osoba prawna, podmiot lub organ działające w imieniu Centralnego Banku Federacji Rosyjskiej lub zgodnie z jego instrukcjami, takie jak rosyjski Fundusz Narodowego Dobrobytu, pozostają zakazane.

(15)

Zakaz takich innych transakcji prowadzi do nadzwyczajnego i nieoczekiwanego przyrostu sald gotówkowych w bilansach centralnych depozytów papierów wartościowych w rozumieniu rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 909/2014 (7), które to depozyty odgrywają kluczową rolę w rozliczaniu instrumentów finansowych w Unii i centralnym prowadzeniu rachunków z nimi związanych. Akumulacja ta jest skutkiem immobilizacji aktywów i rezerw Centralnego Banku Federacji Rosyjskiej, lub aktywów i rezerw wszelkich osób prawnych, podmiotów lub organów działających w imieniu Centralnego Banku Federacji Rosyjskiej lub zgodnie z jego instrukcjami, takich jak rosyjski Fundusz Narodowego Dobrobytu, ponieważ wszelkie płatności kwoty głównej i odsetek, kuponów, dywidend oraz innych dochodów z tytułu papierów wartościowych na rzecz Centralnego Banku Federacji Rosyjskiej i tych osób, podmiotów i organów są zakazane.

(16)

Centralne depozyty papierów wartościowych znajdują się w szczególnej sytuacji, która jest odmienna od sytuacji innych instytucji finansowych, ponieważ salda gotówkowe klientów centralnych depozytów papierów wartościowych lub u tych klientów są zwykle przenoszone poza centralne depozyty papierów wartościowych przed końcem dnia i nie generują żadnego wynagrodzenia dla klientów. Te salda gotówkowe utrzymywane przez centralne depozyty papierów wartościowych w związku z aktywami Centralnego Banku Federacji Rosyjskiej lub aktywami wszelkich osób prawnych, podmiotów lub organów działających w imieniu Centralnego Banku Federacji Rosyjskiej lub zgodnie z jego instrukcjami, takich jak rosyjski Fundusz Narodowego Dobrobytu, przyrastające ze względu na środki ograniczające, wymagają zatem ostrożnego zarządzania ze strony centralnych depozytów papierów wartościowych. Prowadzi to do powstania nieoczekiwanych i nadzwyczajnych przychodów.

(17)

Nieoczekiwane i nadzwyczajne przychody nie muszą, zgodnie z mającymi zastosowanie zasadami, być udostępniane Centralnemu Bankowi Federacji Rosyjskiej, nawet po zniesieniu zakazu transakcji. Zatem nie stanowią one aktywów państwowych. Dlatego do przychodów tych nie mają zastosowania przepisy chroniące aktywa państwowe.

(18)

Ponadto, jako że te nieoczekiwane i nadzwyczajne przychody wynikają siłą rzeczy z wdrożenia środków ograniczających, w szczególności zakazu określonego w art. 1a ust. 4 decyzji 2014/512/WPZiB i art. 5a ust. 4 rozporządzenia (UE) nr 833/2014 (8), centralne depozyty papierów wartościowych nie mogą oczekiwać, że osiągną z tego tytułu nienależną i niezamierzoną korzyść gospodarczą. Na podstawie uzasadnionego celu, jakim jest dążenie do realizacji założeń wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa, w szczególności utrwalania i wspierania demokracji, praworządności, praw człowieka oraz zasad prawa międzynarodowego, w tym międzynarodowego prawa humanitarnego, utrzymywania pokoju, zapobiegania konfliktom i wzmacniania bezpieczeństwa międzynarodowego, ochrony ludności cywilnej, także pomocy ludności stającej w obliczu katastrof spowodowanych przez człowieka, w decyzji (WPZiB) 2024/577 wprowadzono dodatkowe środki mające zapewnić, aby nieoczekiwane i nadzwyczajne zyski centralnych depozytów papierów wartościowych, przyrastające w okresie od wejścia w życie niniejszej decyzji do momentu zniesienia tymczasowych środków ograniczających dotyczących aktywów i rezerw Centralnego Banku Federacji Rosyjskiej, przyniosły korzyści Ukrainie. Środki te uwzględniono w rozporządzeniu Rady (UE) 2024/576 (9).

(19)

W szczególności, od dnia 15 lutego 2024 r. centralne depozyty papierów wartościowych przechowujące rezerwy i aktywa Centralnego Banku Federacji Rosyjskiej o łącznej wartości ponad 1 mln EUR są zobowiązane wykazywać takie nadzwyczajne salda gotówkowe przyrastające w wyniku immobilizacji aktywów i rezerw Centralnego Banku Federacji Rosyjskiej osobno od swojej pozostałej działalności i zarządzać nimi oddzielnie oraz powinny również przechowywać uzyskane nieoczekiwane i nadzwyczajne przychody na odrębnych rachunkach.

(20)

Centralnym depozytom papierów wartościowych zakazano również dysponowania wynikającymi z tego ich zyskami netto określonymi zgodnie z prawem krajowym, po odliczeniu podatku dochodowego od osób prawnych na podstawie ogólnego systemu danego państwa członkowskiego, czy to przez ich dystrybucję w postaci dywidend lub w dowolnej innej formie przynoszącej korzyści udziałowcom lub stronie trzeciej, dopóki Rada nie zadecyduje o ustanowieniu wkładu finansowego pobieranego z tych zysków netto, aby wspierać Ukrainę. Wynikające z tego zyski netto wygenerowane przed dniem 15 lutego 2024 r. pozostają nieograniczone i natychmiast dostępne w celu pokrycia wydatków, ryzyk i strat ponoszonych przez centralne depozyty papierów wartościowych, zgodnie z wymogami prawa unijnego i krajowego mającego zastosowanie do centralnych depozytów papierów wartościowych, w tym, w stosownych przypadkach, zgodnie z przepisami ostrożnościowymi.

(21)

W drugą rocznicę nielegalnej, niczym niesprowokowanej i nieuzasadnionej pełnowymiarowej inwazji Rosji na Ukrainę liderzy grupy G7 ponownie potwierdzili w oświadczeniu z dnia 24 lutego 2024 r. nieustające poparcie ze strony swoich państw dla prawa Ukrainy do samoobrony i zaangażowanie w bezpieczeństwo Ukrainy w długim okresie oraz zobowiązali się do wzmocnienia wsparcia w dziedzinie bezpieczeństwa na rzecz Ukrainy, a także zwiększenia zdolności do produkcji i realizowania dostaw w celu udzielenia pomocy temu krajowi. W oświadczeniu z zadowoleniem przyjęto akty prawne Unii dotyczące nadzwyczajnych przychodów centralnych depozytów papierów wartościowych, które to przychody uzyskiwane są z immobilizowanych aktywów państwowych Rosji, oraz zachęcono do podjęcia dalszych kroków, aby umożliwić ich wykorzystanie, zgodnie z właściwymi zobowiązaniami umownymi i mającymi zastosowanie przepisami.

(22)

W świetle powagi sytuacji i w reakcji na rosyjską wojnę napastniczą przeciwko Ukrainie oraz tak długo, jak bezprawne działania Federacji Rosyjskiej będą naruszały podstawowe zasady prawa międzynarodowego, w tym w szczególności zakaz użycia siły zapisany w art. 2 ust. 4 Karty ONZ, lub międzynarodowego prawa humanitarnego, należy utrzymywać w mocy wszelkie środki nałożone przez Unię. Należy również wprowadzić dodatkowe środki wyjątkowe mające na celu wsparcie Ukrainy oraz jej odbudowę i rekonstrukcję, jak również jej samoobronę przed rosyjską agresją, zgodnie z celami wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa, zakładającymi w szczególności zachowanie unijnych wartości, istotnych interesów, bezpieczeństwa, niezależności i integralności, utrwalanie i wspieranie demokracji, praworządności, praw człowieka oraz zasad prawa międzynarodowego, w tym międzynarodowego prawa humanitarnego, prawa do samoobrony i zakazu agresji na podstawie Karty ONZ, utrzymywanie pokoju, zapobieganie konfliktom i wzmacnianie bezpieczeństwa międzynarodowego oraz ochronę ludności cywilnej, a także pomoc ludności narażonej na katastrofy spowodowane przez człowieka, takie jak te, których doświadczyła Ukraina i jej ludność w wyniku wojny napastniczej Rosji.

(23)

Celem tych dodatkowych środków powinno ostatecznie być wspieranie Ukrainy oraz jej odbudowy i rekonstrukcji, jak również jej samoobrony przed rosyjską wojną napastniczą, w tym za pośrednictwem Europejskiego Instrumentu na rzecz Pokoju ustanowionego decyzją Rady (WPZiB) 2021/509 (10) oraz programów unijnych finansowanych z budżetu Unii, takich jak Instrument na rzecz Ukrainy, oraz programów mających na celu odbudowę, rekonstrukcję i modernizację ukraińskiej bazy technologiczno-przemysłowej sektora obronnego. Zgodnie z zasadą pewności prawa dodatkowe środki powinny mieć zastosowanie od dnia 15 lutego 2024 r.

(24)

W szczególności należy ustanowić przepisy określające, w jaki sposób zyski netto, których źródłem są nieoczekiwane i nadzwyczajne przychody osiągane przez centralne depozyty papierów wartościowych w wyniku wdrożenia środków ograniczających, w szczególności zakazu określonego w art. 1a ust. 4 decyzji 2014/512/WPZiB i art. 5a ust. 4 rozporządzenia (UE) nr 833/2014, powinny być kierowane na wsparcie Ukrainy oraz jej odbudowę i rekonstrukcję, jak również jej samoobronę przed rosyjską wojną napastniczą, zgodnie z właściwymi zobowiązaniami umownymi oraz z poszanowaniem prawa unijnego i międzynarodowego, w koordynacji z partnerami. Komisja powinna dwa razy w roku informować Radę o kwotach przekazywanych przez centralne depozyty papierów wartościowych.

(25)

Centralne depozyty papierów wartościowych przechowujące aktywa i rezerwy o całkowitej wartości ponad 1 mln EUR powinny wnosić wkład finansowy z tytułu ich odpowiednich zysków netto, wynoszący 99,7 % tych zysków netto przyrastających od dnia 15 lutego 2024 r. Odsetek ten jest uzasadniony faktem, że przedmiotowe zyski netto wynikają siłą rzeczy z wdrożenia środków ograniczających, w szczególności zakazu określonego w art. 1a ust. 4 decyzji 2014/512/WPZiB i art. 5a ust. 4 rozporządzenia (UE) nr 833/2014, a zatem centralne depozyty papierów wartościowych nie mogą oczekiwać, że osiągną z tego tytułu nienależną i niezamierzoną korzyść gospodarczą. Z uwagi na zadania centralnych depozytów papierów wartościowych oraz rolę, jaką odgrywają w obsłudze immobilizowanych aktywów, należy jednak przewidzieć, że mogą one zatrzymać ograniczony odsetek zysków netto, aby zapewnić swoje sprawne działanie. Płatności należy dokonywać w półrocznych transzach, dopóki nadzwyczajne zyski nie przestaną przyrastać w bilansach centralnych depozytów papierów wartościowych wskutek zniesienia środków ograniczających zakazujących transakcji obejmujących aktywa i rezerwy Centralnego Banku Federacji Rosyjskiej.

(26)

Centralne depozyty papierów wartościowych powinny mieć możliwość tymczasowego zatrzymywania kwoty nieprzekraczającej 10 % wkładu finansowego w celu wypełnienia wymogów dotyczących kapitału statutowego i zarządzania ryzykiem w świetle wpływu wojny w Ukrainie na aktywa przechowywane przez centralne depozyty papierów wartościowych. Jeżeli odsetek ten okaże się niewystarczający w przyszłości, centralne depozyty papierów wartościowych powinny mieć możliwość wystąpienia do krajowego organu nadzoru z należycie uzasadnionym wnioskiem o zatrzymanie dodatkowego odsetka należnego wkładu finansowego. Zatrzymanie dodatkowego odsetka może być dozwolone dopiero po ustaleniu, że jest to absolutnie niezbędne do spełnienia wymogów w zakresie zarządzania ryzykiem ze względu na skutki wojny w Ukrainie w odniesieniu do aktywów przechowywanych przez centralne depozyty papierów wartościowych.

(27)

Niniejsza decyzja przewiduje dodatkowe środki, w wyniku których powstają nowe obowiązki dla centralnych depozytów papierów wartościowych, mianowicie wnoszenie wkładu na rzecz Unii w celu wspierania Ukrainy oraz jej odbudowy i rekonstrukcji, jak również jej samoobrony przed rosyjską wojną napastniczą. Ze względu na kontekst, w jakim środki te są wprowadzane, szczególną sytuację centralnych depozytów papierów wartościowych oraz uzasadniony cel tych środków, jakim jest dążenie do realizowania założeń unijnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa, obejmujących w szczególności zachowanie unijnych wartości, istotnych interesów, bezpieczeństwa, niezależności i integralności, utrwalanie i wspieranie demokracji, praworządności, praw człowieka oraz zasad prawa międzynarodowego, w tym międzynarodowego prawa humanitarnego, prawa do samoobrony i zakazu agresji na podstawie Karty ONZ, utrzymywanie pokoju, zapobieganie konfliktom i wzmacnianie bezpieczeństwa międzynarodowego oraz ochronę ludności cywilnej, a także pomoc ludności narażonej na katastrofy spowodowane przez człowieka, takie jak te, których doświadczyła Ukraina i jej ludność w wyniku wojny napastniczej Rosji, środki te w pełni respektują prawa i wolności podstawowe uznane w Karcie praw podstawowych Unii Europejskiej, w szczególności jej art. 17 i 52, jako że są uzasadnione i proporcjonalne do zamierzonych celów.

(28)

Środki ograniczające dotyczące zakazu transakcji związanych z zarządzaniem aktywami i rezerwami Centralnego Banku Federacji Rosyjskiej powinny obowiązywać do czasu, aż Rosja zakończy swoją wojnę napastniczą przeciwko Ukrainie i zrekompensuje Ukrainie szkody wyrządzone tą wojną.

(29)

Unia powinna podjąć dalsze działania, aby wprowadzić w życie niektóre środki.

(30)

Należy zatem odpowiednio zmienić decyzję 2014/512/WPZiB,