(1)

W dniu 23 lutego 2024 r. do Komisji wpłynął wniosek o rejestrację europejskiej inicjatywy obywatelskiej „My Voice, My Choice: Za bezpieczną i dostępną aborcją”.

(2)

Celem inicjatywy wyrażonym przez organizatorów jest wezwanie Komisji do „przedłożenia - w duchu solidarności - wniosku dotyczącego wsparcia finansowego dla państw członkowskich, które byłyby w stanie bezpiecznie przeprowadzać zabiegi przerywania ciąży u tych wszystkich kobiet w Europie, które nadal nie mają dostępu do bezpiecznej i legalnej aborcji”.

(3)

W załączniku do inicjatywy przedstawiono dalsze szczegóły dotyczące przedmiotu, celów i kontekstu inicjatywy. W załączniku wyjaśniono, że „brak dostępu do aborcji jako elementu podstawowej opieki zdrowotnej nad kobietami w wielu częściach Europy nie tylko naraża kobiety - często żyjące w marginalizowanych społecznościach i niemające odpowiednich środków finansowych - na szkody fizyczne, ale także na nieuzasadnione obciążenie ekonomiczne i psychiczne”. Zaznaczono, że wśród instytucji naukowych i organizacji międzynarodowych panuje zgoda co do tego, że „traktowanie zdrowia reprodukcyjnego jako luksusu nie zmniejsza liczby aborcji, a po prostu zmusza kobiety do poszukiwania niebezpiecznych możliwości przerwania ciąży”. W załączniku wskazano również, że proponowane wsparcie finansowe „mogłoby przyjąć formę mechanizmu opt-in, do którego państwa członkowskie mogłyby przystępować dobrowolnie”.

(4)

W ramach wniosku o rejestrację grupa organizatorów przedłożyła dokument dodatkowy z analizą proponowanych działań.

(5)

Załącznik i dokument dodatkowy zawierają odniesienia do Programu EU dla zdrowia ustanowionego rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/522 (2), które przyjęto na podstawie art. 168 ust. 5 TFUE. W art. 4 lit. g) rozporządzenia (UE) 2021/522 wymieniony jest następujący cel szczegółowy: „zwiększenie dostępu do wysokiej jakości, skoncentrowanych na pacjencie i opartych na wynikach usług opieki zdrowotnej i usług powiązanych w celu zapewnienia powszechnego zabezpieczenia zdrowotnego”. W załączniku I do tego rozporządzenia, zawierającym wykaz działań kwalifikujących się do finansowania, w pkt 7 lit. c) przewidziane jest: „wspieranie działań państw członkowskich na rzecz promowania dostępu do opieki zdrowotnej w zakresie zdrowia seksualnego i reprodukcyjnego oraz wspieranie zintegrowanego i przekrojowego podejścia do profilaktyki, diagnozy, leczenia i opieki”.

(6)

Na tym tle finansowanie działań promujących dostęp do opieki zdrowotnej w zakresie zdrowia seksualnego i reprodukcyjnego nie wymagałoby przyjęcia nowego wniosku ustawodawczego, ponieważ można by w tym celu wykorzystać roczny program prac w ramach Programu UE dla zdrowia.

(7)

W zakresie, w jakim inicjatywa ma na celu wezwanie Komisji do przedstawienia wniosku dotyczącego aktu prawnego Unii wykraczającego poza to, co jest obecnie możliwe w ramach Programu UE dla zdrowia, wsparcie finansowe na działania państw członkowskich promujące zdrowie może wchodzić w zakres kompetencji uzupełniających Unii wynikających z art. 168 ust. 5 TFUE. Każde takie wsparcie musiałoby jednak być zgodne z ograniczeniami określonymi w art. 168 ust. 7 TFUE, ponieważ działania Unii muszą być prowadzone w poszanowaniu obowiązków państw członkowskich w zakresie określania ich polityki dotyczącej zdrowia, jak również organizacji i świadczenia usług zdrowotnych i opieki medycznej, co obejmuje zarządzanie usługami zdrowotnymi i opieką medyczną oraz podział przeznaczonych na nie zasobów. Celem ani skutkiem mechanizmu wsparcia finansowego nie może być podważanie przepisów państw członkowskich dotyczących porządku publicznego ani, bardziej ogólnie, wyborów w zakresie opieki zdrowotnej i wyborów etycznych, jakich państwa członkowskie dokonują, wykonując swoje kompetencje w dziedzinie zdrowia.

(8)

W załączniku do inicjatywy wyraźnie stwierdzono, że inicjatywa „nie ma na celu harmonizacji przepisów ustawowych i wykonawczych państw członkowskich dotyczących aborcji ani ingerowania w takie przepisy”. W związku z tym wydaje się, że sam fakt udzielania wsparcia finansowego na świadczenie tego rodzaju usług zdrowotnych nie oznacza bezpośredniej ukierunkowanej ingerencji w kompetencje państw członkowskich w zakresie określania ich własnej polityki zdrowotnej i organizacji usług zdrowotnych, ale ustanowienie konkretnego mechanizmu wsparcia finansowego mogłoby jednak prowadzić do takiej ingerencji.

(9)

W związku z tym Komisja uważa, że inicjatywę można zarejestrować w zakresie, w jakim jej celem jest wniosek ustawodawczy w sprawie wsparcia finansowego dla państw członkowskich, które jeszcze nie jest objęte Programem UE dla zdrowia, oraz w zakresie, w jakim proponowany mechanizm wsparcia finansowego nie ma na celu podważenia przepisów państw członkowskich dotyczących porządku publicznego ani, bardziej ogólnie, wyborów w zakresie opieki zdrowotnej i wyborów etycznych, jakich państwa członkowskie dokonują, wykonując swoje kompetencje w dziedzinie zdrowia, ani też nie skutkuje takim podważeniem.

(10)

Zważywszy na powyższe wyjaśnienia Komisja uważa, że żadna z części inicjatywy nie wykracza w sposób oczywisty poza kompetencje Komisji do przedłożenia wniosku dotyczącego aktu prawnego Unii w celu wprowadzenia w życie Traktatów.

(11)

Konkluzja ta nie ma wpływu na ocenę, czy w tym przypadku spełnione są konkretne warunki merytoryczne wymagane do podjęcia działań przez Komisję, w tym zgodność z zasadami proporcjonalności i pomocniczości oraz z prawami podstawowymi.

(12)

Grupa organizatorów przedstawiła odpowiednie dowody na to, że inicjatywa spełnia wymogi określone w art. 5 ust. 1 i 2 rozporządzenia (UE) 2019/788, i wskazała osoby wyznaczone do kontaktów zgodnie z art. 5 ust. 3 akapit pierwszy tego rozporządzenia.

(13)

Inicjatywa nie jest oczywistym nadużyciem i nie jest w sposób wyraźny niepoważna lub dokuczliwa, nie jest też w sposób oczywisty sprzeczna z wartościami Unii określonymi w art. 2 Traktatu o Unii Europejskiej ani z prawami zapisanymi w Karcie praw podstawowych Unii Europejskiej.

(14)

Należy zarejestrować europejską inicjatywę obywatelską „My Voice, My Choice: Za bezpieczną i dostępną aborcją”.

(15)

Konkluzja, że warunki rejestracji określone w art. 6 ust. 3 rozporządzenia (UE) 2019/788 są spełnione, nie oznacza, że Komisja w jakikolwiek sposób potwierdza poprawność treści inicjatywy pod względem merytorycznym, za co wyłączną odpowiedzialność ponosi grupa organizatorów inicjatywy. Treść inicjatywy wyraża jedynie poglądy grupy organizatorów i w żaden sposób nie może być rozumiana jako odzwierciedlenie poglądów Komisji,