(1)

W dniu 27 listopada 2023 r. do Komisji wpłynął wniosek o rejestrację europejskiej inicjatywy obywatelskiej „Zakaz praktyk konwersyjnych w Unii Europejskiej”.

(2)

Przedstawionym przez organizatorów celem inicjatywy jest wezwanie Komisji do „złożenia wniosku w sprawie prawnie wiążącego zakazu praktyk konwersyjnych ukierunkowanych na obywateli LGBTQ+ w Unii Europejskiej”. Wspomniane praktyki zdefiniowano w inicjatywie jako „oddziaływanie mające na celu zmianę, wyparcie lub stłumienie orientacji seksualnej, tożsamości płciowej lub ekspresji płciowej osób LGTBQ+”. Organizatorzy uważają, że Komisja powinna: „złożyć wniosek w sprawie dyrektywy dodającej praktyki konwersyjne do wykazu europrzestępstw lub zmieniającej obowiązującą obecnie dyrektywę w sprawie równości (z 2008 r.) w celu wprowadzenia zakazu takich praktyk”; „przyjąć niewiążącą rezolucję wzywającą do wprowadzenia powszechnego zakazu praktyk konwersyjnych” w Unii oraz dokonać zmiany dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2012/29/UE (2) w celu ustanowienia takich norm minimalnych w odniesieniu do „ofiar praktyk konwersyjnych”. Organizatorzy stwierdzają również, że wszystkie państwa członkowskie „powinny wprowadzić zakaz stosowania praktyk konwersyjnych lub dokonać przeglądu obowiązujących obecnie zakazów”.

(3)

W załączniku do inicjatywy przedstawiono dalsze szczegóły dotyczące jej przedmiotu, celów i kontekstu. Wyjaśniono w nim, że praktyki konwersyjne „obejmują zróżnicowane przypadki manipulacji psychicznych i cielesnych, indoktrynacji psychohipnotycznych (zwykle przedstawianych społeczeństwu jako »terapie«), zabiegów medycznych i homoeopatycznych, egzorcyzmów i innych zabiegów stosowanych w celu zmiany orientacji seksualnej oraz tożsamości lub ekspresji płciowej”. W załączniku przedstawiono dane pochodzące z szeregu sprawozdań, na podstawie których organizatorzy „szacują w przybliżeniu, że do poddania się praktykom konwersyjnym nakłaniano 5 % obywateli UE LGBTQ+”. Organizatorzy wymieniają ponadto zalecenia dotyczące zakazu praktyk konwersyjnych zawarte w sprawozdaniu z 2023 r. pt. „Praktyki konwersyjne stosowane wobec osób LGBT+” (3), sporządzonym na wniosek Komisji Wolności Obywatelskich, Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych Parlamentu Europejskiego.

(4)

Jeżeli chodzi o cele inicjatywy, Komisja mogłaby przyjąć wniosek dotyczący zalecenia Rady wzywającego do wprowadzenia zakazu praktyk konwersyjnych na podstawie art. 83 ust. 1 i art. 292 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE) lub art. 19 i 292 TFUE.

(5)

Komisja mogłaby ponadto zaproponować, na podstawie art. 19 TFUE, środki w celu zwalczania praktyk konwersyjnych, pod warunkiem że spełnienie wymogów tego przepisu zostałoby należycie uzasadnione, a w szczególności że praktyki konwersyjne można by uznać za dyskryminację ze względu na płeć lub orientację seksualną w rozumieniu tego przepisu.

(6)

Niewykluczone, że Komisja mogłaby zaproponować dodanie niektórych przymusowych praktyk konwersyjnych do wykazu europrzestępstw na podstawie art. 83 ust. 1 TFUE, pod warunkiem że spełnienie wymogów tego przepisu zostałoby należycie uzasadnione, a w szczególności że takie praktyki konwersyjne można by uznać za dziedzinę „szczególnie poważnej przestępczości o wymiarze transgranicznym, wynikające z rodzaju lub skutków tych przestępstw lub ze szczególnej potrzeby wspólnego ich zwalczania”.

(7)

Jeżeli chodzi o ustanowienie norm minimalnych w zakresie praw, wsparcia i ochrony ofiar praktyk konwersyjnych, Komisja mogłaby zaproponować zmianę dyrektywy 2012/29/UE o prawach ofiar na podstawie art. 82 ust. 2 TFUE.

(8)

Z powyższych względów Komisja uważa, że żadna z części inicjatywy nie wykracza w sposób oczywisty poza kompetencje Komisji do przedłożenia wniosku dotyczącego aktu prawnego Unii w celu wprowadzenia w życie Traktatów.

(9)

Konkluzja ta nie ma wpływu na ocenę, czy w tym przypadku spełnione są konkretne warunki merytoryczne wymagane do podjęcia działań przez Komisję, w tym zgodność z zasadami proporcjonalności i pomocniczości oraz z prawami podstawowymi.

(10)

Grupa organizatorów przedstawiła odpowiednie dowody na to, że inicjatywa spełnia wymogi określone w art. 5 ust. 1 i 2 rozporządzenia (UE) 2019/788, i wskazała osoby wyznaczone do kontaktów zgodnie z art. 5 ust. 3 akapit pierwszy tego rozporządzenia. Specjalnie w celu zarządzania tą inicjatywą zgodnie z art. 5 ust. 7 rozporządzenia (UE) 2019/788 utworzono podmiot prawny.

(11)

Inicjatywa nie jest oczywistym nadużyciem i nie jest w sposób wyraźny niepoważna lub dokuczliwa, nie jest też w sposób oczywisty sprzeczna z wartościami Unii określonymi w art. 2 Traktatu o Unii Europejskiej ani z prawami zapisanymi w Karcie praw podstawowych Unii Europejskiej.

(12)

Należy zatem zarejestrować inicjatywę „Zakaz praktyk konwersyjnych w Unii Europejskiej”.

(13)

Konkluzja, że warunki rejestracji określone w art. 6 ust. 3 rozporządzenia (UE) 2019/788 są spełnione, nie oznacza, że Komisja w jakikolwiek sposób potwierdza poprawność treści inicjatywy pod względem merytorycznym, za co wyłączną odpowiedzialność ponosi grupa organizatorów inicjatywy. Treść inicjatywy wyraża jedynie poglądy grupy organizatorów i w żaden sposób nie może być rozumiana jako odzwierciedlenie poglądów Komisji,