(1)

W wyniku poważnych niekorzystnych zdarzeń meteorologicznych, które miały miejsce wiosną 2023 r. w kilku regionach państw członkowskich, drastycznie ucierpiała produkcja owoców i warzyw. W Hiszpanii planowana produkcja w regionie Katalonii będzie mniejsza o co najmniej 50 % z powodu suszy, natomiast produkcja w regionie Emilia-Romania we Włoszech została zniszczona w wyniku powodzi. Susza wywarła również poważny wpływ na poziom i jakość produkcji w niektórych regionach Francji i Portugalii.

(2)

Ze względu na poważne niekorzystne zdarzenia meteorologiczne z wiosny 2023 r. wiele uznanych organizacji producentów i zrzeszeń organizacji producentów sektora owoców i warzyw napotyka trudności we wdrażaniu swoich zatwierdzonych programów operacyjnych. Niektóre z zatwierdzonych działań i środków nie zostaną wdrożone w 2023 r., w związku z czym część funduszy operacyjnych pozostanie niewykorzystana. Inne uznane organizacje producentów i zrzeszenia organizacji producentów wprowadzają zmiany do swoich programów operacyjnych w celu wdrożenia działań i środków (takich jak środki zarządzania kryzysowego) mających zaradzić skutkom poważnych niekorzystnych zdarzeń meteorologicznych w sektorze owoców i warzyw.

(3)

W ramach swoich zatwierdzonych programów operacyjnych uznane organizacje producentów i zrzeszenia organizacji producentów w sektorze owoców i warzyw mogą wdrażać środki zapobiegania sytuacjom kryzysowym i zarządzania kryzysowego, których celem jest zwiększenie odporności na zakłócenia na rynku. Zgodnie z art. 33 ust. 3 akapit czwarty rozporządzenia (UE) nr 1308/2013 środki zapobiegania sytuacjom kryzysowym i zarządzania kryzysowego nie mogą jednak przekraczać jednej trzeciej wydatków w ramach programu operacyjnego. Aby zapewnić tym organizacjom producentów większą elastyczność i umożliwić im skoncentrowanie zasobów z programów operacyjnych na przeciwdziałaniu zakłóceniom na rynku spowodowanym środkami związanymi z niekorzystnymi zdarzeniami meteorologicznymi, zasada ta nie powinna mieć zastosowania w 2023 r. To czasowe odstępstwo powinno mieć zastosowanie do programów operacyjnych, które nadal funkcjonują na warunkach mających zastosowanie na podstawie rozporządzenia (UE) nr 1308/2013 zgodnie z art. 5 ust. 6 akapit pierwszy lit. c) rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/2117 (2).

(4)

Ponadto uznane organizacje producentów i zrzeszenia organizacji producentów muszą mieć możliwość przekierowania środków finansowych, w tym pomocy finansowej Unii w ramach odpowiadającego im funduszu operacyjnego, na środki konieczne do zaradzenia skutkom niekorzystnych zdarzeń meteorologicznych z wiosny 2023 r. W celu zapewnienia uznanym organizacjom producentów i zrzeszeniom organizacji producentów takiej możliwości, należy w 2023 r. zwiększyć limit unijnej pomocy finansowej określony w art. 34 ust. 1 rozporządzenia (UE) nr 1308/2013 z 50 % do 60 % faktycznie poniesionych wydatków. To czasowe odstępstwo powinno mieć zastosowanie do programów operacyjnych, które nadal funkcjonują na warunkach mających zastosowanie na podstawie rozporządzenia (UE) nr 1308/2013 zgodnie z przepisem przejściowym określonym w art. 5 ust. 6 akapit pierwszy lit. c) rozporządzenia (UE) 2021/2117.

(5)

Niekorzystne zdarzenia meteorologiczne z wiosny 2023 r. miały również poważny wpływ na unijny sektor wina, przysparzając wyjątkowych trudności plantatorom winorośli z dotkniętych regionów państw członkowskich. W szczególności wyjątkowe warunki pogodowe uniemożliwiły plantatorom winorośli prowadzenie w winnicach prac, które są zazwyczaj wykonywane wiosną, takich jak oczyszczanie i przygotowanie gleby, sadzenie nowych winorośli czy szczepienie. W regionach dotkniętych wyjątkową suszą wykonywanie takich czynności nie jest możliwe ze względu na suchość gleby i wyjątkowo niekorzystne warunki wzrostu nowych nasadzeń; natomiast w regionach dotkniętych powodziami nie jest to możliwe, gdyż winnice są albo niedostępne, albo zniszczone wskutek zalania wodą.

(6)

Art. 62 ust. 3 akapit pierwszy rozporządzenia (UE) nr 1308/2013 stanowi, że zezwolenia na nasadzenia winorośli, w tym zezwolenia na nowe i powtórne nasadzenia, są ważne przez trzy lata od daty ich udzielenia. Art. 68 ust. 2 akapit pierwszy tego rozporządzenia stanowi, że zezwolenia udzielone w następstwie przekształcenia praw do sadzenia mają taki sam okres ważności jak pierwotne prawa do sadzenia. W trakcie trwania okresu ważności każdego zezwolenia jesienią plantatorzy winorośli zazwyczaj przygotowują glebę i pozyskują nowe winorośle, które sadzą następnie wiosną, gdyż wiosna jest najbardziej odpowiednią porą roku do sadzenia.

(7)

Ze względu na niekorzystne zdarzenia meteorologiczne plantatorzy winorośli posiadający zezwolenia na nasadzenia przeznaczone do wykorzystania w dotkniętych regionach, które wygasają w 2023 r., nie mogli skorzystać z takich zezwoleń zgodnie z planem wiosną ostatniego roku ich ważności. Skoro nie można przewidzieć, jak długo potrwają takie niekorzystne zdarzenia meteorologiczne i ich konsekwencje, nie ma pewności, że ci plantatorzy winorośli będą mieli możliwość skorzystania z zezwoleń na nasadzenia przed upływem ich ważności. Plantatorzy winorośli musieliby sadzić winorośl w sezonie upałów, a zatem w mniej odpowiednim momencie cyklu wegetacyjnego, w trudnych warunkach i ponosząc dodatkowe koszty, w sytuacji gdy sektor wina i tak już cierpi z powodu niekorzystnych warunków rynkowych.

(8)

W związku z tym oraz w celu uniknięcia utraty zezwoleń na nasadzenia lub szybkiego pogorszenia się warunków, w których nasadzenie musiałoby zostać przeprowadzane, należy niezwłocznie zezwolić na przedłużenie ważności zezwoleń na nasadzenia, które wygasają w 2023 r., w regionach dotkniętych niekorzystnymi zdarzeniami meteorologicznymi. Ważność wszystkich zezwoleń wygasających w 2023 r., które mają być stosowane w dotkniętych regionach, należy zatem przedłużyć o kolejne 12 miesięcy, licząc od daty ich wygaśnięcia w 2023 r., aby umożliwić plantatorom winorośli sadzenie winorośli w 2024 r.

(9)

Biorąc pod uwagę nieprzewidziane trudności, z jakimi borykają się plantatorzy winorośli w dotkniętych regionach z powodu niekorzystnych zdarzeń meteorologicznych, należy zezwolić takim plantatorom winorośli na zrezygnowanie z korzystania z zezwoleń na nasadzenia, których ważność wygasa w 2023 r., bez ponoszenia kary administracyjnej, o której mowa w art. 62 ust. 3 rozporządzenia (UE) nr 1308/2013, jeżeli nie chcą już rozszerzać powierzchni swojej winnicy.

(10)

W odniesieniu do plantatorów winorośli posiadających nowo zasadzone winnice na terenach, które zostały poważnie dotknięte niekorzystnymi zdarzeniami meteorologicznymi z wiosny 2023 r. i które zostały obsadzone z myślą o wykarczowaniu równoważnej powierzchni na podstawie zezwoleń na ponowne nasadzenia przyznanych przez państwa członkowskie zgodnie z art. 66 ust. 2 rozporządzenia (UE) nr 1308/2013, należy przedłużyć o rok czteroletni termin na wykarczowanie wcześniej obsadzonej powierzchni. Umożliwi to plantatorom winorośli korzystanie przez dodatkowy rok z wcześniej obsadzonej powierzchni jako formy rekompensaty za szkody w nowo zasadzonych winnicach, biorąc pod uwagę, że takie szkody mogą opóźnić rozpoczęcie użytkowania nowo obsadzonej powierzchni lub spowodować konieczność jej ponownego obsadzenia. W związku z tym zmieniony powinien zostać również termin określony w art. 5 akapit drugi rozporządzenia delegowanego Komisji (UE) 2018/273 (3).

(11)

Należy wprowadzić uregulowania przejściowe w odniesieniu do wydatków poniesionych po grudniu 2022 r. w ramach krajowych programów wsparcia w sektorze wina, o których mowa w art. 40 rozporządzenia (UE) nr 1308/2013. W szczególności art. 5 ust. 7 rozporządzenia (UE) 2021/2117 stanowi, że programy wsparcia w sektorze wina mają nadal obowiązywać do dnia 15 października 2023 r. W tym celu po dniu 31 grudnia 2022 r. nadal stosuje się art. 39-54 rozporządzenia (UE) nr 1308/2013 w odniesieniu do wydatków poniesionych i płatności dokonanych w związku z operacjami zrealizowanymi na podstawie rozporządzenia (UE) nr 1308/2013 przed dniem 16 października 2023 r. Ponadto art. 39-54 rozporządzenia (UE) nr 1308/2013 mają nadal zastosowanie również do wydatków poniesionych i płatności dokonanych w związku z operacjami realizowanymi na podstawie art. 46 i 50 rozporządzenia (UE) nr 1308/2013 przed dniem 16 października 2025 r., pod warunkiem że do dnia 15 października 2023 r. takie operacje zostały częściowo zrealizowane, a poniesione wydatki stanowią co najmniej 30 % łącznych planowanych wydatków.

(12)

Ze względu na nieprzewidziane trudności, z którymi plantatorzy winorośli mieli do czynienia w następstwie poważnych konsekwencji niekorzystnych zdarzeń meteorologicznych z wiosny 2023 r. niektórym plantatorom winorośli nie udało się jednak zrealizować operacji na podstawie art. 46 rozporządzenia (UE) nr 1308/2013 w celu osiągnięcia progu 30 % wydatków, które muszą zostać poniesione do dnia 15 października 2023 r. W związku z tym uznaje się za konieczne obniżenie progu z 30 % do 3 % po to, by plantatorzy winorośli, którzy rozpoczęli wdrażanie danego środka, ale musieli je przerwać w związku z nieprzewidzianymi warunkami pogodowymi, nie byli niepotrzebnie karani i mogli kontynuować wdrażanie, gdy pozwoli na to sytuacja. Takie elastyczne podejście powinno mieć zastosowanie wyłącznie do plantatorów winorośli posiadających zezwolenia na ponowne nasadzenia do wykorzystania w regionach dotkniętych niekorzystnymi zdarzeniami meteorologicznymi z wiosny 2023 r.

(13)

Ogólnie sytuacja ta stanowi szczególny problem w rozumieniu art. 221 rozporządzenia (UE) nr 1308/2013, któremu nie można łatwo zaradzić za pomocą środków wprowadzonych na podstawie art. 219 lub 220 tego rozporządzenia. Sytuacja nie jest konkretnie związana z istniejącymi zidentyfikowanymi szczególnymi zakłóceniami na rynku ani z konkretnym zagrożeniem ich wystąpienia. Nie jest ona związana ani ze środkami, które przeciwdziałałyby rozprzestrzenianiu się chorób zwierząt, ani z utratą zaufania konsumentów wynikającą z istnienia zagrożeń dla zdrowia publicznego, zdrowia zwierząt lub roślin.

(14)

Ze względu na bezprecedensowy charakter poważnych niekorzystnych zdarzeń meteorologicznych z wiosny 2023 r. konieczne jest złagodzenie tych trudności poprzez wprowadzenie odstępstw wyłącznie w takim zakresie, jaki jest absolutnie niezbędny, od niektórych przepisów rozporządzeń (UE) nr 1308/2013 i (UE) 2021/2117.

(15)

Wobec konieczności natychmiastowego działania niniejsze rozporządzenie powinno wejść w życie z dniem jego opublikowania w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej.

(16)

Środki przewidziane w niniejszym rozporządzeniu są zgodne z opinią Komitetu ds. Wspólnej Organizacji Rynków Rolnych,