(1)

Globalna strategia Unii Europejskiej na rzecz polityki zagranicznej i bezpieczeństwa Unii z 2016 r., a także strategia Unii Europejskiej przeciw rozprzestrzenianiu broni masowego rażenia (BMR) z 2003 r. opierają się na przekonaniu, że wielostronne podejście do bezpieczeństwa, w tym rozbrojenia i nieproliferacji, stanowi najlepszy sposób utrzymania międzynarodowego ładu.

(2)

Unijna polityka polega zatem na utrzymywaniu, realizacji i wzmacnianiu wdrażania i upowszechniania istniejących traktatów, umów i norm w dziedzinie rozbrojenia i nieproliferacji oraz na współpracy z państwami trzecimi w wypełnianiu ich zobowiązań wynikających z wielostronnych konwencji i systemów oraz na udzielaniu im pomocy w tym zakresie.

(3)

We wspólnej deklaracji przyjętej w dniu 13 lipca 2008 r. na paryskim szczycie na rzecz Śródziemnomorza ustanawiającej Unię dla Śródziemnomorza potwierdzono wspólne dążenie do osiągnięcia pokoju i bezpieczeństwa regionalnego, zgodnie z deklaracją barcelońską przyjętą na konferencji eurośródziemnomorskiej w dniach 27-28 listopada 1995 r., co ma być realizowane między innymi poprzez przestrzeganie międzynarodowych traktatów i konwencji o BMR, a także porozumień regionalnych, takich jak strefy wolne od broni jądrowej.

(4)

Podczas zorganizowanej w 2010 r. konferencji przeglądowej Układu o nierozprzestrzenianiu broni jądrowej (NPT) podkreślono znaczenie, jakie mają działania prowadzące do pełnego wdrożenia rezolucji z 1995 roku w sprawie Bliskiego Wschodu (zwanej dalej „rezolucją z 1995 roku"). W związku z tym podczas wspomnianej konferencji zatwierdzono praktyczne działania, m.in. przeanalizowanie wszystkich propozycji służących wsparciu wdrożenia rezolucji z 1995 roku, w tym propozycji Unii, która podjęła się organizacji seminarium następczego po seminarium z czerwca 2008 r.

(5)

Ponadto podczas wspomnianej konferencji przeglądowej uznano rolę, jaką we wdrażaniu rezolucji z 1995 roku odgrywa społeczeństwo obywatelskie, i zachęcono do podejmowania wszelkich wysiłków w tym zakresie.

(6)

W planie działań na rzecz rozbrojenia pt. „Zabezpieczenie naszej wspólnej przyszłości" przedstawionym w dniu 24 maja 2018 r., sekretarz generalny ONZ zobowiązał się współpracować z państwami członkowskimi ONZ w celu wzmocnienia i konsolidacji stref wolnych od broni jądrowej, m.in. poprzez wspieranie dalszego tworzenia takich stref, w tym także na Bliskim Wschodzie.

(7)

Unia stale wyrażała gotowość do pomocy w procesie prowadzącym do ustanowienia na Bliskim Wschodzie strefy wolnej od broni masowego rażenia poprzez wspieranie procesów budowy zaufania, w szczególności w ramach unijnych seminariów i warsztatów zorganizowanych w latach 2008, 2011 i 2012 oraz poprzez wspierany przez Unię w latach 2019-2023 projekt Instytutu Narodów Zjednoczonych ds. Badań nad Rozbrojeniem (UNIDIR) dotyczący środków budowy zaufania prowadzących do utworzenia takiej strefy, zgodnie z decyzją Rady (WPZiB) 2019/938 (1).

(8)

Unia pragnie nadal wspierać proces prowadzący do utworzenia strefy wolnej od BMR na Bliskim Wschodzie poprzez dalsze wspieranie prac UNIDIR w tym zakresie,

-

pomoc w łagodzeniu regionalnych tendencji w zakresie rozprzestrzeniania BMR;

-

zachęcanie do regionalnych uzgodnień w zakresie bezpieczeństwa oraz kontroli zbrojeń, nieproliferacji oraz norm i procesów w zakresie rozbrojenia;

-

wypracowanie lepszego zrozumienia powiązania między ME WMDFZ a bieżącymi wydarzeniami regionalnymi i międzynarodowymi oraz

-

promowanie skutecznej, weryfikowalnej, inkluzywnej i zrównoważonej ME WMDFZ.

-

Obszar prac 1: Lepsze zrozumienie i docenienie wagi przyczyn, motywacji i zagrożeń związanych z regionalnym rozprzestrzenianiem BMR w celu określenia rozwiązań zwiększających bezpieczeństwo regionalne i propagowania regionalnych rozwiązań w zakresie rozprzestrzeniania BMR na Bliskim Wschodzie. Obszar prac 1 ma zwiększyć świadomość i zrozumienie czynników powodujących rozprzestrzenianie BMR w regionie Bliskiego Wschodu. Celem jest określenie podstawowych przyczyn rozprzestrzeniania BMR, w tym motywów strategicznych, politycznych lub innych, a także powiązanych zagrożeń i konsekwencji. Ostatecznym ogólnym założeniem tego obszaru prac jest określenie praktycznych rozwiązań pozwalających zwiększyć bezpieczeństwo regionalne i zapobiegać rozprzestrzenianiu BMR na Bliskim Wschodzie. Obejmuje to promowanie trwających i nowych regionalnych procesów bezpieczeństwa, a także inicjatywę ME WMDFZ, która zakazywałaby posiadania, produkcji i stosowania BMR w regionie oraz promowałaby wysiłki na rzecz rozbrojenia i nieproliferacji. Poprzez pogłębianie zrozumienia wyzwań i analizowanie potencjalnych rozwiązań obszar prac 1 ma wspierać rozwój bezpieczniejszego i stabilniejszego Bliskiego Wschodu.

-

Obszar prac 2: Budowanie zdolności regionalnych w celu lepszego zrozumienia problemów i znalezienia rozwiązań związanych z negocjacjami i wdrażaniem ME WMDFZ. Celem tego obszaru prac 2 jest zwiększenie zdolności krajów Bliskiego Wschodu do skutecznego angażowania się w negocjacje i wdrażanie regionalnych procesów bezpieczeństwa w ogóle, a w szczególności w ME WMDFZ. By móc to osiągnąć, należy m.in. wzmocnić zdolności podmiotów regionalnych do zrozumienia, jak złożony jest problem rozprzestrzeniania BMR, a także rozwijać ich zdolności do określania i wdrażania praktycznych rozwiązań. Działania w ramach tego obszaru prac będą obejmować szkolenia i programy w celu budowania zdolności dla urzędników rządowych, ekspertów i innych odpowiednich zainteresowanych stron, a także wsparcie dla zwiększania liczby docelowych odbiorców w regionie. Ogólnym celem jest stworzenie bardziej świadomej i zaangażowanej społeczności regionalnej, która będzie lepiej przygotowana, by stawić czoło wyzwaniom związanym z rozprzestrzenianiem BMR i by promować bezpieczeństwo w regionie. Poprzez budowanie zdolności regionalnych i zwiększanie zrozumienia tej problematyki, niniejszy obszar prac ma wspierać skuteczne negocjacje i wdrażanie trwającego i nowego regionalnego procesu bezpieczeństwa, w tym ME WMDFZ, a co za tym idzie zachęcać do innych regionalnych uzgodnień w zakresie bezpieczeństwa i kontroli zbrojeń, nieproliferacji i rozbrojenia.

-

Obszar prac 3: Wspieranie skutecznej, weryfikowalnej, inkluzywnej i zrównoważonej ME WMDFZ. Z myślą o kompleksowym charakterze ME WMDFZ, jej skuteczności i weryfikowalności, obszar prac 3 skupi się również na wspieraniu technicznych i prawnych aspektów negocjacji na temat tej strefy i wprowadzenia jej w życie. Ostatecznym celem tego obszaru prac jest promowanie realistycznej i trwałej ME WMDFZ, tj. takiej, którą można utworzyć i która wytrzyma próbę czasu oraz nadal będzie służyć jako jedno z kluczowych narzędzi zwiększania bezpieczeństwa regionalnego i zapobiegania rozprzestrzenianiu BMR na Bliskim Wschodzie.

-

Zwołanie co najmniej dwóch posiedzeń w celu omówienia bieżących wydarzeń regionalnych i międzynarodowych oraz ich wpływu na postrzeganie zagrożeń w regionie. Mowa m.in. o spotkaniu ekspertów, urzędników rządowych i innych zainteresowanych stron w celu wymiany poglądów i perspektyw dotyczących wyzwań w zakresie bezpieczeństwa regionalnego oraz w celu omówienia sposobów wzmocnienia regionalnej współpracy i stabilności.

-

Przeprowadzenie badań określających postrzeganie zagrożeń w regionie, umożliwiających przegląd zestawu narzędzi służących przeprowadzeniu kontroli zbrojeń, nieproliferacji i rozbrojenia oraz osiągnięciu bezpieczeństwa regionalnego, a także pozwalających określić, w jaki sposób regionalne procesy bezpieczeństwa,w tym ME WMDFZ, mogą sprostać tym wyzwaniom. Badania te obejmą kompleksową analizę czynników wpływających na rozprzestrzenianie BMR w regionie, jak również analizę mocnych i słabych stron istniejących regionalnych procesów i mechanizmów bezpieczeństwa.

-

Opublikowanie dokumentu podsumowującego wyniki badań i określającego sposoby łagodzenia przyczyn, osłabiania motywacji i zagrożeń związanych z regionalnym rozprzestrzenianiem BMR. Dokument ten przedstawi założenia polityczne służące wzmocnieniu regionalnych procesów bezpieczeństwa i promowaniu ME WMDFZ jako jednego z kluczowych narzędzi zapobiegania rozprzestrzenianiu BMR na Bliskim Wschodzie.

-

Stworzenie sieci osób i instytucji, które pracują nad bezpieczeństwem regionalnym, w tym nad ME WMDFZ, i promują je w celu zwiększenia zrozumienia tych kwestii, tak aby te osoby i instytucje mogły kształtować polityki krajowe oraz angażować się w bieżące i przyszłe dyskusje. Będzie to obejmować nawiązywanie partnerstw w ramach istniejących organizacji i inicjatyw, a także wspieranie rozwoju nowych sieci i sojuszy zajmujących się promowaniem ME WMDFZ. Celem jest ugruntowanie, wzmocnienie i zintegrowanie istniejących wysiłków na rzecz promowania ME WMDFZ oraz na rzecz maksymalizacji jej wpływu na bezpieczeństwo w regionie.

-

Zorganizowanie co najmniej dwóch warsztatów budowania potencjału dla regionalnych urzędników i ekspertów, by zwiększyć zrozumienie problematyki bezpieczeństwa regionalnego, rozprzestrzeniania BMR i wysiłków na rzecz rozwiązania tych kwestii, w tym w odniesieniu do negocjacji na temat ME WMDFZ i jej wdrażania. Warsztaty te dadzą uczestnikom sposobność udziału w szkoleniach i nauki, by mogli oni pogłębić wiedzę i zdobyć umiejętności oraz wypracować praktyczne rozwiązania w zakresie negocjacji i wdrażania.

-

Utrzymanie i ulepszanie narzędzi internetowych ME WMDFZ na stronie internetowej UNIDIR. Mowa m.in. o aktualizacji istniejących zasobów i materiałów, a także opracowywaniu nowych narzędzi i zasobów internetowych wspierających promowanie i wdrażanie ME WMDFZ.

-

Tłumaczenie co najmniej trzech publikacji na języki regionalne. Pomoże to w opracowaniu terminologii w językach lokalnych, a tym samym w lepszym zrozumieniu problematyki przez obecnych i przyszłych ekspertów regionalnych, zwiększy dostęp do informacji i zasobów związanych z ME WMDFZ wśród odbiorców regionalnych oraz zwiększy widoczność i zrozumienie tej strefy w regionie.

-

Opublikowanie co najmniej trzech dokumentów programowych dotyczących kwestii, które stanowią wyzwania w negocjacjach lub wdrażaniu ME WMDFZ. Dokumenty te będą dotyczyć szeregu kwestii związanych z bezpieczeństwem regionalnym, rozbrojeniem i nieproliferacją oraz zawierać implikacje dla podjęcia tych wyzwań i możliwości w tym zakresie. Przedstawią one kompleksową i udokumentowaną analizę głównych wyzwań, przed którymi stoi ME WMDFZ, i przyczynią się do pomyślnego wynegocjowania i wdrożenia tej strefy.

-

Zorganizowanie co najmniej dwóch imprez publicznych w celu omówienia kwestii związanych z negocjacjami na temat ME WMDFZ i jej wdrażaniem. W imprezach tych wezmą udział eksperci, urzędnicy rządowi i inne odpowiednie zainteresowane strony, by omówić wyzwania i możliwości związane z ME WMDFZ oraz wymienić poglądy na ten temat.

-

Dostarczanie informacji i oferowanie wsparcia z myślą o bieżących działaniach na rzecz wdrażania ME WMDFZ i z myślą o innych regionalnych procesach bezpieczeństwa. Będzie to obejmować udzielanie wsparcia i porad odpowiednim zainteresowanym stronom.

-

Decydenci polityczni i dyplomaci w regionie zajmujący się kontrolą zbrojeń, rozbrojeniem i nieproliferacją oraz kwestiami bezpieczeństwa regionalnego. Obejmuje to również regionalnych urzędników i ekspertów oraz osoby pracujące na forach regionalnych i wielostronnych, w tym NPT, CWC, konferencjach przeglądowych BWC i konferencji o ME WMDFZ. Szczególny nacisk zostanie położony na dotarcie do mniej reprezentowanych grup, takich jak młodzi decydenci, eksperci, kobiety i naukowcy z regionu, które to grupy często nie biorą udziału w rozmowach.

-

Osoby odpowiedzialne za międzynarodową politykę bezpieczeństwa, dyplomaci i badacze, w szczególności te osoby, które koncentrują się na kontroli zbrojeń, rozbrojeniu i nierozprzestrzenianiu broni jądrowej, chemicznej i biologicznej oraz systemach jej przenoszenia na Bliskim Wschodzie, a także ME WMDFZ i na bezpieczeństwie regionalnym lub nowych technologiach.

-

Naukowcy i praktycy z Bliskiego Wschodu starający się śledzić i zrozumieć: szybko zmieniającą się dynamikę regionu, jego państw i ludności, konsekwencje zmieniających się sojuszy, a także zdolności w zakresie bezpieczeństwa regionalnego oraz możliwości dotyczące zapobiegania obecnym i przyszłym przyczynom napięć i konfliktów oraz możliwości ich łagodzenia.