(1)

W rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1333/2008 (1) ustanowiono przepisy dotyczące monitorowania spożycia dodatków do żywności. Zgodnie z art. 27 tego rozporządzenia państwa członkowskie mają utrzymywać systemy monitorujące spożycie i stosowanie dodatków do żywności wymienionych w załączniku II część B do przedmiotowego rozporządzenia (WE) nr 1333/2008, stosując podejście oparte na analizie ryzyka, a uzyskane wyniki przedstawiać z odpowiednią częstotliwością Komisji i Europejskiemu Urzędowi ds. Bezpieczeństwa Żywności („Urząd"). W tym celu Komisja miała przyjąć wspólną metodę gromadzenia przez państwa członkowskie informacji dotyczących pobrania z dietą dodatków do żywności w Unii.

(2)

W rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1334/2008 (2) ustanowiono przepisy dotyczące monitorowania spożycia środków aromatyzujących. Zgodnie z art. 20 tego rozporządzenia państwa członkowskie mają ustanowić systemy monitorowania spożycia i stosowania środków aromatyzujących przedstawionych w wykazie unijnym oraz spożycia substancji wymienionych w załączniku III do przedmiotowego rozporządzenia (WE) nr 1334/2008, stosując podejście oparte na analizie ryzyka, a uzyskane wyniki przekazywać z odpowiednią częstotliwością Komisji i Urzędowi. W tym celu Komisja miała przyjąć wspólną metodę gromadzenia przez państwa członkowskie informacji dotyczących pobrania z dietą środków aromatyzujących w Unii.

(3)

Chociaż wspólna metodyka jest niezbędna w celu zapewnienia możliwości porównania spożycia dodatków do żywności i środków aromatyzujących obliczonego przez poszczególne państwa członkowskie oraz możliwości wykorzystania zgromadzonych danych do obliczenia spożycia na poziomie Unii, opracowanie takiej wspólnej metodyki utrudnia ograniczona dostępność metod analizy i wzorców analitycznych, a także brak informacji na temat stosowania środków aromatyzujących.

(4)

W dniach 23 czerwca 2010 r. (3) i 23 grudnia 2022 r. (4) Urząd przedstawił jednak wytyczne dotyczące szacowania pobrania z dietą środków aromatyzujących. W odniesieniu do dodatków do żywności w dniu 18 lipca 2012 r. Urząd przedstawił wytyczne dotyczące szacowania pobrania z dietą (5) i jednocześnie uruchomił narzędzie do oceny narażenia na dodatki do żywności, a mianowicie model spożycia dodatków do żywności (FAIM). W dniu 17 października 2017 r. Urząd opublikował oświadczenie dotyczące podejścia stosowanego w udoskonalonej ocenie narażenia w ramach oceny bezpieczeństwa dodatków do żywności podlegających ponownej ocenie (6). Na podstawie tych wytycznych, a także w celu zdobycia doświadczenia, przezwyciężenia napotykanych trudności oraz ułatwienia przyjęcia wspólnej metodyki w przyszłości Komisja zaleca państwom członkowskim stosowanie metodyki przedstawionej w niniejszym zaleceniu.

(5)

Biorąc pod uwagę dużą liczbę dodatków do żywności i środków aromatyzujących, które mogą być obecne w różnych środkach spożywczych dostępnych na rynku, a w związku z tym dużą liczbę potencjalnych połączeń dodatków do żywności i środków aromatyzujących z kategoriami żywności, państwa członkowskie powinny dokonać podziału dodatków do żywności i środków aromatyzujących na kategorie i ustalić dla nich priorytety na podstawie związanego z nimi ryzyka. Aby zapewnić obiektywne ustalenie priorytetów, ryzyko należy oceniać przede wszystkim w oparciu o wynik najnowszej oceny ryzyka przeprowadzonej przez Urząd lub Komitet Naukowy ds. Żywności, innych przesłanek świadczących o tym, że dodatek do żywności lub środek aromatyzujący należy objąć ściślejszym nadzorem, takich jak obecność zanieczyszczeń w przypadku dodatków do żywności, lub przesłanek świadczących o tym, że pobranie z dietą wykorzystane w ocenie bezpieczeństwa jest nieaktualne lub niedoszacowane. Państwa członkowskie nie powinny jednak dokonywać podziału na kategorie ani ustalać priorytetów w odniesieniu do środków aromatyzujących, w przypadku których Komisja zamierza zwrócić się o informacje do producentów i użytkowników, oraz tych, których monitorowanie nie wydaje się konieczne na podstawie wyniku ostatniej oceny przeprowadzonej przez Urząd. Ponadto w celu zapewnienia elastyczności państwa członkowskie mogą dostosowywać priorytety, uwzględniając inne czynniki.

(6)

W celu zapewnienia dostępności informacji wśród państw członkowskich, Komisji i Urzędu państwa członkowskie powinny uwzględnić wynik ustalenia priorytetów w wieloletnim planie monitorowania i aktualizować wieloletni plan monitorowania.

(7)

Ponieważ zgromadzone dane powinny umożliwiać obliczenie spożycia dodatków do żywności i środków aromatyzujących, gromadzenie jedynie danych dotyczących obecności jest niewystarczające i państwa członkowskie powinny gromadzić co najmniej jeden rodzaj danych dotyczących występowania. Można jednak gromadzić również dane dotyczące obecności, ponieważ pozwalają one stwierdzić, czy dany dodatek do żywności lub środek aromatyzujący jest, czy nie jest stosowany w konkretnym środku spożywczym.

(8)

W celu zapewnienia, aby zgromadzone dane były reprezentatywne z punktu widzenia stosowania danego dodatku do żywności lub środka aromatyzującego w środkach spożywczych dostępnych na rynku w danym państwie członkowskim oraz z punktu widzenia szacowania spożycia tych dodatków do żywności i środków aromatyzujących, państwa członkowskie powinny zdecydować, w przypadku których środków spożywczych należy monitorować obecność lub występowanie dodatków do żywności i środków aromatyzujących zgodnie z kryteriami uwzględniającymi względny udział środków spożywczych lub marek w pobraniu z dietą. Ponadto, ponieważ niektóre substancje, takie jak kwas askorbinowy, mogą występować w środkach spożywczych na skutek ich naturalnej obecności, na skutek ich dodania jako źródła składnika odżywczego lub na skutek ich dodania jako dodatku do żywności lub środka aromatyzującego, państwa członkowskie powinny uwzględnić również środki spożywcze, które przyczyniają się do pobrania danej substancji z dietą ze źródeł innych niż jej zastosowanie jako dodatek do żywności lub środek aromatyzujący, aby umożliwić obliczenie pobrania z dietą ze źródeł innych niż dodatek do żywności lub środek aromatyzujący oraz obliczenie ogólnego narażenia na przedmiotową substancję.

(9)

W celu uzyskania pełniejszego obrazu sytuacji państwa członkowskie mogą uzupełnić dane z monitorowania danymi pochodzącymi z zadań w ramach kontroli urzędowych zgodnie z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2017/625 (7), które są reprezentatywne z punktu widzenia stosowania dodatków do żywności lub środków aromatyzujących w żywności dostępnej na rynku.

(10)

W celu uzyskania wiarygodnych wyników państwa członkowskie powinny stosować metody analizy wymienione w art. 34 rozporządzenia (UE) 2017/625, w którym zamieszczono wykaz metod stosowanych do analiz laboratoryjnych.

(11)

Z uwagi na różnorodność dodatków do żywności i środków aromatyzujących oraz środków spożywczych, w których są one stosowane, a także warunków ich stosowania doświadczenie i wiedza zdobyte przez państwa członkowskie można porównywać i oceniać jedynie wówczas, gdy odnoszą się one do tych samych dodatków do żywności i środków aromatyzujących. W związku z tym państwa członkowskie powinny nie tylko ustalić priorytety dla dodatków do żywności i środków aromatyzujących i poinformować o nich pozostałe państwa członkowskie, Komisję i Urząd, ale - w pierwszej kolejności - powinny zgodzić się również na monitorowanie przynajmniej wspólnego, ograniczonego wykazu dodatków do żywności i środków aromatyzujących,

1)

2)

3)

Państwa członkowskie mogą uwzględnić inne uzasadnione czynniki, takie jak podwójne zastosowanie jako dodatek do żywności i środek aromatyzujący, dostępność metod i wzorców analitycznych, zaniepokojenie opinii publicznej, szczególnie wysokie lub niskie stosowanie określonego dodatku do żywności lub środka aromatyzującego na ich terytorium, częste spożycie przez określone grupy społeczne lub brak informacji na temat środków spożywczych, w których dany środek aromatyzujący mógł być stosowany.

4)

Od 2026 r. państwa członkowskie powinny co roku aktualizować podział na kategorie i ustalone priorytety, uwzględniając wynik monitorowania z poprzedniego roku oraz nowe oceny ryzyka opublikowane przez Urząd.

5)

6)

Państwa członkowskie mogą również gromadzić dane dotyczące obecności.

7)

8)

9)

10)

11)

Państwa członkowskie powinny co roku składać Urzędowi i Komisji sprawozdania dotyczące:

12)

1a.

dodatki do żywności, które nie budzą szczególnych obaw;

1b.

dodatki do żywności, które należy objąć ściślejszym nadzorem ze względu na obecność zanieczyszczeń lub z innej przyczyny.

2a.

dodatki do żywności, w odniesieniu do których w najnowszej ocenie ryzyka przeprowadzonej na podstawie maksymalnych dopuszczalnych poziomów nie stwierdzono żadnych obaw co do bezpieczeństwa, lub dodatki do żywności, w odniesieniu do których Urząd w najnowszej ocenie ryzyka obliczył udoskonalone szacunki dotyczące spożycia nieprzekraczające 50 % dopuszczalnego dziennego spożycia w żadnej z grup wiekowych;

2b.

dodatki do żywności, w odniesieniu do których Urząd w najnowszej ocenie ryzyka obliczył udoskonalone szacunki dotyczące spożycia przekraczające 50 % dopuszczalnego dziennego spożycia w co najmniej jednej grupie wiekowej;

2c.

dodatki do żywności nieuwzględnione w pkt 2a lub 2b, które należy objąć ściślejszym nadzorem ze względu na obecność zanieczyszczeń lub z innej przyczyny.

3a.

Dodatki do żywności, w przypadku których Urząd wskazał, że nie budzą one obaw co do bezpieczeństwa przy zgłoszonych zastosowaniach i poziomach stosowania pomimo braku danych pozwalających ustalić liczbową wartość dopuszczalnego dziennego spożycia i które nie wymagają objęcia ściślejszym nadzorem.

3b.

Dodatki do żywności, w przypadku których Urząd wskazał, że nie budzą one obaw co do bezpieczeństwa przy zgłoszonych zastosowaniach i poziomach stosowania pomimo braku danych pozwalających ustalić liczbową wartość dopuszczalnego dziennego spożycia, ale należy je objąć ściślejszym nadzorem ze względu na obecność zanieczyszczeń lub z innej przyczyny.

2.1.

Dodatki do żywności z grupy 2b nieobjęte wysokim priorytetem.

2.2.

Dodatki do żywności z grupy 2a, w przypadku których istnieją przesłanki świadczące o tym, że pobranie z dietą oszacowane w najnowszej ocenie ryzyka jest nieaktualne lub niedoszacowane.

2.3.

Dodatki do żywności z grupy 3a, w przypadku których istnieją przesłanki świadczące o tym, że pobranie z dietą oszacowane w najnowszej ocenie ryzyka jest nieaktualne lub niedoszacowane.

2.4.

Dodatki do żywności z grupy 2c

2.5.

Dodatki do żywności z grupy 3b

2.6.

Dodatki do żywności z grupy 1b

3.1.

Dodatki do żywności z grupy 1a

3.2.

Dodatki do żywności z grupy 2a nieobjęte średnim priorytetem

3.3.

Dodatki do żywności z grupy 3a nieobjęte średnim priorytetem

1.1.

Środki aromatyzujące należące do grupy 3, w przypadku których spełniono wszystkie następujące warunki:

1.2.

Substancje niepożądane należące do grupy 1.

1.3.

Środki aromatyzujące, które mogą być również obecne w preparatach aromatycznych i które usunięto z unijnego wykazu środków aromatyzujących ze względów bezpieczeństwa.

2.1.

Środki aromatyzujące należące do grupy 3, w przypadku których nie określono punktu odniesienia. W tej grupie w pierwszej kolejności należy monitorować substancje, które bardziej przekraczają wartość progową zagrożenia toksykologicznego.

2.2.

Substancje należące do grupy 2 (środki aromatyzujące dymu wędzarniczego)

3.1.

Środki aromatyzujące należące do grupy 3 nieobjęte wysokim lub średnim priorytetem.

3.2.

Środki aromatyzujące i składniki żywności o właściwościach aromatyzujących należące do grupy 4 nieobjęte wysokim priorytetem.