(1)

Normy pomagają naukowcom i innowatorom przybliżyć ich innowacje do rynku i rozpowszechniać osiągnięcia technologiczne dzięki ustanowieniu jednolitych kryteriów oraz opracowaniu metod, praktyk i procedur, które są publicznie dostępne w postaci formalnego dokumentu. Normy europejskie i międzynarodowe zapewniają dostęp do dużych rynków globalnych i regionalnych dla nowych, innowacyjnych produktów i usług.

(2)

Normy stanowią podstawę integracji różnych technologii w złożone, innowacyjne systemy i rozwiązania oraz umożliwiają interoperacyjność komponentów, produktów i usług, co pozwala unikać uzależnienia od jednego dostawcy i zapewnia klientom na całym świecie większy wybór - a to z kolei ma kluczowe znaczenie w świecie przechodzącym transformację cyfrową we wszystkich branżach i sektorach.

(3)

Normy umożliwiają swobodny przepływ towarów, usług i danych dzięki usuwaniu barier technicznych. Służą one ustaleniu minimalnych wymogów bezpieczeństwa dotyczących opracowywania, przemieszczania i użytkowania tych towarów i usług, mających na celu ochronę społeczeństwa i pracowników. Normy bezpośrednio odnoszą się do celów zrównoważonego rozwoju ONZ i mogą przyczyniać się do zwiększania odporności gospodarki Unii. Odgrywają zasadniczą rolę w realizacji ambitnych celów Unii w zakresie przejścia na neutralną dla klimatu i odporną gospodarkę o obiegu zamkniętym oraz we wzmacnianiu jej otwartej strategicznej autonomii. Silna rola w działaniach normalizacyjnych oraz inicjowanie prac na kluczowych forach i w instytucjach międzynarodowych będą miały zasadnicze znaczenie dla utrzymania pozycji Unii jako globalnego podmiotu wyznaczającego normy.

(4)

Dowody pochodzące z wielu różnych rodzajów projektów z zakresu badań naukowych i innowacji potwierdzają wagę normalizacji w tworzeniu rynkowych produktów i rozwiązań (1). Normy mogą służyć kodyfikacji wymogów użytkowników i innych zainteresowanych stron na potrzeby ukierunkowania badań naukowych i rozwoju technologii. Dzięki nim możliwe jest zapewnienie interoperacyjności technologii, produktów i usług: ponieważ w normie określone są szczegółowe informacje dotyczące zastosowania i elementów technologii lub produktu, o wiele łatwiej jest stwierdzić, kiedy i jak można je stosować w połączeniu z innymi technologiami lub produktami.

(5)

Świadomość korzyści płynących z normalizacji jest istotnym warunkiem wstępnym skutecznego zaangażowania podmiotów badawczych w działania normalizacyjne. Ważne jest, aby działania normalizacyjne zostały zaplanowane z wyprzedzeniem w początkowym planie prac dotyczącym projektu w zakresie badań naukowych i innowacji oraz aby potrzeby w zakresie normalizacji zostały określone na początku projektu, czyli przed dostarczeniem możliwych do wykorzystania wyników.

(6)

Istnieją stałe i powtarzające się zestawy elementów dobrej praktyki w projektach badawczych dotyczących normalizacji (2). Jednocześnie istnieje duży potencjał w zakresie zwiększania świadomości naukowców i ich wiedzy specjalistycznej na temat procesów normalizacyjnych, a także w zakresie opracowywania uznanych wskaźników skuteczności służących do monitorowania skuteczności działań w zakresie transferu technologii i waloryzacji. Podobnie można by zwiększyć świadomość i poziom wiedzy eksperckiej na temat wzajemnych powiązań i interakcji między procesami normalizacyjnymi a procesami badawczymi i procesami innowacji. Skuteczna integracja działań w zakresie badań naukowych i innowacji i działań normalizacyjnych może stanowić ważny czynnik sprzyjający wdrażaniu działań w zakresie badań naukowych i innowacji.

(7)

Poziomy gotowości technologicznej (TRL) i ich zmiany w trakcie realizacji projektu można uznać za ważne wskaźniki umożliwiające ocenę znaczenia i wyników projektu w zakresie badań naukowych i innowacji pod względem działań normalizacyjnych. Różne TRL mogą również oznaczać różne potrzeby w zakresie norm i normalizacji: niższe TRL są zazwyczaj bardziej związane z pracą, jaką należy wykonać, na przykład w zakresie terminologii i pojęć, metrologii i testowania, przypadków użycia i architektur referencyjnych; z kolei wyższe TRL zazwyczaj są bardziej związane z kwestiami takimi jak interoperacyjność i skuteczność działania (na przykład w zakresie ochrony, bezpieczeństwa, wpływu na środowisko i funkcjonalności) danej technologii/innowacji - w związku z tym normy we wszystkich TRL są ważne dla badaczy i innowatorów w wielu dziedzinach technologii i zastosowań.

(8)

Podmioty działające w sferze badań naukowych i innowacji mogą ustanawiać nowe normy, stosować je albo przyjmować w celu wspierania rozwoju i międzynarodowego wdrażania najnowszych technologii, innowacji i tendencji. Im wcześniej podmioty działające w sferze badań naukowych i innowacji zaangażują się w proces opracowywania norm, zintegrowany z ich ogólnym procesem badań naukowych i innowacji, tym szybciej będą mogły wprowadzić swoje innowacje oparte na normach na konkurencyjne rynki światowe, co pozwoli im osiągnąć wyższą wartość i większe korzyści. Dlatego też liderzy osiągają przewagę, ponieważ wykorzystują swoje wczesne i aktywne zaangażowanie w ustanawianie nowych norm. W trakcie procesu opracowywania norm uzyskują oni również cenne informacje techniczne i rynkowe, które mogą być wykorzystane w ich strategii i planach działania w zakresie badań naukowych i innowacji, a także zyskują przewagę nad konkurencją w zakresie czasu wprowadzania produktu lub innowacji na rynek dzięki wczesnemu zaangażowaniu w opracowywanie nowych norm. Liderzy (w tym MŚP i przedsiębiorstwa typu start-up) zyskują również możliwość pozycjonowania swoich własnych unikalnych produktów lub usług w podstawowej normie, którą pomogli ustanowić, lub dodawania ich do takiej normy.

(9)

Należy zlikwidować niedobór kwalifikacji w zakresie szkoleń i wykładów (3). Zasadnicze znaczenie ma zbudowanie fundamentalnego zrozumienia cech procesów badawczych, procesów innowacji i procesów normalizacyjnych oraz powiązań między nimi, a także sposobu, w jaki mogą się one wzajemnie wzmacniać w celu zwiększenia waloryzacji wiedzy (4).

(10)

Jednymi z najważniejszych problemów dotyczących polityki instytucji szkolnictwa wyższego lub organizacji badawczej w zakresie norm i normalizacji na potrzeby waloryzacji badań naukowych, jakimi należy się zająć, jest motywowanie pracowników naukowych do podejmowania działań normalizacyjnych oraz zapewnianie, aby działania te były uwzględniane w rozwoju kariery.

(11)

W Unii biura transferu technologii z biegiem lat ugruntowały swoją pozycję w wielu instytucjach szkolnictwa wyższego i organizacjach badawczych jako punkty usługowe na potrzeby nie tylko obsługi i zgłaszania własności intelektualnej lub wspierania tworzenia przedsiębiorstw typu start-up, ale także na potrzeby ogólnego wsparcia w zakresie badań naukowych na zlecenie i pomocy w zarządzaniu wspólnymi projektami badawczymi. Organizacje zajmujące się transferem technologii są więc kolejnym instytucjonalnym punktem zaczepienia wyznaczonym do wspierania normalizacji, a ich udział stanowi logiczną kontynuację ich roli w zakresie transferu wiedzy/technologii. W przeciwieństwie do patentów i publikacji naukowych wydaje się, że pojęcie autorstwa nie jest powszechnie stosowane, co utrudnia monitorowanie wpływu za pomocą technik pomiaru cytowań.

(12)

W przypadku wielu projektów w zakresie badań naukowych i innowacji udział w tworzeniu nowej normy może nie być najlepszym, ani nawet wykonalnym rozwiązaniem. Jednocześnie istnieje duży potencjał wynikający z zaangażowania naukowców na wczesnych etapach działań normalizacyjnych w ramach programów badawczo-rozwojowych, dzięki którym naukowcy zdobywają ważną wiedzę i tworzą sieci kontaktów, a jednocześnie przyczyniają się do opracowywania kluczowych nowych lub ulepszonych norm międzynarodowych i europejskich w obszarach tematycznych o zasadniczym znaczeniu dla przemysłu i społeczeństwa.

(13)

W przypadku gdy w projekcie dostrzega się jego ograniczenia pod względem zakresu, czasu trwania i zasobów, można dążyć do połączenia jego ustaleń i nakładów z innymi podobnymi projektami. W różnych sektorach istnieje już wiele platform tematycznych i klastrów, których celem jest poprawa wyników i maksymalizacja postępu w poszczególnych sektorach.

(14)

Zgodnie z programem polityki w zakresie europejskiej przestrzeni badawczej (EPB) (5), który obejmuje działanie polegające na „udoskonaleniu wskazówek UE dotyczących lepszej waloryzacji wiedzy", Komisja przedstawia niniejsze zalecenie w sprawie Kodeksu postępowania dotyczącego normalizacji w europejskiej przestrzeni badawczej w celu wykonania zalecenia Rady (UE) 2022/2415 (6). Wezwanie do przedstawienia niniejszego zalecenia określono w komunikacie Komisji w sprawie nowej europejskiej przestrzeni badawczej na rzecz badań naukowych i innowacji (7) oraz w konkluzjach Rady z dnia 26 listopada 2021 r. w sprawie zarządzania europejską przestrzenią badawczą oraz paktu na rzecz badań naukowych i innowacji w Europie (8). W strategii UE w zakresie normalizacji (9) podkreślono ponadto znaczenie podnoszenia strategicznej świadomości oraz wczesnego angażowania społeczności badawczej i innowacyjnej w normalizację oraz wyrażono potrzebę sporządzenia niniejszego zalecenia.

(15)

W niniejszym zaleceniu odzwierciedlono nowe kierunki wprowadzone zaleceniem Rady (UE) 2022/2415, ponieważ ma ono na celu podniesienie strategicznej świadomości wśród naukowców i innowatorów w zakresie bardzo istotnych korzyści płynących z integracji badań naukowych i innowacji z normalizacją oraz zapewnienie wskazówek w zakresie najlepszych praktyk dotyczących skutecznego przeprowadzenia takiej integracji w ramach ich działań w dziedzinie badań naukowych i innowacji w celu uzyskania maksymalnej wartości i maksymalnego wpływu.

(16)

Niniejsze zalecenie zostało opracowane na poziomie instytucji szkolnictwa wyższego oraz prywatnych i publicznych organizacji zajmujących się badaniami naukowymi i innowacjami, na poziomie partnerów projektów w zakresie badań naukowych i innowacji oraz na poziomie polityki i szerszej grupy zainteresowanych stron. Niniejsze zalecenie należy stosować zgodnie z wszelkimi odpowiednimi przepisami na poziomie krajowym lub regionalnym oraz na poziomie Unii,

43)

44)