(1)

Na wniosek Cypru z dnia 6 sierpnia 2020 r. Rada, w drodze decyzji wykonawczej (UE) 2020/1344 (2), przyznała Cyprowi pomoc finansową w postaci pożyczki o wartości nieprzekraczającej 479 070 000 EUR, o maksymalnym średnim okresie zapadalności wynoszącym 15 lat i okresie dostępności wynoszącym 18 miesięcy, w celu uzupełnienia krajowych działań podejmowanych przez Cypr na rzecz łagodzenia wpływu pandemii COVID-19 oraz w reakcji na konsekwencje społeczno-gospodarcze tej pandemii dla pracowników i osób samozatrudnionych.

(2)

Pożyczka miała być wykorzystana przez Cypr na sfinansowanie mechanizmów zmniejszonego wymiaru czasu pracy i podobnych środków, o których mowa w art. 3 decyzji wykonawczej (UE) 2020/1344.

(3)

Na wniosek Cypru z 10 marca 2021 r. Rada, w drodze decyzji wykonawczej (UE) 2021/680 (3) zmieniającej decyzję wykonawczą (UE) 2020/1344, przyznała Cyprowi dodatkową pomoc finansową w wysokości 124 700 000 EUR poprzez podwyższenie do 603 770 000 EUR maksymalnej kwoty pożyczki o średnim okresie zapadalności nieprzekraczającym 15 lat i okresie dostępności wynoszącym 18 miesięcy, w celu uzupełnienia krajowych działań podejmowanych przez Cypr na rzecz łagodzenia wpływu pandemii COVID-19 oraz w reakcji na konsekwencje społeczno-gospodarcze tej pandemii dla pracowników i osób samozatrudnionych.

(4)

Dodatkowa pożyczka miała być wykorzystana przez Cypr na sfinansowanie mechanizmów zmniejszonego wymiaru czasu pracy i podobnych środków, o których mowa w art. 3 decyzji wykonawczej (UE) 2020/1344, zmienionej decyzją wykonawczą (UE) 2021/680 (UE).

(5)

Pandemia COVID-19 spowodowała wyłączenie znacznej części ludności Cypru z aktywności zawodowej. Doprowadziło to do powtarzających się nagłych i poważnych wzrostów wydatków publicznych na Cyprze w odniesieniu do środków, o których mowa w art. 3 lit. c), e), f), g), h) oraz i) decyzji wykonawczej (UE) 2020/1344.

(6)

Pandemia COVID-19 oraz nadzwyczajne środki wdrożone przez Cypr w latach 2020, 2021 i 2022, aby zapobiec rozprzestrzenianiu się pandemii oraz złagodzić jej skutki społeczno-gospodarcze i zdrowotne, miały i nadal mają ogromny wpływ na finanse publiczne. W 2020 r. deficyt i dług sektora instytucji rządowych i samorządowych na Cyprze wynosiły odpowiednio 5,8 % i 115,0 % produktu krajowego brutto (PKB), a pod koniec 2021 r. ich poziomy zmniejszyły się odpowiednio do 1,7 % i 103,6 %. Według prognozy Komisji z wiosny 2022 r. na koniec 2022 r. deficyt oraz dług sektora instytucji rządowych i samorządowych na Cyprze wyniosą odpowiednio 0,3 % i 93,9 % PKB. Jak wynika ze śródokresowej prognozy Komisji z lata 2022 r., przewiduje się, że PKB Cypru wzrośnie o 3,2 % w 2022 r.

(7)

W dniu 5 września 2022 r. Cypr zwrócił się do Unii o dodatkową pomoc finansową w wysokości 29 200 000 EUR przeznaczoną na dalsze uzupełnienie krajowych działań podejmowanych przez to państwo w latach 2020, 2021 i 2022 na rzecz łagodzenia wpływu pandemii COVID-19 oraz w reakcji na jej konsekwencje społeczno-gospodarcze dla pracowników i osób samozatrudnionych. W szczególności Cypr przedłużył dodatkowo lub zmienił mechanizmy zmniejszonego wymiaru czasu pracy i podobne środki wskazane w motywach 8-13.

(8)

"Ustawa 27(I)/2020" (4), "ustawa 49(I)/2020" (5), "ustawa 140(I)/2020" (6), "ustawa 36(I)/2021" (7) oraz "ustawa 120(I)/2021" (8) są podstawą wprowadzenia szeregu miesięcznych aktów wykonawczych (9), w których określono środki łagodzenia wpływu pandemii COVID-19. Na mocy tych przepisów władze wprowadziły "program wspierania przedsiębiorstw w przypadku częściowego zawieszenia działalności", o którym mowa w art. 3 lit. c) decyzji wykonawczej (UE) 2020/1344. Program zapewnia rekompensatę wynagrodzeń dla pracowników przedsiębiorstw odnotowujących spadek obrotów z powodu pandemii, przy czym warunkiem udziału w programie jest utrzymanie zatrudnienia. Rekompensata obejmuje 60 % wynagrodzenia pracownika lub 60 % jednostek ubezpieczenia społecznego pracownika uzyskanych w 2018 r., w zależności od tego, która kwota jest wyższa. Rekompensata może wynieść maksymalnie 1 214 EUR, a minimalnie - 360 EUR miesięcznie. Środek, pierwotnie obowiązujący od marca 2020 r. do czerwca 2020 r., przedłużono na okres od stycznia 2021 r. do sierpnia 2021 r.

(9)

Ponadto "ustawa 27(I)/2020", "ustawa 49(I)/2020", "ustawa 140(I)/2020", "ustawa 36(I)/2021" i "ustawa 120(I)2021", a także szereg miesięcznych aktów wykonawczych (10) są podstawą "specjalnego programu dla hoteli i turystycznych obiektów noclegowych", o którym mowa w art. 3 lit. e) decyzji wykonawczej (UE) 2020/1344. Program zapewnia rekompensatę wynagrodzeń na rzecz wsparcia pracowników w branży hotelarskiej i w innych przedsiębiorstwach oferujących usługi zakwaterowania turystycznego, których pracodawcy całkowicie zawiesili swoją działalność lub odnotowali spadek obrotów o ponad 40 %. Warunkiem udziału w programie jest utrzymanie zatrudnienia. Środek, pierwotnie obowiązujący od czerwca 2020 r. do października 2020 r., przedłużono na okres od listopada 2020 r. do października 2021 r.

(10)

Ponadto "ustawa 27(I)/2020", "ustawa 49(I)/2020", "ustawa 140(I)/2020", "ustawa 36(I)/2021" i "ustawa 120(I)2021", a także szereg miesięcznych aktów wykonawczych (11) są podstawą "specjalnego programu wspierania przedsiębiorstw związanych z branżą turystyczną lub przedsiębiorstw, na które wpływa turystyka lub które są związane z przedsiębiorstwami podlegającymi obowiązkowi całkowitego zawieszenia działalności", o którym mowa w art. 3 lit. f) decyzji wykonawczej (UE) 2020/1344. Program zapewnia rekompensatę wynagrodzeń dla pracowników przedsiębiorstw branży hotelarskiej i innych przedsiębiorstw oferujących usługi zakwaterowania turystycznego, które całkowicie zawiesiły swoją działalność lub odnotowały spadek obrotów o ponad 40 % w przeciwieństwie do 55 % przewidzianych w pierwotnym programie, przy czym warunkiem udziału w programie jest utrzymanie zatrudnienia. Środek, pierwotnie obowiązujący od czerwca 2020 r. do sierpnia 2020 r., przedłużono ze zmianami na okres od września 2020 r. do października 2021 r.

(11)

Ponadto "ustawa 27(I)/2020", "ustawa 49(I)/2020", "ustawa 140(I)/2020", "ustawa 36(I)/2021" i "ustawa 120(I)2021", a także szereg miesięcznych aktów wykonawczych (12) są podstawą "specjalnego programu wspierania przedsiębiorstw prowadzących określoną działalność", o którym mowa w art. 3 lit. g) decyzji wykonawczej (UE) 2020/1344. Program ten zapewnia rekompensatę dochodów dla 50 % pracowników przedsiębiorstw, które do niego przystępują. Wsparcie obejmuje 60 % wynagrodzenia pracownika lub 60 % jednostek ubezpieczenia społecznego pracownika uzyskanych w odpowiednim roku referencyjnym, w zależności od tego, która kwota jest wyższa. Rekompensata może wynieść maksymalnie 1 214 EUR, a minimalnie - 360 EUR miesięcznie. Warunkiem udziału w programie jest utrzymanie zatrudnienia. Środek, pierwotnie obowiązujący od czerwca 2020 r. do sierpnia 2020 r., przedłużono na okres od września 2020 r. do października 2021 r.

(12)

Ponadto w "programie dofinansowania" ustanowionym aktem pt. "Budżet uzupełniający - tymczasowe ramy środków pomocy państwa w celu wsparcia gospodarki w kontekście trwającej epidemii COVID-19", o którym mowa w art. 3 lit. h) decyzji wykonawczej (UE) 2020/1344, wprowadzono subsydia dla bardzo małych i małych przedsiębiorstw, które zatrudniają do 50 pracowników, oraz osób samozatrudnionych. Wniosek dotyczy jedynie tej części wydatków, która jest związana ze wsparciem dla osób samozatrudnionych oraz przedsiębiorstw jednoosobowych. W ramach tych subsydiów zapewnia się dotację ryczałtową, by wspierać małe przedsiębiorstwa i osoby samozatrudnione w zakresie kosztów operacyjnych. Kwoty ryczałtowe wsparcia dostosowano pod kątem różnych kategorii przedsiębiorstw na podstawie liczby zatrudnionych. Ponadto uzgodniono wsparcie dla przedsiębiorstw, które zawiesiły swoją działalność gospodarczą w marcu 2020 r., w kwocie 10 000 EUR dla przedsiębiorstw zatrudniających do 9 pracowników oraz 15 000 EUR dla przedsiębiorstw zatrudniających powyżej 9 pracowników. Program dofinansowania można uznać za środek podobny do mechanizmów zmniejszonego wymiaru czasu pracy, o których mowa w rozporządzeniu (UE) 2020/672, ponieważ jego celem jest ochrona osób samozatrudnionych lub podobnych kategorii pracowników przed spadkiem lub utratą dochodów. Środek, pierwotnie obowiązujący od kwietnia 2020 r. do maja 2020 r., przedłużono ze zmianami na listopad 2020 r w listopadzie 2020 r. Program został ponownie przedłużony w marcu 2021 r. i kwietniu 2021 r. i obejmował przedsiębiorstwa, które musiały całkowicie zawiesić działalność zgodnie z dekretami Ministra Zdrowia, bez względu na liczbę zatrudnianych przez nie pracowników.

(13)

Ponadto "ustawa 27(I)/2020", "ustawa 49(I)/2020", "ustawa 140(I)/2020", "ustawa 36(I)/2021" i "ustawa 120(I)2021", a także szereg miesięcznych aktów wykonawczych (13) są podstawą "programu świadczeń z tytułu choroby", o którym mowa w art. 3 lit. i) decyzji wykonawczej (UE) 2020/1344. W ramach tego programu zapewnia się rekompensatę wynagrodzenia dla pracowników sektora prywatnego i osób samozatrudnionych, pod warunkiem zaklasyfikowania jako osoby narażone zgodnie z wykazem publikowanym przez Ministerstwo Zdrowia, objęcia kwarantanną przez władze albo zakażenia COVID-19. Środek, pierwotnie obowiązujący od marca 2020 r. do czerwca 2020 r., przedłużono na okres od listopada 2020 r. do czerwca 2021 r.

(14)

Cypr spełnia warunki dotyczące zwrócenia się z wnioskiem o pomoc finansową, które określono w art. 3 rozporządzenia (UE) 2020/672. Cypr przedstawił Komisji odpowiednie dowody potwierdzające, że faktyczne i planowane wydatki publiczne wzrosły o 777 840 000 EUR od 1 lutego 2020 r. w związku ze środkami krajowymi przyjętymi w celu złagodzenia skutków społeczno-gospodarczych pandemii COVID-19. Stanowi to nagły i znaczny wzrost, ponieważ dotyczy on również przedłużenia lub zmiany istniejących środków krajowych bezpośrednio dotyczących mechanizmu zmniejszonego wymiaru czasu pracy i podobnych środków, które obejmują znaczną część przedsiębiorstw i ludności aktywnej zawodowo na Cyprze. W ramach zwiększonej kwoty wydatków Cypr zamierza sfinansować 144 870 000 EUR ze środków unijnych.

(15)

Komisja skonsultowała się z Cyprem oraz zweryfikowała nagły i znaczny wzrost faktycznych i planowanych wydatków publicznych związanych bezpośrednio z mechanizmami zmniejszonego wymiaru czasu pracy oraz podobnymi środkami, o których mowa we wniosku z 5 września 2022 r., zgodnie z art. 6 rozporządzenia (UE) 2020/672.

(16)

Należy zatem udzielić pomocy finansowej, aby pomóc Cyprowi w przezwyciężeniu skutków społeczno-gospodarczych poważnych zakłóceń gospodarczych spowodowanych przez pandemię COVID-19. Komisja powinna podejmować decyzje dotyczące terminów zapadalności, wysokości i uruchamiania transz i podtransz w ścisłej współpracy z organami krajowymi.

(17)

Ponieważ okres dostępności wskazany w decyzji wykonawczej (UE) 2020/1344 upłynął, potrzebny jest nowy okres dostępności dodatkowej pomocy finansowej. Wynoszący 18 miesięcy okres dostępności pomocy finansowej udzielonej decyzją wykonawczą (UE) 2020/1344 należy przedłużyć o 21 miesięcy, w związku z czym łączny okres dostępności powinien wynosić 39 miesięcy od pierwszego dnia po dniu, w którym decyzja wykonawcza (UE) 2020/1344 stała się skuteczna.

(18)

Cypr i Komisja powinni uwzględnić niniejszą decyzję w umowie pożyczki, o której mowa w art. 8 ust. 2 rozporządzenia (UE) 2020/672.

(19)

Niniejsza decyzja powinna pozostawać bez uszczerbku dla wyniku procedur dotyczących zakłóceń funkcjonowania rynku wewnętrznego, które mogą zostać podjęte, w szczególności zgodnie z art. 107 i 108 TFUE. Niniejsza decyzja nie uchyla obowiązku powiadomienia Komisji przez państwo członkowskie, na podstawie art. 108 TFUE, o przypadkach potencjalnej pomocy państwa.

(20)

Cypr powinien regularnie przedstawiać Komisji informacje dotyczące realizacji planowanych wydatków publicznych, aby umożliwić Komisji ocenę stopnia realizacji tych wydatków przez Cypr.

(21)

Decyzję o udzieleniu pomocy finansowej podjęto, uwzględniając istniejące i przewidywane potrzeby Cypru, a także już przedłożone lub planowane wnioski pozostałych państw członkowskich o pomoc finansową na podstawie rozporządzenia (UE) 2020/672, z uwzględnieniem zasad równego traktowania, solidarności, proporcjonalności i przejrzystości,