-

uwzględniając swoją decyzję w sprawie absolutorium z wykonania budżetu Europejskiej Agencji Chemikaliów za rok budżetowy 2020,

-

uwzględniając art. 100 Regulaminu i załącznik V do Regulaminu,

-

uwzględniając opinię przedstawioną przez Komisję Ochrony Środowiska Naturalnego, Zdrowia Publicznego i Bezpieczeństwa Żywności,

-

uwzględniając sprawozdanie Komisji Kontroli Budżetowej (A9-0112/2022),

A.

mając na uwadze, że zgodnie z zestawieniem dochodów i wydatków (1) ostateczny budżet Europejskiej Agencji Chemikaliów (zwanej dalej "Agencją") na rok budżetowy 2020 wyniósł 109 362 158 EUR, co stanowi spadek o 3,08 % w porównaniu z 2019 r.; mając na uwadze, że około 29,41 % budżetu Agencji pochodzi z opłat i należności, a 67,48 % - z budżetu Unii i państw trzecich (w 2019 r. z opłat i należności pochodziło 39,51 %, a z budżetu Unii i państw trzecich - 57,61 %); mając na uwadze, że stopa inflacji w Unii w 2020 r. wyniosła 0,7 %;

B.

mając na uwadze, że w swoim sprawozdaniu dotyczącym rocznego sprawozdania finansowego Agencji za rok budżetowy 2020 (zwanym dalej "sprawozdaniem Trybunału") Trybunał Obrachunkowy (zwany dalej "Trybunałem") stwierdza, iż uzyskał wystarczającą pewność, że roczne sprawozdanie finansowe Agencji jest wiarygodne oraz że operacje leżące u jego podstaw są legalne i prawidłowe;

1.

zauważa, że od upływu w 2018 r. ostatecznego terminu rejestracji na mocy rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1907/2006 (2) dochody Agencji z opłat znacznie się zmniejszyły, w związku z czym finansowanie jej działań w coraz większym stopniu zależy od Unii;

2.

zauważa, że w 2020 r. Agencja osiągnęła dochody z pobranych opłat w wysokości 32 292 704 EUR (44 385 256 EUR w 2019 r.), podczas gdy dotacja Unii wyniosła 73 795 512 EUR (64 503 447 EUR w 2019 r.), wraz z wkładami państw trzecich w wysokości 1 850 992 EUR (1 615 032 EUR w 2019 r.);

3.

podkreśla, że należy umożliwić Agencji wypełnianie mandatu w perspektywie długoterminowej; w związku z tym wzywa, by rozwiązać problem braku przewidywalności dochodów budżetowych Agencji; przyznaje, że w strukturze finansowania i zarządzie Agencji zaszły pozytywne zmiany, zwraca jednak uwagę na tendencję spadkową, jeśli chodzi o dochody z opłat, i uważa, że należy opracować i wprowadzić bez opóźnień nowy stabilny model finansowania; podkreśla, że pomimo uwag zgłoszonych przez Parlament i Trybunał Obrachunkowy Agencja poinformowała, że w 2020 r. odnotowała nieprzewidziany i znaczny spadek dochodów z opłat uiszczanych na mocy rozporządzenia (WE) nr 1907/2006 - o około 7 000 000 EUR;

4.

podkreśla, że należy zapewnić Agencji odpowiednią obsadę kadrową, aby uwzględnić potrzeby związane z realizacją Europejskiego Zielonego Ładu, unijnej strategii w zakresie chemikaliów na rzecz zrównoważoności i planu działania dotyczącego gospodarki o obiegu zamkniętym, a w szczególności z dążeniem do osiągnięcia zerowego poziomu emisji zanieczyszczeń; odnotowuje pozytywne wyniki prac podjętych przez Agencję w związku z dyrektywą Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/98/WE (3) i potrzebę dalszych wysiłków na rzecz stworzenia w pełni zrównoważonego modelu finansowania;

5.

zauważa z zadowoleniem, że wysiłki związane z monitorowaniem budżetu w ciągu roku budżetowego 2020 doprowadziły do osiągnięcia wskaźnika wykonania budżetu w wysokości 98,48 %, co oznacza lekki wzrost o 0,30 % w porównaniu z rokiem 2019, oraz że wskaźnik wykonania w odniesieniu do środków na płatności wyniósł 94,16 %, co oznacza wzrost o 8,07 % w porównaniu z rokiem 2019;

6.

zauważa, że w następstwie uwag otrzymanych w procedurze udzielania absolutorium za 2019 r. Agencja kontynuuje starania na rzecz zwiększenia skuteczności systemu weryfikacji ex post, aby skrócić odstęp czasu między złożeniem dokumentacji a weryfikacją statusu małego i średniego przedsiębiorstwa (MŚP) wnioskodawcy; z zadowoleniem przyjmuje fakt, że dodatkowy dochód z opłat rejestracyjnych wygenerowany w procesie weryfikacji statusu MŚP (ujęty w dochodach z rejestracji i aktualizacji REACH) wyniósł 1 370 000 EUR (w porównaniu z 700 000 EUR w 2019 r.); przyznaje, że wzrost ten można przypisać przede wszystkim skutecznej kampanii adresowanej do MŚP, która polegała na zachęcaniu przedsiębiorstw do prawidłowego samodzielnego zadeklarowania ich wielkości przed rozpoczęciem weryfikacji przez Agencję, przy czym zniesiono wszelkie opłaty administracyjne, które w przeciwnym razie wynikałyby z wcześniejszego zadeklarowania nieprawidłowej wielkości, oraz priorytetowo potraktowano przedsiębiorstwa, w przypadku których obniżki finansowe były największe; zauważa, że w 2020 r. zweryfikowano łącznie 504 przedsiębiorstwa pod kątem ich wielkości (w porównaniu z 333 w 2019 r.), a oprócz dodatkowych opłat rejestracyjnych Agencja uzyskała 1 050 000 EUR w postaci opłat administracyjnych (w porównaniu z 1 010 000 EUR w 2019 r.) nałożonych na przedsiębiorstwa, które nie kwalifikowały się do otrzymanych rabatów; z zadowoleniem przyjmuje fakt, że Agencja będzie kontynuować starania w 2021 r. i jest na dobrej drodze do ukończenia do końca 2023 r. weryfikacji roszczeń związanych z terminem rejestracji w 2018 r.;

7.

zauważa, że Europejska Agencja Chemikaliów (zwana dalej "Agencją") przewodzi działaniom organów regulacyjnych we wdrażaniu unijnych przepisów w dziedzinie chemikaliów z korzyścią dla zdrowia ludzkiego i środowiska oraz innowacyjności i konkurencyjności; odnotowuje, że Agencja dostarcza informacji na temat chemikaliów, pomaga przedsiębiorstwom przestrzegać przepisy i propaguje bezpieczne stosowanie chemikaliów; podkreśla, że zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 1907/2006 powinno się to odbywać w taki sposób, aby testy na zwierzętach były ostatecznością i aby promowano metody bez udziału zwierząt;

8.

zauważa, że Agencja nadal wspierała dążenie Unii do ograniczenia i zastąpienia badań na zwierzętach, publikując informacje o nowych narzędziach i rozszerzając dostęp do informacji, które ułatwiają przejście na rozwiązania alternatywne, nieobejmujące badań na zwierzętach;

9.

podkreśla, że należy przydzielić Agencji zasoby budżetowe na ściślejszą współpracę, aby skonsolidować jedyną w swoim rodzaju chemiczną bazę danych Unii z pokrewnymi agencjami zgodnie z zasadą "jedna substancja, jedna ocena" (4), w szczególności z zastosowaniem metod opartych na nowym podejściu przy rejestrowaniu substancji w Międzynarodowej Ujednoliconej Bazie Danych Dotyczących Chemikaliów (5);

10.

podkreśla, że do kluczowych zadań Agencji w najbliższym czasie nadal będzie należała realizacja strategii w zakresie chemikaliów na rzecz zrównoważoności (6), przyjętej przez Komisję 14 października 2020 r.;

11.

zauważa, że Agencja przyjęła dokument programowy na lata 2020-2023, w którym określono cele Agencji zgodnie z planem strategicznym na ten czteroletni okres i któremu towarzyszy planowanie zasobów do 2023 r. oraz program prac na 2020 r.; odnotowuje, że Agencja zrealizowała 194 z 210 działań i produktów określonych w programie prac na 2020 r. oraz że niepowodzenie w realizacji pozostałych 16 działań i produktów wynikało głównie z pandemii COVID-19;

12.

odnotowuje wnioski z analizy przeprowadzonej w czasie trzeciego przeglądu rozporządzenia (WE) nr 1907/2006 przez Agencję, Komisję i sieć wymiany informacji o scenariuszach narażenia, wskazujące, że konieczne są dalsze starania, szczególnie ze strony przemysłu;

13.

zauważa, że Agencja kontynuuje współpracę ze Wspólnym Centrum Badawczym nad opracowaniem dokumentów referencyjnych dotyczących najlepszych dostępnych technik w odniesieniu do ceramiki, wyrobów włókienniczych, obróbki metali i odlewni na podstawie dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2010/75/UE (7); odnotowuje, że Agencja współpracowała z państwami członkowskimi, Komisją i przemysłem w celu opracowania planu rozwoju na potrzeby przeglądu REACH w ramach działania 3, mającego na celu poprawę funkcjonalności i jakości rozszerzonych kart charakterystyki;

14.

zauważa, że za pomocą protokołów ustaleń Agencja ściśle współpracuje z innymi agencjami unijnymi, takimi jak Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności, Europejskie Centrum ds. Zapobiegania i Kontroli Chorób oraz Europejska Agencja Leków, aby poprawić wymianę informacji, zapewnić wzajemne zrozumienie oraz, w stosownych przypadkach, realizować wspólnie projekty; podkreśla znaczenie takiego podejścia, aby zapewnić spójność prac poszczególnych agencji i spełnić wymogi należytego zarządzania finansami; z zadowoleniem przyjmuje wspólne korzystanie z usług, np. współdzielenie przez Agencję audytu wewnętrznego z Agencją Unii Europejskiej ds. Programu Kosmicznego, i zachęca agencje unijne, by w miarę możliwości współpracowały ze sobą;

15.

odnotowuje i z zadowoleniem przyjmuje przeprowadzenie w 2020 r. 271 pełnych kontroli zgodności obejmujących 258 substancji i 76 ukierunkowanych kontroli dotyczących 44 substancji;

16.

z zadowoleniem przyjmuje starania Agencji, by zintensyfikować, wyjaśnić i przyspieszyć proces zatwierdzania i przeglądu substancji czynnych o działaniu biobójczym zgodnie z planem działania w sprawie substancji czynnych;

17.

z zadowoleniem przyjmuje wykonaną przez Agencję analizę problemu mikrodrobin plastiku i ich niezamierzonego uwalniania do środowiska zewnętrznego; zgadza się z wnioskiem, że wprowadzenie w rozporządzeniu (WE) nr 1907/2006 ogólnounijnego zakazu produktów zawierających celowo dodane mikrodrobiny plastiku, które są uwalniane do środowiska zewnętrznego w wyniku użytkowania, jest właściwym podejściem do rozwiązania tego problemu;

18.

zwraca uwagę, że na dzień 31 grudnia 2019 r. plan zatrudnienia zrealizowano w 97,41 % - przyjęto 451 pracowników zatrudnionych na czas określony, podczas gdy budżet Unii przewidywał 463 stanowiska w tej kategorii pracowników (w porównaniu z 461 stanowiskami przewidzianymi w 2019 r.); zauważa ponadto, że w 2020 r. Agencja zatrudniała 122 pracowników kontraktowych i 3 oddelegowanych ekspertów krajowych;

19.

ubolewa, że zgodnie z informacjami przekazanymi przez Agencję w odniesieniu do stanowisk kierowniczych wyższego i średniego szczebla 23 stanowiska (76,6 %) zajmują mężczyźni, a 7 (23,3 %) - kobiety, natomiast w przypadku zarządu 14 stanowisk zajmują mężczyźni (37,8 %), a 23 - kobiety (62,2 %); zauważa, że ten brak równowagi płci utrzymuje się od dłuższego czasu; zauważa w odniesieniu do całego personelu, że Agencja zatrudnia 266 mężczyzn (46,7 %) i 306 kobiet (53,3 %); zwraca się do Agencji, aby w przyszłości aktywnie zapewniała równowagę płci na szczeblu kadry kierowniczej; ponawia apel do Komisji i państw członkowskich, by podczas wyznaczania kandydatów na członków zarządu Agencji zwracały uwagę na zapewnienie równowagi płci;

20.

zauważa, że Agencja prowadzi politykę przeciwdziałania mobbingowi i stosuje odpowiednie wytyczne; przyznaje, że kierownictwo Agencji promuje odpowiednie zachowanie dzięki organizowaniu spotkań pracowników z zaufanymi doradcami;

21.

podkreśla, że należy przeznaczyć specjalny budżet na szkolenia, aby odpowiednio przeszkolić personel Agencji z ostatnich metod opartych na nowym podejściu, zapewnić większe wewnętrzne zdolności, aby właściwie przeciwdziałać zanieczyszczeniu chemicznemu i jego negatywnym skutkom za pomocą najnowszych narzędzi (8) i koncepcji (9);

22.

z zadowoleniem przyjmuje wysiłki podejmowane w polityce kadrowej Agencji, mające na celu propagowanie telepracy i zdrowego trybu życia oraz w dalszym ciągu zachęca Agencję do dalszego opracowywania długoterminowych ram polityki kadrowej koncentrujących się na równowadze między życiem zawodowym a prywatnym, poradnictwie przez całe życie i rozwoju kariery zawodowej, równowadze płci, telepracy, prawie do bycia offline z poszanowaniem równowagi między życiem zawodowym a prywatnym, równowadze geograficznej oraz naborowi i integracji osób z niepełnosprawnościami;

23.

z zadowoleniem przyjmuje fakt, że Agencja publikuje na swojej stronie internetowej życiorysy wszystkich członków zarządu i komitetów, w tym ich przewodniczących, którzy są pracownikami Agencji, dyrektora wykonawczego i wszystkich członków Rady Odwoławczej; z zadowoleniem przyjmuje fakt, że polityka Agencji w zakresie zapobiegania konfliktom interesów obejmuje cały okres zatrudnienia pracowników oraz że w celu zapewnienia niezależności eksperci zewnętrzni, którzy uczestniczą w pracach komitetów naukowych, zarządu i forum wykonawczego, są sprawdzani pod kątem sześciu ukierunkowanych kryteriów kwalifikacyjnych;

24.

zauważa, że w 2020 r. zgłoszono jeden przypadek sygnalizowania nieprawidłowości, dotyczący pracownika, który twierdził, że podjęto wobec niego działanie odwetowe za to, że zwrócił uwagę przełożonych na nieprawidłowości w postępowaniu o udzielenie zamówienia, a tym domniemanym działaniem było zalecenie rok później, by nie przedłużać z tym pracownikiem umowy o pracę; odnotowuje, że przeprowadzono niezależne dochodzenie w sprawie domniemanych nieprawidłowości w danym postępowaniu o udzielenie zamówienia oraz że zachowano anonimowość źródła zarzutów; zauważa, że w toku dochodzenia nie stwierdzono żadnych działań, które naruszałyby przepisy rozporządzenia finansowego Agencji lub rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE, Euratom) 2018/1046 (10); zwraca uwagę, że sprawę uznaje się za zamkniętą;

25.

zauważa, że w 2020 r. Służba Audytu Wewnętrznego (IAS) Komisji przeprowadziła audyt wewnętrzny dotyczący "Zintegrowanej strategii regulacyjnej - badania przesiewowe, ocena i analiza opcji zarządzania regulacyjnego w 2020 r." oraz że w wyniku audytu sformułowano trzy ważne zalecenia: poprawić planowanie, monitorowanie i sprawozdawczość w zakresie zintegrowanej strategii regulacyjnej, udokumentować procedury i procesy pracy w zakresie przeglądu i zatwierdzania, przeprowadzić przegląd narzędzi i udoskonalić je oraz udokumentować wewnętrzne procesy zarządzania uwagami uzyskanymi od właściwych organów państw członkowskich; zwraca uwagę, że Agencja podejmuje działania następcze w związku z tymi zaleceniami, a ponadto rozważa, jak zająć się jednym niezrealizowanym działaniem z przeprowadzonego w 2020 r. audytu uzupełniającego dotyczącego zarządzania realizacją celów, które to działanie dotyczy określenia podejścia do zmiany klasyfikacji w przypadkach, w których nie spełniono kryterium kwalifikowalności w odniesieniu do trzeciego języka;

26.

zauważa, że jednostka audytu wewnętrznego Agencji przeprowadziła audyt konsultatywny dotyczący działalności w zakresie zharmonizowanej klasyfikacji i oznakowania oraz że główne zalecenia dotyczyły przeglądu potrzeby, ukierunkowania, formatu i szczegółowości kontroli przeprowadzanych w odniesieniu do dokumentacji dotyczącej propozycji klasyfikacji w celu ustalenia, czy dokumentacje te nadają się do przetwarzania, zmniejszenia ogólnego obciążenia pracą plenarnego komitetu ds. oceny ryzyka, np. przez zwiększone wykorzystanie grup roboczych, oraz przeanalizowania prac w odniesieniu do zharmonizowanej klasyfikacji i oznakowania, a także zbadanie - wspólnie z państwami członkowskimi - mechanizmów zwiększania wpływu procesu zharmonizowanej klasyfikacji i oznakowania;

27.

zauważa, że jednostka audytu wewnętrznego Agencji przeprowadziła audyt działalności związanej z wnioskami o zezwolenie oraz że sformułowano sześć ważnych zaleceń, mianowicie dotyczących poprawy metod pracy, poprawy zarządzania wiedzą i poprawy spójności, poprawy mechanizmów informacji zwrotnej, zapewnienia wystarczających zasobów sekretariatowi i komitetom Agencji, doprecyzowania ról i obowiązków w Agencji oraz rozważenia dalszego uproszczenia procesów i możliwości zwiększenia wydajności;

28.

zauważa, że po wybuchu pandemii Agencja sprawnie przeszła na telepracę personelu na dużą skalę, kontynuując współpracę z zewnętrznymi zainteresowanymi stronami i przenosząc funkcjonowanie wszystkich organów Agencji do internetu; zwraca uwagę, że według sprawozdania Agencji szybkie przejście na długotrwałą telepracę na dużą skalę wiązało się ze znacznym dodatkowym wysiłkiem dla jednostki Agencji ds. bezpieczeństwa, m.in. dlatego, że nie wszyscy wykonawcy Agencji byli przygotowani na telepracę na tak dużą skalę i konieczne było wprowadzenie związanych z tym ustaleń w trybie priorytetowym; wzywa Agencję do starannej oceny istniejących ustaleń, w tym z punktu widzenia cyberbezpieczeństwa, oraz związanego z nimi ryzyka dla ciągłości działania;

29.

z zadowoleniem zauważa, że Agencja połączyła siły z Komisją, aby pomóc państwom członkowskim i przedsiębiorstwom we wprowadzeniu na rynek większej liczby środków dezynfekcyjnych;