(1)

Dyrektywą Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/338 (2) zmieniono art. 57 dyrektywy 2014/65/UE w odniesieniu do mechanizmów kontroli zarządzania pozycjami.

(2)

Zgodnie z tymi zmianami w art. 57 dyrektywy 2014/65/UE systemy obrotu, w których prowadzony jest obrót towarowymi instrumentami pochodnymi, muszą posiadać i stosować skuteczne mechanizmy kontroli zarządzania pozycjami, aby zapobiegać zakłóceniom obrotu i przeciwdziałać im, wspierać prawidłową wycenę i warunki rozliczania oraz zapewniać efektywność rynków.

(3)

Skuteczne mechanizmy kontroli zarządzania pozycjami obejmują na przykład rozwiązania prawne umożliwiające uzyskiwanie i wykorzystywanie danych posiadaczy pozycji końcowych i jednostek dominujących, a także rozwiązania techniczne, takie jak sprawozdania i wskaźniki służące na przykład do opracowania tabeli wskaźników pozycji. W związku z tym skuteczne mechanizmy kontroli zarządzania pozycjami powinny być ściśle powiązane z bieżącym monitorowaniem prowadzonym przez system obrotu i opierać się na tym monitorowaniu.

(4)

W celu zapewnienia, aby istnienie pozycji nie miało nadmiernego wpływu na ustalanie poziomu cen rynkowych na podstawie czynników podaży i popytu, oraz w celu identyfikowania tworzenia się koncentracji pozycji, które mogłoby spowodować zakłócenie cen, manipulacje na rynku lub inne nieuczciwe praktyki handlowe, systemy obrotu powinny wiedzieć o dużych pozycjach posiadanych przez posiadaczy pozycji końcowych i jednostki dominujące w rozliczanych fizycznie towarowych instrumentach pochodnych oraz powodach utrzymywania tych pozycji. Ponieważ rzeczywista podaż fizycznego towaru bazowego jest ograniczona do jego skończonej ilości, rozliczane fizycznie towarowe instrumenty pochodne są bardziej podatne na zakłócenia obrotu, takie jak zawężenia rynku (ang. market squeezes) lub "zapędzanie w kozi róg" (ang. market cornering), a więc sytuacje, w których kontrahenci mogliby wykorzystać pozycję dominującą do utrzymywania ceny towarowego instrumentu pochodnego lub towaru bazowego na sztucznym poziomie. W związku z tym należy identyfikować duże pozycje w towarowych instrumentach pochodnych, które z założenia są rozliczane fizycznie, jak również w towarowych instrumentach pochodnych, które mogą być fizycznie rozliczane na życzenie kupującego lub sprzedającego.

(5)

Systemy obrotu powinny określać, co stanowi dużą pozycję, biorąc pod uwagę wielkość i skład danego rynku. W tym celu systemy obrotu powinny ustanowić kryteria jakościowe lub ilościowe stosowane do identyfikacji takich dużych ekspozycji, oraz powinny dysponować procedurami umożliwiającymi identyfikację wszystkich pozycji posiadanych przez dowolną osobę, które przekraczają takie wcześniej ustalone poziomy odpowiedzialności. Kryteriami ilościowymi i jakościowymi mogą być m.in. wielkość wszystkich otwartych pozycji w towarowym instrumencie pochodnym, udział w pozycji posiadacza pozycji, zmienność rynków oraz cechy rynku towaru bazowego. W przypadku przekroczenia takich poziomów system obrotu powinien starać się zrozumieć powody tworzenia się koncentracji tej dużej pozycji. W tym celu system obrotu powinien ocenić, czy konieczne jest zwrócenie się do osoby posiadającej tę dużą pozycję o dodatkowe informacje, biorąc w szczególności pod uwagę, jak często pozycje posiadane przez tę osobę przekraczają poziomy odpowiedzialności oraz zakres przekroczenia tych poziomów. Informacje takie mogą obejmować, między innymi, pozycje w powiązanych produktach, ekonomiczne uzasadnienie otwartej pozycji oraz działalność na powiązanym rynku towaru bazowego. Na podstawie już dostępnych informacji lub informacji zebranych na podstawie wniosku o udzielenie informacji system obrotu powinien w razie potrzeby podjąć odpowiednie działania.

(6)

Ważne jest, aby ustalone poziomy odpowiedzialności pozostawały adekwatne i skuteczne do osiągnięcia zamierzonego celu oraz aby właściwy organ był informowany o metodyce stosowanej do ustalania i aktualizowania tych poziomów odpowiedzialności.

(7)

Podstawę niniejszego rozporządzenia stanowi projekt regulacyjnych standardów technicznych przedłożony Komisji przez Europejski Urząd Nadzoru Giełd i Papierów Wartościowych.

(8)

Europejski Urząd Nadzoru Giełd i Papierów Wartościowych przeprowadził otwarte konsultacje publiczne w zakresie projektu regulacyjnych standardów technicznych, który stanowi podstawę niniejszego rozporządzenia, dokonał analizy potencjalnych powiązanych kosztów i korzyści oraz zwrócił się o poradę do Grupy Interesariuszy z Sektora Giełd i Papierów Wartościowych powołanej na podstawie art. 37 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1095/2010 (3),