(1)

Ważne jest zapewnienie, aby unijne przepisy dotyczące usług finansowych były skrojone na miarę epoki cyfrowej, a także przyczyniały się do tworzenia gospodarki dostosowanej do przyszłych wyzwań, która będzie przynosić korzyści obywatelom, w tym poprzez umożliwienie korzystania z innowacyjnych technologii. Badanie, opracowywanie i promowanie wykorzystania przełomowych technologii w sektorze finansowym, w tym wykorzystywanie technologii rozproszonego rejestru (DLT), leży w interesie politycznym Unii. Kryptoaktywa są jednym z głównych zastosowań technologii rozproszonego rejestru w sektorze finansowym.

(2)

Większość kryptoaktywów wykracza poza zakres unijnych przepisów dotyczących usług finansowych i stwarza wyzwania między innymi w obszarze ochrony inwestorów, integralności rynku, zużycia energii i stabilności finansowej. Takie kryptoaktywa wymagają zatem specjalnych ram regulacyjnych na poziomie Unii. Z kolei inne kryptoaktywa kwalifikują się jako instrumenty finansowe w rozumieniu dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/65/UE (4).W zakresie, w jakim kryptoaktywa kwalifikują się jako instrumenty finansowe zgodnie z tą dyrektywą, pełny zbiór unijnych przepisów dotyczących usług finansowych - w tym rozporządzenia (UE) nr 236/2012 (5), (UE) nr 596/2014 (6), (UE) nr 909/2014 (7) i (UE) 2017/1129 (8) oraz dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 98/26/WE (9) i 2013/50/UE (10) - potencjalnie ma zastosowanie do emitentów takich kryptoaktywów oraz przedsiębiorstw prowadzących działalność związaną z takimi kryptoaktywami.

(3)

Oczekuje się, że tzw. "tokenizacja" instrumentów finansowych, tj. cyfrowe odzwierciedlenie instrumentów finansowych w rozproszonych rejestrach lub emisja tradycyjnych klas aktywów w formie tokenów w celu umożliwienia ich emisji, przechowywania i przenoszenia w rozproszonym rejestrze, otworzy nowe możliwości poprawy efektywności w procesie obrotu i rozliczeń posttransakcyjnych. Ponieważ jednak największe kompromisy związane z ryzykiem kredytowym i płynnością dotyczą świata stokenizowanego, sukces systemów opartych na tokenach będzie - przynajmniej na razie -zależał od tego, jak dobrze współdziałają one z tradycyjnymi systemami opartymi na rachunkach.

(4)

Unijne przepisy dotyczące usług finansowych nie zostały opracowane z myślą o technologii rozproszonego rejestru i kryptoaktywach oraz zawierają przepisy, które potencjalnie uniemożliwiają lub ograniczają korzystanie z technologii rozproszonego rejestru do celów emisji kryptoaktywów kwalifikujących się jako instrumenty finansowe, obrotu takimi kryptoaktywami i ich rozrachunku. Obecnie brak jest również zatwierdzonych infrastruktur rynku finansowego wykorzystujących technologię rozproszonego rejestru do świadczenia usługi obrotu lub rozrachunku, lub kombinacji takich usług, w odniesieniu do kryptoaktywów kwalifikujących się jako instrumenty finansowe. Rozwój rynku wtórnego takich kryptoaktywów mógłby przynieść wielorakie korzyści, takie jak większa efektywność, przejrzystość i konkurencja w zakresie działalności związanej z obrotem i rozrachunkiem.

(5)

Istnieją jednocześnie luki regulacyjne wynikające ze specyfiki prawnej, technologicznej i operacyjnej związanej z korzystaniem z technologii rozproszonego rejestru i kryptoaktywów kwalifikujących się jako instrumenty finansowe. Na przykład protokoły i "inteligentne umowy", będące podstawą kryptoaktywów kwalifikujących się jako instrumenty finansowe, nie podlegają żadnym wymogom w zakresie przejrzystości, wiarygodności lub bezpieczeństwa. Technologia, na której opierają się te kryptoaktywa, może również wiązać się z pewnymi nowymi formami ryzyka, do których nie odniesiono się w odpowiedni sposób w obowiązujących przepisach. Mimo iż w Unii opracowano szereg projektów dotyczących obrotu kryptoaktywami kwalifikującymi się jako instrumenty finansowe oraz powiązanych usług i działalności w zakresie rozliczania posttransakcyjnego takich kryptoaktywów, niewiele z nich znajduje się obecnie w użyciu, a te, które już funkcjonują, mają ograniczony zakres. Ponadto, jak podkreślały grupa doradcza Europejskiego Banku Centralnego (EBC) ds. infrastruktur rynkowych w zakresie papierów wartościowych i zabezpieczeń oraz grupa doradcza EBC ds. infrastruktur rynkowych w zakresie płatności, korzystanie z technologii rozproszonego rejestru wiązałoby się z podobnymi wyzwaniami jak w przypadku konwencjonalnej technologii, takimi jak kwestie fragmentacji i interoperacyjności, a także potencjalnie stwarzałoby nowe problemy, na przykład związane z ważnością prawną tokenów. Biorąc pod uwagę niewielkie doświadczenie związane z obrotem kryptoaktywami kwalifikującymi się jako instrumenty finansowe oraz powiązanymi usługami i działalnością w zakresie rozliczania posttransakcyjnego, wprowadzenie znaczących zmian w unijnych przepisach dotyczących usług finansowych w celu umożliwienia pełnego wykorzystywania takich kryptoaktywów oraz technologii, na której się opierają, byłoby obecnie przedwczesne. Jednocześnie proces tworzenia infrastruktury rynku finansowego na potrzeby kryptoaktywów kwalifikujących się jako instrumenty finansowe jest obecnie ograniczony wymogami przewidzianymi w unijnych przepisach dotyczących usług finansowych, które nie są dostosowane do kryptoaktywów kwalifikujących się jako instrumenty finansowe lub do korzystania z technologii rozproszonego rejestru. Na przykład platformy obrotu kryptoaktywami udzielają zazwyczaj bezpośredniego dostępu inwestorom detalicznym, podczas gdy tradycyjne systemy obrotu udzielają zazwyczaj dostępu inwestorom detalicznym wyłącznie za pośrednictwem pośredników finansowych.

(6)

Aby umożliwić rozwój kryptoaktywów kwalifikujących się jako instrumenty finansowe oraz rozwój technologii rozproszonego rejestru, przy jednoczesnym zachowaniu wysokiego poziomu ochrony inwestorów, integralności rynku, stabilności finansowej i przejrzystości, a także unikaniu arbitrażu regulacyjnego i luk w prawie, warto rozważyć możliwość wdrożenia systemu pilotażowego na potrzeby infrastruktur rynkowych opartych na technologii rozproszonego rejestru w celu przetestowania takich infrastruktur rynkowych opartych na DLT (zwanego dalej "systemem pilotażowym"). System pilotażowy powinien umożliwić określonym infrastrukturom rynkowym opartym na DLT tymczasowe zwolnienie z niektórych szczególnych wymogów unijnych przepisów dotyczących usług finansowych, które mogłyby w przeciwnym razie uniemożliwić operatorom opracowywanie rozwiązań w zakresie obrotu kryptoaktywami kwalifikującymi się jako instrumenty finansowe i rozrachunku transakcji związanych z takimi kryptoaktywami, nie osłabiając przy tym jakichkolwiek obowiązujących wymogów lub zabezpieczeń stosowanych do tradycyjnych infrastruktur rynkowych. Infrastruktury rynkowe oparte na DLT i ich operatorzy powinni posiadać odpowiednie zabezpieczenia związane z korzystaniem z technologii rozproszonego rejestru, aby zapewnić skuteczną ochronę inwestorów, w tym jasno określone łańcuchy odpowiedzialności wobec klientów za wszelkie straty wynikające z błędów operacyjnych. System pilotażowy powinien również umożliwiać Europejskiemu Urzędowi Nadzoru (Europejskiemu Urzędowi Nadzoru Giełd i Papierów Wartościowych) ustanowionemu rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1095/2010 (11) (ESMA) oraz właściwym organom wyciąganie wniosków ze stosowania systemu pilotażowego oraz nabycie doświadczeń w zakresie szans i szczególnych ryzyk związanych z korzystaniem z kryptoaktywów kwalifikujących się jako instrumenty finansowe oraz z technologii, na której się opierają. Doświadczenia nabyte w ramach systemu pilotażowego powinny pomóc określić ewentualne praktyczne propozycje odpowiednich ram regulacyjnych w celu wprowadzenia w prawie Unii ukierunkowanych dostosowań w odniesieniu do emisji, przechowywania i obsługi aktywów, obrotu instrumentami finansowymi obsługiwanymi przez DLT oraz ich rozrachunku.

(7)

Aby osiągnąć cele systemu pilotażowego należy utworzyć nowy unijny status dla infrastruktury rynkowej opartej na DLT w celu zapewnienia, aby Unia mogła odgrywać pierwszoplanową rolę w zakresie instrumentów finansowych w formie tokenów oraz aby przyczyniać się do rozwoju rynku wtórnego takich aktywów. Status infrastruktury rynkowej opartej na DLT powinien mieć charakter fakultatywny i nie powinien uniemożliwiać infrastrukturom rynku finansowego, takim jak systemy obrotu, centralne depozyty papierów wartościowych (CDPW) i kontrahenci centralni (CCP), rozwijania usług i działalności w zakresie obrotu kryptoaktywami kwalifikującymi się jako instrumenty finansowe lub kryptoaktywami opierającymi się na technologii rozproszonego rejestru oraz rozliczania posttransakcyjnego tych kryptoaktywów, w ramach obowiązujących unijnych przepisów dotyczących usług finansowych.

(8)

Infrastruktury rynkowe oparte na DLT powinny dopuszczać do obrotu lub rejestrować w rozproszonym rejestrze wyłącznie instrumenty finansowe obsługiwane przez DLT. Instrumenty finansowe obsługiwane przez DLT powinny być kryptoaktywami kwalifikującymi się jako instrumenty finansowe, które emituje się, zbywa i przechowuje w rozproszonym rejestrze.

(9)

Unijne przepisy dotyczące usług finansowych mają być neutralne, jeżeli chodzi o korzystanie z jakiejkolwiek konkretnej technologii kosztem innej. Należy zatem należy unikać odniesień do określonego rodzaju technologii rozproszonego rejestru. Operatorzy infrastruktur rynkowych opartych na DLT powinni zapewnić, aby byli oni w stanie spełnić wszystkie mające zastosowanie wymogi, niezależnie od wykorzystywanej technologii.

(10)

Stosując niniejsze rozporządzenie, należy uwzględniać zasady neutralności technologicznej, proporcjonalności, równych warunków działania oraz zasadę "taka sama działalność, takie samo ryzyko, takie same przepisy", aby zapewnić uczestnikom rynku przestrzeń regulacyjną do innowacji, aby przestrzegać takich wartości jak przejrzystość, sprawiedliwość, stabilność, ochrona inwestorów, rozliczalność i integralność rynku, a także aby zapewnić ochronę prywatności i danych osobowych, zagwarantowane w art. 7 i 8 Karty praw podstawowych Unii Europejskiej.

(11)

Dostęp do systemu pilotażowego nie powinien być ograniczony do obecnych uczestników rynku, lecz powinien być także otwarty na nowe podmioty. Podmiot, który nie posiada zezwolenia na podstawie rozporządzenia (UE) nr 909/2014 lub dyrektywy 2014/65/UE, mógłby ubiegać się o zezwolenie na podstawie - odpowiednio - tego rozporządzenia lub tej dyrektywy, a jednocześnie o specjalne zezwolenie na podstawie niniejszego rozporządzenia. W takich przypadkach właściwy organ nie powinien oceniać, czy taki podmiot spełnia wymogi rozporządzenia (UE) nr 909/2014 lub dyrektywy 2014/65/UE, w odniesieniu do których wystąpiono o zwolnienie na podstawie niniejszego rozporządzenia. Takie podmioty powinny mieć jedynie możliwość prowadzenia infrastruktur rynkowych opartych na DLT zgodnie z niniejszym rozporządzeniem, a ich zezwolenie powinno zostać cofnięte po wygaśnięciu ich specjalnego zezwolenia, chyba że podmioty te złożą kompletny wniosek o udzielenie zezwolenia na podstawie rozporządzenia (UE) nr 909/2014 lub dyrektywy 2014/65/UE.

(12)

Pojęcie infrastruktury rynkowej opartej na DLT obejmuje wielostronne platformy obrotu oparte na DLT (zwane dalej "MTF opartymi na DLT"), systemy rozrachunku oparte na DLT (zwane dalej "SS opartymi na DLT") oraz systemy obrotu i rozrachunku oparte na DLT (zwane dalej "TSS opartymi na DLT"). Infrastruktury rynkowe oparte na DLT powinny móc współpracować z innymi uczestnikami rynku w celu testowania innowacyjnych rozwiązań opartych na technologii rozproszonego rejestru w różnych segmentach łańcucha wartości usług finansowych.

(13)

MTF oparta na DLT powinna być wielostronną platformą obrotu prowadzoną przez firmę inwestycyjną lub operatora rynku, posiadających zezwolenie na podstawie dyrektywy 2014/65/UE, która otrzymała specjalne zezwolenie na podstawie niniejszego rozporządzenia. Instytucja kredytowa posiadająca zezwolenie na podstawie dyrektywy 2013/36/UE, która świadczy usługi inwestycyjne lub prowadzi działalność inwestycyjną powinna być dopuszczona do prowadzenia MTF opartej na DLT tylko jeżeli posiada zezwolenie jako firma inwestycyjna lub operator rynku na podstawie dyrektywy 2014/65/UE. MTF oparte na DLT i ich operatorzy powinni podlegać wszystkim wymogom mającym zastosowanie do wielostronnych platform obrotu i ich operatorów na podstawie rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 600/2014 (12), dyrektywy 2014/65/UE lub jakichkolwiek innych mających zastosowanie unijnych przepisów dotyczących usług finansowych, z wyjątkiem wymogów, w odniesieniu do których właściwy organ udzielił zwolnienia zgodnie z niniejszym rozporządzeniem.

(14)

Korzystanie z technologii rozproszonego rejestru, w przypadku której wszystkie transakcje są rejestrowane w rozproszonym rejestrze, może usprawnić i połączyć proces obrotu i rozrachunku w taki sposób, aby odbywał się w czasie zbliżonym do czasu rzeczywistego, a także mogłoby umożliwić połączenie usług i działalności w zakresie obrotu z usługami i działalnością w zakresie rozliczania posttransakcyjnego. Jednakże obowiązujące przepisy nie przewidują połączenia działalności w zakresie obrotu i działalności w zakresie rozliczania posttransakcyjnego w ramach jednego podmiotu, niezależnie od wykorzystywanej technologii, ze względu na decyzje polityczne związane ze specjalizacją ryzyka i rozdziałem w celu pobudzenia konkurencji. System pilotażowy nie powinien tworzyć precedensu dla uzasadnienia gruntownych zmian w rozdziale działalności transakcyjnej i działalności w zakresie rozliczenia posttransakcyjnego ani w obszarze infrastruktur rynku finansowego. Jednakże mając na uwadze potencjalne korzyści płynące z technologii rozproszonego rejestru pod względem łączenia obrotu i rozrachunku, uzasadnione jest zapewnienie specjalnej infrastruktury rynkowej opartej na DLT w ramach systemu pilotażowego, a mianowicie TSS opartego na DLT, który łączy działalność zwykle wykonywaną przez wielostronne platformy obrotu oraz systemy rozrachunku papierów wartościowych.

(15)

TSS oparty na DLT powinien być MTF opartą na DLT, która łączy usługi świadczone przez MTF opartą na DLT i przez SS oparty na DLT, oraz powinien być prowadzony przez firmę inwestycyjną lub operatora rynku, który uzyskał specjalne zezwolenie na prowadzenie TSS opartego na DLT na podstawie niniejszego rozporządzenia, albo powinien być SS opartym na DLT, który łączy usługi świadczone przez MTF opartą na DLT i przez SS oparty na DLT, oraz powinien być obsługiwany przez CDPW, który uzyskał specjalne zezwolenie na prowadzenie TSS opartego na DLT na podstawie niniejszego rozporządzenia. Instytucja kredytowa posiadająca zezwolenie na podstawie dyrektywy 2013/36/UE, która świadczy usługi inwestycyjne lub prowadzi działalność inwestycyjną, powinna być dopuszczona do prowadzenia TSS opartego na DLT jeżeli posiada zezwolenie jako firma inwestycyjna lub operator rynku na podstawie dyrektywy 2014/65/UE. Firma inwestycyjna lub operator rynku prowadzący TSS oparty na DLT powinni podlegać wymogom mającym zastosowanie do MTF opartej na DLT, a CDPW prowadzący TSS oparty na DLT powinien podlegać wymogom mającym zastosowanie do SS opartego na DLT. Ponieważ TSS oparty na DLT umożliwiałby firmie inwestycyjnej lub operatorowi rynku również świadczenie usług rozrachunku i umożliwiłby CDPW również świadczenie usług obrotu, konieczne jest, aby firmy inwestycyjne lub operatorzy rynku spełniali również wymogi mające zastosowanie do SS opartego na DLT, a CDPW spełniały wymogi mające zastosowanie do MTF opartej na DLT. Ponieważ CDPW nie podlegają niektórym wymogom w zakresie zezwoleń oraz wymogom organizacyjnym na podstawie dyrektywy 2014/65/UE przy świadczeniu usług inwestycyjnych lub prowadzeniu działalności inwestycyjnej zgodnie z rozporządzeniem (UE) nr 909/2014, należy przyjąć podobne podejście w systemie pilotażowym zarówno w odniesieniu do firm inwestycyjnych, jak i operatorów rynku oraz CDPW prowadzących TSS oparty na DLT. W związku z tym firma inwestycyjna lub operator rynku prowadzący TSS oparty na DLT powinni być zwolnieni z ograniczonego zestawu wymogów dotyczących zezwoleń i wymogów organizacyjnych na podstawie rozporządzenia (UE) nr 909/2014, ponieważ firma inwestycyjna lub operator rynku będą zobowiązani do spełnienia wymogów dotyczących zezwoleń i wymogów organizacyjnych na podstawie dyrektywy 2014/65/UE. Z kolei CDPW prowadzący TSS oparty na DLT powinien być zwolniony z ograniczonego zestawu wymogów dotyczących zezwoleń i wymogów organizacyjnych na podstawie dyrektywy 2014/65/UE, ponieważ CDPW będzie zobowiązany do spełnienia wymogów dotyczących zezwoleń i wymogów organizacyjnych na podstawie rozporządzenia (UE) nr 909/2014. Takie zwolnienia powinny mieć charakter tymczasowy i nie powinny mieć zastosowania do infrastruktury rynkowej opartej na DLT działającej poza systemem pilotażowym. ESMA powinien móc oceniać standardy techniczne dotyczące prowadzenia rejestrów i ryzyka operacyjnego przyjęte zgodnie z rozporządzeniem (UE) nr 909/2014 w celu zapewnienia ich proporcjonalnego stosowania w odniesieniu do firm inwestycyjnych lub operatorów rynku prowadzących TSS oparty na DLT.

(16)

Operatorzy TSS opartych na DLT powinni mieć możliwość występowania o takie same zwolnienia jak te, które są dostępne dla operatorów MTF opartych na DLT i operatorów SS opartych na DLT, o ile spełniają warunki związane ze zwolnieniami oraz z wszelkimi środkami wyrównawczymi wymaganymi przez właściwe organy. Do zwolnień dostępnych dla TSS opartych na DLT, do wszelkich warunków związanych z tymi zwolnieniami oraz do środków wyrównawczych zastosowanie powinny mieć podobne względy, jak te mające zastosowanie do MTF opartych na DLT i SS opartych na DLT.

(17)

W celu zapewnienia dodatkowej elastyczności w stosowaniu niektórych wymogów rozporządzenia (UE) nr 909/2014 w odniesieniu do firm inwestycyjnych lub operatorów rynku prowadzących TSS oparty na DLT, przy jednoczesnym zapewnieniu równych warunków działania z CDPW świadczącymi usługi rozrachunkowe w ramach systemu pilotażowego, dla CDPW prowadzących SS oparty na DLT lub TSS oparty na DLT oraz dla firm inwestycyjnych lub operatorów rynku prowadzących TSS oparty na DLT powinny być dostępne niektóre zwolnienia z wymogów tego rozporządzenia dotyczące środków zapobiegania przypadkom nieprzeprowadzenia rozrachunku i reagowania na takie przypadki, wymogów dotyczących uczestnictwa i przejrzystości, a także z wymogów dotyczących korzystania z określonych procedur komunikacji z uczestnikami i innymi infrastrukturami rynkowymi. Zwolnienia te powinny podlegać związanym z nimi warunkom, w tym niektórym wymogom minimalnym, oraz wszelkim środkom wyrównawczym wymaganym przez właściwy organ, aby osiągnąć cele określone w przepisach rozporządzenia (UE) nr 909/2014, w odniesieniu do których wystąpiono o zwolnienie, lub w celu zagwarantowania ochrony inwestorów, integralności rynku lub stabilności finansowej. Operator TSS opartego na DLT powinien wykazać, że zwolnienie, o które wystąpiono, jest proporcjonalne i uzasadnione korzystaniem z technologii rozproszonego rejestru.

(18)

SS oparty na DLT powinien być systemem rozrachunku prowadzonym przez CDPW posiadający zezwolenie na podstawie rozporządzenia (UE) nr 909/2014, który uzyskał specjalne zezwolenie na prowadzenie SS opartego na DLT na podstawie niniejszego rozporządzenia. SS oparty na DLT oraz CDPW, który go prowadzi, powinni podlegać wszystkim stosownym wymogom rozporządzenia (UE) nr 909/2014 oraz wszelkim innym mającym zastosowanie unijnym przepisom dotyczącym usług finansowych, z wyjątkiem wymogów, w odniesieniu do których udzielono zwolnienia zgodnie z niniejszym rozporządzeniem.

(19)

W przypadku gdy EBC i krajowe banki centralne lub inne instytucje prowadzone przez państwa członkowskie, które pełnią podobne funkcje, lub inne organy publiczne, którym powierzono zarządzanie długiem publicznym w Unii, lub które biorą udział w takim zarządzaniu, prowadzą SS oparty na DLT, nie powinny być one zobowiązane do ubiegania się o specjalne zwolnienie od właściwego organu, aby skorzystać ze zwolnienia na podstawie niniejszego rozporządzenia, ponieważ podmioty takie nie są zobowiązane do składania sprawozdań właściwym organom ani do wykonywania ich instrukcji oraz podlegają ograniczonemu zestawowi wymogów na podstawie rozporządzenia (UE) nr 909/2014.

(20)

Stworzenie systemu pilotażowego powinno pozostawać bez uszczerbku dla zadań i obowiązków EBC i krajowych banków centralnych w Europejskim Systemie Banków Centralnych, określonych w Traktacie o funkcjonowaniu Unii Europejskiej oraz w protokole nr 4 w sprawie Statutu Europejskiego Systemu Banków Centralnych i Europejskiego Banku Centralnego, w celu wspierania sprawnego funkcjonowania systemów płatniczych oraz zapewniania skuteczności i rzetelności systemów rozliczeń i płatności w Unii oraz z państwami trzecimi.

(21)

Podział obowiązków nadzorczych przewidziany w niniejszym rozporządzeniu uzasadniony jest szczególnymi cechami i ryzykiem systemu pilotażowego. W związku z tym struktury nadzorczej systemu pilotażowego nie należy traktować jako precedensu dla jakiegokolwiek przyszłego aktu zawierającego unijne przepisy dotyczące usług finansowych.

(22)

Operatorzy infrastruktur rynkowych opartych na DLT powinni ponosić odpowiedzialność w przypadku utraty środków finansowych, zabezpieczenia lub instrumentu finansowego obsługiwanego przez DLT. Odpowiedzialność operatora infrastruktury rynkowej opartej na DLT powinna być ograniczona do wartości rynkowej utraconego składnika aktywów w chwili utraty. Operator infrastruktury rynkowej opartej na DLT nie powinien ponosić odpowiedzialności za zdarzenia, których nie można przypisać operatorowi, w szczególności za jakiekolwiek zdarzenia, do których - co wykazuje operator - doszło niezależnie od jego działalności, w tym za problemy powstałe w wyniku zdarzenia zewnętrznego pozostającego poza jego racjonalną kontrolą.

(23)

Aby umożliwić innowację i eksperymentowanie w stabilnym otoczeniu regulacyjnym, przy jednoczesnym utrzymaniu ochrony inwestorów, integralności rynku i stabilności finansowej, rodzaje instrumentów finansowych dopuszczanych do obrotu lub rejestrowanych przez infrastrukturę rynkową opartą na DLT powinny ograniczać się do akcji, obligacji i jednostek uczestnictwa w przedsiębiorstwach zbiorowego inwestowania, które korzystają ze zwolnienia dotyczącego wyłącznie realizacji zleceń na podstawie dyrektywy 2014/65/UE. W niniejszym rozporządzeniu należy wyznaczyć progi wartości, które w niektórych sytuacjach mogłyby zostać obniżone. W szczególności, aby uniknąć jakiegokolwiek ryzyka dla stabilności finansowej, należy ograniczyć całkowitą wartość rynkową instrumentów finansowych obsługiwanych przez DLT dopuszczonych do obrotu lub zarejestrowanych w infrastrukturze rynkowej opartej na DLT.

(24)

Aby zbliżyć się do równych warunków działania dla instrumentów finansowych dopuszczanych do obrotu w ramach tradycyjnego systemu obrotu w rozumieniu dyrektywy 2014/65/UE oraz zapewnić wysoki poziom ochrony inwestorów, integralności rynku i stabilności finansowej, instrumenty finansowe obsługiwane przez DLT dopuszczane do obrotu w ramach MTF opartej na DLT lub TSS opartego na DLT powinny podlegać przepisom zakazującym popełniania nadużyć na rynku w ramach rozporządzenia (UE) nr 596/2014.

(25)

Na wniosek operatora MTF opartej na DLT właściwe organy powinny mieć możliwość tymczasowego udzielenia jednego lub większej liczby zwolnień, jeżeli operator ten spełnia warunki związane z takim zwolnieniem oraz wszelkie dodatkowe wymogi określone w niniejszym rozporządzeniu w celu przeciwdziałania nowym rodzajom ryzyka wynikającego z korzystania z technologii rozproszonego rejestru. Operator MTF opartej na DLT powinien również zapewniać zgodność z wszelkimi środkami wyrównawczymi wymaganymi przez właściwy organ, aby osiągnąć cele przepisu, w odniesieniu do którego wystąpiono o zwolnienie, lub w celu zagwarantowania ochrony inwestorów, integralności rynku lub stabilności finansowej.

(26)

Na wniosek operatora MTF opartej na DLT właściwe organy powinny mieć możliwość udzielenia zwolnienia z obowiązku korzystania z usług pośrednictwa na podstawie dyrektywy 2014/65/UE. Obecnie członkami lub uczestnikami tradycyjnych wielostronnych platform obrotu mogą być wyłącznie firmy inwestycyjne, instytucje kredytowe oraz inne osoby dysponujące odpowiednim poziomem zdolności i kompetencji w zakresie obrotu oraz utrzymujące odpowiednie uzgodnienia organizacyjne i zasoby. Z kolei wiele platform obrotu kryptoaktywami oferuje dostęp z pominięciem pośrednictwa oraz zapewnia bezpośredni dostęp inwestorom detalicznym. Zatem obowiązek korzystania z usług pośrednictwa na podstawie dyrektywy 2014/65/UE mógłby stanowić potencjalną barierę regulacyjną utrudniającą rozwój wielostronnych platform obrotu instrumentami finansowymi obsługiwanymi przez DLT. Na wniosek operatora MTF opartej na DLT właściwy organ powinien zatem mieć możliwość udzielenia tymczasowego zwolnienia z tego obowiązku korzystania z usług pośrednictwa, aby zapewnić inwestorom detalicznym bezpośredni dostęp oraz umożliwić im zawieranie transakcji na własny rachunek, o ile ustanowiono odpowiednie zabezpieczenia związane z ochroną inwestorów, tacy inwestorzy detaliczni spełniają określone warunki, a operator przestrzega wszelkich możliwych dodatkowych środków ochrony inwestorów wymaganych przez właściwy organ. Inwestorzy detaliczni, którzy mają bezpośredni dostęp do MTF opartej na DLT jako członkowie lub uczestnicy w ramach zwolnienia z obowiązku korzystania z usług pośrednictwa, nie powinni być uznawani za firmy inwestycyjne w rozumieniu dyrektywy 2014/65/UE jedynie ze względu na to, że są członkami lub uczestnikami MTF opartej na DLT.

(27)

Na wniosek operatora MTF opartej na DLT właściwe organy powinny również mieć możliwość udzielenia zwolnienia z wymogów dotyczących zgłaszania transakcji na podstawie rozporządzenia (UE) nr 600/2014, o ile MTF oparta na DLT spełnia określone warunki.

(28)

Aby kwalifikować się do zwolnienia na podstawie niniejszego rozporządzenia, operator MTF opartej na DLT powinien wykazać, że zwolnienie, o które wystąpiono, jest proporcjonalne i ogranicza się do korzystania z technologii rozproszonego rejestru opisanej w biznesplanie oraz że zwolnienie, o które wystąpiono, ograniczone jest do MTF opartej na DLT i nie obejmuje jakiejkolwiek innej wielostronnej platformy obrotu prowadzonej przez tę samą firmę inwestycyjną lub przez tego samego operatora rynku.

(29)

Na wniosek CDPW prowadzącego SS oparty na DLT właściwe organy powinny mieć możliwość tymczasowego udzielenia jednego lub większej liczby zwolnień, jeżeli spełnia warunki związane z takimi zwolnieniami oraz wszelkie dodatkowe wymogi określone w niniejszym rozporządzeniu w celu przeciwdziałania nowym rodzajom ryzyka wynikającego z korzystania z technologii rozproszonego rejestru. CDPW prowadzący SS oparty na DLT powinien również zapewniać zgodność z wszelkimi środkami wyrównawczymi wymaganymi przez właściwy organ, aby osiągnąć cele przepisu, w odniesieniu do którego wystąpiono o zwolnienie, lub w celu zagwarantowania ochrony inwestorów, integralności rynku lub stabilności finansowej.

(30)

Powinno być dozwolone zwolnienie CDPW prowadzących SS oparty na DLT z niektórych przepisów rozporządzenia (UE) nr 909/2014, które mogą stwarzać przeszkody regulacyjne dla rozwoju SS opartych na DLT. Na przykład powinny być możliwe zwolnienia w zakresie, w jakim przepisy tego rozporządzenia, które mają zastosowanie do CDPW i które odnoszą się do pojęć "forma zdematerializowana", "rachunek papierów wartościowych" lub "zlecenie transferu" nie mają zastosowania do CDPW prowadzących SS oparty na DLT, z wyjątkiem wymogów dotyczących powiązań CDPW, które należy stosować odpowiednio. W odniesieniu do pojęcia "rachunku papierów wartościowych", zwolnienie obejmowałoby przepisy dotyczące rejestrowania papierów wartościowych, integralności emisji i rozdzielności księgowej. Podczas gdy CDPW prowadzą systemy rozrachunku papierów wartościowych, uznając i obciążając rachunki papierów wartościowych swoich uczestników, w SS opartym na DLT prowadzenie rachunków papierów wartościowych zgodnie metodą podwójnego lub wielokrotnego zapisu nie zawsze mogłoby być wykonalne. Dlatego też powinno być możliwe zwolnienie CDPW prowadzącego SS oparty na DLT z przepisów rozporządzenia (UE) nr 909/2014, które odnoszą się do pojęcia "formy zapisu księgowego", w przypadku gdy takie zwolnienie jest konieczne w celu umożliwienia mu rejestrowania instrumentów finansowych obsługiwanych przez DLT w rozproszonym rejestrze. CDPW prowadzący SS oparty na DLT powinien jednak nadal zapewniać integralność emisji instrumentów finansowych obsługiwanych przez DLT w ramach rozproszonego rejestru oraz rozdzielność księgową instrumentów finansowych obsługiwanych przez DLT należących do różnych uczestników.

(31)

CDPW prowadzący SS oparty na DLT powinien zawsze podlegać przepisom rozporządzenia (UE) nr 909/2014, zgodnie z którym CDPW zlecający na zasadzie outsourcingu usługi lub działalność osobie trzeciej pozostaje w pełni odpowiedzialny za wywiązanie się z wszystkich swoich obowiązków wynikających z tego rozporządzenia i jest zobowiązany do zapewnienia, aby żadne takie zlecanie nie prowadziło do przekazania spoczywającej na nim odpowiedzialności. Rozporządzenie (UE) nr 909/2014 zezwala CDPW prowadzącym SS oparty na DLT na zlecanie na zasadzie outsourcingu usługi podstawowej lub działalności podstawowej jedynie po uzyskaniu zezwolenia od właściwego organu. CDPW prowadzący SS oparty na DLT powinien zatem mieć możliwość wystąpienia o zwolnienie z tego wymogu zezwolenia w przypadku gdy CDPW wykaże, że wymóg ten jest niezgodny z korzystaniem z technologii rozproszonego rejestru przewidzianym w jego biznesplanie. Przekazania zadań związanych z funkcjonowaniem SS opartego na DLT lub z korzystaniem z technologii rozproszonego rejestru w celu wykonania rozrachunku nie należy uznawać za zlecanie na zasadzie outsourcingu w rozumieniu rozporządzenia (UE) nr 909/2014.

(32)

Obowiązek korzystania z usług pośrednictwa instytucji kredytowej lub firmy inwestycyjnej w celu uniemożliwienia inwestorom detalicznym uzyskiwania bezpośredniego dostępu do systemów rozrachunku i realizacji prowadzonych przez CDPW mógłby doprowadzić do powstania przeszkody regulacyjnej utrudniającej rozwój alternatywnych modeli rozrachunku opartych na technologii rozproszonego rejestru, która umożliwia bezpośredni dostęp inwestorów detalicznych. W związku z tym należy zezwolić na zwolnienie CDPW prowadzących SS oparty na DLT poprzez uznanie, że pojęcie "uczestnik" w dyrektywie 98/26/WE obejmuje, pod pewnymi warunkami, osoby inne niż te, o których mowa w tej dyrektywie. W przypadku ubiegania się o zwolnienie z obowiązku usług pośrednictwa przewidzianego w rozporządzeniu (UE) nr 909/2014 CDPW prowadzący SS oparty na DLT powinien zapewniać, aby osoby, które mają zostać dopuszczone jako uczestnicy, spełniały określone warunki. CDPW prowadzący SS oparty na DLT powinien zapewniać, aby jego uczestnicy dysponowali wystarczającym poziomem umiejętności, kwalifikacji, doświadczenia i wiedzy dotyczących działalności w zakresie rozliczania posttransakcyjnego i funkcjonowania technologii rozproszonego rejestru.

(33)

Podmioty kwalifikujące się do uczestnictwa w CDPW na podstawie rozporządzenia (UE) nr 909/2014 odpowiadają podmiotom kwalifikującym się do uczestnictwa w systemie rozrachunku papierów wartościowych wskazanym i zgłoszonym zgodnie z dyrektywą 98/26/WE, ponieważ rozporządzenie (UE) nr 909/2014 wymaga wskazywania i zgłaszania systemów rozrachunku papierów wartościowych prowadzonych przez CDPW zgodnie z dyrektywą 98/26/WE. W związku z tym operator systemu rozrachunku papierów wartościowych opartego na technologii rozproszonego rejestru, który występuje o zwolnienie go z wymogów dotyczących uczestnictwa przewidzianych w rozporządzeniu (UE) nr 909/2014, nie spełniałby wymogów dotyczących uczestnictwa przewidzianych w dyrektywie 98/26/WE. W rezultacie ten system rozrachunku papierów wartościowych nie może zostać wskazany ani zgłoszony na podstawie tej dyrektywy i z tego powodu nie jest określany w niniejszym rozporządzeniu jako "system rozrachunku papierów wartościowych oparty na DLT", lecz raczej jako SS oparty na DLT. Niniejsze rozporządzenie powinno umożliwiać CDPW prowadzenie SS opartego na DLT, który nie kwalifikuje się jako system rozrachunku papierów wartościowych wyznaczony na podstawie dyrektywy 98/26/WE, a zwolnienie z przepisów dotyczących ostateczności rozrachunku w rozporządzeniu (UE) nr 909/2014 powinno być dostępne, z zastrzeżeniem określonych środków wyrównawczych, w tym szczególnych środków wyrównawczych mających na celu ograniczenie ryzyk wynikających z niewypłacalności, gdyż środki ochrony w przypadku niewypłacalności na podstawie dyrektywy 98/26/WE nie mają zastosowania. Takie zwolnienie nie wykluczałoby jednak wskazania i zgłoszenia jako systemu rozrachunku papierów wartościowych zgodnie z dyrektywą 98/26/WE SS opartego na DLT, który spełnia wszystkie wymogi tej dyrektywy.

(34)

W rozporządzeniu (UE) nr 909/2014 zachęca się do przeprowadzania rozrachunku transakcji w pieniądzu banku centralnego. W przypadku gdy rozrachunek płatności gotówkowych w pieniądzu banku centralnego jest niepraktyczny i niedostępny, powinna istnieć możliwość przeprowadzenia rozrachunku za pośrednictwem rachunków własnych CDPW zgodnie z tym rozporządzeniem lub za pośrednictwem rachunków otwartych w instytucji kredytowej ("pieniądz banku komercyjnego"). Zastosowanie tego przepisu może jednak być trudne dla CDPW prowadzącego SS oparty na DLT, ponieważ taki CDPW musiałby jednocześnie dokonywać przesunięć środków na rachunkach pieniężnych i realizować dostawy papierów wartościowych zarejestrowanych w rozproszonym rejestrze. Należy zatem zezwolić na tymczasowe zwolnienie CDPW prowadzących SS oparty na DLT z przepisów tego rozporządzenia dotyczących rozrachunku pieniężnego w celu opracowania innowacyjnych rozwiązań w ramach systemu pilotażowego poprzez ułatwienie dostępu do pieniądza banku komercyjnego lub wykorzystania "tokenów będących pieniądzem elektronicznym". Rozrachunek w pieniądzu banku centralnego mógłby zostać uznany za niepraktyczny i niedostępny, jeżeli rozrachunek w pieniądzu banku centralnego w rozproszonym rejestrze nie jest dostępny.

(35)

Poza wymogami, które okazały się niepraktyczne w środowisku technologii rozproszonego rejestru, wymogi związane z rozrachunkiem środków pieniężnych w ramach rozporządzenia (UE) nr 909/2014 nadal mają zastosowanie poza systemem pilotażowym. Operatorzy infrastruktur rynkowych opartych na DLT powinni zatem opisać w swoich biznesplanach, w jaki sposób zamierzają spełniać wymogi tytułu IV rozporządzenia (UE) nr 909/2014 w przypadku ostatecznego opuszczenia systemu pilotażowego.

(36)

Rozporządzenie (UE) nr 909/2014 wymaga udzielania przez CDPW dostępu do innego CDPW lub do innych infrastruktur rynkowych w sposób niedyskryminacyjny i przejrzysty. Udzielanie dostępu do CDPW prowadzącego SS oparty na DLT może okazać się bardziej wymagające technicznie, uciążliwe lub trudne do osiągnięcia, ponieważ nie przetestowano jeszcze interoperacyjności dotychczasowych systemów z technologią rozproszonego rejestru. Należy zatem umożliwić udzielenie SS opartemu na DLT zwolnienia z tego wymogu, jeżeli wykaże, że zastosowanie wymogu jest nieproporcjonalne do skali działalności danego SS opartego na DLT.

(37)

Niezależnie od tego, w odniesieniu do którego wymogu wystąpiono o zwolnienie, CDPW prowadzący SS oparty na DLT powinien wykazać, że zwolnienie, o które wystąpiono, jest proporcjonalne i uzasadnione korzystaniem z technologii rozproszonego rejestru. Zwolnienie powinno być ograniczone do SS opartego na DLT i nie powinno obejmować innych systemów rozrachunku prowadzonych przez ten sam CDPW.

(38)

Infrastruktury rynkowe oparte na DLT i ich operatorzy powinni podlegać dodatkowym wymogom w porównaniu z tradycyjnymi infrastrukturami rynkowymi. Dodatkowe wymogi są niezbędne, aby uniknąć ryzyk związanych z korzystaniem z technologii rozproszonego rejestru lub ze sposobem prowadzenia działalności przez infrastrukturę rynkową opartą na DLT. Z tego względu operator infrastruktury rynkowej opartej na DLT powinien opracować jasny biznesplan zawierający szczegółowy opis sposobu korzystania z technologii rozproszonego rejestru oraz mających zastosowanie postanowień prawnych.

(39)

Operatorzy infrastruktur rynkowych opartych na DLT powinni przyjąć lub, w stosownych przypadkach, udokumentować zasady dotyczące funkcjonowania technologii rozproszonego rejestru, z której korzystają, w tym zasady dotyczące dostępu do rozproszonego rejestru i dopuszczania do korzystania z niego, zasady mające zastosowanie do uczestnictwa węzłów zatwierdzających oraz zasady odnoszące się do potencjalnych przypadków konfliktu interesów, a także środki zarządzania ryzykiem.

(40)

Operator infrastruktury rynkowej opartej na DLT powinien być zobowiązany do przekazywania członkom, uczestnikom, emitentom i klientom informacji na temat sposobu, w jaki zamierza prowadzić swoją działalność, oraz tego, czym usługi świadczone przy wykorzystaniu technologii rozproszonego rejestru będą różniły się od usług świadczonych zazwyczaj w ramach tradycyjnej wielostronnej platformy obrotu lub CDPW prowadzącego system rozrachunku papierów wartościowych.

(41)

Infrastruktury rynkowe oparte na DLT powinny dysponować szczególnymi i solidnymi rozwiązaniami w zakresie IT i cyberbezpieczeństwa związanymi z korzystaniem z technologii rozproszonego rejestru. Takie rozwiązania powinny być proporcjonalne do charakteru, skali i stopnia złożoności biznesplanu operatora infrastruktury rynkowej opartej na DLT. Rozwiązania te powinny również zapewniać zachowanie ciągłości, ciągłej przejrzystości, dostępności, niezawodności i bezpieczeństwa świadczonych usług, w tym wiarygodności wszelkich wykorzystywanych inteligentnych umów, niezależnie od tego, czy umowy te są tworzone przez samą infrastrukturę rynkową opartą na DLT, czy przez osobę trzecią wskutek procedur zlecania na zasadzie outsourcingu. Infrastruktury rynkowe oparte na DLT powinny również zapewniać integralność, bezpieczeństwo, poufność i dostępność danych przechowywanych w ramach rozproszonego rejestru. Właściwy organ dla infrastruktury rynkowej opartej na DLT powinien mieć możliwość wymagania przeprowadzenia audytu w celu zapewnienia, aby ogólne rozwiązania w zakresie IT i cyberbezpieczeństwa infrastruktury rynkowej opartej na DLT były odpowiednie. Koszty audytu powinien ponosić operator infrastruktury rynkowej opartej na DLT.

(42)

W przypadku gdy biznesplan operatora infrastruktury rynkowej opartej na DLT obejmuje przechowywanie środków finansowych klientów, takich jak środki pieniężne lub ekwiwalenty środków pieniężnych, lub instrumentów finansowych obsługiwanych przez DLT, lub środków uzyskiwania dostępu do takich instrumentów finansowych obsługiwanych przez DLT, w tym za pośrednictwem kluczy kryptograficznych, infrastruktura rynkowa oparta na DLT powinna posiadać odpowiednie rozwiązania w celu zabezpieczenia tych aktywów. Operatorzy infrastruktur rynkowych opartych na DLT nie powinni korzystać z aktywów klientów na swój własny rachunek, chyba że ich klienci wyrazili na to wcześniej wyraźną pisemną zgodę. Infrastruktury rynkowe oparte na DLT powinny oddzielać środki finansowe klientów i instrumenty finansowe obsługiwane przez DLT oraz środki uzyskiwania dostępu do takich aktywów od swoich własnych aktywów lub od aktywów innych klientów. Ogólne rozwiązania w zakresie IT i cyberbezpieczeństwa infrastruktur rynkowych opartych na DLT powinny zapewniać ochronę aktywów klientów przed oszustwami, cyberatakami oraz innymi poważnymi nieprawidłowościami w funkcjonowaniu.

(43)

W chwili udzielenia specjalnego zezwolenia operatorzy infrastruktur rynkowych opartych na DLT powinni również posiadać wiarygodną strategię wyjścia w przypadku zaprzestania stosowania systemu pilotażowego, cofnięcia specjalnego zezwolenia lub niektórych udzielonych zwolnień, lub przekroczenia progów określonych w niniejszym rozporządzeniu. Strategia ta powinna obejmować przejście lub odwrócenie operacji związanych z ich technologią rozproszonego rejestru do tradycyjnych infrastruktur rynkowych. W tym celu nowe podmioty wchodzące na rynek lub operatorzy TSS opartych na DLT, którzy nie prowadzą tradycyjnej infrastruktury rynkowej, do której mogliby przekazywać instrumenty finansowe obsługiwane przez DLT, powinni dążyć do dokonania ustaleń z operatorami tradycyjnych infrastruktur rynkowych. Ma to szczególne znaczenie dla rejestrowania instrumentów finansowych obsługiwanych przez DLT. W związku z tym CDPW powinny podlegać określonym wymogom w celu wprowadzenia takich ustaleń. Ponadto CDPW powinny dokonywać takich ustaleń w sposób niedyskryminacyjny oraz powinny mieć możliwość pobierania rozsądnej opłaty komercyjnej w oparciu o rzeczywiste koszty.

(44)

Specjalne zezwolenie udzielone operatorowi infrastruktury rynkowej opartej na DLT powinno zasadniczo podlegać takim samym procedurom jak te obowiązujące w przypadku zezwolenia na podstawie rozporządzenia (UE) nr 909/2014 lub dyrektywy 2014/65/UE. Jednakże występując o specjalne zezwolenie na podstawie niniejszego rozporządzenia wnioskodawca powinien wskazać zwolnienia, o które występuje. Przed udzieleniem specjalnego zezwolenia infrastrukturze rynkowej opartej na DLT właściwy organ powinien przekazać ESMA wszystkie istotne informacje. W razie potrzeby ESMA powinien wydać niewiążącą opinię na temat zwolnień, o które wystąpiono, lub na temat adekwatności technologii rozproszonego rejestru do celów niniejszego rozporządzenia. Takiej niewiążącej opinii nie należy uznawać za opinię w rozumieniu rozporządzenia (UE) nr 1095/2010. Przygotowując swoją opinię, ESMA powinien skonsultować się z właściwymi organami innych państw członkowskich. Wydając swoją niewiążącą opinię, ESMA powinien dążyć do zapewnienia ochrony inwestorów, integralności rynku i stabilności finansowej. Aby zapewnić równe warunki działania i uczciwą konkurencję w ramach całego rynku wewnętrznego, niewiążąca opinia i wytyczne ESMA powinny mieć na celu zapewnienie spójności i proporcjonalności zwolnień udzielanych przez różne właściwe organy w Unii, w tym podczas oceny adekwatności różnych rodzajów technologii rozproszonego rejestru wykorzystywanych przez operatorów do celów niniejszego rozporządzenia.

(45)

Rejestrowanie papierów wartościowych, prowadzenie rachunków papierów wartościowych i zarządzanie systemami rozrachunku to działalności objęte również niezharmonizowanymi przepisami prawa krajowego, takimi jak prawo spółek i prawo papierów wartościowych. Ważne jest zatem, aby operatorzy infrastruktur rynkowych opartych na DLT przestrzegali wszystkich mających zastosowanie przepisów oraz umożliwiali ich przestrzeganie swoim użytkownikom.

(46)

Właściwy organ, który rozpatruje wniosek złożony przez operatora infrastruktury rynkowej opartej na DLT, powinien mieć możliwość odmowy udzielenia specjalnego zezwolenia, jeżeli istnieją powody, by sądzić, że infrastruktura rynkowa oparta na DLT nie byłaby w stanie zapewnić zgodności z mającymi zastosowanie przepisami prawa Unii lub z przepisami prawa krajowego wykraczającymi poza zakres prawa Unii, jeżeli istnieją powody, by sądzić, że infrastruktura rynkowa oparta na DLT stanowiłaby zagrożenie dla ochrony inwestorów, integralności rynku lub stabilności finansowej, lub jeżeli wniosek stanowi próbę obejścia obowiązujących wymogów.

(47)

Specjalne zezwolenie udzielone przez właściwy organ operatorowi infrastruktury rynkowej opartej na DLT powinno wskazywać zwolnienia udzielone tej infrastrukturze rynkowej opartej na DLT. Powinno być ono ważne w całej Unii, jednak wyłącznie przez okres funkcjonowania systemu pilotażowego. ESMA powinien opublikować na swojej stronie internetowej wykaz infrastruktur rynkowych opartych na DLT oraz wykaz zwolnień udzielonych każdej z tych infrastruktur.

(48)

Specjalne zezwolenia i zwolnienia powinny być udzielane tymczasowo, na okres do sześciu lat od dnia udzielenia specjalnego zezwolenia, oraz powinny być ważne jedynie przez okres funkcjonowania systemu pilotażowego. Ten okres sześciu lat powinien zapewnić operatorom infrastruktur rynkowych opartych na DLT wystarczającą ilość czasu na dostosowanie ich modeli biznesowych do wszelkich zmian wprowadzonych w systemie pilotażowym oraz umożliwić im prowadzenie działalności w ramach systemu pilotażowego w sposób komercyjnie opłacalny. Umożliwiłby on również ESMA i Komisji zebranie przydatnych zbiorów danych dotyczących funkcjonowania systemu pilotażowego po przekroczeniu masy krytycznej udzielonych specjalnych zezwoleń oraz związanych z nimi zwolnień, a także sporządzenie sprawozdań na ten temat. Co więcej, zapewniłby on również operatorom infrastruktur rynkowych opartych na DLT odpowiednią ilość czasu na podjęcie kroków niezbędnych do zakończenia ich działalności albo do przejścia do nowych ram prawnych po sporządzeniu sprawozdań ESMA i Komisji.

(49)

Bez uszczerbku dla rozporządzenia (UE) nr 909/2014 i dyrektywy 2014/65/UE, właściwe organy powinny być uprawnione do cofnięcia specjalnego zezwolenia lub jakichkolwiek zwolnień udzielonych infrastrukturze rynkowej opartej na DLT w przypadku wykrycia wady w technologii, na której opiera się infrastruktura rynkowa oparta na DLT, w usługach świadczonych i w działalności prowadzonej przez operatora infrastruktury rynkowej opartej na DLT, jeżeli wada ta przeważa nad korzyściami związanymi ze świadczeniem danych usług i prowadzonej danej działalności, lub w przypadku gdy operator infrastruktury rynkowej opartej na DLT naruszył jakiekolwiek obowiązki związane z zezwoleniami lub zwolnieniami udzielonymi przez właściwy organ, lub w przypadku gdy operator infrastruktury rynkowej opartej na DLT zarejestrował instrumenty finansowe, które przekraczają progi określone w niniejszym rozporządzeniu lub które nie spełniają innych warunków mających zastosowanie do instrumentów finansowych obsługiwanych przez DLT w ramach niniejszego rozporządzenia. W ramach prowadzonej przez siebie działalności operator infrastruktury rynkowej opartej na DLT powinien mieć możliwość występowania o dodatkowe zwolnienia oprócz zwolnień, o które wystąpił w momencie składania pierwszego wniosku. W takim przypadku należy wystąpić do właściwego organu o dodatkowe zwolnienia, w taki sam sposób, w jaki wystąpiono o zwolnienia w pierwszym wniosku o zezwolenie dla infrastruktury rynkowej opartej na DLT.

(50)

Ponieważ w ramach systemu pilotażowego operatorzy infrastruktur rynkowych opartych na DLT mieliby możliwość uzyskiwania tymczasowych zwolnień z niektórych przepisów obowiązującego prawodawstwa Unii, powinni oni ściśle współpracować z właściwymi organami i z ESMA w okresie ważności ich specjalnego zezwolenia. Operatorzy infrastruktur rynkowych opartych na DLT powinni informować właściwe organy o wszelkich istotnych zmianach dotyczących ich biznesplanu lub ich pracowników o kluczowym znaczeniu, o wszelkich dowodach cyberataków lub innych cyberzagrożeń, oszustw lub poważnych zaniedbań obowiązków, o wszelkich zmianach w informacjach przekazanych w momencie składania pierwszego wniosku o specjalne zezwolenie, o wszelkich trudnościach technicznych lub operacyjnych, w szczególności związanych z korzystaniem z technologii rozproszonego rejestru, a także o wszelkich ryzykach dla ochrony inwestorów, integralności rynku lub stabilności finansowej, które nie były przewidziane w momencie udzielania specjalnego zezwolenia. Aby zapewnić ochronę inwestorów, integralność rynku i stabilność finansową, w przypadku powiadomienia o takiej istotnej zmianie właściwy organ powinien mieć możliwość zobowiązania infrastruktury rynkowej opartej na DLT do wystąpienia o nowe specjalne zezwolenie lub zwolnienie lub podjęcia wszelkich środków naprawczych, jakie właściwy organ uzna za stosowne. Operatorzy infrastruktur rynkowych opartych na DLT powinni również na żądanie przekazywać właściwemu organowi wszelkie istotne informacje. Właściwe organy powinny przekazywać ESMA informacje otrzymane od operatorów infrastruktur rynkowych opartych na DLT oraz informacje na temat środków naprawczych.

(51)

Operatorzy infrastruktur rynkowych opartych na DLT powinni składać regularne sprawozdania swoim właściwym organom. ESMA powinien organizować dyskusje na temat tych sprawozdań, aby umożliwić wszystkim właściwym organom w całej Unii zdobycie doświadczeń w zakresie wpływu stosowania technologii rozproszonego rejestru oraz ustalenie, czy istnieją jakiekolwiek zmiany w unijnych przepisach dotyczących usług finansowych, które mogłyby być niezbędne do umożliwienia korzystania z technologii rozproszonego rejestru na większą skalę.

(52)

W toku systemu pilotażowego ważne jest, aby jego ramy i funkcjonowanie podlegały częstemu monitorowaniu i ocenie, aby zapewnić jak najwięcej informacji operatorom infrastruktur rynkowych opartych na DLT. W celu zapewnienia uczestnikom rynku lepszego zrozumienia, jak funkcjonują i rozwijają się rynki, oraz udzielenia wyjaśnień w sprawie stosowania programu pilotażowego ESMA powinien publikować roczne sprawozdania. Te roczne sprawozdania powinny zawierać aktualne informacje na temat najważniejszych tendencji i zagrożeń. Te roczne sprawozdania powinny być składane Parlamentowi Europejskiemu, Radzie i Komisji.

(53)

Trzy lata od dnia rozpoczęcia stosowania niniejszego rozporządzenia ESMA powinien przedstawić Komisji sprawozdanie zawierające ocenę systemu pilotażowego. Na podstawie sprawozdania ESMA Komisja powinna złożyć sprawozdanie Parlamentowi Europejskiemu i Radzie. W sprawozdaniu tym należy ocenić koszty i korzyści wynikające z przedłużenia systemu pilotażowego o kolejny okres, rozszerzenia systemu pilotażowego na inne rodzaje instrumentów finansowych, zmiany systemu pilotażowego w inny sposób, nadania systemowi pilotażowemu stałego charakteru poprzez zaproponowanie odpowiednich zmian w unijnych przepisach dotyczących usług finansowych lub zakończenia systemu pilotażowego. Niewskazane byłoby istnienie dwóch równoległych systemów dla infrastruktur rynkowych opartych na DLT i dla infrastruktur rynkowych nieopartych na DLT. Jeśli system pilotażowy sprawdzi się, może on zostać wprowadzony na stałe poprzez dokonanie zmian w odpowiednich unijnych przepisach dotyczących usług finansowych w celu ustanowienia jednolitych, spójnych ram.

(54)

Stwierdzono pewne potencjalne luki w obowiązujących unijnych przepisach dotyczących usług finansowych w odniesieniu do ich zastosowania do kryptoaktywów kwalifikujących się jako instrumenty finansowe. W szczególności regulacyjne standardy techniczne na podstawie rozporządzenia (UE) nr 600/2014 dotyczące niektórych wymogów w zakresie przekazywania danych oraz wymogów przejrzystości przed- i posttransakcyjnej nie są dobrze dostosowane do instrumentów finansowych emitowanych za pomocą technologii rozproszonego rejestru. Rynki wtórne instrumentów finansowych emitowanych za pomocą technologii rozproszonego rejestru lub podobnej technologii wciąż są w pierwotnej fazie, a zatem ich cechy mogą różnić się od cech rynków instrumentów finansowych wykorzystujących tradycyjną technologię. Zasady określone w tych regulacyjnych standardach technicznych powinny mieć zastosowanie do wszystkich instrumentów finansowych, niezależnie od wykorzystywanej technologii. W związku z tym, zgodnie z uprawnieniami określonymi w rozporządzeniu (UE) nr 600/2014 w zakresie opracowywania projektów regulacyjnych standardów technicznych, ESMA powinien przeprowadzić kompleksową ocenę tych regulacyjnych standardów technicznych oraz zaproponować wszelkie niezbędne zmiany w celu zapewnienia, aby określone w nich zasady mogły być skutecznie stosowane do instrumentów finansowych obsługiwanych przez DLT. Przeprowadzając tę ocenę, ESMA powinien wziąć pod uwagę specyfikę instrumentów finansowych obsługiwanych przez DLT oraz to, czy wymagają one dostosowania standardów, co umożliwiłoby rozwój tych instrumentów finansowych bez podważania celów zasad określonych w regulacyjnych standardach technicznych przyjętych zgodnie z rozporządzeniem (UE) nr 600/2014.

(55)

Ponieważ cele niniejszego rozporządzenia nie mogą zostać osiągnięte w sposób wystarczający przez państwa członkowskie, natomiast ze względu na fakt, że przeszkody regulacyjne dla rozwoju infrastruktur rynkowych opartych na DLT dla kryptoaktywów kwalifikujących się jako instrumenty finansowe są zapisane w unijnych przepisach dotyczących usług finansowych, możliwe jest ich lepsze osiągnięcie na poziomie Unii, może ona podjąć działania zgodnie z zasadą pomocniczości określoną w art. 5 Traktatu o Unii Europejskiej. Zgodnie z zasadą proporcjonalności określoną w tym artykule, niniejsze rozporządzenie nie wykracza poza to, co jest konieczne do osiągnięcia tych celów.

(56)

Niniejsze rozporządzenie pozostaje bez uszczerbku dla dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1937 (13). Jednocześnie, w odniesieniu do podmiotów, które uzyskały zezwolenie na podstawie dyrektywy 2014/65/UE, należy stosować ustanowione na podstawie tej dyrektywy mechanizmy zgłaszania naruszeń rozporządzenia (UE) nr 600/2014 lub dyrektywy 2014/65/UE. W odniesieniu do podmiotów, którym udzielono zezwolenia na podstawie rozporządzenia (UE) nr 909/2014, należy stosować ustanowione na podstawie tego rozporządzenia mechanizmy zgłaszania naruszeń tego rozporządzenia.

(57)

Prowadzenie infrastruktur rynkowych opartych na DLT może wiązać się z przetwarzaniem danych osobowych. W przypadku gdy do celów niniejszego rozporządzenia konieczne jest przetwarzanie danych osobowych, powinno się ono odbywać zgodnie z mającymi zastosowanie przepisami prawa Unii w zakresie ochrony danych osobowych. Niniejsze rozporządzenie pozostaje bez uszczerbku dla rozporządzeń Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 (14) i (UE) 2018/1725 (15). Zgodnie z art. 42 ust. 1 rozporządzenia (UE) 2018/1725 skonsultowano się z Europejskim Inspektorem Ochrony Danych, który wydał swoją opinię w dniu 23 kwietnia 2021 r.

(58)

Rozporządzenie (UE) nr 600/2014 przewiduje okres przejściowy, w trakcie którego niedyskryminacyjny dostęp do CCP lub systemu obrotu na podstawie tego rozporządzenia nie ma zastosowania do CCP lub systemów obrotu, które zwróciły się do swoich właściwych organów o zgodę na korzystanie z rozwiązań przejściowych w odniesieniu do giełdowych instrumentów pochodnych. Okres, w którym CCP lub system obrotu mógłby zostać zwolniony przez swój właściwy organ w odniesieniu do giełdowych instrumentów pochodnych z przepisów dotyczących niedyskryminacyjnego dostępu, upłynął w dniu 3 lipca 2020 r. Zwiększona niepewność i zmienność rynków negatywnie wpłynęły na ryzyko operacyjne CCP i systemów obrotu, a zatem data rozpoczęcia stosowania nowego systemu otwartego dostępu dla CCP i systemów obrotu oferujących usługi w zakresie obrotu i rozliczeń w odniesieniu do giełdowych instrumentów pochodnych została odroczona na podstawie art. 95 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/23 (16) o rok, tj. do dnia 3 lipca 2021 r. Nadal istnieją powody odroczenia daty rozpoczęcia stosowania nowego systemu otwartego dostępu. Ponadto system otwartego dostępu mógłby być sprzeczny z równoległymi celami polityki wspierania handlu i innowacji w Unii, ponieważ mógłby zniechęcać do innowacji w giełdowych instrumentach pochodnych, umożliwiając konkurentom, którzy są beneficjentami otwartego dostępu, poleganie na infrastrukturze i inwestycjach dotychczasowych uczestników rynku w celu oferowania konkurencyjnych produktów o niskich kosztach początkowych. Utrzymanie systemu, w ramach którego instrumenty pochodne są rozliczane i są przedmiotem obrotu w zintegrowanym pionowo podmiocie, jest również spójne z długotrwałymi tendencjami międzynarodowymi. Datę rozpoczęcia stosowania nowego systemu otwartego dostępu należy zatem odroczyć o kolejne dwa lata, tj. do dnia 3 lipca 2023 r.

(59)

Obecnie definicja instrumentu finansowego w dyrektywie 2014/65/UE nie uwzględnia wyraźnie instrumentów finansowych wyemitowanych za pomocą klasy technologii wspierającej rozproszone rejestrowanie zaszyfrowanych danych, czyli technologii rozproszonego rejestru. W celu zapewnienia, aby obrót takimi instrumentami finansowymi na rynku był możliwy na podstawie obowiązujących ram prawnych, należy zmienić definicję instrumentów finansowych zawartą w dyrektywie 2014/65/UE, aby uwzględnić takie instrumenty.

(60)

Niniejsze rozporządzenie określa ramy regulacyjne dla infrastruktur rynkowych opartych na DLT, w tym infrastruktur świadczących usługi rozrachunku, a ogólne ramy regulacyjne dla systemów rozrachunku papierów wartościowych prowadzonych przez CDPW znajdują się w rozporządzeniu (UE) nr 909/2014, które zawiera przepisy dotyczące dyscypliny rozrachunku. System dyscypliny rozrachunku obejmuje zasady zgłaszania przypadków nieprzeprowadzenia rozrachunku, pobierania i dystrybucji kar pieniężnych oraz obowiązkowych zakupów na otwartym rynku. Zgodnie z regulacyjnymi standardami technicznymi przyjętymi na podstawie rozporządzenia (UE) nr 909/2014 przepisy dotyczące dyscypliny rozrachunku mają zastosowanie od dnia 1 lutego 2022 r. Zainteresowane podmioty przedstawiły jednak dowody na to, że obowiązkowe zakupy na otwartym rynku mogłyby zwiększyć presję na płynność i koszty papierów wartościowych, jeśli istnieje ryzyko ich zakupu. Taki wpływ mógłby się jeszcze bardziej pogłębić w przypadku wahań rynkowych. W tym kontekście stosowanie przepisów dotyczących obowiązkowych zakupów na otwartym rynku określonych w rozporządzeniu (UE) nr 909/2014 mogłoby mieć negatywny wpływ na efektywność i konkurencyjność rynków kapitałowych w Unii. Wpływ ten mógłby z kolei doprowadzić do zwiększenia różnicy między ceną kupna a ceną sprzedaży, zmniejszenia efektywności rynku, a także zmniejszonej motywacji do udzielania pożyczek papierów wartościowych na rynkach pożyczek papierów wartościowych i rynkach odkupu oraz do dokonywania rozrachunku transakcji z CDPW mającymi siedzibę w Unii. Oczekuje się zatem, że koszty stosowania przepisów dotyczących obowiązkowych zakupów na otwartym rynku przewyższą potencjalne korzyści. Biorąc pod uwagę ten potencjalny negatywny wpływ, należy zmienić rozporządzenie (UE) nr 909/2014, aby wprowadzić inną datę rozpoczęcia stosowania w odniesieniu do każdego środka dyscypliny rozrachunku, tak aby data rozpoczęcia stosowania przepisów dotyczących obowiązkowych zakupów na otwartym rynku mogła zostać ponownie odroczona. Odroczenie to pozwoliłoby Komisji ocenić, w kontekście przyszłego wniosku ustawodawczego dotyczącego przeglądu rozporządzenia (UE) nr 909/2014, w jaki sposób należy zmienić ramy dyscypliny rozrachunku, a w szczególności przepisy dotyczące obowiązkowych zakupów na otwartym rynku, aby uwzględnić i rozwiązać wyżej wymienione kwestie. Ponadto takie odroczenie zapewniłoby, aby uczestnicy rynku - w tym infrastruktury rynkowe oparte na DLT, które podlegałyby systemowi dyscypliny rozrachunku - nie ponosili dwukrotnie kosztów wdrożenia w przypadku zmiany tych przepisów w wyniku przeglądu rozporządzenia (UE) nr 909/2014.

(61)

Obsługa infrastruktury rynkowej opartej na DLT nie powinna podważać polityki klimatycznej państw członkowskich. Dlatego ważne jest, aby zachęcać do dalszego rozwoju niskoemisyjnych lub bezemisyjnych technologii rozproszonego rejestru oraz do inwestowania w te technologie,