(1)

Rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/1727 (2) ustanowiono Eurojust, a także określono jego zadania, kompetencje i funkcje.

(2)

Art. 3 ust. 1 rozporządzenia (UE) 2018/1727 stanowi, że Eurojust jest właściwy w sprawach dotyczących form poważnej przestępczości wymienionych w załączniku I do tego rozporządzenia, które obejmują ludobójstwo, zbrodnie przeciwko ludzkości i zbrodnie wojenne. Zgodnie z art. 3 ust. 4 rozporządzenia (UE) 2018/1727 zakres właściwości Eurojustu obejmuje również przestępstwa powiązane z przestępstwami wymienionymi w załączniku I do tego rozporządzenia.

(3)

W dniu 24 lutego 2022 r. Federacja Rosyjska rozpoczęła agresję wojskową przeciwko Ukrainie. Istnieją uzasadnione podstawy, by sądzić, że w kontekście trwającej wojny na Ukrainie były i są popełniane zbrodnie przeciwko ludzkości i zbrodnie wojenne.

(4)

Z uwagi na powagę sytuacji Unia powinna pilnie podjąć wszelkie niezbędne działania w celu zapewnienia, aby osoby, które popełniają zbrodnie przeciwko ludzkości i zbrodnie wojenne na Ukrainie, zostały pociągnięte do odpowiedzialności.

(5)

Prokuratury w kilku państwach członkowskich oraz na Ukrainie wszczęły postępowania przygotowawcze w sprawie wydarzeń na Ukrainie, korzystając w stosownych przypadkach ze wsparcia Eurojustu. W dniu 27 czerwca 2016 r. Eurojust zawarł z Ukrainą umowę o współpracy. Zgodnie z tą umową Ukraina oddelegowała do Eurojustu prokuratora łącznikowego w celu ułatwiania współpracy między Eurojustem a Ukrainą.

(6)

Zgodnie z Rzymskim Statutem Międzynarodowego Trybunału Karnego (MTK) z dnia 17 lipca 1998 r. MTK jest władny wykonywać jurysdykcję wobec osób, które dopuściły się najpoważniejszych zbrodni wagi międzynarodowej, o których w nim mowa. Jurysdykcja MTK ma charakter komplementarny w stosunku do krajowych systemów wymiaru sprawiedliwości w sprawach karnych. Urząd Prokuratora MTK ogłosił, że wszczął śledztwo w sprawie sytuacji na Ukrainie.

(7)

Ze względu na stosowanie w szeregu państw członkowskich zasady jurysdykcji uniwersalnej oraz na komplementarny charakter jurysdykcji MTK istotne znaczenie ma koordynacja i wymiana dowodów między krajowymi organami śledczymi i ścigania w różnych jurysdykcjach oraz z MTK lub innym sądem, trybunałem lub mechanizmem ustanowionym w tym celu, dla zapewnienia skuteczności postępowań przygotowawczych oraz wnoszenia i popierania oskarżeń w sprawach dotyczących ludobójstwa, zbrodni przeciwko ludzkości, zbrodni wojennych oraz powiązanych przestępstw, w tym tych, które mogłyby zostać popełnione na Ukrainie w kontekście trwającej wojny.

(8)

Celem zapewnienia, aby właściwe organy krajowe oraz międzynarodowe organy sądowe miały dostęp do dowodów i najlepszych praktyk związanych z wnoszeniem i popieraniem oskarżeń w sprawach dotyczących ludobójstwa, zbrodni przeciwko ludzkości, zbrodni wojennych i powiązanych przestępstw, Eurojust powinien zacieśnić współpracę z sądami, trybunałami i mechanizmami karnymi ustanowionymi w celu przeciwdziałania naruszeniom prawa międzynarodowego. W tym celu Eurojust powinien nawiązać ścisłą współpracę z MTK oraz innymi sądami, trybunałami i mechanizmami, których celem jest zajmowanie się przestępstwami naruszającymi międzynarodowy pokój i bezpieczeństwo. W związku z tym Eurojust powinien ułatwiać realizację wniosków o współpracę sądową kierowanych do MTK lub specjalnych sądów, trybunałów lub mechanizmów karnych, a dotyczących dowodów związanych z ludobójstwem, zbrodniami przeciwko ludzkości, zbrodniami wojennymi i powiązanymi przestępstwami.

(9)

Istnieje ryzyko, że dowody związane z ludobójstwem, zbrodniami przeciwko ludzkości, zbrodniami wojennymi i powiązanymi przestępstwami nie mogą być bezpiecznie przechowywane na terytorium, na którym toczą się działania wojenne. Taka sytuacja ma miejsce w przypadku dowodów związanych z trwającą wojną na Ukrainie. W związku z tym należy ustanowić w bezpiecznym miejscu centralny system przechowywania. Centralny system przechowywania mógłby być również potrzebny dla dowodów zebranych przez organy, biura i agencje Unii, organy międzynarodowe lub strony trzecie, takie jak organizacje społeczeństwa obywatelskiego, tak aby właściwe organy krajowe oraz międzynarodowe organy sądowe miały dostęp do tych dowodów.

(10)

Eurojust dysponuje wiedzą specjalistyczną i doświadczeniem w zakresie wspierania postępowań przygotowawczych oraz wnoszenia i popierania oskarżeń w sprawach dotyczących przestępstw transgranicznych, w tym ludobójstwa, zbrodni przeciwko ludzkości, zbrodni wojennych i powiązanych przestępstw. Takie wsparcie obejmuje zabezpieczanie, analizę i przechowywanie dowodów w celu zapewnienia ich dopuszczalności przed sądem i ich wiarygodności.

(11)

Zabezpieczając, analizując i przechowując dowody związane z ludobójstwem, zbrodniami przeciwko ludzkości, zbrodniami wojennymi i powiązanymi przestępstwami, oraz - w razie potrzeby i w stosownych przypadkach - umożliwiając ich wymianę zgodnie z mającymi zastosowanie unijnymi przepisami dotyczącymi ochrony danych, Eurojust może wspierać gromadzenie materiału dowodowego na potrzeby krajowych i międzynarodowych postępowań przygotowawczych oraz zapewniać dodatkowe wsparcie właściwym organom krajowym i międzynarodowym organom sądowym. Taka analiza mogłaby być szczególnie przydatna w celu ustalenia wiarygodności zeznań świadków lub ustalenia odpowiednich powiązań. Jednakże niniejsze rozporządzenie nie wprowadza dla organów krajowych obowiązku udostępniania dowodów Eurojustowi.

(12)

Należy ustanowić nowy tymczasowy system przechowywania danych dla zabezpieczania, analizy i przechowywania dowodów związanych z ludobójstwem, zbrodniami przeciwko ludzkości, zbrodniami wojennymi i powiązanymi przestępstwami. Ponieważ potrzeba przechowywania takich dowodów jest pilna, konieczne jest, aby Eurojust przechowywał je w zautomatyzowanym systemie zarządzania danymi i ich przechowywania (zwanym dalej "zautomatyzowanym systemem zarządzania danymi i ich przechowywania") oddzielonym od zautomatyzowanego systemu zarządzania sprawami ustanowionego na podstawie art. 23 rozprorządzenia (UE) 2018/1727. Wniosek dotyczący rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady zmieniającego rozporządzenie (UE) 2018/1727 oraz decyzję Rady 2005/671/WSiSW w odniesieniu do wymiany informacji cyfrowych w sprawach dotyczących terroryzmu zawiera przepisy dotyczące ustanowienia nowego systemu zarządzania sprawami. Po ustanowieniu tego nowego systemu zarządzania sprawami, dane operacyjne tymczasowo przetwarzane w zautomatyzowanym systemie zarządzania danymi i ich przechowywania powinnny zostać z nim zintegrowane. Przepisy ogólne zawarte w rozdziale IX rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/1725 (3) powinny mieć zastosowanie bez uszczerbku dla przepisów szczegółowych dotyczących ochrony danych, określonych w rozporządzeniu (EU) 2018/1727.

(13)

Zabezpieczanie, analiza i przechowywanie dowodów dotyczących ludobójstwa, zbrodni przeciwko ludzkości, zbrodni wojennych i powiązanych przestępstw w zautomatyzowanym systemie zarządzania danymi i ich przechowywania, jak również dostępność tych dowodów dla właściwych organów krajowych oraz międzynarodowych organów sądowych, gdy jest to konieczne i stosowne, powinny spełniać najwyższe normy cyberbezpieczeństwa i ochrony danych, zgodnie z art. 7 i 8 Karty praw podstawowych Unii Europejskiej, rozporządzeniem (UE) 2018/1725, w szczególności jego art. 91, oraz przepisami szczególnymi dotyczącymi ochrony danych określonymi w rozporządzeniu (UE) 2018/1727.

(14)

Obrazy satelitarne, fotografie, nagrania wideo i audio mogą być przydatne do wykazania popełnienia ludobójstwa, zbrodni przeciwko ludzkości, zbrodni wojennych i powiązanych przestępstw. Dlatego Eurojust powinien mieć możliwość przetwarzania i przechowywania w tym celu obrazów satelitarnych, fotografii, nagrań wideo i audio.

(15)

Eurojust i Europol powinny ściśle współpracować w ramach swoich mandatów, z uwzględnieniem potrzeby unikania powielania działań oraz ich odpowiednich potencjałów operacyjnych, w szczególności w odniesieniu do przetwarzania i analizowania informacji w kontekście istniejącego specjalnego systemu Europolu dotyczącego przestępstw międzynarodowych, zwanego "projektem analitycznym dotyczącym najpoważniejszych zbrodni prawa międzynarodowego", aby wspierać właściwe organy w prowadzeniu postępowań przygotowawczych oraz wnoszeniu i popieraniu oskarżeń w sprawach dotyczących ludobójstwa, zbrodni przeciwko ludzkości, zbrodni wojennych i powiązanych przestępstw. W związku z tym Eurojust powinien mieć możliwość przekazywania Europolowi informacji, które otrzymuje w ramach wykonywania swoich funkcji operacyjnych, na podstawie rozporządzenia (UE) 2018/1727, polegających na wspieraniu działań państw członkowskich w odniesieniu do przeciwdziałania ludobójstwu, zbrodniom przeciwko ludzkości, zbrodniom wojennymi i powiązanym przestępstwom. Taka współpraca powinna obejmować regularne przeprowadzanie wspólnej oceny kwestii operacyjnych i technicznych.

(16)

Z uwagi na pilną potrzebę utworzenia zautomatyzowanego systemu zarządzania danymi i ich przechowywania w Eurojuście w odniesieniu do dowodów dotyczących ludobójstwa, zbrodni przeciwko ludzkości, zbrodni wojennych i powiązanych przestępstw w celu zapewnienia odpowiedzialności za takie przestępstwa popełnione na Ukrainie, należy zastosować wyjątek od terminu ośmiu tygodni przewidziany w art. 4 Protokołu nr 1 w sprawie roli parlamentów narodowych w Unii Europejskiej, załączonego do Traktatu o Unii Europejskiej (TUE), do Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE) i do Traktatu ustanawiającego Europejską Wspólnotę Energii Atomowej.

(17)

Zgodnie z art. 3 oraz art. 4a ust. 1 Protokołu nr 21 w sprawie stanowiska Zjednoczonego Królestwa i Irlandii w odniesieniu do przestrzeni wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości, załączonego do TUE i do TFUE, Irlandia powiadomiła o chęci uczestniczenia w przyjęciu i stosowaniu niniejszego rozporządzenia.

(18)

Zgodnie z art. 1 i 2 Protokołu nr 22 w sprawie stanowiska Danii, załączonego do TUE i do TFUE, Dania nie uczestniczy w przyjęciu niniejszego rozporządzenia i nie jest nim związana ani go nie stosuje.

(19)

Ponieważ cele niniejszego rozporządzenia, a mianowicie umożliwienie Eurojustowi zabezpieczenia, analizowania i przechowywania dowodów dotyczących ludobójstwa, zbrodni przeciwko ludzkości, zbrodni wojennych i powiązanych przestępstw, umożliwienie wymiany takich dowodów i ustanowienie zautomatyzowanego systemu zarządzania danymi i ich przechowywania oddzielnego od istniejącego systemu zarządzania sprawami Eurojustu, nie mogą zostać osiągnięte w sposób wystarczający przez państwa członkowskie, natomiast ze względu na rozmiary lub skutki działania możliwe jest ich lepsze osiągnięcie na poziomie Unii, może ona podjąć działania zgodnie z zasadą pomocniczości określoną w art. 5 Traktatu o Unii Europejskiej. Zgodnie z zasadą proporcjonalności określoną w tym artykule, niniejsze rozporządzenie nie wykracza poza to, co jest konieczne do osiągnięcia tych celów.

(20)

Zgodnie z art. 42 rozporządzenia (UE) 2018/1725 skonsultowano się z Europejskim Inspektorem Ochrony Danych, który wydał opinię dnia 13 maja 2022 r.

(21)

Niniejsze rozporządzenie powinno wejść w życie w trybie pilnym następnego dnia po jego opublikowaniu w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej w celu pilnego udostępnienia nowego zautomatyzowanego systemu zarządzania danymi i ich przechowywania w Eurojuście, umożliwiającego zabezpieczenie, analizę i przechowywanie dowodów dotyczących ludobójstwa, zbrodni przeciwko ludzkości, zbrodni wojennych i powiązanych przestępstw w celu zapewnienia odpowiedzialności za takie przestępstwa popełnione na Ukrainie,