KOMISJA EUROPEJSKA,

uwzględniając Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej,

uwzględniając rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2017/625 z dnia 15 marca 2017 r. w sprawie kontroli urzędowych i innych czynności urzędowych przeprowadzanych w celu zapewnienia stosowania prawa żywnościowego i paszowego oraz zasad dotyczących zdrowia i dobrostanu zwierząt, zdrowia roślin i środków ochrony roślin, zmieniające rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 999/2001, (WE) nr 396/2005, (WE) nr 1069/2009, (WE) nr 1107/2009, (UE) nr 1151/2012, (UE) nr 652/2014, (UE) 2016/429 i (UE) 2016/2031, rozporządzenia Rady (WE) nr 1/2005 i (WE) nr 1099/2009 oraz dyrektywy Rady 98/58/WE, 1999/74/WE, 2007/43/WE, 2008/119/WE i 2008/120/WE, oraz uchylające rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 854/2004 i (WE) nr 882/2004, dyrektywy Rady 89/608/EWG, 89/662/EWG, 90/425/EWG, 91/496/EWG, 96/23/WE, 96/93/WE i 97/78/WE oraz decyzję Rady 92/438/EWG (rozporządzenie w sprawie kontroli urzędowych) (¹), w szczególności jego art. 20 ust. 2 lit. a) i c),

a także mając na uwadze, co następuje:

(1) W rozporządzeniu (UE) 2017/625 ustanowiono ogólne przepisy dotyczące kontroli urzędowych przeprowadzanych przez właściwe organy w celu weryfikacji zgodności z przepisami w szeregu obszarów, w tym w zakresie wymagań dotyczących zdrowia zwierząt. W rozporządzeniu tym określono również metody i techniki kontroli urzędowych, które obejmują inspekcje obiektów, zwierząt i towarów znajdujących się pod kontrolą podmiotów. Ponadto w rozporządzeniu (UE) 2017/625 określono możliwe działania, które mają zostać podjęte przez właściwe organy w przypadku stwierdzenia niezgodności między innymi z wymaganiami w zakresie zdrowia zwierząt, o których mowa w art. 1 ust. 2 lit. d) tego rozporządzenia.

(2) Rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/429 (²) z dniem 21 kwietnia 2021 r. uchylono i zastąpiono 39 aktów prawnych w dziedzinie zdrowia zwierząt. Niektóre wymogi zawarte w aktach uchylonych rozporządzeniem (UE) 2016/429 lub na jego podstawie odnoszą się jednak do niektórych szczególnych cech kontroli urzędowych związanych ze zdrowiem zwierząt i do działań następczych, które należy podjąć w przypadku stwierdzenia niezgodności na podstawie rozporządzenia (UE) 2017/625, jak określono w jego art. 138. W niniejszym rozporządzeniu należy zatem ustanowić takie przepisy szczególne dotyczące kontroli urzędowych i działań następczych, które mają zostać podjęte przez właściwy organ w przypadku stwierdzonej niezgodności.

(3) Szczególne cechy kontroli urzędowych i działań następczych w przypadku stwierdzonych niezgodności związanych ze zdrowiem zwierząt są ze sobą wzajemnie powiązane. Mają one zastosowanie do kolejnych etapów danej sytuacji i bardzo często mają zastosowanie do tych samych rodzajów podmiotów i zakładów. W przypadku gdy konieczne są konkretne działania następcze, należy je określić wraz z wymogami dotyczącymi specyfiki kontroli urzędowych związanych ze zdrowiem zwierząt. Dzięki takiemu podejściu otrzymuje się kompleksowy zestaw środków umożliwiających łatwiejsze wdrażanie i przyczyniających się do ogólnego uproszczenia ram prawnych w tej dziedzinie.

(4) Przeprowadzanie kontroli urzędowych i działań następczych w zakładach zatwierdzonych zgodnie z rozporządzeniami delegowanymi Komisji (UE) 2019/2035 (³), (UE) 2020/686 (⁴), (UE) 2020/688 (⁵) lub (UE) 2020/990 (⁶) wymaga szczególnych kwalifikacji i kompetencji w dziedzinie weterynarii. Kontrole urzędowe w tych zatwierdzonych zakładach obejmują ocenę i weryfikację szerokiej gamy konkretnych danych i informacji dotyczących zwierząt utrzymywanych w tych zakładach. Niektóre z tych danych i informacji to wyniki obserwacji zwierząt, natomiast inne są gromadzone i rejestrowane przez podmioty, specjalistów ds. zdrowia zwierząt, lekarzy weterynarii lub specjalistów ds. zdrowia zwierząt wodnych. Takie dane i informacje mogą dotyczyć m.in. stanu fizjologicznego lub patologicznego zwierząt, czynników epidemiologicznych, wyników badań fizycznych, klinicznych lub poubojowych oraz badań laboratoryjnych, a także danych i informacji zebranych w związku ze środkami bioasekuracji w zakładach oraz właściwego wykorzystania i utrzymywania sprzętu oraz obiektów.

(5) Ponadto w zakładach zajmujących się materiałem biologicznym złożoność i techniczny charakter tego konkretnego sektora wymaga specjalistycznej wiedzy ze strony właściwego organu odpowiedzialnego za kontrole urzędowe w celu zapewnienia sprawnego i skutecznego wykonywania jego obowiązków.

(6) W związku z tym urzędowi lekarze weterynarii powinni przeprowadzać kontrole urzędowe w zatwierdzonych zakładach, które utrzymują zwierzęta lub zajmują się materiałem biologicznym zgodnie z rozporządzeniem (UE) 2016/429. W niniejszym rozporządzeniu należy określić przepisy dotyczące przeprowadzania kontroli urzędowych w tych zakładach.

(7) Ponadto w niektórych państwach członkowskich, z powodów historycznych lub z braku lekarzy weterynarii specjalizujących się w chorobach zwierząt wodnych, istnieje wyspecjalizowany zawód określany jako "specjalista ds. zdrowia zwierząt wodnych". Specjaliści ci zwykle nie są lekarzami weterynarii, lecz zajmują się zdrowiem zwierząt wodnych. W niniejszym rozporządzeniu należy zatem uwzględnić decyzję państw członkowskich, które uznają ten zawód. W takich przypadkach urzędowi specjaliści ds. zdrowia zwierząt wodnych powinni mieć możliwość podejmowania czynności przypisanych urzędowym lekarzom weterynarii podczas przeprowadzania kontroli urzędowych w zatwierdzonych zakładach akwakultury. Zgodnie z art. 12 ust. 2 rozporządzenia (UE) 2016/429 wspomniani specjaliści ds. zdrowia zwierząt wodnych mogą dokonywać czynności przypisanych lekarzom weterynarii w obszarze zdrowia zwierząt, o ile specjaliści ci są do tego uprawnieni przez dane państwo członkowskie zgodnie z jego przepisami krajowymi. Zasada ta powinna mieć zastosowanie również w niniejszym rozporządzeniu.

(8) Spośród zakładów zatwierdzonych na podstawie rozporządzenia (UE) 2016/429 zakłady odizolowane są szczególne, ponieważ często utrzymują na stałe dużą różnorodność gatunków zwierząt i wymieniają je z innymi zakładami odizolowanymi. Wymogi dotyczące zatwierdzania i bezpiecznego funkcjonowania zakładów odizolowanych w odniesieniu do kwarantanny, izolacji i innych środków bioasekuracji, nadzoru nad chorobami i środków kontroli, za które odpowiadają lekarze weterynarii danego zakładu, odgrywają ważną rolę w zapewnieniu, aby wymiana zwierząt nie stwarzała ryzyka rozprzestrzeniania się chorób umieszczonych w wykazie lub nowo występujących chorób zwierząt między państwami członkowskimi lub w ich obrębie. Należy zatem określić kontrole urzędowe, które powinny odbywać się w zakładach odizolowanych.

(9) W odniesieniu do kontroli urzędowych mających na celu sprawdzenie zgodności z przepisami dotyczącymi identyfikacji i rejestracji bydła, owiec i kóz należy ustanowić szczegółowe kryteria, aby pomóc właściwym organom w analizie ryzyka przy wyborze zwierząt i zakładów, które mają zostać poddane inspekcji. W przypadku gdy kontrole urzędowe przeprowadzane są na reprezentatywnej próbie zwierząt i te kontrole urzędowe wykrywają niezgodność z wymogami w zakresie identyfikacji i rejestracji, właściwe organy powinny przeprowadzić inspekcję wszystkich zwierząt w tym zakładzie w ramach działań następczych.

(10) Przepisy unijne zezwalają na tranzyt przez terytorium Unii bydła do hodowli i produkcji, które w inny sposób nie spełnia wymagań w zakresie zdrowia zwierząt dotyczących wprowadzania na terytorium Unii, na podstawie szczególnych odstępstw i warunków określonych w rozporządzeniach delegowanych Komisji (UE) 2019/2124 (⁷) i (UE) 2020/692 (⁸). Należy zapewnić, aby taki transport nie stanowił zagrożenia dla zdrowia zwierząt i zdrowia publicznego w Unii. W przypadku niezgodności, nieprawidłowości lub sytuacji nadzwyczajnej podczas tranzytu właściwy organ powinien zatem nakazać ubój lub uśmiercenie tych zwierząt, gdyż jest to najwłaściwszy środek ochrony zdrowia ludzi oraz zdrowia i dobrostanu zwierząt. W takich przypadkach właściwy organ powinien również nakazać bezpieczne usunięcie powstałych produktów ubocznych pochodzenia zwierzęcego zgodnie z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1069/2009 (⁹).

(11) Rozporządzenie Komisji (WE) nr 494/98 (¹⁰) ustanawia sankcje administracyjne, które należy stosować w przypadku stwierdzenia niezgodności z warunkami lub wymogami dotyczącymi identyfikacji i rejestracji bydła. Rozporządzenie delegowane (UE) 2019/2035 nie uchyliło wyraźnie tego rozporządzenia. Ponadto sankcje administracyjne określone w rozporządzeniu (WE) nr 494/98 stały się zbędne w świetle środków określonych w art. 138 ust. 2 rozporządzenia (UE) 2017/625. W celu zapewnienia pewności prawa i spójności niniejsze rozporządzenie powinno uchylić rozporządzenie (WE) nr 494/98.

(12) Przepisy ustanowione w niniejszym rozporządzeniu powinny mieć zastosowanie do Zjednoczonego Królestwa w odniesieniu do Irlandii Północnej zgodnie z art. 5 ust. 4 Protokołu w sprawie Irlandii/Irlandii Północnej do Umowy o wystąpieniu Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej z Unii Europejskiej i Europejskiej Wspólnoty Energii Atomowej w związku z załącznikiem 2 do tego protokołu,

PRZYJMUJE NINIEJSZE ROZPORZĄDZENIE:

Artykuł 1

Przedmiot i zakres

1. Niniejsze rozporządzenie uzupełnia rozporządzenie (UE) 2017/625 w odniesieniu do niektórych przepisów szczególnych dotyczących kontroli urzędowych przeprowadzanych przez właściwe organy państw członkowskich (¹¹) w odniesieniu do zwierząt, produktów pochodzenia zwierzęcego i materiału biologicznego w celu weryfikacji zgodności z wymaganiami w zakresie zdrowia zwierząt, o których mowa w art. 1 ust. 2 lit. d) tego rozporządzenia, oraz, w stosownych przypadkach, w odniesieniu do niektórych działań podejmowanych przez właściwe organy w następstwie kontroli urzędowych:

a) w niektórych zakładach utrzymujących zwierzęta;

b) w niektórych zakładach zajmujących się gromadzeniem, produkcją, przetwarzaniem lub przechowywaniem materiału biologicznego.

2. Niniejsze rozporządzenie uzupełnia rozporządzenie (UE) 2017/625 w odniesieniu do konkretnych działań podejmowanych przez właściwe organy państw członkowskich w następstwie kontroli urzędowych w odniesieniu do niektórych zwierząt z gatunków bydła w tranzycie.

Artykuł 2

Definicje

Do celów niniejszego rozporządzenia stosuje się następujące definicje określone w rozporządzeniu (UE) 2016/429, w rozporządzeniu delegowanym (UE) 2019/2035, rozporządzeniu delegowanym (UE) 2020/686, rozporządzeniu delegowanym (UE) 2020/688, rozporządzeniu delegowanym (UE) 2020/692 i rozporządzeniu delegowanym (UE) 2020/990:

a) "zakład" zgodnie z definicją w art. 4 pkt 27 rozporządzenia (UE) 2016/429;

b) "wylęgarnia" zgodnie z definicją w art. 4 pkt 47 rozporządzenia (UE) 2016/429;

c) "gromadzenie" zgodnie z definicją w art. 4 pkt 49 rozporządzenia (UE) 2016/429;

d) "miejsce gromadzenia psów, kotów i fretek" zgodnie z definicją w art. 2 pkt 7 rozporządzenia delegowanego (UE) 2019/2035;

e) "schronisko dla zwierząt" zgodnie z definicją w art. 2 pkt 8 rozporządzenia delegowanego (UE) 2019/2035;

f) "punkt kontroli" zgodnie z definicją w art. 2 pkt 9 rozporządzenia delegowanego (UE) 2019/2035;

g) "odizolowany od środowiska zakład produkcji" zgodnie z definicją w art. 2 pkt 10 rozporządzenia delegowanego (UE) 2019/2035;

h) "zatwierdzony zakład kwarantanny" zgodnie z definicją w art. 3 pkt 9 rozporządzenia delegowanego (UE) 2020/688;

i) "zakład odizolowany" zgodnie z definicją w art. 4 pkt 48 rozporządzenia (UE) 2016/429;

j) "zatwierdzony zakład zajmujący się materiałem biologicznym" zgodnie z definicją w art. 2 pkt 2 rozporządzenia (UE) 2020/686;

k) "zatwierdzony zakład akwakultury" zgodnie z definicją w art. 2 pkt 10 rozporządzenia delegowanego (UE) 2020/990;

l) "zatwierdzona grupa zakładów akwakultury" zgodnie z definicją w art. 2 pkt 11 rozporządzenia delegowanego (UE) 2020/990;

m) "zakładowy lekarz weterynarii" zgodnie z definicją w art. 2 pkt 14 rozporządzenia delegowanego (UE) 2019/2035;

n) "bydło" lub "zwierzę z gatunków bydła" zgodnie z definicją w art. 2 pkt 5 rozporządzenia delegowanego (UE) 2020/692.

Artykuł 3

Kontrole urzędowe w niektórych zatwierdzonych zakładach

1. Urzędowi lekarze weterynarii lub - w przypadku zatwierdzonych zakładów akwakultury i zatwierdzonych grup zakładów akwakultury - urzędowi lekarze weterynarii lub urzędowi specjaliści ds. zdrowia zwierząt wodnych przeprowadzają kontrole urzędowe w celu zweryfikowania zgodności z wymaganiami w zakresie zdrowia zwierząt, o których mowa w art. 1 ust. 2 lit. d) rozporządzenia (UE) 2017/625, ustanowionymi w rozporządzeniu (UE) 2016/429 i na jego podstawie, w następujących rodzajach zakładów, które uzyskały zatwierdzenie od właściwego organu:

a) wylęgarnie i zakłady utrzymujące drób;

b) zakłady przeprowadzające gromadzenie zwierząt kopytnych i drobiu;

c) miejsca gromadzenia psów, kotów i fretek;

d) schroniska dla psów, kotów i fretek;

e) punkty kontroli;

f) odizolowane od środowiska zakłady produkcji trzmieli;

g) zatwierdzone zakłady kwarantanny;

h) zakłady odizolowane;

i) zatwierdzone zakłady zajmujące się materiałem biologicznym;

j) zatwierdzone zakłady akwakultury;

k) zatwierdzone grupy zakładów akwakultury.

W ramach kontroli urzędowych, o których mowa w akapicie pierwszym, sprawdza się w szczególności, czy podmioty odpowiedzialne za zatwierdzone zakłady nadal spełniają wymogi dotyczące zatwierdzenia tych zakładów.

2. Kontrole urzędowe, o których mowa w ust. 1 niniejszego artykułu, obejmują inspekcje, o których mowa w art. 14 lit. b) rozporządzenia (UE) 2017/625, które przeprowadza się co najmniej z minimalną częstotliwością, przy czym częstotliwości takie określono w rozporządzeniu wykonawczym Komisji (UE) 2022/160 (¹²).

3. Inspekcje, o których mowa w ust. 2, mogą być połączone z:

a) kontrolami urzędowymi, o których mowa w art. 9 ust. 3 rozporządzenia (UE) 2017/625;

b) innymi kontrolami urzędowymi w celu weryfikacji zgodności z wymaganiami, o których to kontrolach mowa w art. 1 ust. 2 rozporządzenia (UE) 2017/625; lub

c) innymi kontrolami urzędowymi, inspekcjami lub kontrolami przewidzianymi w przepisach Unii.

Artykuł 4

Przepisy szczególne dotyczące kontroli urzędowych w zakładach odizolowanych dla zwierząt lądowych

Podczas przeprowadzania kontroli urzędowych w zakładach odizolowanych dla zwierząt lądowych urzędowy lekarz weterynarii w szczególności:

a) sprawdza poprzez badanie rejestrów przemieszczeń, czy zwierzęta wprowadzane do danego zakładu odizolowanego pochodzą wyłącznie z innego zakładu odizolowanego lub są poddawane kwarantannie zgodnie z częścią 9 pkt 1 załącznika I do rozporządzenia delegowanego (UE) 2019/2035;

b) sprawdza, czy wyniki badań klinicznych, laboratoryjnych i pośmiertnych przeprowadzonych przez lekarza weterynarii zakładu odizolowanego wykluczają jakiekolwiek podejrzenie wystąpienia chorób umieszczonych w wykazie lub nowo występujących chorób;

c) sprawdza, czy w przypadku podejrzenia występowania chorób umieszczonych w wykazie lub nowo występujących chorób podmiot odpowiedzialny za zakład odizolowany powiadamia o tym podejrzeniu właściwy organ i zmniejsza potencjalne ryzyko rozprzestrzeniania się takich chorób w obrębie zakładu odizolowanego i poza nim; oraz

d) przeprowadza audyt działalności lekarza weterynarii zakładu odizolowanego oraz wdrażania i rezultatów planu nadzoru nad chorobami, o którym mowa w części 9 pkt 2 lit. a) załącznika I do rozporządzenia delegowanego (UE) 2019/2035, a w szczególności sprawdza, czy plan nadzoru nad chorobami był poddawany przeglądowi i aktualizacji co najmniej raz w roku zgodnie z tymi wymaganiami.

Artykuł 5

Przepisy szczególne dotyczące kontroli urzędowych w celu weryfikacji zgodności z wymogami w zakresie identyfikacji i rejestracji bydła, owiec lub kóz oraz działań następczych w przypadku niezgodności z tymi wymogami

1. Kontrole urzędowe w celu weryfikacji zgodności z wymogami w zakresie identyfikacji i rejestracji bydła, owiec lub kóz obejmują inspekcje bydła, owiec lub kóz, o których mowa w art. 14 lit. b) rozporządzenia (UE) 2017/625, w zakładach, w których utrzymuje się te zwierzęta, przeprowadzane co najmniej z minimalną częstotliwością określoną w art. 6 rozporządzenia wykonawczego (UE) 2022/160.

2. Inspekcje, o których mowa w ust. 1, mogą być połączone z:

a) kontrolami urzędowymi, o których mowa w art. 9 ust. 3 rozporządzenia (UE) 2017/625;

b) innymi kontrolami urzędowymi w celu weryfikacji zgodności z wymaganiami, o których to kontrolach mowa w art. 1 ust. 2 rozporządzenia (UE) 2017/625; lub

c) innymi kontrolami urzędowymi, inspekcjami lub kontrolami przewidzianymi w przepisach Unii.

3. Wybierając zakłady, które mają zostać poddane inspekcji, właściwy organ uwzględnia w swojej analizie ryzyka następujące kryteria oprócz kryteriów określonych w art. 9 ust. 1 rozporządzenia (UE) 2017/625:

a) liczbę zwierząt w zakładzie;

b) gatunki zwierząt obecnych i zidentyfikowanych w zakładzie;

c) znaczące zmiany w porównaniu z liczbą lub gatunkami zwierząt w zakładzie w ciągu ostatnich 5 lat; oraz

d) wszelkie inne istotne kryteria określone przez jego państwo członkowskie.

4. W przypadku przeprowadzania inspekcji, o której mowa w ust. 1, właściwy organ przeprowadza inspekcje wszystkich sztuk bydła, owiec i kóz w danym zakładzie.

5. Na zasadzie odstępstwa od ust. 4, w przypadku gdy liczba zwierząt, które mają zostać poddane inspekcji w zakładzie, przekracza 20 sztuk, właściwy organ może podjąć decyzję o sprawdzeniu reprezentatywnej próby tych zwierząt, jeżeli liczba sprawdzanych zwierząt jest wystarczająca do wykrycia 5 % przypadków niezgodności przy poziomie ufności wynoszącym 95 %.

6. W przypadku gdy inspekcja, o której mowa w ust. 1, jest przeprowadzana na reprezentatywnej próbie zwierząt w zakładzie zgodnie z ust. 5 i inspekcja ta potwierdza niezgodność z wymogami dotyczącymi identyfikacji i rejestracji, właściwy organ przeprowadza inspekcje wszystkich pozostałych sztuk bydła, owiec i kóz w zakładzie.

7. Na zasadzie odstępstwa od ust. 6 właściwy organ może podjąć decyzję o sprawdzeniu reprezentatywnej próby zwierząt w danym zakładzie, zapewniając, aby liczba poddanych inspekcji zwierząt była wystarczająca do oszacowania niezgodności na poziomie 5 % z dokładnością około 2 % przy 95 % poziomie ufności.

Artykuł 6

Działania następcze w przypadku niezgodności podczas tranzytu przez terytorium Unii niektórych zwierząt z gatunków bydła

W przypadku gdy przesyłki bydła spełniające warunki szczególne dotyczące zdrowia zwierząt w zakresie wprowadzania do Unii znajdują się w tranzycie przez terytorium Unii zgodnie z art. 176 ust. 1 lit. b) rozporządzenia delegowanego (UE) 2020/692 w związku z art. 34 ust. 1 lit. a) rozporządzenia delegowanego (UE) 2019/2124, właściwy organ nakazuje ubój lub uśmiercenie zwierząt oraz ich usunięcie jako materiału kategorii 2, o którym mowa w art. 9 lit. f) ppkt (i) rozporządzenia (WE) nr 1069/2009, w przypadku wystąpienia jakichkolwiek niezgodności podczas przemieszczania między punktem kontroli granicznej wprowadzenia do Unii a punktem kontroli granicznej, w którym przesyłki opuszczają terytorium Unii.

Artykuł 7

Uchylenie

Rozporządzenie (WE) nr 494/98 traci moc.

Artykuł 8

Wejście w życie

Niniejsze rozporządzenie wchodzi w życie dwudziestego dnia po jego opublikowaniu w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej.

Niniejsze rozporządzenie wiąże w całości i jest bezpośrednio stosowane we wszystkich państwach członkowskich.

Sporządzono w Brukseli dnia 4 lutego 2022 r.