(1)

W dniu 17 lutego 2005 r. decyzją Rady 2005/370/WE (1) zatwierdzono w imieniu Wspólnoty Europejskiej Konwencję Europejskiej Komisji Gospodarczej ONZ (UNECE) o dostępie do informacji, udziale społeczeństwa w podejmowaniu decyzji oraz dostępie do wymiaru sprawiedliwości w sprawach dotyczących środowiska (2) (zwaną dalej "Konwencją z Aarhus").

(2)

Unia wdrożyła obowiązki wynikające z Konwencji z Aarhus w odniesieniu do swoich instytucji i organów w głównej mierze rozporządzeniem (WE) nr 1367/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady (3).

(3)

Na podstawie art. 15 Konwencji z Aarhus powołano Komitet ds. Przestrzegania Konwencji z Aarhus (zwany dalej "Komitetem ds. Przestrzegania Konwencji"). Zadaniem Komitetu ds. Przestrzegania Konwencji jest badanie przestrzegania zobowiązań wynikających z Konwencji z Aarhus przez jej Strony.

(4)

Podczas swojej siódmej sesji w dniach 18-20 października 2021 r., spotkanie Stron Konwencji z Aarhus (zwane dalej "spotkaniem Stron Konwencji") ma przyjąć decyzję VII/8f dotyczącą wypełnienia przez Unię obowiązków wynikających z Konwencji z Aarhus (zwaną dalej "decyzja VII/8f"), w tym w szczególności ustaleń i zaleceń Komitetu ds. Przestrzegania Konwencji w sprawach ACCC/C/2008/32 i w sprawie ACCC/C/2015/128. Decyzja VII/8f obejmuje również ustalenia Komitetu ds. Przestrzegania Konwencji w sprawach ACCC/C/2013/96 i ACCC/C/2014/121 oraz ustalenia zawarte w sprawozdaniu z realizacji wniosku ACCC/M/2017/3 w odniesieniu do decyzji V/9 g (sprawa ACCC/C/2010/54).

(5)

Ustalenia w sprawach ACCC/C/2008/32, ACCC/C/2015/128, ACCC/C/2013/96 i ACCC/C/2014/121 zostaną przedstawione na spotkaniu Stron Konwencji w formie decyzji VII/8f, na mocy której uzyskają status oficjalnej wykładni Konwencji z Aarhus i staną się wiążące dla Stron Konwencji z Aarhus i organów Konwencji z Aarhus.

(6)

W dniu 17 marca 2017 r., Komitet ds. Przestrzegania Konwencji przedstawił Unii swoje ustalenia w sprawie ACCC/C/2008/32 dotyczącej dostępu do wymiaru sprawiedliwości na poziomie Unii. W pkt 123 tych ustaleń Komitet ds. Przestrzegania Konwencji stwierdził, że "Strona nie przestrzega art. 9 ust. 3 i 4 Konwencji w odniesieniu do dostępu obywateli do wymiaru sprawiedliwości, ponieważ ani rozporządzenie w sprawie Konwencji z Aarhus, ani orzecznictwo TSUE nie zapewniają wdrożenia ani przestrzegania obowiązków wynikających z tych postanowień".

(7)

Organy Konwencji z Aarhus zostały poinformowane w deklaracji, którą Unia złożyła w chwili podpisania Konwencji i ponowiła przy jej zatwierdzeniu Konwencji z Aarhus, że "w kontekście prawnym i instytucjonalnym Wspólnoty […] instytucje Wspólnoty będą stosować Konwencję w ramach istniejących i przyszłych zasad dotyczących dostępu do dokumentów i innych odpowiednich zasad prawa wspólnotowego w dziedzinie objętej Konwencją".

(8)

Administracyjna procedura odwoławcza na mocy rozporządzenia (WE) nr 1367/2006 uzupełnia ogólny unijny system kontroli sądowej, który umożliwia członkom społeczeństwa przegląd aktów administracyjnych w drodze bezpośredniej kontroli sądowej na poziomie Unii, mianowicie na mocy art. 263 akapit czwarty Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE), oraz, zgodnie z art. 267 TFUE, za pośrednictwem wniosku o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym złożonego przez sądy krajowe, które stanowią integralną część systemu Unii na mocy Traktatów. Zasadniczą rolę w tym systemie odgrywa uprawnienie sądów krajowych do zwracania się do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z wnioskiem o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym na podstawie art. 267 TFUE. Na mocy art. 267 TFUE sądy krajowe państw członkowskich stanowią integralną część systemu ochrony sądowej Unii jako sądy "powszechne" w ramach porządku prawnego Unii (4).

(9)

Uwzględniając obawy wyrażone przez Komitet ds. Przestrzegania Konwencji w sprawie ACCC/C/2008/32, w dniu 14 października 2020 r. Komisja przedstawiła wniosek dotyczący rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie zmiany rozporządzenia (WE) nr 1367/2006 (zwanej dalej "zmianą rozporządzenia (WE) nr 1367/2006"). Współprawodawcy osiągnęli porozumienie polityczne w sprawie zmiany rozporządzenia (WE) nr 1367/2006 w dniu 12 lipca 2021 r. Zmiana rozporządzenia (WE) nr 1367/2006 zapewni zgodność prawa Unii z postanowieniami Konwencji z Aarhus dotyczącymi dostępu do wymiaru sprawiedliwości w sprawach dotyczących środowiska w sposób zgodny z podstawowymi zasadami prawa Unii i jej systemem kontroli sądowej.

(10)

Komisja poinformowała Komitet ds. Przestrzegania Konwencji o szczegółach porozumienia politycznego dotyczącego zmiany rozporządzenia (WE) nr 1367/2006 i przekazała Komitetowi ds. Przestrzegania Konwencji skonsolidowaną wersję tekstu tych przepisów zmieniających. Ponadto Komisja poinformowała Komitet ds. Przestrzegania Konwencji o kolejnych etapach procedury ustawodawczej i o tym, że wejście w życie zmiany rozporządzenia (WE) nr 1367/2006 ma nastąpić najpóźniej na początku listopada 2021 r. W decyzji VII/8f należy zatem z zadowoleniem przyjąć środki, które mają być wprowadzone wraz ze zmianą rozporządzenia (WE) nr 1367/2006, i należy odnotować, że po wejściu w życie zmiany rozporządzenia (WE) nr 1367/2006 będzie ona stanowić pełną odpowiedź na ustalenia Komitetu ds. Przestrzegania Konwencji w sprawie ACCC/C/2008/32.

(11)

W dniu 17 marca 2021 r. Komitet ds. Przestrzegania Konwencji przedstawił swoje ustalenia w sprawie ACCC/C/2015/128. Komitet ds. Przestrzegania Konwencji stwierdził, że Unia naruszyła Konwencję z Aarhus z powodu niezapewnienia członkom społeczeństwa dostępu do procedur administracyjnych lub sądowych w celu zakwestionowania decyzji w sprawie środków pomocy państwa podjętych przez Komisję.

(12)

Przyjmując do wiadomości obawy i ustalenia Komitetu ds. Przestrzegania Konwencji w sprawie ACCC/C/2015/128, Komisja wydała oświadczenie w ramach kompromisu prowadzącego do porozumienia politycznego dotyczącego zmiany rozporządzenia (WE) nr 1367/2006, w którym zobowiązała się do "przeanalizowania skutków ustaleń i dokonania oceny dostępnych opcji. Komisja zakończy i opublikuje tę ocenę do końca 2022 r. W stosownych przypadkach, do końca 2023 r., Komisja przedstawi środki mające na celu rozwiązanie tej kwestii, w świetle obowiązków UE i państw członkowskich wynikających z Konwencji z Aarhus i z uwzględnieniem przepisów prawa Unii dotyczących pomocy państwa".

(13)

Unia powinna oświadczyć, że Komisja zobowiązała się do przeanalizowania skutków ustaleń Komitetu ds. Przestrzegania Konwencji, oceny dostępnych opcji w celu zakończenia i opublikowania oceny oraz przedstawienia, w stosownych przypadkach, środków mających na celu rozwiązanie kwestii podniesionej przez Komitet ds. Przestrzegania Konwencji, w terminach wskazanych w oświadczeniu i z uwzględnieniem przepisów prawa Unii dotyczących pomocy państwa. W związku z tym Unia powinna przyjąć do wiadomości ustalenia Komitetu ds. Przestrzegania Konwencji w sprawie ACCC/C/2015/128 i zaproponować na spotkaniu Stron, aby odroczyć przyjęcie stanowiska w sprawie tych ustaleń do kolejnej sesji spotkania Stron, zamiast zatwierdzać te ustalenia. W przypadku gdyby stanowisko Unii dotyczące przyjęcia do wiadomości ustaleń Komitetu ds. Przestrzegania Konwencji w sprawie ACCC/C/2015/128 nie zostało zaakceptowane przez pozostałe Strony Konwencji z Aarhus, Unia powinna zaproponować, aby decyzja w sprawie tej części decyzji VII/8f, która dotyczy sprawy ACCC/C/2015/128, została podjęta oddzielnie, i powinna odrzucić przyjęcie tej części decyzji VII/8f w celu odroczenia procesu podejmowania decyzji w sprawie tych ustaleń Komitetu ds. Przestrzegania Konwencji. Jeżeli nie będzie możliwe podjęcie odrębnej decyzji w sprawie tej części decyzji VII/8f, Unia, po wyczerpaniu wszelkich środków w tym celu i w ostateczności, powinna zająć stanowisko w celu odroczenia przyjęcia w całości decyzji VII/8f do kolejnej sesji spotkania Stron.

(14)

Ustalenia Komitetu ds. Przestrzegania Konwencji w sprawie ACCC/C/2013/96 dotyczą zgodności Unii Europejskiej w związku z przyjęciem przez Komisję wykazu projektów będących "przedmiotem wspólnego zainteresowania".

(15)

Ustalenia Komitetu ds. Przestrzegania Konwencji w sprawie ACCC/C/2014/121 dotyczą zgodności Unii w związku z ponownym rozpatrzeniem lub aktualizacją pozwoleń na mocy dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2010/75/UE (5).

(16)

Ustalenia ds. Przestrzegania Konwencji zawarte w sprawozdaniu z realizacji wniosku ACCC/M/2017/3 dotyczą działań następczych w związku z decyzją V/9 g (sprawa ACCC/C/2010/54, zatwierdzona przez spotkanie Stron w 2014 r.).

(17)

Należy określić stanowisko, jakie ma być zajęte w imieniu Unii na siódmej sesji spotkania Stron Konwencji, ponieważ decyzja VII/8f będzie dla Unii wiążąca,