(1)

W dniu 22 kwietnia 2021 r. do Komisji wpłynął wniosek o rejestrację europejskiej inicjatywy obywatelskiej „Zakaz reklamy paliw kopalnych oraz powiązanego sponsoringu” („Ban Fossil Fuel Advertising and Sponsorships”).

(2)

Cele inicjatywy określono w następujący sposób: „Wzywamy Komisję Europejską do zaproponowania aktu prawnego UE, który: zakazuje reklamy paliw kopalnych, a także transportu lotniczego, drogowego i wodnego (innego niż usługi transportowe świadczone w ogólnym interesie gospodarczym) napędzanego paliwami kopalnymi; zakazuje reklamy przedsiębiorstw prowadzących działalność na rynku paliw kopalnych, w szczególności w dziedzinie wydobycia, rafinacji, dostaw, dystrybucji lub sprzedaży paliw kopalnych; zakazuje sponsoringu przedsiębiorstwom określonym w pkt 2 powyżej, a także używania znaków towarowych lub nazw handlowych powiązanych z paliwami kopalnymi. Taki akt prawny wchodziłby w zakres kompetencji UE, ponieważ stanowiłby regulację rynku wewnętrznego mającą na celu zwiększenie ochrony konsumentów, a także wysoki poziom ochrony zdrowia publicznego i środowiska naturalnego. Przepisy te przyczyniłyby się do zwiększenia świadomości społecznej na temat produktów i technologii, które są odpowiedzialne za zmianę klimatu oraz powodują inne szkody dla środowiska i zdrowia. W związku z tym przyczyniłyby się do osiągnięcia celów przewidzianych w unijnej polityce ochrony środowiska i ochrony konsumentów poprzez harmonizację przepisów dotyczących reklam paliw kopalnych i powiązanego sponsoringu. Wchodziłoby to w zakres kompetencji dzielonych, który obejmuje m.in. rynek wewnętrzny, środowisko i ochronę konsumentów (zob. art. 4 TFUE)”.

(3)

W załączniku przedstawiono dalsze szczegóły dotyczące przedmiotu, celów i kontekstu inicjatywy. Wyjaśniono w nim w szczególności, że przedmiotowe produkty wytwarzane z paliw kopalnych obejmują ropę naftową, gaz ziemny i węgiel. Doprecyzowano w nim także zakres proponowanego/wnioskowanego zakazu, który według organizatorów powinien obejmować wszelkie bezpośrednie lub pośrednie działania promocyjne lub reklamowe, a także wszelkie bezpłatne lub promocyjne kanały dystrybucji i wszelkie relacje sponsoringowe; zakaz ten powinien mieć zastosowanie zarówno w internecie, jak i poza nim, a także obejmować reklamę i sponsoring zwłaszcza w kontekście sportu, edukacji, nauki, wydarzeń publicznych i imprez medialnych organizowanych przez podmioty trzecie. Ponadto w załączniku wyjaśniono w następujący sposób powody złożenia przedmiotowego wniosku: 1) „paliwa kopalne utrwalają kryzys klimatyczny i nie powinny być reklamowane”; 2) „paliwa kopalne doprowadziły do kryzysu w zakresie zdrowia publicznego i nie powinny być reklamowane”; 3) „przedsiębiorstwa prowadzące działalność w dziedzinie paliw kopalnych wprowadzają konsumentów w błąd, a niektóre z nich uznano za naruszające wytyczne dotyczące reklamy”; oraz 4) „sponsoring ze strony przedsiębiorstw prowadzących działalność w dziedzinie paliw kopalnych bywa wykorzystywany do celów uzyskania wpływów politycznych”.

(4)

Grupa organizatorów przedłożyła również projekt aktu prawnego zatytułowanego „Zakaz reklamy paliw kopalnych oraz powiązanego sponsoringu: dyrektywa w następstwie europejskiej inicjatywy obywatelskiej”. Zakres projektu aktu prawnego obejmuje „reklamę produktów wytwarzanych z paliw kopalnych, przedsiębiorstw prowadzących działalność w dziedzinie paliw kopalnych, a także ich promocję: a) w prasie i innych publikacjach drukowanych; b) we wszystkich rodzajach komercyjnych przekazów audiowizualnych; c) w stacjach radiowych; d) w usługach społeczeństwa informacyjnego; oraz e) poprzez sponsoring powiązany z paliwami kopalnymi, w tym bezpłatną dystrybucję produktów wytwarzanych z paliw kopalnych lub ich dystrybucję po obniżonych cenach”.

(5)

W zakresie, w jakim przedmiotowa inicjatywa ma na celu zachowanie, ochronę i poprawę jakości środowiska naturalnego, ochronę zdrowia ludzkiego oraz ostrożne i racjonalne wykorzystywanie zasobów naturalnych, Komisja jest uprawniona do przedstawienia wniosku dotyczącego aktu prawnego na podstawie art. 192 Traktatu.

(6)

W zakresie, w jakim istnieją różnice między przepisami krajowymi, które stwarzają przeszkody w handlu i naruszają podstawowe swobody, a tym samym mają bezpośredni wpływ na funkcjonowanie rynku wewnętrznego lub powodują znaczące zakłócenia konkurencji, Komisja jest uprawniona do przedstawienia wniosku dotyczącego aktu prawnego zbliżającego przepisy ustawowe, wykonawcze i administracyjne państw członkowskich, które mają na celu ustanowienie i funkcjonowanie rynku wewnętrznego na podstawie art. 114 Traktatu.

(7)

Z tego względu żadna z części inicjatywy nie wykracza w sposób oczywisty poza kompetencje Komisji w zakresie przedkładania wniosku dotyczącego aktu prawnego Unii w celu wprowadzenia w życie Traktatów.

(8)

Wniosek ten pozostaje bez uszczerbku dla oceny, czy w tym przypadku spełnione są konkretne warunki faktyczne i merytoryczne wymagane do podjęcia działań przez Komisję, w tym zgodność z zasadą proporcjonalności oraz z prawami podstawowymi.

(9)

Grupa organizatorów przedstawiła odpowiednie dowody na to, że spełnia wymogi określone w art. 5 ust. 1 i 2 rozporządzenia (UE) 2019/788, i wyznaczyła osoby pełniące funkcję osób kontaktowych zgodnie z art. 5 ust. 3 akapit pierwszy tego rozporządzenia.

(10)

Inicjatywa nie jest oczywistym nadużyciem, nie jest oczywiście niepoważna lub dokuczliwa i nie jest w sposób oczywisty sprzeczna z wartościami Unii określonymi w art. 2 Traktatu o Unii Europejskiej ani z prawami zapisanymi w Karcie praw podstawowych Unii Europejskiej.

(11)

Należy zatem zarejestrować proponowaną inicjatywę obywatelską „Zakaz reklamy paliw kopalnych oraz powiązanego sponsoringu”,