(1)

Zgodnie z art. 45 ust. 1 rozporządzenia (UE) nr 1169/2011 w dniu 18 listopada 2019 r. władze rumuńskie zgłosiły Komisji projekt zarządzenia krajowego w sprawie wymogu, zgodnie z którym podmioty gospodarcze muszą zapewnić informowanie konsumentów o świeżości ryb ("projekt zarządzenia").

(2)

Rozporządzenie (UE) nr 1169/2011 określa ogólne zasady, wymogi i zakresy odpowiedzialności dotyczące informacji na temat żywności, a w szczególności etykietowania żywności. W tym względzie w art. 9 ust. 1 rozporządzenia (UE) nr 1169/2011 wymieniono dane szczegółowe, które należy podawać na środkach spożywczych, zgodnie z art. 10-35 i z zastrzeżeniem przewidzianych w tych artykułach wyjątków.

(3)

Art. 39 ust. 1 rozporządzenia (UE) nr 1169/2011 stanowi, że poza obowiązkowymi danymi szczegółowymi, o których mowa w art. 9 ust. 1 i art. 10, państwa członkowskie mogą, zgodnie z procedurą określoną w art. 45, przyjmować środki nakładające obowiązek podawania dodatkowych danych szczegółowych w odniesieniu do szczególnych rodzajów lub kategorii środków spożywczych, uzasadnione względami ochrony zdrowia publicznego, ochrony konsumentów, zapobiegania nadużyciom lub ochrony praw własności przemysłowej i handlowej, oznaczeń pochodzenia, zarejestrowanych nazw pochodzenia oraz zapobiegania nieuczciwej konkurencji.

(4)

Ustanawiając środki krajowe wymagające informowania konsumentów o świeżości ryb, projekt zarządzenia ustanawia dodatkowe obowiązkowe dane szczegółowe w odniesieniu do szczególnych kategorii środków spożywczych w rozumieniu art. 39 ust. 1 rozporządzenia (UE) nr 1169/2011. W związku z tym należy zbadać jego zgodność z wyżej wymienionymi wymogami tego rozporządzenia oraz z postanowieniami Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej.

(5)

Art. 2 zgłoszonego projektu zarządzenia stanowi, że podmioty gospodarcze umieszczają bezpośrednio obok oznaczeń: ryby dzikie lub hodowlane, niepaczkowane, całe, świeże, jedno z następujących czterech oznaczeń: a) ryby złowione 0-2 dni temu; b) ryby złowione 2-3 dni temu; c) ryby złowione 3-4 dni temu; lub d) ryby złowione ponad 5 dni temu.

(6)

Władze rumuńskie wyjaśniają, że celem przedmiotowego projektu zarządzenia jest zagwarantowanie lepszego informowania konsumentów w Rumunii o tym, jak świeże są sprzedawane im produkty (w tym przypadku ryby) oraz zagwarantowanie, że oferowane im produkty nie stanowią zagrożenia dla ich życia ani zdrowia. Władze rumuńskie wyjaśniają, że inspekcje przeprowadzone przez krajowy organ ochrony konsumentów (ANPC) wykazały, że żywność wprowadzana do obrotu jako świeże ryby nie jest świeża, i naraża tym samym na szwank zdrowie spożywających ją konsumentów.

(7)

W odpowiedzi na wniosek o wyjaśnienia przesłany przez Komisję w piśmie z dnia 25 czerwca 2020 r. władze rumuńskie wyjaśniły zakres zastosowania projektu zarządzenia, podały, jakie informacje będzie należało podawać do wiadomości konsumentów oraz powtórzyły uzasadnienie przyjęcia zarządzenia.

(8)

Art. 1 ust. 4 rozporządzenia (UE) nr 1169/2011 stanowi, że rozporządzenie stosuje się bez uszczerbku dla wymogów dotyczących etykietowania przewidzianych w szczegółowych przepisach Unii mających zastosowanie do określonych środków spożywczych.

(9)

Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1379/2013 (2) z dnia 11 grudnia 2013 r. w sprawie wspólnej organizacji rynków produktów rybołówstwa i akwakultury ustanawia unijne normy handlowe w odniesieniu do ryb, w tym przepisy szczegółowe dotyczące informowania konsumentów. Zawiera ono m.in. przepisy dotyczące obowiązkowych i dobrowolnych informacji dla konsumentów, które należy podawać w odniesieniu do produktów rybołówstwa i akwakultury wprowadzanych do obrotu w Unii, niezależnie od ich pochodzenia lub metody wprowadzania do obrotu.

(10)

W art. 35 ust. 1 lit. a)-e) rozporządzenia (UE) nr 1379/2013 ustanowiono pięć specyficznych obowiązkowych oznaczeń mających zastosowanie do produktów rybołówstwa i akwakultury. Zgodnie z art. 39 ust. 1 lit. a) rozporządzenia (UE) nr 1379/2013 data połowu produktów rybołówstwa lub data pozyskania produktów akwakultury stanowią informacje, które można podawać dobrowolnie, o ile są one jasne i jednoznaczne.

(11)

Informacje wymagane w projekcie zarządzenia, choć wyrażone inaczej, są równoznaczne z podaniem daty połowu lub daty pozyskania. Wzmianki wymienione w art. 2 projektu zarządzenia umożliwiają konsumentowi wyliczenie daty połowu lub daty pozyskania. Służą one również temu samemu celowi co wskazanie daty połowu lub pozyskania, a mianowicie informowaniu konsumentów o świeżości ryb.

(12)

Ponieważ przekazywanie informacji na temat daty połowu lub daty pozyskania jest zharmonizowane na poziomie UE jako dobrowolne, państwa członkowskie nie mogą wymagać, aby obowiązkowo podawano jakiekolwiek dodatkowe informacje na temat daty połowu lub daty pozyskania. Takie przepisy krajowe byłyby sprzeczne z przepisami prawa Unii.

(13)

Rozporządzenie (UE) nr 1379/2013 służy ochronie zdrowia i udzielaniu informacji konsumentom, a te właśnie cele zdaniem władz rumuńskich uzasadniają przyjęcie projektu środka krajowego. Wyrażono to w motywach 20 i 21 oraz art. 7 ust. 1 lit. c) i art. 35 ust. 1 lit. e) tego rozporządzenia.

(14)

Przepisy UE dają właściwym organom krajowym narzędzia ochrony zdrowia i bezpieczeństwa ludzi oraz gwarantowania, by konsumentów nie wprowadzano w błąd co do właściwości produktów rybołówstwa wprowadzanych do obrotu na ich terytorium.

(15)

Zgodnie z art. 14 ust. 1 rozporządzenia (WE) nr 178/2002 Parlamentu Europejskiego i Rady (3) środek spożywczy nie może być wprowadzany na rynek, jeżeli jest niebezpieczny.

(16)

Art. 17 ust. 2 rozporządzenia (WE) nr 178/2002 nakłada na właściwe organy w państwach członkowskich ogólny obowiązek monitorowania i kontroli kompleksowego i skutecznego egzekwowania wymogów z zakresu prawa żywnościowego na wszystkich etapach łańcucha żywnościowego.

(17)

Art. 17 ust. 1 rozporządzenia (WE) nr 178/2002 nakłada na podmioty prowadzące przedsiębiorstwa spożywcze obowiązek aktywnego uczestnictwa we wdrażaniu wymogów prawa poprzez dopilnowywanie przestrzegania ich. Podmioty prowadzące przedsiębiorstwa spożywcze ponoszą w pierwszym rzędzie odpowiedzialność prawną za zapewnienie zgodności z prawem żywnościowym, a w szczególności za bezpieczeństwo żywności.

(18)

Art. 7 ust. 1 lit. a) rozporządzenia (UE) nr 1169/2011 zawiera wymóg, aby informacje na temat żywności nie wprowadzały w błąd co do właściwości żywności, a w szczególności co do jej charakteru, tożsamości, właściwości, składu, ilości, trwałości, kraju lub miejsca pochodzenia, metod wytwarzania lub produkcji.

(19)

Jako że przepisy UE dają właściwym organom krajowym narzędzia ochrony zdrowia i bezpieczeństwa ludzi oraz gwarantowania, by konsumentów nie wprowadzano w błąd co do właściwości produktów rybołówstwa wprowadzanych do obrotu na ich terytorium, elementy te nie mogą stanowić uzasadnienia środków krajowych.

(20)

W świetle powyższych elementów przepisy projektu zarządzenia dotyczące wymogu zapewniania przez podmioty gospodarcze informowania konsumentów o świeżości ryb byłyby sprzeczne z art. 39 ust. 1 lit. a) rozporządzenia (UE) nr 1379/2013.

(21)

W świetle tych uwag w dniu 22 września 2020 r. Komisja wydała negatywną opinię na temat projektu zarządzenia zgodnie z art. 45 ust. 3 rozporządzenia (UE) nr 1169/2011. Komisja powiadomiła władze rumuńskie o negatywnej opinii w dniu 23 września 2020 r.

(22)

W związku z tym należy zwrócić się do władz rumuńskich o nieprzyjmowanie zgłoszonego zarządzenia.

(23)

Środki przewidziane w niniejszej decyzji są zgodne z opinią Stałego Komitetu ds. Roślin, Zwierząt, Żywności i Pasz,