(1)

Otwarta i uczciwa konkurencja na wewnętrznych rynkach energii elektrycznej i gazu oraz zapewnienie równych warunków działania dla uczestników rynku wymaga integralności i przejrzystości hurtowych rynków energii. W rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1227/2011 (2) ustanowiono kompleksowe ramy umożliwiające realizację tego celu.

(2)

W rozporządzeniu (UE) nr 1227/2011 zobowiązano Agencję Unii Europejskiej ds. Współpracy Organów Regulacji Energetyki, zwaną dalej "Agencją", do monitorowania hurtowych rynków energii w celu zapewnienia, w ścisłej współpracy z krajowymi organami regulacyjnymi i innymi organami krajowymi, skutecznego nadzoru nad tymi rynkami. W art. 32 ust. 1 lit. b) rozporządzenia (UE) 2019/942 wprowadzono opłaty w celu poprawy finansowania Agencji i pokrycia kosztów związanych z tą funkcją monitorowania i nadzoru. Dostępne dla Agencji zwiększone finansowanie powinno jej również umożliwić poprawę jakości świadczonych przez nią usług na rzecz podmiotów zgłaszających dane oraz, w stosownych przypadkach, ogólnie na rzecz uczestników rynku.

(3)

W art. 32 rozporządzenia (UE) 2019/942 prawodawca określa zakres i podstawowe zasady systemu opłat oraz powierzył Komisji ustalanie wysokości opłat i sposobu ich uiszczania.

(4)

Zgodnie z art. 32 ust. 2 rozporządzenia (UE) 2019/942 przeprowadzono konsultacje społeczne oraz skonsultowano się z Radą Administracyjną i Radą Organów Regulacyjnych Agencji. Konsultacje społeczne uzupełniono warsztatami z udziałem zainteresowanych stron, na które zaproszono wszystkich obecnych potencjalnych adresatów systemu opłat, a także stowarzyszenia reprezentujące tych adresatów lub innych uczestników rynku.

(5)

Rozporządzenie delegowane Komisji (UE) 2019/715 (3) ustanawia ramowe rozporządzenie finansowe dla organów utworzonych przez Unię na podstawie Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej oraz Traktatu ustanawiającego Europejską Wspólnotę Energii Atomowej, które posiadają osobowość prawną i otrzymują wkład finansowy obciążający budżet Unii. Agencja należy do takich organów i zgodnie z wymogami rozporządzenia delegowanego (UE) 2019/715 przyjęła własne przepisy finansowe - regulamin finansowy Agencji (4) - które nie odbiegają od przepisów wynikających z rozporządzenia delegowanego (UE) 2019/715.

(6)

Dokument programowy Agencji, sporządzony zgodnie z art. 20 rozporządzenia (UE) 2019/942 i art. 32 regulaminu finansowego Agencji, uwzględnia programowanie roczne i wieloletnie i w tym kontekście szczegółowo określa zadania Agencji oraz zasoby przeznaczone na realizację tych zadań. Dokument programowy jest zatem odpowiednim narzędziem do identyfikacji tych kosztów, które kwalifikują się do pokrycia z opłat zgodnie z art. 32 ust. 1 lit. b) rozporządzenia (UE) 2019/942.

(7)

Koszty kwalifikowalne powinny obejmować koszty poniesione przez Agencję w związku z gromadzeniem danych zgodnie z rozporządzeniem wykonawczym Komisji (UE) nr 1348/2014 (5), a także w związku z wszelkimi innymi zadaniami lub działaniami wynikającymi z rozporządzenia (UE) nr 1227/2011 i obejmującymi obsługę, przetwarzanie i analizę zgromadzonych danych w celu zapewnienia integralności i przejrzystości hurtowych rynków energii. Zgodnie z art. 20 rozporządzenia (UE) 2019/942 Komisja wydaje opinię na temat projektu dokumentu programowego Agencji, w tym propozycji Agencji odnośnie do kosztów, które należy uznać za kwalifikujące się do finansowania z opłat.

(8)

Zgodnie z art. 31 rozporządzenia (UE) 2019/942 Agencja powinna być finansowana głównie z budżetu ogólnego Unii. W związku z tym dochód z opłat nie powinien przekraczać wkładu na rzecz Agencji z budżetu Unii.

(9)

W celu zapewnienia przejrzystości w kwestii wykorzystania opłat wyłącznie na pokrycie kosztów kwalifikowalnych oraz finansowania Agencji głównie z budżetu ogólnego Unii skonsolidowane roczne sprawozdanie z działalności, sporządzone zgodnie z art. 48 regulaminu finansowego Agencji, powinno zawierać informacje na temat różnych źródeł uzyskanych przychodów i ich wykorzystania.

(10)

Uczestnicy rynku mają być rejestrowani w organach regulacyjnych państw członkowskich zgodnie z art. 9 rozporządzenia (UE) nr 1227/2011. Strony przekazujące informacje, zwane również zarejestrowanymi mechanizmami sprawozdawczymi, to uczestnicy rynku lub podmioty przekazujące informacje w ich imieniu, które spełniają wymogi techniczne i organizacyjne w celu zapewnienia sprawnej, skutecznej i bezpiecznej wymiany informacji i przetwarzania informacji na potrzeby obsługi informacji zgodnie z art. 8 rozporządzenia (UE) nr 1227/2011 i rozporządzeniem wykonawczym (UE) nr 1348/2014. Zarejestrowane mechanizmy sprawozdawcze mają być rejestrowane bezpośrednio w Agencji, dlatego też to właśnie one powinny uiszczać opłaty.

(11)

Faktury przesyłane zarejestrowanym mechanizmom sprawozdawczym powinny zawierać informacje na temat sposobu obliczania opłaty, aby dla zarejestrowanego mechanizmu sprawozdawczego było wyraźnie widoczne, w jakim stopniu poszczególni uczestnicy rynku, w imieniu których przekazuje dane, przyczyniają się do zafakturowanej opłaty. Aby uniknąć nadmiernego obciążenia finansowego zarejestrowanych mechanizmów sprawozdawczych, należy przewidzieć możliwość uiszczania, w porozumieniu z Agencją, płatności dużych faktur w ratach. Podjęcie decyzji, w jakim zakresie operatorzy systemów przesyłowych energii elektrycznej lub gazu, którzy są zarejestrowanymi mechanizmami sprawozdawczymi, mogą odzyskać koszty poniesione w związku z koniecznością uiszczania opłat należnych Agencji od użytkowników sieci za pośrednictwem taryf sieciowych, wchodzi w zakres obowiązków i uprawnień organów regulacyjnych państw członkowskich zgodnie z art. 59 ust. 1 dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/944 (6) oraz art. 41 ust. 1 dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/73/WE (7).

(12)

Zgodnie z art. 32 ust. 2 rozporządzenia (UE) 2019/942 opłaty powinny być proporcjonalne do kosztów odpowiednich usług świadczonych w sposób gospodarny i wystarczające do pokrycia tych kosztów oraz powinny być ustalone na takim poziomie, aby zapewnić ich niedyskryminacyjny charakter i uniknąć nakładania nadmiernego obciążenia finansowego lub administracyjnego dla uczestników rynku lub podmioty zgłaszające dane w ich imieniu.

(13)

Głównymi czynnikami kosztotwórczymi odpowiednich usług, a tym samym kwalifikowalnych kosztów Agencji, są: liczba zarejestrowanych mechanizmów sprawozdawczych, liczba uczestników rynku, w imieniu których zgłaszają oni informacje, oraz ilość i cechy danych, które zgłaszają. Aby odzwierciedlić te czynniki kosztowe, opłata, którą każdy zarejestrowany mechanizm sprawozdawczy musi uiścić, powinna być połączeniem kwoty ryczałtowej (składnika ryczałtowego opłaty z tytułu wpisu) oraz kwoty zmiennej (składnika opłaty opartego na zapisach transakcji), w zależności od liczby uczestników rynku, w imieniu których zarejestrowany mechanizm sprawozdawczy przekazuje dane, a także od ilości i cech zgłaszanych danych.

(14)

Kwota ryczałtowa powinna odzwierciedlać ponoszone przez Agencję koszty rozpatrywania wniosków o rejestrację jako zarejestrowanych mechanizmów sprawozdawczych, a także koszty zapewnienia ciągłej zgodności już zarejestrowanych mechanizmów sprawozdawczych z wymogami określonymi w art. 11 rozporządzenia wykonawczego (UE) nr 1348/2014. Ponieważ koszty te są ponoszone przez Agencję niezależnie od tego, czy zarejestrowane mechanizmy sprawozdawcze zgłaszają zapisy transakcji czy też podstawowe dane, kwota ryczałtowa powinna być uiszczana przez wszystkie zarejestrowane mechanizmy sprawozdawcze.

(15)

Aby uniknąć nakładania nieuzasadnionych obciążeń finansowych na zarejestrowane mechanizmy sprawozdawcze, kwota zmienna, o której mowa w art. 6, powinna odzwierciedlać liczbę zgłoszonych zapisów transakcji, która jest powiązana z wolumenem obrotów, a tym samym z potencjalnymi przychodami zarejestrowanego mechanizmu sprawozdawczego. Składnik zmienny powinien uwzględniać fakt, że wiele zarejestrowanych mechanizmów sprawozdawczych przekazuje dane dotyczące wielu uczestników rynku, którzy często działają na kilku zorganizowanych platformach obrotu i korzystają z różnych kanałów obrotu.

(16)

Przepisy art. 4 ust. 1 lit. b) i c) rozporządzenia wykonawczego (UE) nr 1348/2014 wyłączają drobnych producentów energii elektrycznej i gazu, którzy często są producentami energii ze źródeł odnawialnych, z ciągłego obowiązku sprawozdawczego wynikającego z rozporządzenia (UE) nr 1227/2011. Wprowadzenie opłat nie powinno zatem powodować obciążenia finansowego dla takich producentów.

(17)

Podstawowe dane, takie jak informacje dotyczące zdolności i wykorzystania instalacji na potrzeby produkcji, magazynowania, zużycia lub przesyłu energii elektrycznej i gazu ziemnego lub dotyczące zdolności i wykorzystania instalacji LNG, są gromadzone przez Agencję jedynie w celu uzupełnienia zgromadzonych zapisów transakcji, takich jak zlecenia, transakcje, kontrakty niestandardowe lub kontrakty przesyłowe. W związku z tym podstawowe dane nie powinny być uwzględniane przy obliczaniu składnika zmiennego opłaty. Chociaż status zarejestrowanego mechanizmu sprawozdawczego sam w sobie jest istotnym czynnikiem kosztotwórczym dla Agencji, zarejestrowane mechanizmy sprawozdawcze przekazujące podstawowe dane powinny jednak pokrywać składnik ryczałtowy opłaty.

(18)

Aby skutecznie wykrywać nadużycia na rynku, Agencja gromadzi nie tylko dane dotyczące transakcji i innych kontraktów, ale również znaczną ilość danych dotyczących zleceń transakcji złożonych na zorganizowanych platformach obrotu, takich jak giełdy energii. W związku z tym systemem opłat należy także objąć zlecenia transakcji, aby zapewnić proporcjonalność kosztów. Z tych samych powodów informacje dotyczące cyklu życia powinny być również objęte systemem opłat.

(19)

System opłat nie powinien dyskryminować handlu na zorganizowanych platformach obrotu. Obrót produktami energetycznymi sprzedawanymi w obrocie hurtowym w odniesieniu do dostaw energii elektrycznej lub gazu ziemnego na zorganizowanych platformach obrotu charakteryzuje się wyższym poziomem standaryzacji niż obrót takimi produktami poza zorganizowanymi platformami obrotu. Co więcej, zgłaszane zapisy transakcji pochodzące ze zorganizowanych platform obrotu obejmują zlecenia transakcji. Nowe narzędzia na rynku w zakresie obrotu kontraktami na dostawy energii elektrycznej lub gazu ziemnego, takie jak handel algorytmiczny i transakcje wysokich częstotliwości, zyskują na znaczeniu, co skutkuje coraz większą liczbą zleceń transakcji zgłaszanych przez zorganizowane platformy obrotu dla każdej standardowej umowy na dostawy w porównaniu z umowami na dostawy zawartymi poza zorganizowanymi platformami obrotu. W związku z tym przy obliczaniu składnika zmiennego opłaty zapisy transakcji dotyczące produktów energetycznych sprzedawanych w obrocie hurtowym w odniesieniu do dostaw energii elektrycznej lub gazu ziemnego pochodzących ze zorganizowanych platform obrotu powinny być ważone inaczej niż zapisy transakcji wykonywanych poza zorganizowanymi platformami obrotu.

(20)

Produkty energetyczne sprzedawane w obrocie hurtowym w odniesieniu do przesyłu energii elektrycznej lub gazu ziemnego charakteryzują się podobnym poziomem standaryzacji kontraktów, niezależnie od tego, czy są przedmiotem obrotu na zorganizowanych platformach obrotu, czy też poza tymi platformami, a konkurencja między handlem na zorganizowanych platformach obrotu a handlem poza zorganizowanymi platformami obrotu jest ograniczona. W przypadku takich produktów system opłat nie powinien zatem wprowadzać rozróżnienia między zapisami transakcji pochodzącymi ze zorganizowanych platform obrotu a zapisami transakcji wykonywanych poza zorganizowanymi platformami obrotu.

(21)

Ponieważ opłaty są w całości określone w niniejszej decyzji, która stanowi podstawę ustalenia przez Agencję należności, zgodnie z art. 71 regulaminu finansowego Agencji faktury powinny mieć formę not debetowych.

(22)

Zgodnie z art. 71 regulaminu finansowego Agencji Agencja świadczy usługi dopiero po uiszczeniu należnej opłaty w całości. Ponieważ opłaty oblicza się na podstawie kwoty zapisów transakcji zgłoszonych w poprzednim roku, dopiero na początku każdego roku można ustalić należności i wysłać faktury. Zarejestrowane mechanizmy sprawozdawcze powinny niemniej jednak mieć możliwość ciągłego przekazywania danych Agencji, a zatem również przed dokonaniem przez nie zapłaty faktury za dany rok. Jeżeli jednak zarejestrowany mechanizm sprawozdawczy zalega z płatnością faktury, Agencja powinna mieć możliwość zablokowania zdolności podmiotu w zakresie zgłaszania danych, mimo że został on zarejestrowany zgodnie z art. 11 rozporządzenia wykonawczego (UE) nr 1348/2014.

(23)

Rok 2021 powinien być pierwszym rokiem, w którym zarejestrowane mechanizmy sprawozdawcze muszą uiszczać opłaty w celu pokrycia kosztów kwalifikowalnych określonych w dokumencie programowym, który ma zostać przyjęty przez Radę Administracyjną Agencji do dnia 31 grudnia 2020 r. zgodnie z art. 20 rozporządzenia (UE) 2019/942.

(24)

Na początku działania systemu opłat zarejestrowane mechanizmy sprawozdawcze powinny mieć możliwość rozważenia, czy chcą utrzymać swoją rejestrację w Agencji. W związku z tym powinny mieć one możliwość - nawet po otrzymaniu faktury z tytułu opłaty rocznej - uniknięcia konieczności uiszczania opłaty, informując Agencję, że chcą zrezygnować ze statusu zarejestrowanego mechanizmu sprawozdawczego. W takim przypadku powinny one mieć czas na wdrożenie alternatywnych rozwiązań w celu wypełnienia swoich obowiązków wynikających z rozporządzenia (UE) nr 1227/2011, na przykład poprzez korzystanie z usług innego zarejestrowanego mechanizmu sprawozdawczego. W latach następujących po upływie pierwszego roku zarejestrowane mechanizmy sprawozdawcze powinny mieć możliwość podjęcia przed końcem każdego roku decyzji, czy chcą utrzymać ten status, czy też z niego zrezygnować, w którym to przypadku nie będą uprawnione do żadnego zwrotu uiszczonych opłat ani do zwolnienia z należnych opłat.

(25)

Art. 32 ust. 2 rozporządzenia (UE) 2019/942 nakłada na Komisję obowiązek regularnego analizowania wysokości opłat. Należy tego dokonać wraz z ocenami wyników działalności Agencji zgodnie z art. 45 rozporządzenia (UE) 2019/942. Taki wymóg nie stoi na przeszkodzie temu, by Komisja zmieniła system opłat niezależnie od tych ocen.

(26)

Niniejsza decyzja powinna wejść w życie trzeciego dnia po jej opublikowaniu, ponieważ dokument programowy Agencji na lata 2021-2023, o którym mowa w art. 3 ust. 1 i 2, ma zostać przyjęty w grudniu 2020 r. Ponieważ rok 2021 powinien być pierwszym rokiem, w którym zarejestrowane mechanizmy sprawozdawcze muszą uiszczać opłaty, niniejsza decyzja Komisji, z wyjątkiem jej art. 3 ust. 1 i 2, nie powinna być stosowana od dnia jej wejścia w życie, lecz od dnia 1 stycznia 2021 r.,

1)

"zarejestrowany mechanizm sprawozdawczy" oznacza podmiot zarejestrowany przez Agencję zgodnie z art. 11 rozporządzenia wykonawczego (UE) nr 1348/2014 do celów zgłaszania zapisów transakcji lub podstawowych danych;

2)

"zapis transakcji" oznacza indywidualny zbiór danych zawierający szczegółowe informacje na temat transakcji, zlecenia transakcji lub kontraktu, lub zawierający informacje na temat cyklu życia, dotyczące na przykład modyfikacji, przedterminowego rozwiązania lub korekty transakcji, zlecenia transakcji lub kontraktu, zgłaszane Agencji zgodnie z art. 3 rozporządzenia wykonawczego (UE) nr 1348/2014;

3)

"uczestnik rynku" oznacza podmiot zarejestrowany w organie regulacyjnym państwa członkowskiego zgodnie z art. 9 rozporządzenia (UE) nr 1227/2011.

a)

nie może przekraczać kosztów kwalifikowalnych zgodnie z ust. 1;

b)

musi być niższa od wkładu Unii na rzecz Agencji wynikającego z budżetu Unii na dany rok.

a)

składnika ryczałtowego opłaty z tytułu wpisu w wysokości 9 000 EUR;

b)

składnika opłaty opartego na zapisach transakcji obliczonego zgodnie z art. 6, chyba że zarejestrowany mechanizm sprawozdawczy przekazuje wyłącznie podstawowe dane;

c)

w stosownych przypadkach, dodatniej lub ujemnej kwoty korekty w celu zbilansowania różnic między składnikiem opłaty opartym na zapisach transakcji uiszczonym w poprzednim roku a składnikiem opłaty opartym na zapisach transakcji, który zostałby uiszczony zgodnie z faktyczną sprawozdawczością w danym roku.

a)

Agencja identyfikuje klastry danych w ramach odpowiedniego zarejestrowanego mechanizmu sprawozdawczego. Jeden klaster danych zawiera jeden z następujących elementów:

b)

w odniesieniu do każdego klastra danych, o którym mowa w lit. a), Agencja identyfikuje podskładnik opłaty zgodnie z ust. 2 lub ust. 3;

c)

składnik opłaty oparty na zapisach transakcji jest sumą podskładników określonych zgodnie z lit. b).

a)

najwcześniejszym terminem płatności faktur wyznaczonym przez Agencję zgodnie z art. 4 ust. 2 jest dzień 31 marca 2021 r.;

b)

zarejestrowane mechanizmy sprawozdawcze, które powiadomią Agencję najpóźniej do dnia 31 marca 2021 r., że nie chcą już być rejestrowane przez Agencję, nie są zobowiązane do uiszczenia opłaty. Mogą one nadal przekazywać dane do dnia 30 czerwca 2021 r.;

c)

zarejestrowane mechanizmy sprawozdawcze, które nie uiszczą opłaty, mogą zostać wyłączone ze zgłaszania danych Agencji zgodnie z art. 7 ust. 3 najwcześniej od dnia 1 lipca 2021 r.;

d)

art. 5 ust. 1 lit. c) nie ma zastosowania do opłat nałożonych w 2021 r.