KOMISJA EUROPEJSKA,

uwzględniając Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej,

uwzględniając rozporządzenie (WE) nr 549/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 10 marca 2004 r. ustanawiające ramy tworzenia Jednolitej Europejskiej Przestrzeni Powietrznej (rozporządzenie ramowe) (¹), w szczególności jego art. 11 ust. 6,

uwzględniając rozporządzenie (WE) nr 550/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 10 marca 2004 r. w sprawie zapewniania służb żeglugi powietrznej w Jednolitej Europejskiej Przestrzeni Powietrznej (rozporządzenie w sprawie zapewniania służb) (²), w szczególności jego art. 15 ust. 4,

a także mając na uwadze, co następuje:

(1) W rozporządzeniu wykonawczym Komisji (UE) 2019/317 (³) ustanowiono szczegółowe zasady i procedury wdrażania systemu skuteczności działania i opłat, w tym skuteczności działania służb żeglugi powietrznej i funkcji sieciowych, a także określania i nakładania opłat za korzystanie ze służb żeglugi powietrznej na użytkowników przestrzeni powietrznej oraz ich egzekwowania od tych użytkowników.

(2) Pandemia COVID-19 doprowadziła do gwałtownego spadku natężenia ruchu lotniczego w wyniku znacznego spadku popytu i bezpośrednich środków zastosowanych przez państwa członkowskie oraz państwa trzecie w celu powstrzymania rozprzestrzeniania się ognisk pandemicznych. Nadzwyczajne okoliczności spowodowane pandemią COVID-19 mają znaczny wpływ na obecne procesy i środki związane z wdrażaniem systemu skuteczności działania i opłat w trzecim okresie odniesienia (2020–2024) („OO3”), w tym ustanawianie docelowych parametrów skuteczności działania i stawek jednostkowych, a także stosowanie systemów zachęt i mechanizmów podziału ryzyka. Doprowadziło to do wyjątkowej sytuacji, której należy zaradzić za pomocą szczególnych środków tymczasowych.

(3) Do dnia 1 października 2019 r. państwa członkowskie przedstawiły Komisji swoje projekty planów skuteczności działania na OO3, a następnie – do dnia 21 listopada 2019 r. – zaktualizowane plany skuteczności działania. Zgodnie z art. 11 ust. 3 rozporządzenia (WE) nr 549/2004 Komisja przeprowadziła analizę spójności tych projektów planów skuteczności działania z ogólnounijnymi docelowymi parametrami skuteczności działania określonymi w decyzji wykonawczej Komisji (UE) 2019/903 (⁴). Zarówno projekty planów skuteczności działania, jak i ogólnounijne docelowe parametry skuteczności działania sporządzono jednak przed wybuchem pandemii COVID-19, a zatem nie uwzględniają one wynikających z tego znacząco zmienionych okoliczności dla transportu lotniczego.

(4) Z uwagi na znaczący i bezprecedensowy wpływ pandemii COVID-19 na sektor lotnictwa, a w szczególności na zapewnianie służb żeglugi powietrznej, do celów OO3 należy wprowadzić określone przepisy stanowiące odstępstwo od przepisów rozporządzenia wykonawczego (UE) 2019/317. Rozporządzenie wykonawcze (UE) 2019/317 powinno mieć zastosowanie do tego okresu odniesienia, chyba że niniejsze rozporządzenie wyraźnie stanowi inaczej. Podobnie niniejsze rozporządzenie nie powinno mieć wpływu na korekty stawek jednostkowych pochodzące z drugiego okresu odniesienia, których podstawą jest rozporządzenie wykonawcze Komisji (UE) nr 391/2013 (⁵).

(5) Biorąc pod uwagę niepewność co do zmian w ruchu w następstwie wybuchu pandemii COVID-19, jak dotąd nie są dostępne wystarczająco solidne prognozy ruchu na okres do 2024 r. Konieczne jest zatem ustanowienie przepisów szczególnych dotyczących ustalania skorygowanych ogólnounijnych docelowych parametrów skuteczności działania na OO3, aby zapewnić dalszą realizację tego okresu odniesienia. Otrzymano zapewnienia co do opublikowania na początku listopada 2020 r. zaktualizowanej prognozy ruchu STATFOR na OO3. Ta prognoza ruchu stanowić będzie podstawę do zainicjowania przeglądu ogólnounijnych docelowych parametrów skuteczności działania na OO3. Biorąc pod uwagę ograniczenia w czasie, proces ustalania tych skorygowanych docelowych parametrów w drodze wyjątku nie powinien podlegać wszystkim procedurom i terminom określonym w art. 9 ust. 1 i 2 rozporządzenia wykonawczego (UE) 2019/317. Aby umożliwić Komisji ustalenie skorygowanych docelowych parametrów, do dnia 15 grudnia 2020 r. krajowe organy nadzoru powinny udostępnić Komisji dane dotyczące kosztów pierwotnych i informacje o prognozach ruchu dla odpowiednich lat kalendarzowych jako wkład w ustalanie skorygowanych ogólnounijnych docelowych parametrów skuteczności działania na OO3. Komisja powinna przyjąć skorygowane ogólnounijne docelowe parametry skuteczności działania na OO3 nie później niż dnia 1 maja 2021 r.

(6) Po ustaleniu przez Komisję skorygowanych ogólnounijnych docelowych parametrów skuteczności działania na OO3 państwa członkowskie powinny sporządzić plany skuteczności działania zawierające skorygowane docelowe parametry skuteczności działania na OO3. Proces ustalania docelowych parametrów skuteczności działania na szczeblu krajowym lub na szczeblu funkcjonalnego bloku przestrzeni powietrznej należy zakończyć dopiero po przyjęciu skorygowanych ogólnounijnych docelowych parametrów skuteczności działania. Należy odpowiednio ustalić nowy termin składania projektów planów skuteczności działania.

(7) Ponieważ okoliczności spowodowane pandemią COVID-19 doprowadziły do nieuniknionego opóźnienia procedur związanych z opracowywaniem, oceną i przyjmowaniem planów skuteczności działania, uwzględniając kryteria określone w art. 11 rozporządzenia (WE) nr 549/2004, docelowe parametry skuteczności działania w zakresie efektywności kosztowej zawarte w ostatecznej wersji planów skuteczności działania powinny obowiązywać z mocą wsteczną od początku okresu odniesienia – zgodnie z art. 17 ust. 2 rozporządzenia wykonawczego (UE) 2019/317. Powinny jednak wywoływać skutki wyłącznie poprzez korekty stawek jednostkowych w kolejnych latach kalendarzowych.

(8) We wrześniu 2019 r. menedżer sieci przedstawił Komisji projekt planu skuteczności działania sieci na OO3 zgodnie z art. 19 rozporządzenia wykonawczego (UE) 2019/317. Komisja oceniła plan skuteczności działania sieci zgodnie z art. 19 ust. 2 tego rozporządzenia. Z uwagi na istotną zmianę okoliczności spowodowaną wpływem pandemii COVID-19, która nastąpiła po złożeniu projektu planu skuteczności działania sieci, menedżer sieci powinien sporządzić i przedłożyć Komisji do oceny nowy projekt planu skuteczności działania sieci. Należy odpowiednio ustalić termin złożenia tego planu.

(9) Oczekuje się, że skorygowane ustalone koszty na połączone lata kalendarzowe 2020 i 2021 odzwierciedlają dodatkową niepewność i należycie uwzględniają niższe natężenie ruchu spowodowane okolicznościami pandemii COVID-19.

(10) Aby złagodzić poważny wpływ pandemii COVID-19 na użytkowników przestrzeni powietrznej w OO3, konieczne jest zastosowanie przepisów szczególnych do celów lat kalendarzowych 2020 i 2021 w odniesieniu do korekty docelowych parametrów skuteczności działania w kluczowym obszarze skuteczności działania dotyczącym efektywności kosztowej na szczeblu ogólnounijnym i lokalnym, wdrażania systemów zachęt i mechanizmów podziału ryzyka, a także korekt stawek jednostkowych z tych dwóch lat kalendarzowych.

(11) W celu zapewnienia właściwego stosowania systemu skuteczności działania i opłat w OO3 oraz biorąc pod uwagę perspektywiczny charakter ustalania docelowych parametrów skuteczności działania, korekta docelowych parametrów skuteczności działania w zakresie efektywności kosztowej na szczeblu ogólnounijnym i lokalnym powinna obejmować ustalone koszty z lat kalendarzowych 2020 i 2021 jako jednego okresu. Przy ustalaniu tych zmienionych docelowych parametrów efektywności kosztowej na poziomie ogólnounijnym i lokalnym należy odpowiednio uwzględnić rzeczywiste koszty poniesione przez instytucje zapewniające służby żeglugi powietrznej i państwa członkowskie.

(12) Należy dostosować przepisy regulujące skutki późnego przyjęcia planów skuteczności działania określone w rozporządzeniu wykonawczym (UE) 2019/317 w taki sposób, aby złagodzić poważny wpływ finansowy, jaki w przeciwnym razie mechanizmy te wywarłyby na użytkowników przestrzeni powietrznej, a także aby uniknąć nadmiernej zmienności stawek jednostkowych w OO3. W tym celu odpowiednie korekty stawek jednostkowych powinny w drodze wyjątku obejmować okres pięciu lat kalendarzowych. Krajowym organom nadzoru należy umożliwić przedłużenie terminu do siedmiu lat kalendarzowych w sytuacjach, gdy jest to konieczne w celu uniknięcia nieproporcjonalnego wpływu przeniesień na stawki jednostkowe naliczane użytkownikom przestrzeni powietrznej.

(13) Państwa członkowskie mogą wdrożyć dodatkowe środki w celu zrównoważenia wpływu pandemii COVID-19 na poziom opłat za korzystanie ze służb żeglugi powietrznej w OO3 poprzez zastosowanie art. 29 ust. 6 rozporządzenia wykonawczego (UE) 2019/317.

(14) Aby ułatwić krajowym organom nadzoru i Komisji wywiązywanie się ze spoczywających na nich obowiązków w zakresie monitorowania, instytucje zapewniające służby żeglugi powietrznej powinny być zobowiązane do złożenia tym organom do dnia 15 grudnia 2020 r. sprawozdania dotyczącego środków wdrożonych w celu zaradzenia finansowym i operacyjnym skutkom pandemii COVID-19 dla ich działalności.

(15) Należy niezwłocznie zastosować przepisy wyjątkowe w celu umożliwienia Komisji i państwom członkowskim szybkiego wdrożenia odpowiednich środków w odniesieniu do procesu ustalania docelowych parametrów skuteczności działania dla OO3 oraz złagodzenia skutków finansowych kryzysu związanego z COVID-19 dla użytkowników przestrzeni powietrznej. Niniejsze rozporządzenie powinno wejść w życie w trybie pilnym następnego dnia po jego opublikowaniu w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej.

(16) Komitet ds. Jednolitej Przestrzeni Powietrznej nie wydał opinii. Uznano, że niezbędny jest akt wykonawczy, i przewodniczący przedłożył komitetowi odwoławczemu projekt aktu wykonawczego do dalszego rozpatrzenia. Środki przewidziane w niniejszym rozporządzeniu są zgodne z opinią komitetu odwoławczego,

PRZYJMUJE NINIEJSZE ROZPORZĄDZENIE:

Artykuł 1

Przedmiot i zakres stosowania

W niniejszym rozporządzeniu ustanawia się nadzwyczajne środki, które należy stosować w trzecim okresie odniesienia („OO3”) systemu skuteczności działania i opłat w jednolitej europejskiej przestrzeni powietrznej, o którym mowa w art. 7 ust. 1 rozporządzenia wykonawczego (UE) 2019/317. Zastosowanie mają przepisy rozporządzenia wykonawczego (UE) 2019/317, chyba że niniejsze rozporządzenie wyraźnie stanowi inaczej.

Artykuł 2

Ustalanie skorygowanych ogólnounijnych docelowych parametrów skuteczności działania na OO3

1. Na zasadzie odstępstwa od art. 9 ust. 3 rozporządzenia wykonawczego (UE) 2019/317 Komisja ustala do dnia 1 maja 2021 r. skorygowane ogólnounijne docelowe parametry skuteczności działania na OO3.

2. Na zasadzie odstępstwa od art. 9 ust. 1 rozporządzenia wykonawczego (UE) 2019/317 do dnia 15 grudnia 2020 r. krajowe organy nadzoru przekazują Komisji jako wkład w ustalanie skorygowanych ogólnounijnych docelowych parametrów skuteczności działania dane dotyczące kosztów pierwotnych i informacje o prognozach ruchu obejmujące OO3.

3. Wymogi określone w art. 9 ust. 2 akapit pierwszy rozporządzenia wykonawczego (UE) 2019/317 nie mają zastosowania do przygotowywania skorygowanych ogólnounijnych docelowych parametrów skuteczności działania na OO3, o których mowa w ust. 1. Konsultacja, o której mowa w art. 9 ust. 2 akapit drugi rozporządzenia wykonawczego (UE) 2019/317, obejmuje, na zasadzie odstępstwa od tego przepisu, projekty skorygowanych wartości ogólnounijnych docelowych parametrów skuteczności działania.

4. Na zasadzie odstępstwa od art. 8 ust. 1 i art. 9 ust. 3 rozporządzenia wykonawczego (UE) 2019/317 skorygowane ogólnounijne docelowe parametry skuteczności działania na OO3, o których mowa w ust. 1, obejmują – oprócz docelowych parametrów skuteczności działania dla kluczowych wskaźników skuteczności działania, o których mowa w sekcji 1 załącznika I do rozporządzenia wykonawczego (UE) 2019/317 – docelowe parametry skuteczności działania dla kluczowego wskaźnika skuteczności działania, zmienionego w art. 4 ust. 1 niniejszego rozporządzenia.

Artykuł 3

Składanie i ocena projektów planów skuteczności działania

1. Na zasadzie odstępstwa od art. 12 rozporządzenia wykonawczego (UE) 2019/317 państwa członkowskie przygotowują i składają Komisji do dnia 1 października 2021 r. projekty planów skuteczności działania sporządzone zgodnie z art. 10 tego rozporządzenia wykonawczego oraz zawierające skorygowane docelowe parametry skuteczności działania zapewniające spójność ze skorygowanymi ogólnounijnymi docelowymi parametrami skuteczności działania, o których mowa w art. 2 niniejszego rozporządzenia.

2. Na zasadzie odstępstwa od art. 8 ust. 2 i art. 10 ust. 2 lit. a) rozporządzenia wykonawczego (UE) 2019/317 projekty planów skuteczności działania, o których mowa w ust. 1, obejmują – oprócz docelowych parametrów skuteczności działania dla kluczowych wskaźników skuteczności działania, o których mowa w sekcji 2 załącznika I do rozporządzenia wykonawczego (UE) 2019/317 – docelowe parametry skuteczności działania dla kluczowego wskaźnika skuteczności działania, zmienionego w art. 4 ust. 2 niniejszego rozporządzenia.

3. Na zasadzie odstępstwa od art. 11 ust. 1 lit. b) oraz art. 11 ust. 3 rozporządzenia wykonawczego (UE) 2019/317 systemy zachęt w zakresie docelowych parametrów skuteczności działania w kluczowym obszarze skuteczności działania dotyczącym przepustowości, o których mowa w art. 11 ust. 3 tego rozporządzenia wykonawczego, podlegają następującym wymogom w odniesieniu do OO3:

a) systemy zachęt obejmują wyłącznie lata kalendarzowe 2022–2024. Państwa członkowskie odzwierciedlają ten ograniczony okres obowiązywania systemów zachęt w swoich projektach planów skuteczności działania, o których mowa w ust. 1;

b) systemy zachęt wywierają skutki finansowe w postaci przeniesień oraz późniejszych korekt stawek jednostkowych dopiero od pierwszego roku następującego po przyjęciu planu skuteczności działania.

4. W odniesieniu do kluczowego obszaru skuteczności działania dotyczącego efektywności kosztowej docelowe parametry skuteczności działania zawarte w ostatecznych planach skuteczności działania na OO3 przyjętych przez państwa członkowskie zgodnie z art. 16 rozporządzenia wykonawczego (UE) 2019/317 stosuje się wstecznie od początku okresu odniesienia zgodnie z art. 17 ust. 2 rozporządzenia wykonawczego (UE) 2019/317.

5. Na zasadzie odstępstwa od art. 19 ust. 1 rozporządzenia (UE) 2019/317 nie później niż dnia 1 października 2021 r. menedżer sieci przedstawia Komisji do oceny skorygowany plan skuteczności działania sieci na OO3.

Artykuł 4

Odstępstwa dotyczące kluczowych wskaźników skuteczności działania na OO3

1. Na zasadzie odstępstwa od sekcji 1 pkt 4.1 lit. a) i b) w załączniku I do rozporządzenia wykonawczego (UE) 2019/317 kluczowy wskaźnik skuteczności działania dotyczący zmiany ogólnounijnych średnich ustalonych kosztów jednostkowych (DUC) trasowych służb żeglugi powietrznej z roku na rok określa się – w odniesieniu do lat kalendarzowych 2020 i 2021 – jako łączną wartość dla tych dwóch lat, wyrażoną jako zmiana procentowa w stosunku do ogólnounijnej wartości bazowej, o której mowa w art. 9 ust. 4 lit. a) rozporządzenia wykonawczego (UE) 2019/317. W tym celu pojedynczy średni ogólnounijny DUC dla lat kalendarzowych 2020 i 2021 oblicza się jako stosunek całkowitych ustalonych kosztów na trasie na szczeblu unijnym dla tych dwóch lat kalendarzowych do całkowitej liczby trasowych jednostek usługowych na szczeblu unijnym dla tych dwóch lat kalendarzowych.

2. Na zasadzie odstępstwa od sekcji 2 pkt 4.1 lit. a) ppkt (i) oraz (iii) w załączniku I do rozporządzenia wykonawczego (UE) 2019/317 kluczowy wskaźnik skuteczności działania dotyczący DUC trasowych służb żeglugi powietrznej na szczeblu lokalnym określa się – w odniesieniu do lat kalendarzowych 2020 i 2021 – jako łączną wartość dla tych dwóch lat. W tym celu pojedynczy średni DUC dla lat kalendarzowych 2020 i 2021 oblicza się jako stosunek całkowitych ustalonych kosztów na trasie dla tych dwóch lat kalendarzowych do całkowitej liczby trasowych jednostek usługowych dla tych dwóch lat kalendarzowych w odniesieniu do danej strefy pobierania opłat.

Artykuł 5

Odstępstwa dotyczące obliczania i ustalania stawek jednostkowych i powiązanych korekt

1. W odniesieniu do lat kalendarzowych 2020 i 2021 korekty stawek jednostkowych zgodnie z art. 27 ust. 2–5 rozporządzenia wykonawczego (UE) 2019/317 oblicza się na podstawie odpowiednich całkowitych kosztów ustalonych dla tych dwóch lat oraz całkowitych utraconych przychodów lub całkowitych dodatkowych przychodów wynikających z różnicy między jednostkami usługowymi przewidywanymi w planie skuteczności działania a faktycznie zarejestrowanymi jednostkami usługowymi dla tych dwóch lat. Przedmiotowe dwa lata traktuje się jako jeden okres i zastępują one okres przewidziany w tych przepisach jako „rok n”. Bez uszczerbku dla art. 29 ust. 5 akapit drugi zdanie ostatnie rozporządzenia wykonawczego (UE) 2019/317 korekty stawek jednostkowych przeprowadza się w latach kalendarzowych 2023 i 2024.

2. W odniesieniu do lat kalendarzowych 2020 i 2021 korekty stawek jednostkowych zgodnie z art. 27 ust. 8 rozporządzenia wykonawczego (UE) 2019/317 oblicza się na podstawie odpowiednich całkowitych kosztów ustalonych dla tych dwóch lat oraz całkowitych utraconych przychodów lub całkowitych dodatkowych przychodów wynikających z różnicy między jednostkami usługowymi przewidywanymi w planie skuteczności działania a faktycznie zarejestrowanymi jednostkami usługowymi dla tych dwóch lat. Przedmiotowe dwa lata traktuje się jako jeden okres i zastępują one okres przewidziany w tych przepisach jako „rok n”. Bez uszczerbku dla art. 29 ust. 5 akapit drugi zdanie ostatnie rozporządzenia wykonawczego (UE) 2019/317 korekty stawek jednostkowych przeprowadza się w latach kalendarzowych 2023 i 2024.

3. W odniesieniu do lat kalendarzowych 2020 i 2021 zmniejszenia lub zwiększenia stawek jednostkowych zgodnie z art. 28 ust. 4–6 rozporządzenia wykonawczego (UE) 2019/317 oblicza się na podstawie odpowiednich całkowitych kosztów ustalonych oraz odpowiednich całkowitych kosztów rzeczywistych dla tych dwóch lat. Przedmiotowe dwa lata traktuje się jako jeden okres i zastępują one okres roku kalendarzowego przewidziany w tych przepisach. Bez uszczerbku dla art. 29 ust. 5 akapit drugi zdanie ostatnie rozporządzenia wykonawczego (UE) 2019/317 zmniejszenia lub zwiększenia stawek jednostkowych, które mają być dokonane w roku n+2, przeprowadza się w roku kalendarzowym 2023.

4. W odniesieniu do OO3, zgodnie z art. 29 ust. 5 akapit drugi rozporządzenia wykonawczego (UE) 2019/317 korekty oblicza się na podstawie projektów planów skuteczności działania mających zastosowanie do ustalania stawek jednostkowych na podstawie art. 17 ust. 1 rozporządzenia wykonawczego (UE) 2019/317.

Na zasadzie odstępstwa od art. 29 ust. 5 rozporządzenia wykonawczego (UE) 2019/317 korekty są rozłożone równomiernie na okres pięciu lat kalendarzowych począwszy od roku następującego od roku, w którym przyjęto plan skuteczności działania.

5. Krajowy organ nadzoru może postanowić o przedłużeniu terminu, o którym mowa w ust. 4, do maksymalnie siedmiu lat kalendarzowych w sytuacjach, gdy jest to konieczne w celu uniknięcia nieproporcjonalnego wpływu przeniesień na stawki jednostkowe naliczane użytkownikom przestrzeni powietrznej.

Artykuł 6

Dodatkowa sprawozdawczość i dodatkowe monitorowanie

1. Oprócz obowiązków określonych w art. 4 i 36 rozporządzenia wykonawczego (UE) 2019/317 do dnia 15 grudnia 2020 r. instytucje zapewniające służby żeglugi powietrznej składają krajowemu organowi nadzoru sprawozdanie, w którym wskazują środki wdrożone w celu zaradzenia finansowym i operacyjnym skutkom pandemii COVID-19 dla ich działalności. Po otrzymaniu sprawozdania krajowy organ nadzoru przekazuje je Komisji.

2. Krajowe organy nadzoru i Komisja mogą wykorzystywać informacje zawarte w sprawozdaniu, o którym mowa w ust. 1, do celów wykonywania zadań związanych z monitorowaniem, o których mowa w art. 37 rozporządzenia wykonawczego (UE) 2019/317.

Artykuł 7

Wejście w życie

Niniejsze rozporządzenie wchodzi w życie następnego dnia po jego opublikowaniu w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej.

Niniejsze rozporządzenie wiąże w całości i jest bezpośrednio stosowane we wszystkich państwach członkowskich.

Sporządzono w Brukseli dnia 3 listopada 2020 r.