PARLAMENT EUROPEJSKI,

— uwzględniając ostateczne roczne sprawozdanie finansowe wspólnego przedsięwzięcia SESAR za rok budżetowy 2012,

— uwzględniając sprawozdanie Trybunału Obrachunkowego dotyczące sprawozdania finansowego wspólnego przedsięwzięcia SESAR za rok budżetowy 2012 wraz z odpowiedziami wspólnego przedsięwzięcia (¹) ,

— uwzględniając zalecenie Rady z dnia 18 lutego 2014 r. (05851/2014 - C7-0053/2014),

— uwzględniając art. 319 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej,

— uwzględniając rozporządzenie Rady (WE, Euratom) nr 1605/2002 z dnia 25 czerwca 2002 r. w sprawie rozporządzenia finansowego mającego zastosowanie do budżetu ogólnego Wspólnot Europejskich (²) , w szczególności jego art. 185,

— uwzględniając rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE, Euratom) nr 966/2012 z dnia 25 października 2012 r. w sprawie zasad finansowych mających zastosowanie do budżetu ogólnego Unii oraz uchylające rozporządzenie Rady (WE, Euratom) nr 1605/2002 (³) , w szczególności jego art. 208,

— uwzględniając rozporządzenie Rady (WE) nr 219/2007 z dnia 27 lutego 2007 r. w sprawie utworzenia wspólnego przedsięwzięcia w celu opracowania europejskiego systemu zarządzania ruchem lotniczym nowej generacji (SESAR) (⁴) , w szczególności jego art. 4b,

— uwzględniając rozporządzenie Komisji (WE, Euratom) nr 2343/2002 z dnia 19 listopada 2002 r. w sprawie ramowego rozporządzenia finansowego dotyczącego organów określonych w artykule 185 rozporządzenia Rady (WE, Euratom) nr 1605/2002 w sprawie rozporządzenia finansowego mającego zastosowanie do budżetu ogólnego Wspólnot Europejskich (⁵) ,

— uwzględniając rozporządzenie delegowane Komisji (UE) nr 1271/2013 z dnia 30 września 2013 r. w sprawie ramowego rozporządzenia finansowego dotyczącego organów, o których mowa w art. 208 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE, Euratom) nr 966/2012 (⁶) , w szczególności jego art. 108,

— uwzględniając swoje poprzednie decyzje i rezolucje w sprawie udzielenia absolutorium;

— uwzględniając art. 77 Regulaminu i załącznik VI do Regulaminu,

— uwzględniając sprawozdanie Komisji Kontroli Budżetowej oraz opinię Komisji Transportu i Turystyki (A7-0197/2014),

A. mając na uwadze, że wspólne przedsięwzięcie SESAR ( „ wspólne przedsięwzięcie ” ) zostało ustanowione w lutym 2007 r. z myślą o wdrożeniu europejskiego systemu zarządzania ruchem lotniczym nowej generacji (SESAR), który ma na celu unowocześnienie zarządzania ruchem lotniczym w Europie;

B. mając na uwadze, że projekt SESAR dzieli się na „ fazę definicji ” (2004-2007) przeprowadzoną przez Eurocontrol, pierwszą „ fazę rozwoju ” (2008-2016), finansowaną ze środków na okres programowania 2008-2013 i zarządzaną przez wspólne przedsięwzięcie, oraz „ fazę rozmieszczenia ” (2014-2020) prowadzoną równolegle do „ fazy rozwoju ” ; mając na uwadze, że faza rozmieszczenia ma zostać prowadzona przez branżę i zainteresowane podmioty w celu utworzenia i wdrażania na dużą skalę nowej infrastruktury zarządzania ruchem lotniczym;

C. mając na uwadze, że wspólne przedsięwzięcie podjęło autonomiczną działalność w 2007 r. oraz że przewidziane jest rozpoczęcie fazy rozmieszczania;

D. mając na uwadze, że wspólne przedsięwzięcie zostało nakreślone jako partnerstwo publiczno-prywatne, którego członkami założycielskimi są Unia i Eurocontrol;

E. mając na uwadze, że wspólne przedsięwzięcie będzie właścicielem wszystkich materialnych i niematerialnych środków trwałych, które wytworzy lub które zostaną mu przekazane na fazę rozwoju programu SESAR, zgodnie ze szczegółowymi ustaleniami z jego członkami;

F. mając na uwadze, że Trybunał Obrachunkowy stwierdził, iż uzyskał wystarczającą pewność, że roczne sprawozdanie finansowe wspólnego przedsięwzięcia za rok budżetowy 2012 jest rzetelne oraz że transakcje, na których się ono opiera, przeprowadzono we wszystkich istotnych aspektach zgodnie z prawem i prawidłowo;

G. mając na uwadze, że w kwietniu 2010 r. Trybunał Obrachunkowy wydał opinię nr 2/2010 w sprawie przepisów finansowych wspólnego przedsięwzięcia SESAR;

H. mając na uwadze, że budżet na fazę rozwoju projektu SESAR w latach 2008-2016 wynosi 2 100 000 000 EUR;

Zarządzanie budżetem i finansami

1. odnotowuje, że ostateczny budżet wspólnego przedsięwzięcia na rok budżetowy 2012 przewidywał kwotę środków na zobowiązania w wysokości 156 600 000 EUR oraz kwotę środków na płatności w wysokości 124 200 000 EUR; odnotowuje ponadto, że wskaźniki wykorzystania środków na zobowiązania i na płatności wynosiły odpowiednio 95 % i 86 %;

2. zwraca uwagę, że rachunek wyniku budżetowego na koniec 2012 r. wyniósł 12,4 mln EUR, w tym dochody w wysokości 107,5 mln EUR oraz nadwyżkę budżetową z roku 2011 w wysokości 15,6 mln EUR, natomiast płatności wyniosły 107,3 mln EUR;

3. zaznacza, że z końcem roku środki pieniężne i ich ekwiwalenty wyniosły 15,7 mln EUR; zwraca uwagę, że sytuacja ta jest sprzeczna z budżetową zasadą równowagi; przypomina wspólnemu przedsięwzięciu o konieczności wdrożenia konkretnych działań w celu osiągnięcia równowagi budżetu;

4. odnotowuje, że na dzień 31 grudnia 2012 r. członkom wspólnego przedsięwzięcia została wypłacona kwota 233,8 mln EUR oraz że oczekuje się, iż do dnia 31 grudnia 2016 r. wypłacona zostanie kwota 361,2 mln EUR, co stanowi całkowitą kwotę 595 mln EUR wkładu w ramach współfinansowania do wypłacenia członkom przez wspólne przedsięwzięcie z zasobów finansowych udostępnionych głównie przez Unię; apeluje do wspólnego przedsięwzięcia o poinformowanie organu udzielającego absolutorium o postępach w realizacji „ fazy rozwoju 2008-2016 ” , a także do dalszych wysiłków w celu zapewnienia należytego zarządzania finansami oraz niezmiennego przestrzegania zasad budżetowych;

Wkład rzeczowy

5. odnotowuje, że w 2012 r. dyrektor wykonawczy zatwierdził wkłady rzeczowe o wartości 139,2 mln EUR, podczas gdy wkłady rzeczowe netto wniesione w całym okresie funkcjonowania SESAR są szacowane na 1 300 mln EUR, jak przewidziano w wielostronnej umowie ramowej; apeluje do wspólnego przedsięwzięcia o poinformowanie organu udzielającego absolutorium o całkowitej zatwierdzonej kwocie wkładu rzeczowego wraz z końcem 2013 r.;

Systemy kontroli wewnętrznej

6. odnotowuje, że w 2013 r. księgowy potwierdził zatwierdzenie podstawowych procedur operacyjnych, zgodnie z przepisami finansowymi wspólnego przedsięwzięcia, oraz że w ciągu roku budżetowego 2012 nie wprowadzono istotnych zmian w systemie kontroli wewnętrznej;

7. popiera ulepszenia zaproponowane przez Trybunał Obrachunkowy w następujących obszarach kontroli ex ante :

— usprawnienia w dokumentowaniu przeprowadzonych przez wspólne przedsięwzięcie kontroli w zakresie monitorowania wyników projektu, analizy wyników realizacji projektu, monitorowania podwykonawców i poświadczeń zestawień poniesionych wydatków,

— zastosowanie się do zalecenia ze wspólnego audytu technicznego dokonanego przez wspólne przedsięwzięcie SESAR i wspólne przedsiębiorstwo „ Czyste niebo ” , w którym wskazano na potrzebę poprawy wymiany danych i wyników między dwoma wspólnymi przedsięwzięciami, a także koordynacji na szczeblu zarządu i na szczeblu ekspertów oraz w zakresie ustalania kryteriów przydzielania projektów każdemu z nich;

8. przypomina, że wspólne przedsięwzięcie zostało ustanowione w lutym 2007 r.; z zadowoleniem przyjmuje fakt, że w 2012 r. Służba Audytu Wewnętrznego Komisji i funkcja audytu wewnętrznego wspólnego przedsięwzięcia rozpoczęła wdrażanie strategicznego planu w zakresie skoordynowanego audytu wewnętrznego wspólnego przedsięwzięcia na lata 2012-2014; odnotowuje, że Służba Audytu Wewnętrznego przeprowadziła kontrolę programu/projektu oraz ocenę ryzyka w zakresie technologii informatycznych, natomiast jednostka kontroli wewnętrznej SESAR zbadała trzy zaproszenia do składania ofert i skontrolowała wdrożenie czterech standardów kontroli wewnętrznej; oczekuje, że Służba Audytu Wewnętrznego będzie dokładnie śledziła wydatkowanie budżetu, a mianowicie, że przeprowadzi ocenę wkładu rzeczowego i płatności dokonywanych na rzecz 15 członków wspólnego przedsięwzięcia w ramach działań programowych, w których uczestniczyło ponad 100 podmiotów prywatnych i publicznych oraz podwykonawców;

9. wyraża ubolewanie, że życiorysy członków zarządu i dyrektora wykonawczego nie są publicznie dostępne; wzywa wspólne przedsięwzięcie do naprawy tej sytuacji w trybie pilnym; zauważa, że w 2012 r. wspólne przedsięwzięcie dokonało aktualizacji kodeksu postępowania określającego jasne zasady dotyczące zapobiegania konfliktom i zarządzania nimi;

10. uważa, że wysoki poziom przejrzystości jest kluczowym elementem ograniczenia ryzyka wystąpienia konfliktu interesów; wzywa zatem wspólne przedsięwzięcie do udostępnienia na jego stronie internetowej jego polityki i ustaleń dotyczących zapobiegania konfliktom interesów i zarządzania nimi oraz odnośnych przepisów wykonawczych, jak też wykazu członków Rady Zarządzającej wraz z ich życiorysami;

11. zwraca się do Trybunału Obrachunkowego o monitorowanie polityki wspólnego przedsięwzięcia dotyczącej zarządzania konfliktami interesów i zapobiegania im, poprzez sporządzenie sprawozdania specjalnego w tej sprawie przed rozpoczęciem kolejnej procedury udzielania absolutorium;

Wpłata składek członkowskich

12. pragnie zostać poinformowany, przy zachowaniu pełnej przejrzystości, czy w 2012 r. członkowie wspólnego przedsięwzięcia dotrzymali terminu płatności składek pieniężnych na jego rzecz; przypomina, że wpłata składek członkowskich przez członków wspólnego przedsięwzięcia na jego rzecz stanowi 10 % ich ogólnego udziału w projekcie;

Cele programu SESAR

13. ponawia swój apel do wspólnego przedsięwzięcia o informowanie w dalszym ciągu organu udzielającego absolutorium o postępach we wdrażaniu ponad 310 projektów w zakresie badań, rozwoju i zarządzania w ramach programu SESAR oraz o przedstawienie osiągniętych wyników;

14. podkreśla, że budżet przeznaczony na fazę opracowywania projektu SESAR wynosi 2,1 mld EUR i ma być w równych częściach zapewniony przez UE, Eurocontrol oraz uczestniczących w projekcie partnerów publicznych i prywatnych.

15. wskazuje na zagrożenia dla partnerstwa publicznego związane z projektem nakreślonym jako partnerstwo publiczno-prywatne; podkreśla, że faza rozmieszczenia (w latach 2014-2020) ma być prowadzona przez branżę i zainteresowane podmioty w celu utworzenia i wdrażania na dużą skalę nowej infrastruktury zarządzania ruchem lotniczym;

16. przypomina, że wspólne przedsięwzięcie powinno wykorzystać wszystkie udostępnione mu zasoby finansowe, by ukończyć opracowywanie technologii i wprowadzić ulepszenia operacyjne niezbędne do terminowego uruchomienia programu SESAR; zwraca uwagę na swoje poprzednie zalecenie, by potencjalne konflikty interesów nie były ignorowane, lecz należycie rozwiązywane;

17. przypomina, że podstawową rolą wspólnego przedsięwzięcia SESAR jest koordynacja i realizacja badań prowadzonych w ramach projektu SESAR, który stanowi podstawę jednolitej europejskiej przestrzeni powietrznej; przypomina również, że projekt SESAR wejdzie wkrótce w fazę rozmieszczenia, którą powinny uważnie nadzorować Komisja i państwa członkowskie, aby zapewnić jej ukończenie w przewidzianym terminie;

18. podkreśla, że powodzenie wspólnego przedsięwzięcia we wdrażaniu programu SESAR jest kluczem do stworzenia nowoczesnego systemu zarządzania ruchem lotniczym w Europie; przypomina, że jednolita europejska przestrzeń powietrzna zależy od powodzenia tego programu;

Aspekty horyzontalne dotyczące europejskich wspólnych przedsięwzięć badawczych

19. zwraca uwagę, że przyjęte przez Trybunał Obrachunkowy podejście kontrolne obejmuje analityczne procedury kontrolne, ocenę kluczowych mechanizmów kontrolnych w stosowanych systemach nadzoru i kontroli oraz badanie transakcji na poziomie wspólnego przedsięwzięcia, ale nie na poziomie członków lub beneficjentów końcowych wspólnego przedsięwzięcia;

20. zwraca uwagę, że badania audytowe na poziomie członków lub beneficjentów końcowych są przeprowadzane przez wspólne przedsięwzięcie lub zewnętrzne firmy audytowe, z którymi umowy zawiera i które nadzoruje wspólne przedsięwzięcie;

21. przyjmuje z zadowoleniem sprawozdanie specjalne Trybunału Obrachunkowego nr 2/2013; „ Czy Komisja zapewniła wydajną realizację siódmego programu ramowego w zakresie badań? ” , w którym Trybunał Obrachunkowy zbadał, czy Komisja zadbała o skuteczne wdrożenie siódmego programu ramowego w zakresie badań i rozwoju technologicznego (7PR);

22. zwraca uwagę, że zakresem kontroli objęto również ustanowienie wspólnych inicjatyw technologicznych;

23. zgadza się z wnioskami Trybunału Obrachunkowego, zgodnie z którymi wspólne inicjatywy technologiczne powzięto z myślą o wspieraniu długofalowych inwestycji przemysłowych w konkretnych dziedzinach badań, niemniej jednak uzyskanie autonomii finansowej przez wspólną inicjatywę technologiczną trwało średnio dwa lata, a Komisja zazwyczaj ponosiła odpowiedzialność przez średnio jedną trzecią oczekiwanego okresu działania wspólnych inicjatyw technologicznych;

24. zwraca ponadto uwagę, że w opinii Trybunału Obrachunkowego niektóre wspólne inicjatywy technologiczne z powodzeniem angażowały małe i średnie przedsiębiorstwa w swoje projekty, a prawie 21 % środków finansowych udostępnianych w ramach wspólnych inicjatyw technologicznych przekazano MŚP;

25. zwraca uwagę na fakt, że całkowite szacunkowe środki, uznawane za niezbędne do funkcjonowania siedmiu europejskich wspólnych przedsięwzięć badawczych stworzonych dotychczas przez Komisję na mocy art. 187 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, z wyjątkiem wspólnego przedsiębiorstwa Galileo, wynoszą za cały okres ich istnienia 21793000000 EUR;

26. zwraca uwagę, że prognozowane przychody budżetowe wspólnego przedsięwzięcia w roku 2012 wyniosły ok. 2,5 mld EUR lub blisko 1,8 % ogólnego budżetu Unii na rok 2012, przy czym ok. 618 mln EUR pochodziło z budżetu ogólnego Unii (wkład pieniężny Komisji), a w przybliżeniu 134 mln EUR od partnerów przemysłowych i członków wspólnych przedsięwzięć;

27. odnotowuje, że wspólne przedsięwzięcie zatrudnia 409 pracowników stałych i czasowych, czyli mniej niż 1 % dozwolonej liczby urzędników Unii na mocy budżetu ogólnego Unii (plan zatrudnienia);

28. przypomina, że całkowity wkład Unii, który jest uznawany za niezbędny do funkcjonowania wspólnych przedsięwzięć przez cały okres ich istnienia, wynosi 11489000000 EUR;

29. zwraca się do Trybunału Obrachunkowego o dokonanie kompleksowej analizy wspólnych inicjatyw technologicznych i pozostałych wspólnych przedsięwzięć w odrębnym sprawozdaniu na ten temat z uwagi na zaangażowanie znacznych kwot i w kontekście związanego z nimi ryzyka, zwłaszcza dotyczącego reputacji; przypomina, że Parlament już wcześniej zwrócił się do Trybunału Obrachunkowego o sporządzenie sprawozdania specjalnego poświęconego możliwościom wspólnych przedsięwzięć i ich prywatnych partnerów, w celu zapewnienia wartości dodanej i skutecznej realizacji unijnych programów w zakresie badań naukowych oraz rozwoju technologicznego i demonstracji; zwraca uwagę, że wspólne przedsięwzięcia mają służyć zapewnianiu finansowania długofalowych inwestycji przemysłowych i wspieraniu prywatnych inwestycji w dziedzinie badań naukowych.