RADA UNII EUROPEJSKIEJ,

uwzględniając Traktat o Unii Europejskiej, w szczególności jego art. 29,

a także mając na uwadze, co następuje:

(1) W dniu 20 lutego 2014 r. Rada zdecydowanie potępiła wszelkie przypadki użycia przemocy na Ukrainie. Zaapelowała o natychmiastowe położenie kresu przemocy na Ukrainie oraz pełne poszanowanie praw człowieka i podstawowych wolności. Rada wezwała rząd Ukrainy do jak największej powściągliwości w działaniach, a przywódców opozycji – do odcięcia się od osób posuwających się do radykalnych działań, w tym do aktów przemocy.

(2) W dniu 3 marca 2014 r. Rada uzgodniła skoncentrowanie środków ograniczających na zamrożeniu i odzyskaniu aktywów osób wskazanych jako odpowiedzialne za defraudację ukraińskich funduszy państwowych oraz osób odpowiedzialnych za naruszenia praw człowieka, w celu konsolidacji i wsparcia praworządności i poszanowania praw człowieka na Ukrainie.

(3) Unia powinna podjąć dalsze działania, aby wdrożyć niektóre środki,

PRZYJMUJE NINIEJSZĄ DECYZJĘ:

Artykuł 1

1. Zamrożone zostają wszystkie środki finansowe i zasoby gospodarcze należące do lub będące w posiadaniu, dyspozycji lub pod kontrolą wymienionych w załączniku osób wskazanych jako odpowiedzialne za defraudację ukraińskich funduszy państwowych oraz osób odpowiedzialnych za naruszenia praw człowieka na Ukrainie, a także osób fizycznych lub prawnych, podmiotów lub organów z nimi powiązanych, zgodnie z wykazem zamieszczonym w załączniku.

Do celów niniejszej decyzji do osób wskazanych jako odpowiedzialne za defraudację ukraińskich funduszy państwowych zalicza się osoby, wobec których organy ukraińskie wszczęły dochodzenie:

a) za defraudację ukraińskich funduszy lub aktywów państwowych lub za współudział w tych działaniach; lub

b) za wykorzystywanie stanowiska przez osobę piastującą funkcję publiczną, aby uzyskać nieuzasadnione korzyści dla siebie lub osoby trzeciej, a przez to spowodować stratę w ukraińskich funduszach lub aktywach państwowych, lub za współudział w tych działaniach.

2. Nie udostępnia się – bezpośrednio ani pośrednio – żadnych środków finansowych ani zasobów gospodarczych wymienionym w załączniku osobom fizycznym lub prawnym, podmiotom lub organom, ani na ich rzecz.

3. Właściwy organ państwa członkowskiego mogą zezwolić na odblokowanie niektórych zamrożonych środków finansowych lub zasobów gospodarczych lub na udostępnienie niektórych środków finansowych lub zasobów gospodarczych na warunkach, jakie uznaje za stosowne, po ustaleniu, że środki finansowe lub zasoby gospodarcze, o których mowa, są:

a) niezbędne do pokrycia wydatków na podstawowe potrzeby osób fizycznych wymienionych w załączniku oraz członków ich rodzin pozostających na ich utrzymaniu, w tym opłat za żywność, czynsz lub kredyt hipoteczny, leki i leczenie, podatki, składki ubezpieczeniowe oraz opłat za usługi użyteczności publicznej;

b) przeznaczone wyłącznie na pokrycie uzasadnionych kosztów honorariów oraz na zwrot poniesionych wydatków związanych z usługami prawniczymi;

c) przeznaczone wyłącznie na pokrycie opłat lub kosztów usług związanych z rutynowym prowadzeniem lub utrzymaniem zamrożonych środków finansowych lub zasobów gospodarczych; lub

d) niezbędne do pokrycia wydatków nadzwyczajnych, pod warunkiem że właściwy organ poinformował właściwe organy pozostałych państw członkowskich oraz Komisję, co najmniej dwa tygodnie przed przyznaniem zezwolenia, o powodach, dla których uważa, że specjalne zezwolenie powinno zostać przyznane.

Dane państwo członkowskie informuje pozostałe państwa członkowskie oraz Komisję o wszelkich zezwoleniach przyznanych na podstawie niniejszego ustępu.

4. Na zasadzie odstępstwa od ust. 1 właściwe organy państwa członkowskiego mogą zezwolić na odblokowanie niektórych zamrożonych środków finansowych lub zasobów gospodarczych, o ile spełnione są następujące warunki:

a) środki finansowe lub zasoby gospodarcze są przedmiotem orzeczenia arbitrażowego wydanego przed dniem, w którym osoba fizyczna lub prawna, podmiot lub organ, o których mowa w ust. 1, zostali umieszczeni w wykazie znajdującym się w załączniku lub orzeczenia sądowego lub decyzji administracyjnej wydanych w Unii, lub orzeczenia sądowego wykonalnego w danym państwie członkowskim przed tym dniem lub później;

b) środki finansowe lub zasoby gospodarcze będą wykorzystane wyłącznie w celu zaspokojenia roszczeń zabezpieczonych takim orzeczeniem lub decyzją lub uznanych w takim orzeczeniu lub decyzji, w granicach określonych przez mające zastosowanie przepisy ustawowe i wykonawcze regulujące prawa osób mających takie roszczenia;

c) orzeczenie lub decyzja nie zostały wydane na rzecz osoby fizycznej lub prawnej, podmiotu lub organu wymienionego w załączniku; oraz

d) uznanie orzeczenia lub decyzji nie jest sprzeczne z porządkiem publicznym danego państwa członkowskiego.

Dane państwo członkowskie informuje pozostałe państwa członkowskie oraz Komisję o wszelkich zezwoleniach przyznanych na podstawie niniejszego ustępu.

5. Ust. 1 nie uniemożliwia osobie fizycznej lub prawnej, podmiotowi lub organowi, umieszczonym w wykazie, dokonywania płatności należnych z tytułu umowy zawartej przed dniem umieszczenia takiej osoby, podmiotu lub organu w wykazie znajdującym się w załączniku, pod warunkiem że dane państwo członkowskie ustaliło, że taka płatność nie jest bezpośrednio ani pośrednio dokonywana na rzecz osoby, podmiotu lub organu, o których mowa w ust. 1.

6. Ust. 2 nie ma zastosowania do kwot dodatkowych na zamrożonych rachunkach z tytułu:

a) odsetek i innych dochodów na tych rachunkach;

b) płatności należnych z tytułu umów, porozumień lub zobowiązań, które zostały zawarte lub powstały przed datą objęcia tych rachunków środkami przewidzianymi w ust. 1 i 2; lub

c) płatności należnych z tytułu orzeczeń sądowych, decyzji administracyjnych lub arbitrażowych wydanych w Unii lub podlegających egzekucji w danym państwie członkowskim,

pod warunkiem, że wszelkie takie odsetki, inne dochody i płatności podlegają środkom przewidzianym w ust. 1.

Artykuł 2

1. Rada, stanowiąc na wniosek państwa członkowskiego lub Wysokiego Przedstawiciela Unii do Spraw Zagranicznych i Polityki Bezpieczeństwa, podejmuje decyzję o sporządzeniu i zmianie wykazu znajdującego się w załączniku.

2. Rada przekazuje decyzję, o której mowa w ust. 1, wraz z uzasadnieniem umieszczenia w wykazie, danej osobie fizycznej lub prawnej, podmiotowi lub organowi bezpośrednio – gdy adres jest znany – albo w drodze opublikowania ogłoszenia, umożliwiając danej osobie, podmiotowi lub organowi przedstawienie uwag.

3. W przypadku gdy zostaną zgłoszone uwagi lub przedstawione istotne nowe dowody, Rada dokonuje weryfikacji decyzji, o której mowa w ust. 1, i odpowiednio informuje daną osobę, podmiot lub organ.

Artykuł 3

1. Załącznik zawiera uzasadnienie umieszczenia w wykazie osób fizycznych i prawnych, podmiotów i organów, o których mowa w art. 1 ust. 1.

2. W załączniku podaje się również dostępne informacje konieczne do zidentyfikowania danych osób fizycznych i prawnych, podmiotów lub organów. W odniesieniu do osób fizycznych informacje takie mogą obejmować imiona i nazwiska, w tym pseudonimy, datę i miejsce urodzenia, obywatelstwo, numer paszportu i dowodu tożsamości, płeć, adres – o ile jest znany – oraz funkcję lub zawód. W odniesieniu do osób prawnych, podmiotów i organów, informacje takie mogą obejmować nazwy, miejsce i datę rejestracji, numer rejestracji i miejsce prowadzenia działalności.

Artykuł 4

Aby zmaksymalizować efekt środków, o których mowa w art. 1 ust. 1 i 2, Unia zachęca państwa trzecie do przyjęcia środków ograniczających podobnych do środków przewidzianych w niniejszej decyzji.

Artykuł 5

Niniejsza decyzja wchodzi w życie z dniem jej opublikowania w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej.

Niniejszą decyzję stosuje się do dnia 6 marca 2025 r. [1]

Jest ona odnawiana lub zmieniana, w stosownych przypadkach, jeżeli Rada uzna, że jej cele nie zostały osiągnięte.

Sporządzono w Brukseli dnia 5 marca 2014 r.

ZAŁĄCZNIK

A. Wykaz osób, podmiotów i organów, o których mowa w art. 1 [2]

B. Prawo do obrony i prawo do skutecznej ochrony sądowej

Prawo do obrony i prawo do skutecznej ochrony sądowej na podstawie ukraińskiego kodeksu postępowania karnego

Art. 42 ukraińskiego kodeksu postępowania karnego (zwanego dalej „kodeksem postępowania karnego”) przewiduje, że każdej osobie podejrzanej lub oskarżonej w postępowaniu karnym przysługuje prawo do obrony oraz prawo do skutecznej ochrony sądowej. Obejmuje to: prawo do informacji o czynie zabronionym, o którego popełnienie dana osoba jest podejrzana lub oskarżona; prawo do szybkiego uzyskania jasnych informacji o prawach przysługujących danej osobie na podstawie kodeksu postępowania karnego; prawo dostępu do obrońcy po uprzednim złożeniu stosownego wniosku; prawo do składania wniosków o czynności procesowe; oraz prawo do zaskarżania orzeczeń, czynności i zaniechań śledczego, prokuratora i sędziego śledczego.

Art. 303 kodeksu postępowania karnego wprowadza rozróżnienie między orzeczeniami i zaniechaniami, które mogą być zaskarżane w trakcie postępowania przygotowawczego (akapit pierwszy), a orzeczeniami, działaniami i zaniechaniami, które mogą być rozpatrywane we wstępnej fazie postępowania sądowego (akapit drugi). Art. 306 kodeksu postępowania karnego przewiduje, że skargi dotyczące orzeczeń, działań lub zaniechań śledczego lub prokuratora muszą być rozpatrywane przez sędziego śledczego miejscowego sądu w obecności skarżącego lub jego obrońcy lub jego przedstawiciela prawnego. Art. 308 kodeksu postępowania karnego stanowi, że skargi dotyczące niedochowania przez śledczego lub prokuratora rozsądnego terminu w trakcie postępowania przygotowawczego mogą być wnoszone do prokuratora nadzorującego i muszą zostać rozpatrzone w terminie trzech dni od ich wniesienia. Ponadto art. 309 kodeksu postępowania karnego wskazuje orzeczenia sędziów śledczych, od których przysługuje środek odwoławczy, podczas gdy inne orzeczenia mogą być poddawane kontroli sądowej we wstępnej fazie postępowania sądowego. Co więcej, niektóre śledcze czynności procesowe są możliwe jedynie na podstawie orzeczenia sędziego śledczego lub sądu (na przykład zajęcie mienia na podstawie art. 167–175 oraz środki pozbawienia wolności na podstawie art. 176–178 kodeksu postępowania karnego).

Stosowanie prawa do obrony i prawa do skutecznej ochrony sądowej w odniesieniu do każdej z osób wymienionych w wykazie

2. Vitalii Yuriyovych Zakharchenko

Postępowanie karne dotyczące sprzeniewierzenia środków publicznych lub mienia publicznego jest nadal w toku.

Z informacji zawartych w aktach Rady wynika, że prawo do obrony i prawo do skutecznej ochrony sądowej Zakharchenki, w tym prawo podstawowe, jakim jest rozpatrzenie sprawy w rozsądnym terminie przez niezawisły i bezstronny sąd, były przestrzegane w postępowaniu karnym, do którego odnosiła się Rada. Świadczą o tym w szczególności orzeczenia sędziego śledczego z dnia 19 kwietnia 2021 r. nakazujące tymczasowe aresztowanie Zakharchenki, a także orzeczenie Sądu dla Rejonu Peczerskiego w Kijowie z dnia 10 sierpnia 2021 r., w którym wydano zgodę na przeprowadzenie specjalnego postępowania przygotowawczego w ramach postępowania karnego nr 42016000000002929. Te orzeczenia sędziów śledczych potwierdzają status Zakharchenki jako osoby podejrzanej oraz podkreślają, że podejrzany ukrywa się przed postępowaniem przygotowawczym, aby uchylić się od odpowiedzialności karnej.

Ponadto Rada dysponuje informacjami o tym, że władze Ukrainy podjęły działania w celu poszukiwania Zakharchenki. W dniu 12 lutego 2020 r. organ prowadzący postępowanie przygotowawcze podjął decyzję o umieszczeniu Zakharchenki na międzynarodowej liście osób poszukiwanych i przekazał Departamentowi Krajowej Policji Ukrainy odpowiedzialnemu za Międzynarodową Współpracę Policyjną wniosek o wprowadzenie stosownego wpisu w bazie danych Interpolu. Poza tym w dniu 11 maja 2021 r. Ukraina wysłała do Federacji Rosyjskiej wniosek o międzynarodową pomoc prawną dotyczący ustalenia miejsca pobytu Zakharchenki; wniosek ten został odrzucony przez Rosję w dniu 31 sierpnia 2021 r.

Rada dysponuje informacjami, z których wynika, że w dniu 9 lutego 2022 r. zakończono postępowanie przygotowawcze w ramach postępowania karnego nr 42016000000002929 i że w dniu 5 sierpnia 2022 r. zgodnie z wymogami ukraińskiego kodeksu postępowania karnego Prokuratura Generalna skierowała akt oskarżenia do Sądu dla Rejonu Peczerskiego w Kijowie w celu rozstrzygnięcia sprawy co do istoty. Ponadto w dniu 2 maja 2023 r. Sąd Rejonowy dla rejonu swiatoszyńskiego w Kijowie uwzględnił wniosek prokuratora i wyznaczył rozprawę w ramach specjalnego postępowania sądowego (zaocznego) pod nieobecność oskarżonego. Rada została poinformowana, że rozprawy sądowe są w toku.

Z informacji przekazanych przez władze ukraińskie wynika, że Zakharchenko nie wybrał obrońcy w postępowaniu karnym na Ukrainie i że jego interesy reprezentował obrońca z urzędu. Nie można stwierdzić, czy doszło do naruszenia prawa do obrony i prawa do skutecznej ochrony sądowej, w okolicznościach, w których obrona nie korzysta z tych praw.

Zgodnie z orzecznictwem Europejskiego Trybunału Praw Człowieka Rada uważa, że okresów unikania przez Zakharchenkę postępowania przygotowawczego nie należy uwzględniać przy obliczaniu okresu mającego znaczenie dla oceny, czy przestrzegane było prawo do procesu sądowego w rozsądnym terminie. Rada uważa zatem, że opisane powyżej okoliczności przypisywane Zakharchence znacząco przyczyniły się do wydłużenia postępowania przygotowawczego.

6. Viktor Ivanovych Ratushniak

Postępowanie karne dotyczące sprzeniewierzenia środków publicznych lub mienia publicznego jest nadal w toku.

Z informacji zawartych w aktach Rady wynika, że prawo do obrony i prawo do skutecznej ochrony sądowej Ratushniaka, w tym prawo podstawowe, jakim jest rozpatrzenie sprawy w rozsądnym terminie przez niezawisły i bezstronny sąd, były przestrzegane w postępowaniu karnym, do którego odnosiła się Rada. Świadczą o tym w szczególności orzeczenia sędziego śledczego z dnia 19 kwietnia 2021 r. nakazujące tymczasowe aresztowanie Ratushniaka, a także orzeczenie Sądu dla Rejonu Peczerskiego w Kijowie z dnia 10 sierpnia 2021 r., w którym wydano zgodę na przeprowadzenie specjalnego postępowania przygotowawczego w ramach postępowania karnego nr 42016000000002929. Te orzeczenia sędziów śledczych potwierdzają status Ratushniaka jako osoby podejrzanej oraz podkreślają, że podejrzany ukrywa się przed postępowaniem przygotowawczym, aby uchylić się od odpowiedzialności karnej.

Rada dysponuje informacjami o tym, że władze Ukrainy podjęły działania w celu poszukiwania Ratushniaka. W dniu 12 lutego 2020 r. organ prowadzący postępowanie przygotowawcze podjął decyzję o umieszczeniu Ratushniaka na międzynarodowej liście osób poszukiwanych i przekazał Departamentowi Krajowej Policji Ukrainy odpowiedzialnemu za Międzynarodową Współpracę Policyjną wniosek o wprowadzenie stosownego wpisu w bazie danych Interpolu. Ponadto w dniu 11 maja 2021 r. Ukraina wysłała do Federacji Rosyjskiej wniosek o międzynarodową pomoc prawną dotyczący ustalenia miejsca pobytu Ratushniaka; wniosek ten został odrzucony przez Rosję w dniu 31 sierpnia 2021 r.

Rada dysponuje informacjami, z których wynika, że w dniu 9 lutego 2022 r. zakończono postępowanie przygotowawcze w ramach postępowania karnego nr 42016000000002929 i że w dniu 5 sierpnia 2022 r. zgodnie z wymogami ukraińskiego kodeksu postępowania karnego Prokuratura Generalna skierowała akt oskarżenia do Sądu dla Rejonu Peczerskiego w Kijowie w celu rozstrzygnięcia sprawy co do istoty. Ponadto w dniu 2 maja 2023 r. Sąd Rejonowy dla Dzielnicy Sviatoshynskyi w Kijowie uwzględnił wniosek prokuratora i wyznaczył rozprawę w ramach specjalnego postępowania sądowego (zaocznego) pod nieobecność oskarżonego. Rada została poinformowana, że rozprawy sądowe są w toku.

Z informacji przekazanych przez władze ukraińskie wynika, że Ratushniak nie wybrał obrońcy w postępowaniu karnym na Ukrainie i że jego interesy reprezentował obrońca z urzędu. Nie można stwierdzić, czy doszło do naruszenia prawa do obrony i prawa do skutecznej ochrony sądowej, w okolicznościach, w których obrona nie korzysta z tych praw.

Zgodnie z orzecznictwem Europejskiego Trybunału Praw Człowieka Rada uważa, że okresów unikania przez Ratushniaka postępowania przygotowawczego nie należy uwzględniać przy obliczaniu okresu mającego znaczenie dla oceny, czy przestrzegane było prawo do procesu sądowego w rozsądnym terminie. Rada uważa zatem, że opisane powyżej okoliczności przypisywane Ratushniakowi znacząco przyczyniły się do wydłużenia postępowania przygotowawczego.

12. Serhiy Vitalyovych Kurchenko

Postępowanie karne dotyczące sprzeniewierzenia środków publicznych lub mienia publicznego jest nadal w toku.

Z informacji zawartych w aktach Rady wynika, że prawo do obrony i prawo do skutecznej ochrony sądowej Kurchenki, w tym prawo podstawowe, jakim jest rozpatrzenie sprawy w rozsądnym terminie przez niezawisły i bezstronny sąd, były przestrzegane w postępowaniu karnym, do którego odnosiła się Rada. Świadczy o tym w szczególności fakt, że obrona została powiadomiona o zakończeniu postępowania przygotowawczego w ramach postępowania karnego nr 42016000000003393 w dniu 28 marca 2019 r. i że udzielono jej dostępu do akt, aby mogła się z nimi zapoznać. W dniu 11 października 2021 r. Krajowe Biuro Antykorupcyjne Ukrainy dodatkowo poinformowało obrońców Kurchenki o zakończeniu postępowania przygotowawczego i o udzieleniu dostępu do akt postępowania przygotowawczego, aby obrona mogła się z nimi zapoznać. Rada otrzymała informacje, z których wynika, że Krajowe Biuro Antykorupcyjne Ukrainy złożyło wniosek o ustalenie terminu zapoznania się przez obronę z aktami postępowania przygotowawczego w związku z opóźnieniami obrony w tym zakresie. Rada została poinformowana, że decyzją z dnia 27 czerwca 2022 r. Najwyższy Sąd Antykorupcyjny wyznaczył datę 1 grudnia 2022 r. jako termin na zapoznanie się przez obronę z aktami sprawy; po upływie tego terminu uznaje się, że obrona skorzystała z przysługującego jej prawa dostępu do akt. W dniu 7 grudnia 2022 r. Specjalna Prokuratura Antykorupcyjna skierowała akt oskarżenia do Najwyższego Sądu Antykorupcyjnego Ukrainy w celu rozstrzygnięcia sprawy co do istoty. W dniu 30 marca 2023 r. Sąd przeprowadził rozprawę wstępną i postanowił wyznaczyć rozprawę. W tym samym dniu Sąd uwzględnił również wniosek prokuratora o przeprowadzenie specjalnego postępowania sądowego (zaocznego) przeciwko oskarżonemu. Rada została poinformowana, że rozprawy sądowe są w toku.

Jeśli chodzi o postępowanie karne nr 12014160020000076, w orzeczeniu z dnia 18 września 2020 r. Sąd Apelacyjny w Odessie uwzględnił środek odwoławczy prokuratora i nałożył środek zapobiegawczy polegający na tymczasowym aresztowaniu Kurchenki. Sąd stwierdził również, że Kurchenko wyjechał z Ukrainy w 2014 r. i nie można ustalić jego miejsca pobytu. Sąd doszedł do wniosku, że Kurchenko ukrywa się przed organami prowadzącymi postępowanie przygotowawcze, aby uchylić się od odpowiedzialności karnej. W dniu 20 grudnia 2021 r. Sąd dla Rejonu Kijowskiego w Odessie wydał pozwolenie na przeprowadzenie specjalnego postępowania przygotowawczego w trybie zaocznym. Poza tym w dniu 20 października 2021 r. Sąd dla Rejonu Kijowskiego w Odessie oddalił wniesiony przez prawników środek odwoławczy, w którym wnioskuje się o uchylenie postanowienia prokuratora w sprawie zawieszenia postępowania przygotowawczego z dnia 27 lipca 2021 r.

Rada dysponuje informacjami o tym, że władze Ukrainy podjęły działania w celu poszukiwania Kurchenki. W dniu 13 maja 2021 r. Główny Departament Policji Krajowej w Regionie Odessy przekazał ukraińskiemu biuru Interpolu i Europolowi wniosek o opublikowanie czerwonej noty dotyczącej Kurchenki; wniosek ten jest obecnie rozpatrywany. Rada została poinformowana, że w dniu 29 kwietnia 2020 r. władze Ukrainy wysłały do Federacji Rosyjskiej wniosek o międzynarodową pomoc prawną, który został odesłany w dniu 28 lipca 2020 r. bez wykonania.

Rada została poinformowana, że w dniu 6 maja 2022 r. zakończono postępowanie przygotowawcze w ramach postępowania karnego nr 12014160020000076 i że w dniu 1 sierpnia 2022 r. Prokuratura dla Obwodu Odeskiego skierowała akt oskarżenia do Sądu dla Rejonu Prymorskiego w Odessie w celu rozstrzygnięcia sprawy co do istoty. W dniu 18 kwietnia 2023 r. Sąd uwzględnił wniosek prokuratora o przeprowadzenie specjalnego postępowania sądowego (zaocznego) przeciwko oskarżonemu. Rada została poinformowana, że rozprawy sądowe są w toku.

Zgodnie z orzecznictwem Europejskiego Trybunału Praw Człowieka Rada uważa, że okresów unikania przez Kurchenkę postępowania przygotowawczego nie należy uwzględniać przy obliczaniu okresu mającego znaczenie dla oceny, czy przestrzegane było prawo do procesu sądowego w rozsądnym terminie. Rada uważa zatem, że okoliczności opisane w orzeczeniu Sądu Apelacyjnego w Odessie przypisywane Kurchence, a także niewykonanie wniosku o międzynarodową pomoc prawną, znacząco przyczyniły się do wydłużenia postępowania przygotowawczego.