PARLAMENT EUROPEJSKI,

– uwzględniając ostateczne roczne sprawozdanie finansowe Wspólnego Przedsiębiorstwa na rzecz Realizacji Wspólnej Inicjatywy Technologicznej w zakresie Leków Innowacyjnych za rok budżetowy 2011,

– uwzględniając sprawozdanie Trybunału Obrachunkowego dotyczące rocznego sprawozdania finansowego Wspólnego Przedsiębiorstwa na rzecz Realizacji Wspólnej Inicjatywy Technologicznej w zakresie Leków Innowacyjnych za rok budżetowy 2011, wraz z odpowiedziami Wspólnego Przedsiębiorstwa (¹),

– uwzględniając zalecenie Rady z dnia 12 lutego 2013 r. (05755/2013 – C7-0040/2013),

– uwzględniając art. 319 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej,

– uwzględniając rozporządzenie Rady (WE, Euratom) nr 1605/2002 z dnia 25 czerwca 2002 r. w sprawie rozporządzenia finansowego mającego zastosowanie do budżetu ogólnego Wspólnot Europejskich (²), w szczególności jego art. 185,

– uwzględniając rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE, Euratom) nr 966/2012 z dnia 25 października 2012 r. w sprawie zasad finansowych mających zastosowanie do budżetu ogólnego Unii oraz uchylające rozporządzenie Rady (WE, Euratom) nr 1605/2002 (³), w szczególności jego art. 208,

– uwzględniając rozporządzenie Rady (WE) nr 73/2008 z dnia 20 grudnia 2007 r. ustanawiające Wspólne Przedsiębiorstwo na rzecz Realizacji Wspólnej Inicjatywy Technologicznej w zakresie Leków Innowacyjnych (⁴), w szczególności jego art. 11 ust. 4,

– uwzględniając rozporządzenie Komisji (WE, Euratom) nr 2343/2002 z dnia 19 listopada 2002 r. w sprawie ramowego rozporządzenia finansowego dotyczącego organów określonych w artykule 185 rozporządzenia Rady (WE, Euratom) nr 1605/2002 w sprawie rozporządzenia finansowego mającego zastosowanie do budżetu ogólnego Wspólnot Europejskich (⁵), w szczególności jego art. 94,

– uwzględniając art. 77 Regulaminu i załącznik VI do Regulaminu,

– uwzględniając sprawozdanie Komisji Kontroli Budżetowej (A7-0088/2013),

A. mając na uwadze, że Wspólne Przedsiębiorstwo na rzecz Realizacji Wspólnej Inicjatywy Technologicznej w zakresie Leków Innowacyjnych („Wspólne Przedsiębiorstwo”) zostało ustanowione w grudniu 2007 r. na okres 10 lat w celu znaczącej poprawy skuteczności i wydajności procesu opracowywania leków, co w perspektywie długoterminowej miałoby doprowadzić do tego, że sektor farmaceutyczny będzie produkował skuteczniejsze i bezpieczniejsze leki innowacyjne,

B. mając na uwadze, że Wspólne Przedsiębiorstwo rozpoczęło autonomiczną działalność w dniu 16 listopada 2009 r.,

C. mając na uwadze, że Trybunał Obrachunkowy stwierdza, iż uzyskał wystarczającą pewność, że roczne sprawozdanie finansowe Wspólnego Przedsiębiorstwa za rok budżetowy 2011 jest wiarygodne, a transakcje leżące u jego podstaw są legalne i prawidłowe,

D. mając na uwadze, że Trybunał Obrachunkowy wydał opinię z zastrzeżeniami co do legalności i prawidłowości transakcji leżących u podstaw sprawozdania finansowego Wspólnego Przedsiębiorstwa,

E. mając na uwadze, że maksymalny wkład Unii na rzecz Wspólnego Przedsiębiorstwa przez okres 10 lat wynosi 1 000 000 000 euro, a kwota ta ma zostać wypłacona z budżetu siódmego programu ramowego badań,

Zarządzanie budżetem i finansami

1. z zaniepokojeniem stwierdza, że budżet Wspólnego Przedsiębiorstwa na rok budżetowy 2011 oraz plan wykonania budżetu zostały przyjęte przez Radę Zarządzającą dopiero dnia 4 kwietnia 2011 r. z uwagi na czas poświęcony na ustalenie i uzgodnienie priorytetów naukowych, które zostały uwzględnione w rocznym planie wykonania budżetu; zauważa, że opóźniło to ogłoszenie zaproszenia do składania wniosków i spowodowało, że przez niemal cały pierwszy kwartał Wspólne Przedsiębiorstwo przy dokonywaniu płatności było zmuszone stosować zasadę budżetową dwunastych części środków tymczasowych;

2. jest zaniepokojony tym, że wskaźnik wykorzystania środków na zobowiązania przeznaczonych na działania badawcze w kwocie 159 000 000 EUR wyniósł 66 %, oraz tym, że został zrealizowany poprzez zobowiązanie globalne obejmujące czwarte zaproszenie do składania wniosków; ponownie stwierdza, że jest zaniepokojony niskim wskaźnikiem wykonania budżetu, a ponadto działalnością Wspólnego Przedsiębiorstwa leżącą u jego podstaw; stwierdza w szczególności, że wysoki poziom niewykorzystanych środków z budżetu administracyjnego (44 %) wskazuje, że nie był on oparty na realistycznych szacunkach; domaga się przedstawienia Parlamentowi Europejskiemu szczegółowego sprawozdania na temat wspomnianych uchybień, które będzie zawierało konkretne propozycje stopniowej poprawy wskaźnika wykorzystania środków oraz zapewnienia realistycznej oceny potrzebnych zasobów finansowych;

3. ubolewa w związku z tym, że środki na zobowiązania w wysokości 117 000 000 EUR i środki na płatności w wysokości 65 000 000 EUR, których nie wykorzystano w roku budżetowym 2010, zostały przeniesione na 2011 r., a środki na zobowiązania w wysokości 62 000 000 EUR i środki na płatności w wysokości 11 000 000 EUR, których nie wykorzystano w roku budżetowym 2011, przeniesiono na rok 2012; z zadowoleniem przyjmuje usprawnienia poczynione z myślą o roku 2012, przy czym ogólne wskaźniki wykorzystania wyniosły odpowiednio 96 % w przypadku środków na zobowiązania oraz 97 % w przypadku środków na płatności;

4. jest zaniepokojony tym, że Trybunał Obrachunkowy wydał opinię z zastrzeżeniami co do legalności i prawidłowości transakcji leżących u podstaw sprawozdania finansowego Wspólnego Przedsiębiorstwa, uzasadniając to tym, że poziom błędu ustalony w wyniku kontroli ex post wyniósł 6,84 %; zauważa, że Wspólne Przedsiębiorstwo przeprowadziło kontrole ex post obejmujące kwotę 2,2 mln EUR (18,8 % zaakceptowanego wkładu Wspólnego Przedsiębiorstwa w pierwsze zaproszenie do składania wniosków zatwierdzone przez Wspólne Przedsiębiorstwo do czerwca 2011 r.); ubolewa nad faktem, że w oparciu o pierwszą kontrolę Wspólnego Przedsiębiorstwa z zastosowaniem własnej metodyki wykryty poziom błędu wyniósł 4,58 %, natomiast poziom błędu rezydualnego wyniósł 3,72 %; oczekuje, że Trybunał Obrachunkowy i Wspólne Przedsiębiorstwo uzgodnią taką metodykę kontroli, która w stosunku do tych samych kontroli ex post przyniesie jednakowe wyniki; przypomina, że Wspólne Przedsiębiorstwo powinno bez zwłoki podnieść jakość swoich kontroli ex ante, w szczególności tych dotyczących zarządzania dotacjami; domaga się informowania organu udzielającego absolutorium o wynikach kolejnych procesów kontroli ex post przeprowadzonych przez Wspólne Przedsiębiorstwo;

5. domaga się zatem przedstawienia Parlamentowi Europejskiemu sprawozdania zawierającego konkretne propozycje stopniowego obniżenia wskaźnika błędu;

Zaproszenia do składania wniosków

6. podkreśla fakt, że Wspólne Przedsiębiorstwo zorganizowało zaproszenia do składania wniosków w roku 2008, 2009 i 2010, w wyniku których do końca 2011 r. podpisano umowy o dotację w kwocie 269 000 000 EUR, oraz to, że w 2012 r. ogłoszono piąte zaproszenie do składania wniosków, z orientacyjnym wkładem Unii obliczonym na 80 000 000 EUR; obawia się, że jeżeli utrzyma się obecne tempo ogłaszania zaproszeń do składania wniosków, bardzo prawdopodobne jest, że całkowity dostępny wkład Unii nie zostanie wykorzystany; wzywa Wspólne Przedsiębiorstwo do jak najlepszego wykorzystania zasobów przewidzianych na wdrożenie wspólnej inicjatywy technologicznej w zakresie leków innowacyjnych;

7. stwierdza, że istnieje niespójność między decyzjami Rady Zarządzającej a sprawozdaniem w sprawie zarządzania budżetem i finansami, a mianowicie fakt, iż przedstawiona w sprawozdaniu łączna kwota w rozdziale 30-C2 „Program badań” (117 000 000 EUR) jest niższa od kwoty w pozycji B03000-C2 (141 000 000 EUR), która wchodzi w skład tego rozdziału; ponadto wskazuje, że decyzją Rady Zarządzającej z dnia 28 stycznia 2011 r. zatwierdzono przeniesienie jedynie środków w wysokości 115 000 000 EUR, natomiast w sprawozdaniu z zarządzania budżetem i finansami wykazano przeniesienie na kwotę 117 000 000 EUR; wzywa Wspólne Przedsiębiorstwo do zapewnienia należytego uwzględniania decyzji jego Rady Zarządzającej przez dyrektora wykonawczego;

Systemy kontroli wewnętrznej

8. wskazuje, że Trybunał Obrachunkowy w swoim sprawozdaniu doniósł o dużych postępach poczynionych w 2011 r. w zakresie systemów kontroli wewnętrznej; zauważa jednak, że niezbędne są dalsze prace w celu ustalenia i udokumentowania budżetu, procedur księgowych i związanych z nimi kontroli, a w 2011 r. dokonano formalnej oceny systemu kontroli wewnętrznej;

9. odnotowuje, że w dniu 27 września 2012 r. księgowy Wspólnego Przedsiębiorstwa doniósł o zatwierdzeniu systemu finansowego i księgowego oraz podkreślił istotne słabe strony, którymi należy się zająć;

Ocena wkładów rzeczowych

10. przyjmuje do wiadomości, że Trybunał Obrachunkowy stwierdził, iż w dniu 11 listopada 2011 r. Rada Zarządzająca zatwierdziła metody oceny wkładów rzeczowych oraz że walidacja wkładów rzeczowych przebiega na podstawie certyfikacji ex ante i kontroli ex post, jednakże w trakcie 2011 r. Wspólne Przedsiębiorstwo nie przeprowadziło żadnej certyfikacji ex ante ani kontroli ex post;

11. przypomina, że Wspólne Przedsiębiorstwo zostało powołane do życia w grudniu 2007 r. i rozpoczęło autonomiczną działalność w listopadzie 2009 r.; wyraża zaniepokojenie tym, że metodyka oceny wkładów rzeczowych, która powinna być określona w wewnętrznych zasadach i procedurach wspólnego przedsiębiorstwa zgodnie z jego przepisami finansowymi, została zatwierdzona przez Radę Zarządzającą w dniu 11 listopada 2011 r.; podkreśla fakt, że z tego właśnie powodu członkowie Wspólnego Przedsiębiorstwa należący do Europejskiej Federacji Producentów Leków i Stowarzyszeń Farmaceutycznych (EFPIA) nie byli w stanie sporządzić sprawozdania w sprawie kosztów poniesionych w pierwszym okresie sprawozdawczym, zgodnie z postanowieniami umów w sprawie przyznania dotacji;

Audyt wewnętrzny i Służba Audytu Wewnętrznego Komisji

12. stwierdza, że w 2011 r. Służba Audytu Wewnętrznego Komisji i jednostka audytu wewnętrznego Wspólnego Przedsiębiorstwa przeprowadziły analizę ryzyka, a w dniu 3 listopada 2011 r. Rada Zarządzająca zatwierdziła strategiczny plan audytu na lata 2012–2014;

13. przyjmuje do wiadomości, że nie zmieniono jeszcze przepisów finansowych mających zastosowanie do Wspólnego Przedsiębiorstwa w celu uwzględnienia przepisów rozporządzenia ramowego, jednak w dniu 8 marca 2011 r. Rada Zarządzająca przyjęła kartę obowiązków Służby Audytu Wewnętrznego Komisji;

14. jest zaniepokojony, że mimo uzyskania przez Wspólne Przedsiębiorstwo autonomii w listopadzie 2009 r., do marca 2012 r. Służba Audytu Wewnętrznego Komisji ani dyrektor ds. audytu wewnętrznego nie przeprowadzili żadnych działań w zakresie audytu wewnętrznego, a sam dyrektor ds. audytu wewnętrznego był bezpośrednio zaangażowany w działania operacyjne (wdrożenie strategii ex post, ramy KWW, przegląd certyfikatu ex ante w zakresie wkładów rzeczowych) i inne zadania konsultacyjne;

Uprawnienia kontrolne Trybunału Obrachunkowego

15. ku swojemu zdziwieniu dowiaduje się, że postanowienia umowy o dotację nie przewidują prawa Trybunału Obrachunkowego do przeprowadzania kontroli w zakresie wkładów rzeczowych przedsiębiorstw EFPIA, mimo że są one zaksięgowane w sprawozdaniu finansowym Wspólnego Przedsiębiorstwa i szacowane na 1 000 000 000 EUR w całym okresie funkcjonowania Wspólnego Przedsiębiorstwa; zwraca uwagę, że zgodnie z art. 12 ust. 4 i 5 rozporządzenia (WE) nr 73/2008 wkład rzeczowy podlega kontroli ze strony Wspólnego Przedsiębiorstwa oraz że Wspólne Przedsiębiorstwo zwraca się do Komisji o poradę w sprawie praw Trybunału Obrachunkowego do kontrolowania wkładów rzeczowych przedsiębiorstw EFPIA;

Roczne sprawozdanie z działalności

16. podkreśla fakt, że poświadczenie wiarygodności dyrektora wykonawczego wydano w lutym 2012 r. bez zastrzeżenia, pomimo braku informacji dotyczących skuteczności strategii kontroli ex post, która jest kluczowym mechanizmem kontroli dla wydatków operacyjnych; zauważa, że zgodnie ze statutem i przepisami finansowymi Wspólnego Przedsiębiorstwa dyrektor wykonawczy sporządza roczne sprawozdanie z działalności, obejmujące poświadczenie wiarygodności stanowiące, że informacje w nim zawarte są prawdziwe i rzetelne, chyba że w zastrzeżeniach podano inaczej;

Inne kwestie dotyczące zarządzania

17. stwierdza, że w roku 2011 Wspólne Przedsiębiorstwo poczyniło postępy w zakresie formalizacji polityki bezpieczeństwa informatycznego; zauważa, że plan ciągłości działania oraz plan przywrócenia gotowości do pracy po wystąpieniu sytuacji nadzwyczajnej nie zostały jeszcze sfinalizowane;

18. przychylnie odnosi się do faktu, że umowa z państwem przyjmującym między Wspólnym Przedsiębiorstwem a władzami belgijskimi w sprawie pomieszczeń biurowych, przywilejów i immunitetów oraz pozostałego wsparcia, które ma zostać udzielone, została podpisana dnia 3 lutego 2012 r.;

Inne kwestie

19. ponownie zachęca Trybunał Obrachunkowy do przekazania Parlamentowi Europejskiemu w rozsądnym terminie specjalnego sprawozdania na temat wspólnych kwestii, które wynikają z charakteru wspólnych przedsiębiorstw i którymi wspólne przedsiębiorstwa powinny się zająć, wraz ze swoimi partnerami, aby zapewnić ich wartość dodaną oraz skuteczne wykonywanie unijnych programów badawczych, programów rozwoju technologicznego i programów demonstracyjnych; odnotowuje ponadto, że w sprawozdaniu tym należy zawrzeć ocenę efektywności procesu tworzenia i struktury wspólnych przedsiębiorstw.