PARLAMENT EUROPEJSKI,

– uwzględniając ostateczne roczne sprawozdanie finansowe Europejskiej Agencji Bezpieczeństwa Lotniczego za rok budżetowy 2010,

– uwzględniając sprawozdanie Trybunału Obrachunkowego dotyczące sprawozdania finansowego Europejskiej Agencji Bezpieczeństwa Lotniczego za rok budżetowy 2010, wraz z odpowiedziami Agencji (¹),

– uwzględniając zalecenie Rady z dnia 21 lutego 2012 r. (06083/2012 – C7-0051/2012),

– uwzględniając art. 319 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej,

– uwzględniając rozporządzenie Rady (WE, Euratom) nr 1605/2002 z dnia 25 czerwca 2002 r. w sprawie rozporządzenia finansowego mającego zastosowanie do budżetu ogólnego Wspólnot Europejskich (²), w szczególności jego art. 185,

– uwzględniając rozporządzenie (WE) nr 216/2008 Parlamentu Europejskiego i Rady (³) w sprawie utworzenia Europejskiej Agencji Bezpieczeństwa Lotniczego, w szczególności jego art. 60,

– uwzględniając rozporządzenie Komisji (WE, Euratom) nr 2343/2002 z dnia 19 listopada 2002 r. w sprawie ramowego rozporządzenia finansowego dotyczącego organów określonych w art. 185 rozporządzenia Rady (WE, Euratom) nr 1605/2002 w sprawie rozporządzenia finansowego mającego zastosowanie do budżetu ogólnego Wspólnot Europejskich (⁴), w szczególności jego art. 94,

– uwzględniając art. 77 Regulaminu i załącznik VI do Regulaminu,

– uwzględniając sprawozdanie Komisji Kontroli Budżetowej oraz opinię Komisji Transportu i Turystyki (A7-0124/2012),

A. mając na uwadze, że Trybunał Obrachunkowy stwierdził, iż uzyskał wystarczającą pewność, że sprawozdania finansowe Europejskiej Agencji Bezpieczeństwa Lotniczego („Agencji”) za rok budżetowy 2010 są wiarygodne, a transakcje leżące u ich podstaw są zgodne z prawem i prawidłowe,

B. mając na uwadze to, że w dniu 10 maja 2011 r. Parlament udzielił dyrektorowi wykonawczemu Agencji absolutorium z wykonania budżetu Agencji za rok budżetowy 2009 (⁵), a w swojej rezolucji dołączonej do decyzji w sprawie absolutorium między innymi:

– wezwał Agencję do wprowadzenia zadaniowej struktury budżetu operacyjnego, aby wyraźnie powiązać program prac z prognozami finansowymi i poprawić monitorowanie wyników oraz związaną z tym sprawozdawczość,

– zwrócił uwagę na fakt, że Agencja ponownie przeniosła na 2010 r. znaczną kwotę środków na wydatki operacyjne,

– domagał się, aby do budżetu na każdy rok dołączać specjalne sprawozdanie w sprawie nadwyżki budżetowej przeniesionej z poprzednich lat wyjaśniające, dlaczego środki te nie zostały wykorzystane, oraz w jaki sposób i kiedy zostaną one wykorzystane,

– zauważył w procedurach rekrutacji personelu niedociągnięcia, które zagrażają przejrzystości tych procedur,

C. mając na uwadze, że Agencja finansowana jest z opłat i honorariów oraz wkładu finansowego Unii,

D. mając na uwadze, że budżet Agencji na 2010 r. wynosił 137 200 000 EUR w porównaniu z 122 200 000 EUR w 2009 r., co stanowi wzrost o 12,27 %, mając na uwadze, że wkład Unii do budżetu Agencji na rok 2010 wyniósł 34 197 000 EUR (⁶), co stanowi wzrost o 0,87 % w porównaniu z rokiem 2009,

Zarządzanie budżetem i finansami

1. przypomina, że dwie trzecie budżetu Agencji pochodzi z prowizji i opłat pochodzących z branży, jedna trzecia pochodzi z subsydiów unijnych, a początkowy wkład Unii Europejskiej do budżetu Agencji na rok 2010 wyniósł 32 879 000 EUR; zauważa jednak, że kwota 1 318 000 EUR, pochodząca z odzyskania nadwyżki, została do tego wkładu dodana, a w rezultacie całkowity wkład Unii w 2010 r. wyniósł 34 197 000 EUR;

2. zwraca uwagę, że budżet Agencji wzrósł o 61 % z 85 200 000 EUR do 137 200 000 EUR w latach 2007–2010, a liczba personelu zwiększyła się z 333 do 524 osób;

3. zwraca uwagę, że zgodnie z art. 3 rozporządzenia Komisji (WE) nr 593/2007 z dnia 31 maja 2007 r. w sprawie opłat i honorariów pobieranych przez Europejską Agencję (⁷) Bezpieczeństwa Lotniczego dochody z tytułu opłat stanowią dochody przeznaczone na określony cel, które mogą być przenoszone przez Agencję do czasu ich wykorzystania; zauważa, że wpływy z branży mogą dotyczyć więcej niż jednego roku budżetowego; zauważa, że rezerwy, które mogą zostać wykorzystane w kolejnych latach, dostosowuje się w oparciu wyniki budżetowe w danym roku; zauważa, że kwota rezerwy zmniejszyła się w ciągu dwóch ostatnich lat z 29 000 000 EUR na koniec 2008 r. do 21 000 000 EUR na koniec 2010 r.;

4. stwierdza na podstawie ostatecznego sprawozdania finansowego za rok budżetowy 2010, że Agencja korzystała jedynie z środków niezróżnicowanych i w związku z tym środki na zobowiązania były równe ze środkami na płatności; zauważa ponadto że ogólny wskaźnik wykonania budżetu wyniósł 99,51 % w zakresie środków w 2010 r.;

5. wzywa Agencję, żeby nadal podejmowała odpowiednie działania w celu uniknięcia uchybień, które zagrażają przejrzystości procesu udzielania zamówień oraz zasadzie należytego zarządzania finansami;

Rachunkowość

6. stwierdza na podstawie ostatecznego rocznego sprawozdania finansowego, że w 2010 r. Agencja zmieniła swoją metodę ujmowania dochodów z metody opartej na kosztach na metodę liniową zaproponowaną w 4. zasadzie rachunkowości WE;

7. stwierdza na podstawie informacji Agencji, że zmiana ta miała na celu poprawienie rzetelności i przejrzystości sposobu księgowania uzyskanych dochodów oraz wdrożenie zalecenia sformułowanego przez Trybunał Obrachunkowy w 2009 r. dotyczącego stosowania metody odzwierciedlającej w sposób bardziej rzetelny kwotę dochodu alokowaną do danego roku budżetowego;

8. stwierdza na podstawie rocznego sprawozdania z działalności Agencji, że system planowania zasobów przedsiębiorstwa został bardziej usprawniony i był systematycznie wykorzystywany do wszystkich typów transakcji finansowych i zamknięcia roku budżetowego;

Procedura przetargowa

9. stwierdza na podstawie rocznego sprawozdania z działalności, że w 2010 r. przeprowadzono 23 procedury udzielenia wysokiej wartości zamówień publicznych dotyczących zarówno potrzeb operacyjnych, jaki i administracyjnych, z czego 20 procedur zostało sfinalizowanych i podpisanych zostało 29 dużych umów o wartości około 14 mln EUR; zauważa ponadto że 428 umów zostało podpisanych wskutek przeprowadzenia procedur udzielenia niewielkich zamówień o łącznej wartości około 1 650 000 EUR;

10. zgadza się z Trybunałem Obrachunkowym, że w przypadku dwóch procedur udzielenia dużych zamówień publicznych metoda oceny nie pozwoliła na przyznanie najwyższej punktacji cenowej ofertom o najlepszych warunkach; stwierdza na podstawie informacji od Agencji, że te dwie procedury przetargowe dotyczyły:

– przedłużenia czteroletniej umowy o świadczenie usług porządkowych o wartości 1 mln EUR,

– zawarcia na maksymalny okres czterech lat umowy ramowej dotyczącej badań nad wymogami i normami w zakresie certyfikacji silników lotniczych o maksymalnej wartości 2 500 000 EUR, jeśli wybrany wykonawca nie podał w swoim wniosku wszystkich składowych kosztu;

zwraca uwagę, iż Agencja odpowiedziała, że nie odnotowano przypadku negatywnego wpływu na wynik, i mimo to uwzględni uwagi Trybunału i w przyszłości zajmie się stwierdzonym ryzykiem, poświęcając jeszcze większą uwagę formułom oceny finansowej;

Zasoby ludzkie

11. odnotowuje po raz kolejny, że organ udzielający absolutorium wykrył w procedurach naboru personelu nieprawidłowości, które zagrażają przejrzystości tych procedur; stwierdza, że Trybunał Obrachunkowy stwierdził, iż nie było dowodów na to, że przed wyborem kandydatów ustalono progi, które należy spełnić, aby zostać zaproszonym na rozmowę lub umieszczonym na liście rezerwowej; stwierdza, że powodem mogła być chęć ukrycia przypadków nepotyzmu lub konfliktu interesów; domaga się podjęcia wszelkich działań w celu uniknięcia konfliktu interesów; wzywa Komisję do zadbania o to, aby Agencja poprawnie stosowała przepisy UE; podkreśla znaczenie przejrzystości procedur udzielania zamówień publicznych i naboru pracowników;

12. zauważa, że Agencja nie poinformowała organu udzielającego absolutorium o działaniach podjętych w celu zwiększenia przejrzystości procedur rekrutacji ekspertów/pracowników, o co została poproszona w 2009 r., chociaż rozumie, że zajęto się sprawą w 2010 r., po tym jak Trybunał Obrachunkowy po raz kolejny zwrócił uwagę na tę sprawę w swoim sprawozdaniu; po raz kolejny podkreśla, że znaczenie tych nieprawidłowości jest nawet jeszcze większe, jeśli weźmie się pod uwagę, że cele Agencji to: określanie warunków technicznych certyfikacji, podejmowanie decyzji dotyczących zdatności do lotu, wydawanie certyfikatów w zakresie ochrony środowiska oraz przeprowadzanie inspekcji standaryzacyjnych właściwych organów państw członkowskich;

13. odnotowuje odpowiedź Agencji przedstawioną Trybunałowi, w której stwierdziła ona, iż ustanowiła wyraźne wytyczne dla członków panelu w zakresie minimalnego progu, jaki powinni osiągnąć kandydaci, aby zostać zaproszonymi na rozmowę (50 %) lub umieszczonymi na liście rezerwowej (65 %), ale zastrzega sobie prawo do decydowania o maksymalnej rozsądnej liczbie kandydatów, którzy zostaną zaproszeni, zgodnie z rankingiem punktów;

14. przypomina Agencji o znaczeniu zapewnienia odpowiednich kryteriów wyszkolenia i kwalifikacji w odniesieniu do zespołów przeprowadzających inspekcje i ich liderów; wzywa Agencję do podjęcia w tym względzie konkretnych działań i do informowania o nich organu udzielającego absolutorium;

15. zwraca uwagę, że w latach 2009–2010 liczba pracowników agencji wzrosła od 509 do 578 osób, włączają w to członków personelu tymczasowego i kontraktowego;

Konflikt interesów

16. zwraca uwagę, że członkowie personelu technicznego Agencji powinni być zwykle rekrutowani spośród krajowych władz lotniczych i przemysłu lotniczego; zdaje sobie sprawę, że członkowie personelu muszą posiadać odpowiednie, aktualne i doświadczenie techniczne w dziedzinie lotnictwa, ażeby przeprowadzać techniczną weryfikację zgodności dokumentów, tak by móc zapewnić odpowiedni poziom bezpieczeństwa w lotnictwie zgodnie z wymogami obowiązującego prawa Unii; wyraża jednak zaniepokojenie, że sytuacja ta może prowadzić do konfliktu interesów, jeśli członek personelu, pracujący uprzednio dla producenta samolotów, podejmuje decyzje w ramach Agencji w sprawie certyfikacji samolotu, nad którym uprzednio pracował, będąc zatrudnionym u producenta, które to okoliczności mogą wywołać sytuację konfliktu interesów, jeżeli nie zostaną wykryte i należycie rozwiązane; uznaje jednak, że Agencja ustanowiła procedurę certyfikacji, w której bezstronność procesu podejmowania decyzji gwarantuje się przez kolegialność ocen technicznych i samego procesu podejmowania decyzji; zdaje sobie również sprawę, że Agencja jest w trakcie opracowywania ogólnoagencyjnej polityki w dziedzinie kodeksu postępowania, w tym identyfikowania i monitorowania skutków możliwego konfliktu interesów oraz zapobiegania i zaradzania temu konfliktowi, co pomoże Agencji w usprawnieniu identyfikacji i rozwiązywania sytuacji konfliktu interesów w taki sposób, by nigdy nie zagrozić bezpieczeństwu lotnictwa;

17. wzywa Agencję do należytego uwzględniania doświadczenia zawodowego członków swojego personelu w celu zapobiegania konfliktom interesów; uważa, że w polityce Agencji w dziedzinie konfliktu interesów należy opracować zagadnienie, w jakim zakresie i na jakich warunkach pracownik Agencji może być zaangażowany w certyfikację samolotu, nad którym pracował przed podjęciem pracy w Agencji;

18. wzywa Agencję do stosowania skutecznych procedur, dzięki którym będą należycie rozwiązywane możliwe zarzuty dotyczące konfliktu interesów w łonie Agencji; wzywa również Agencję, żeby publikowała na swojej stronie internetowej deklaracje interesów i doświadczenie zawodowe swoich ekspertów, kadry kierowniczej, członków Zarządu i innych osób, których działalność jest związana z procesem certyfikacji; zauważa, że Agencja powinna stosować się do wytycznych OECD w dziedzinie konfliktu interesów;

19. odnotowując, że Agencja jest zaangażowana w podejmowanie decyzji zasadniczej wagi dla wszystkich obywateli, i biorąc pod uwagę widoczność jej działań ze względu na jej znaczenie dla przemysłu, organ udzielający absolutorium oczekuje na wyniki i zalecenia specjalnego sprawozdania w sprawie konfliktu interesów, które zostanie opublikowane przez Trybunał Obrachunkowy przed końcem czerwca 2012 r., w celu ich przedyskutowania;

Wyniki

20. wzywa Agencję do dalszego wprowadzania istniejącej zadaniowej struktury budżetu operacyjnego, aby wyraźnie powiązać program prac z prognozami finansowymi i jeszcze bardziej poprawić monitorowanie wyników oraz związaną z tym sprawozdawczość;

21. wzywa Agencję do rozważenia wprowadzenia w odpowiednim przypadku wykresu Gantta do programowania wszystkich działań operacyjnych; podkreśla również znaczenie, jakie dla Agencji ma wyznaczenie w ramach swego programowania celów SMART i wskaźników RACER, jak Agencja czyniła to w rocznym programie prac i rocznym sprawozdaniu z działalności, począwszy od 2008 r.;

Systemy kontroli wewnętrznej

22. stwierdza na podstawie sprawozdania rocznego, że Agencja skonsolidowała w 2010 r. swój zintegrowany system zarządzania (IMS), łącznie z koncepcją „systemów kontroli wewnętrznej”, który ma zapewnić prawidłowe ograniczanie ryzyka w celu zwiększenia zdolności Agencji w zakresie osiągania celów związanych z działalnością operacyjną, jakością, zgodnością z przepisami i w dziedzinie finansów;

23. zwraca uwagę, że w grudniu 2010 r. zintegrowany system zarządzania Agencji został certyfikowany jako zgodny z międzynarodową normą ISO 9001:2008 w zakresie zarządzania jakością;

Inspekcje standaryzacyjne

24. wzywa Agencję do dalszego doskonalenia dokumentacji w zakresie planowania i programowania inspekcji; przypomina Agencji o znaczeniu dokumentowania oceny ryzyka i kryteriów stosowanych w czasie planowania inspekcji w celu uzasadnienia swoich wewnętrznych procesów decyzyjnych w przypadkach, w których wykryto znaczne uchybienia wpływające na bezpieczeństwo obywateli Unii;

25. wzywa ponadto Agencję do dalszego zwiększenia swojej skuteczności w zakresie zarządzania kwestiami mającymi kluczowe znaczenie dla bezpieczeństwa poprzez:

– monitorowanie informacji,

– skrócenie długości sprawozdań i okresu wdrażania zaleceń,

– dokumentowanie procesu decyzyjnego, w który zaangażowana jest Agencja i Komisja,

– odpowiednie ograniczanie ryzyka wystąpienia potencjalnych przypadków konfliktu interesów;

26. wzywa ponadto Agencję do klasyfikowania i monitorowania swoich ustaleń z inspekcji (tzw. „Uwagi”) oraz do podejmowania stosownych działań następczych; zauważa, że Agencja opracowała procedurę operacyjną służącą definiowaniu tych ustaleń i komunikowaniu ich Komisji; wzywa zatem Agencję do bezzwłocznego naprawienia tego uchybienia i do poinformowania organu udzielającego absolutorium o podjętych działaniach;

Audyt wewnętrzny

27. zwraca uwagę, że kilka „bardzo ważnych” zaleceń przedstawionych przez służbę audytu wewnętrznego (IAS), dotyczących zmniejszenia niewygasłego ryzyka zagrażającego Agencji, nadal nie zostało zrealizowanych i obecnie podlega kontroli służby audytu wewnętrznego;

28. zwraca uwagę zwłaszcza na fakt, iż w 2010 r. służba audytu wewnętrznego przeprowadziła audyt inspekcji standaryzacyjnych, aby dokonać ich oceny i przedstawić niezależne poświadczenie wiarygodności dotyczące mechanizmów kontroli wewnętrznej w zakresie przeprowadzania inspekcji standaryzacyjnych przez Agencję w celu monitorowania stosowania unijnych przepisów przez krajowe władze lotnicze i przedstawiania sprawozdań Komisji; odnotowuje również, że Agencja opracowała już plan działań korygujących zatwierdzony przez służbę audytu wewnętrznego, który przedstawiono już służbie audytu wewnętrznego do kontroli wdrażania zaleceń, o których mowa w ust. 25–27 niniejszego sprawozdania;

29. w związku z tym wzywa Agencję, ażeby dalej:

– dokumentowała swoje oceny ryzyka po wykonaniu swoich rocznych programów inspekcji i przeprowadzeniu inspekcji,

– doskonaliła monitorowanie istotnych uchybień, które zagrażają bezpieczeństwu, oraz związaną z tym sprawozdawczość,

– monitorowała wdrażanie swoich zaleceń wydanych w wyniku przeprowadzenia inspekcji oraz podejmowała w związku z tym działania następcze;

30. zwraca uwagę na zalecenia zawarte w poprzednich sprawozdaniach w sprawie absolutorium, zgodnie z załącznikiem do niniejszej rezolucji;

31. w odniesieniu do pozostałych uwag towarzyszących decyzji w sprawie absolutorium, które mają charakter przekrojowy, odsyła do swojej rezolucji z dnia 10 maja 2012 r. (⁸) w sprawie wyników, gospodarowania środkami finansowymi i kontroli agencji.

ZAŁĄCZNIK

ZALECENIA PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO Z MINIONYCH LAT