KOMISJA EUROPEJSKA,

uwzględniając Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej,

uwzględniając rozporządzenie Rady (EWG) nr 315/93 z dnia 8 lutego 1993 r. ustanawiające procedury Wspólnoty w odniesieniu do substancji skażających w żywności (¹), w szczególności jego art. 2 ust. 3,

a także mając na uwadze, co następuje:

(1) W rozporządzeniu Komisji (WE) nr 1881/2006 z dnia 19 grudnia 2006 r. ustalającym najwyższe dopuszczalne poziomy niektórych zanieczyszczeń w środkach spożywczych (²) określono najwyższe dopuszczalne poziomy dioksyn i polichlorowanych bifenyli o działaniu podobnym do dioksyn w szeregu środków spożywczych.

(2) Dioksyny należą do grupy obejmującej 75 kongenerów polichlorowanych dibenzo-p-dioksyn (PCDD) i 135 kongenerów polichlorowanych dibenzofuranów (PCDF), z których 17 stwarza zagrożenie pod względem toksykologicznym. Polichlorowane bifenyle (PCB) stanowią grupę 209 różnych kongenerów, które można podzielić na dwie grupy, biorąc pod uwagę ich właściwości toksykologiczne: 12 kongenerów wykazuje właściwości toksykologiczne podobne do dioksyn, przez co często określa się je jako „polichlorowane bifenyle o działaniu podobnym do dioksyn” (DL-PCB). Pozostałe polichlorowane bifenyle nie wykazują toksyczności podobnej do dioksyn, ale mają inne właściwości toksykologiczne i są określane jako „polichlorowane bifenyle o działaniu niepodobnym do dioksyn” (NDL-PCB).

(3) Każdy kongener dioksyn lub polichlorowanych bifenyli o działaniu podobnym do dioksyn wykazuje nieco inny poziom toksyczności. Wprowadzenie koncepcji tzw. współczynników toksyczności (TEF) umożliwia sumaryczne wyrażenie toksyczności tych różnych kongenerów i ułatwia ocenę ryzyka oraz urzędową kontrolę. Dlatego też wyniki badań analitycznych odnoszące się do wszystkich kongenerów dioksyn oraz polichlorowanych bifenyli o działaniu podobnym do dioksyn stanowiących zagrożenie toksykologiczne są wyrażone w policzalnych jednostkach zwanych równoważnikami toksyczności TCDD (TEQ). [1]

(4) Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) zorganizowała w dniach 28–30 czerwca 2005 r. warsztaty ekspertów dotyczące wartości TEF uzgodnionych przez WHO w 1998 r. Zmieniono szereg wartości TEF, między innymi dla PCB, oktachlorowanych kongenerów i pentachlorowanych furanów. Dane dotyczące skutków ustalenia nowych wartości TEF oraz najnowszego występowania zgromadzono w sprawozdaniu naukowym Europejskiego Urzędu ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA) „ Results of the monitoring of dioxin levels in food and feed” (³) (Wyniki monitorowania poziomów dioksyn w żywności i paszy). Należy zatem dokonać przeglądu najwyższych dopuszczalnych poziomów PCB, biorąc pod uwagę te nowe dane.

(5) Na wniosek Komisji Europejskiej panel naukowy EFSA ds. zanieczyszczeń w łańcuchu żywnościowym przyjął opinię w sprawie obecności NDL-PCB w paszy i żywności (⁴).

(6) [2] Suma steżęń sześciu wskaźnikowych kongenerów PCB (PCB 28, 52, 101, 138, 153 i 180) stanowi około połowy łącznej ilości NDL-PCB obecnych w paszy i żywności. Suma ta jest uznawana za odpowiedni wskaźnik obecności i narażenia ludzi na NDL-PCB, dlatego powinna zostać określona jako najwyższy dopuszczalny poziom.

(7) [3] Najwyższe dopuszczalne poziomy określono, biorąc pod uwagę dane dotyczące najnowszego występowania zgromadzone w sprawozdaniu naukowym EFSA „ Results of the monitoring of non dioxin-like PCBs in food and feed” (⁵) (Wyniki monitorowania poziomów PCB o działaniu niepodobnym do dioksyn w żywności i paszy). Choć możliwe jest osiągnięcie niższych granic oznaczalności (LOQ), można zauważyć, że znaczna liczba laboratoriów stosuje LOQ wynoszące 1 μg/kg tłuszczu lub nawet 2 μ g/kg tłuszczu. Jeżeli ustanowiono by bardzo surowe najwyższe dopuszczalne poziomy, to w niektórych przypadkach zastosowanie metody granicy oznaczalności przy obliczaniu wyników badań prowadziłoby do uzyskania poziomu zbliżonego do limitu, nawet w przypadku gdyby nie oznaczono ilościowo żadnego kongeneru PCB. Uznano także, że dane dla niektórych kategorii żywności nie są zbyt obszerne. Właściwe byłoby zatem dokonanie przeglądu najwyższych dopuszczalnych poziomów za 3 lata, w oparciu o bardziej obszerną bazę danych uzyskanych przy pomocy metody analizy o poziomie czułości odpowiednim do ilościowego oznaczania niskich poziomów.

(8) Finlandii i Szwecji przyznano odstępstwo na wprowadzanie do obrotu ryb z regionu Morza Bałtyckiego przeznaczonych do spożycia na terytoriach tych państw, o poziomach dioksyn przekraczających najwyższe dopuszczalne poziomy ustanowione dla dioksyn oraz sumy dioksyn i DL-PCB w rybach. Wspomniane państwa członkowskie spełniły warunki dotyczące informowania konsumentów o zaleceniach żywieniowych. Corocznie przedkładają one Komisji wyniki monitorowania przez nie poziomów dioksyn w rybach pochodzących z regionu Morza Bałtyckiego oraz środków mających na celu zmniejszenie narażenia ludzi na dioksyny z regionu Morza Bałtyckiego.

(9) Na podstawie wyników monitorowania poziomów dioksyn i DL-PCB prowadzonego przez Finlandię i Szwecję możliwe było ograniczenie przyznanego odstępstwa do niektórych gatunków ryb. Z uwagi na utrzymującą się obecność dioksyn i PCB w środowisku, a co za tym idzie w rybach, właściwe jest bezterminowe przyznanie tego odstępstwa.

(10) [4] W odniesieniu do dziko żyjący łososia Łotwa zwróciła się o odstępstwo podobne do tego przyznanego Finlandii i Szwecji. W tym celu Łotwa wykazała, że narażenie ludzi na dioksyny i DL-PCB na jej terytorium nie przekracza najwyższego średniego poziomu w którymkolwiek z państw członkowskich oraz że w celu uniknięcia ewentualnego zagrożenia dla zdrowia wprowadzono system zapewniający pełne informowanie konsumentów o zaleceniach żywieniowych w odniesieniu do ograniczeń spożycia ryb z regionu Morza Bałtyckiego przez wskazane najbardziej narażone grupy ludności. Ponadto należy prowadzić monitorowanie poziomów dioksyn i DL-PCB w rybach z regionu Morza Bałtyckiego i składać sprawozdania Komisji dotyczące rezultatów i środków, które przedsięwzięto w celu ograniczenia narażenia ludzi na dioksyny i DL-PCB obecne w rybach z regionu Morza Bałtyckiego. Wprowadzono niezbędne środki w celu dopilnowania, aby ryby i produkty rybne niezgodne z unijnymi najwyższymi dopuszczalnymi poziomami dla PCB nie były wprowadzane do obrotu w innych państwach członkowskich.

(11) Z uwagi na to, że schemat zanieczyszczenia NDL-PCB w rybach z regionu Morza Bałtyckiego wykazuje podobieństwa do zanieczyszczenia dioksynami i DL-PCB oraz z uwagi na to, że NDL-PCB są bardzo trwałe w środowisku, właściwe jest przyznanie podobnego odstępstwa w odniesieniu do obecności NDL-PCB jak dla dioksyn i DL-PCB w rybach z regionu Morza Bałtyckiego.

(12) [5] Zwrócono się do EFSA o przedstawienie opinii naukowej w sprawie obecności dioksyn i PCB o działaniu podobnym do dioksyn w wątrobie owiec i jeleniowatych oraz stosowności ustanowienia najwyższych dopuszczalnych poziomów dla dioksyn i PCB w wątrobie i produktach pochodnych w przeliczeniu na produkt, a nie w przeliczeniu na tłuszcz, jak wygląda to obecnie. Przepisy dotyczące wątroby i produktów pochodnych, w szczególności wątroby owiec i jeleniowatych, powinny zatem zostać poddane przeglądowi, kiedy opinia EFSA będzie dostępna. Tymczasem właściwe jest ustanowienie najwyższego dopuszczalnego poziomu dla dioksyn i PCB w przeliczeniu na tłuszcz.

(13) Żywność zawierająca mniej niż 1 % tłuszczu była do tej pory wyłączona z najwyższego dopuszczalnego poziomu dla dioksyn i DL-PCB, z uwagi na to, że żywność tego rodzaju zazwyczaj tylko w niewielkim stopniu przyczynia się do narażenia człowieka. Odnotowano jednak przypadki żywności zawierającej mniej niż 1 % tłuszczu, w której poziomy dioksyn i DL-PCB w tłuszczu były bardzo wysokie. Właściwe jest zatem stosowanie najwyższego dopuszczalnego poziomu do takiej żywności, ale w przeliczeniu na produkt. Biorąc pod uwagę fakt, że najwyższy dopuszczalny poziom ustanowiono w przeliczeniu na produkt dla niektórych rodzajów żywności o niskiej zawartości tłuszczu, właściwe jest stosowanie najwyższego dopuszczalnego poziomu w przeliczeniu na produkt dla żywności zawierającej mniej niż 2 % tłuszczu. [6]

(14) W świetle danych z monitorowania dotyczących dioksyn i DL-PCB w żywności dla niemowląt i małych dzieci właściwe jest określenie szczególnych, niższych najwyższych dopuszczalnych poziomów dla dioksyn i DL-PCB w żywności dla niemowląt i małych dzieci. Niemiecki Federalny Instytut ds. Oceny Ryzyka zwrócił się do EFSA z konkretnym wnioskiem o dokonanie oceny ryzyka dla niemowląt i małych dzieci związanego z obecnością dioksyn i PCB o działaniu podobnym do dioksyn w żywności dla niemowląt i małych dzieci. Przepisy dotyczące żywności dla niemowląt i małych dzieci powinny zatem zostać poddane przeglądowi, kiedy opinia EFSA będzie dostępna.

(15) Środki przewidziane w niniejszym rozporządzeniu są zgodne z opinią Stałego Komitetu ds. Łańcucha Żywnościowego i Zdrowia Zwierząt i ani Parlament Europejski ani Rada nie wyraziły wobec nich sprzeciwu,

PRZYJMUJE NINIEJSZE ROZPORZĄDZENIE:

Artykuł 1

W rozporządzeniu (WE) nr 1881/2006 wprowadza się następujące zmiany:

1) w art. 7 wprowadza się następujące zmiany:

a) tytuł „ Czasowe odstępstwa” otrzymuje brzmienie „Odstępstwa”;

b) [7] ust. 4 otrzymuje brzmienie:

„ 4. W drodze odstępstwa od art. 1 Finlandia, Szwecja i Łotwa mogą zezwalać na wprowadzanie do obrotu na swoich rynkach dziko żyjącego łososia (Salmo salar) i produktów z niego otrzymywanych, pochodzących z regionu Morza Bałtyckiego i przeznaczonych do spożycia na ich terytorium, w których poziom dioksyn i/lub PCB o działaniu podobnym do dioksyn i/lub PCB o działaniu niepodobnym do dioksyn jest wyższy od poziomów określonych w pkt 5.3 załącznika, pod warunkiem że wprowadzony zostanie system zapewniający pełne informowanie konsumentów o zaleceniach żywieniowych w odniesieniu do ograniczeń spożycia dziko żyjącego łososia pochodzącego z regionu Morza Bałtyckiego oraz produktów z niego otrzymywanych, przez wskazane najbardziej narażone grupy ludności, w celu uniknięcia potencjalnego zagrożenia dla zdrowia.

Finlandia, Szwecja i Łotwa nadal stosują niezbędne środki w celu dopilnowania, aby dziko żyjący łosoś i produkty z niego otrzymywane niezgodne z pkt 5.3 załącznika nie były wprowadzane do obrotu w innych państwach członkowskich.

Finlandia, Szwecja i Łotwa przedkładają Komisji coroczne sprawozdania dotyczące środków, które przedsięwzięły, aby skutecznie informować wskazane najbardziej narażone grupy ludności o zaleceniach żywieniowych oraz dopilnować, aby dziko żyjący łosoś i produkty z niego otrzymywane niezgodne z najwyższymi dopuszczalnymi poziomami nie były wprowadzane do obrotu w innych państwach członkowskich. Przedkładają także dowody skuteczności tych środków.”;

c) [8] dodaje się ust. 5 w brzmieniu:

„5. W drodze odstępstwa od art. 1 Finlandia i Szwecja mogą zezwalać na wprowadzanie na swoje rynki dziko żyjącego śledzia większego niż 17 cm (Clupea harengus), dziko żyjącego golca (Salvelinus spp.), dziko żyjącego minoga rzecznego (Lampetra fluviatilis) i dziko żyjącego (Salmo trutta) oraz produktów z nich otrzymywanych, pochodzących z regionu Morza Bałtyckiego i przeznaczonych do spożycia na ich terytorium, w których poziom dioksyn lub PCB o działaniu podobnym do dioksyn lub PCB o działaniu niepodobnym do dioksyn jest wyższy od poziomów określonych w pkt 5.3 załącznika, pod warunkiem że wprowadzony zostanie system zapewniający pełne informowanie konsumentów o zaleceniach żywieniowych w odniesieniu do ograniczeń spożycia dziko żyjącego śledzia większego niż 17 cm, dziko żyjącego golca, dziko żyjącego minoga rzecznego i dziko żyjącej troci, pochodzących z regionu Morza Bałtyckiego oraz produktów z nich otrzymywanych przez wskazane najbardziej narażone grupy ludności, w celu uniknięcia potencjalnego zagrożenia dla zdrowia.

Finlandia i Szwecja nadal stosują niezbędne środki w celu dopilnowania, aby dziko żyjący śledź większy niż 17 cm, dziko żyjący golec, dziko żyjący minóg rzeczny i dziko żyjąca troć i produkty z nich otrzymywane, niezgodne z pkt 5.3 załącznika nie były wprowadzane do obrotu w innych państwach członkowskich.

Finlandia i Szwecja przedkładają Komisji coroczne sprawozdania dotyczące środków, które przedsięwzięły, aby skutecznie informować wskazane najbardziej narażone grupy ludności o zaleceniach żywieniowych oraz dopilnować, aby wymienione ryby i produkty z nich otrzymywane, niezgodne z najwyższymi dopuszczalnymi poziomami nie były wprowadzane do obrotu w innych państwach członkowskich. Przedkładają także dowody skuteczności tych środków.”;

2) w załączniku wprowadza się zmiany zgodnie z załącznikiem do niniejszego rozporządzenia.

Artykuł 2

Niniejsze rozporządzenie wchodzi w życie dwudziestego dnia po jego opublikowaniu w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej.

Niniejsze rozporządzenie stosuje się od dnia 1 stycznia 2012 r.

Niniejsze rozporządzenie wiąże w całości i jest bezpośrednio stosowane we wszystkich państwach członkowskich.

Sporządzono w Brukseli dnia 2 grudnia 2011 r.

ZAŁĄCZNIK

Zmiany do załącznika rozporządzenia (WE) nr 1881/2006 [9]

W sekcji 5: Dioksyny i polichlorowane bifenyle o działaniu podobnym do dioksyn, załącznika do rozporządzenia (WE) nr 1881/2006 wprowadza się następujące zmiany:

a) Sekcja 5: Dioksyny i polichlorowane bifenyle o działaniu podobnym do dioksyn otrzymuje brzmienie

„Sekcja 5: Dioksyny i PCB (³¹)

b) przypis 31 otrzymuje brzmienie:

„ (³¹) Dioksyny [suma polichlorowanych dibenzo-p-dioksyn (PCDD) i polichlorowanych dibenzofuranów (PCDF) wyrażona jako równoważnik toksyczności określony przez Światową Organizację Zdrowia (WHO) obliczony przy użyciu współczynników toksyczności określonych przez WHO (WHO-TEF)] oraz suma dioksyn i polichlorowanych bifenyli o działaniu podobnym do dioksyn [suma PCDD, PCDF, i polichlorowanych bifenyli (PCB) wyrażona jako równoważnik toksyczności określony przez WHO obliczony przy użyciu WHO-TEF]. WHO-TEF dla oceny zagrożenia dla ludzi, na podstawie konkluzji Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) – spotkanie ekspertów Międzynarodowego Programu Bezpieczeństwa Chemicznego (IPCS), które odbyło się w Genewie w czerwcu 2005 r. (Martin van den Berg et al., Ponowna ocena współczynników toksyczności dla ludzi i ssaków w odniesieniu do dioksyn i związków dioksynopodobnych, przeprowadzona w 2005 r. przez Światową Organizację Zdrowia. Toxicological Sciences 93(2), 223–241 (2006))

c) przypis 33 otrzymuje brzmienie:

„ (³³) Najwyższy dopuszczalny poziom w przeliczeniu na tłuszcz nie ma zastosowania do żywności zawierającej < 2 % tłuszczu. W przypadku żywności zawierającej mniej niż 2 % tłuszczu najwyższym dopuszczalnym poziomem mającym zastosowanie jest poziom przeliczony na produkt odpowiadający poziomowi przeliczonemu na produkt dla żywności zawierającej 2 % tłuszczu, obliczony z najwyższego dopuszczalnego poziomu określonego w przeliczeniu na tłuszcz, z wykorzystaniem następującego wzoru:

Najwyższy dopuszczalny poziom w przeliczeniu na produkt dla żywności zawierającej mniej niż 2 % tłuszczu = najwyższy dopuszczalny poziom dla tej żywności w przeliczeniu na tłuszcz x 0,02.”.