KOMISJA EUROPEJSKA,

uwzględniając Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej,

uwzględniając rozporządzenie Rady (WE) nr 1698/2005 z dnia 20 września 2005 r. w sprawie wsparcia rozwoju obszarów wiejskich przez Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich (EFRROW) (¹), w szczególności jego art. 91,

a także mając na uwadze, co następuje:

(1) Rozporządzeniem Rady (WE) nr 1698/2005 wprowadzono jednolite ramy prawne wsparcia rozwoju obszarów wiejskich w ramach Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich (EFRROW) w całej Unii. Ramy te uzupełniono przepisami wykonawczymi określonymi w rozporządzeniu Komisji (WE) nr 1974/2006 (²). W związku ze zdobytym doświadczeniem oraz problemami powstałymi w trakcie wdrażania programów rozwoju obszarów wiejskich niezbędne jest wprowadzenie zmian do niektórych przepisów tego rozporządzenia oraz przyjęcie pewnych dodatkowych przepisów wykonawczych.

(2) Operacje dotyczące produkcji energii odnawialnej w gospodarstwach rolnych na podstawie art. 26 rozporządzenia (WE) nr 1698/2005 mogą nie być objęte zakresem art. 42 Traktatu. W celu zapewnienia ich zgodności z zasadami pomocy państwa w rolnictwie należy wprowadzić przepis szczegółowy dotyczący inwestycji w produkcję energii odnawialnej w gospodarstwach rolnych.

(3) Zgodnie z art. 27 ust. 12 rozporządzenia (WE) nr 1974/2006 dostosowanie zobowiązań rolnośrodowiskowych i zobowiązań dotyczących dobrostanu zwierząt może przyjąć formę wydłużenia czasu trwania zobowiązania. Aby uniknąć przedłużenia na kolejny okres programowania, dostosowania takie należy ograniczyć w czasie do końca okresu premiowego, do którego odnosi się wniosek o płatność z 2013 r.

(4) Zgodnie z art. 47 rozporządzenia (WE) nr 1698/2005 zobowiązania leśnośrodowiskowe powinny być podejmowane z reguły na okres od pięciu do siedmiu lat. Aby uniknąć sytuacji, w której odnowione zobowiązania przejdą na kolejny okres programowania, należy wprowadzić przepis, zgodnie z którym państwa członkowskie będą zezwalać na przedłużanie takich zobowiązań do końca okresu premiowego, do którego odnosi się wniosek o płatność z 2013 r.

(5) Zgodnie z art. 62 ust. 1 lit. b) rozporządzenia (WE) nr 1698/2005 na poziomie podejmowania decyzji w lokalnej grupie działania partnerzy ekonomiczni i społeczni, jak również inni przedstawiciele społeczeństwa obywatelskiego, muszą stanowić przynajmniej 50 % składu partnerstwa lokalnego. Państwa członkowskie powinny zapewnić spełnienie przez lokalne grupy działania minimalnych wymagań procentowych również pod względem praw do głosowania, aby zapobiec sytuacji, w której proces decyzyjny zostaje zdominowany przez sektor publiczny. Ponadto należy dopilnować, aby promotorzy projektów nie mieli wpływu na decyzję o wyborze projektu. Należy zatem wprowadzić skuteczne mechanizmy ochronne, aby zapobiec konfliktowi interesów w trakcie oceny proponowanych projektów i głosowania nad nimi. Przejrzystość podejmowania decyzji powinna być również zagwarantowana przez zapewnienie odpowiedniej widoczności.

(6) Zgodnie z art. 38 ust. 2 rozporządzenia (WE) nr 1974/2006 istnieje możliwość wypłaty zaliczki na pokrycie kosztów bieżących lokalnych grup działania. Okazało się, że aby zrealizować potrzeby gotówkowe lokalnych grup działania, niezbędne jest rozszerzenie możliwości wypłaty zaliczek, tak aby pokryć koszty związane z nabywaniem umiejętności i prowadzoną na terytorium aktywizacją, o czym mowa w art. 63 lit. c) rozporządzenia (WE) nr 1698/2005.

(7) Zgodnie z art. 44 ust. 3 rozporządzenia (WE) nr 1974/2006 państwa członkowskie mogą podjąć szczególne środki, aby drobne zmiany w sytuacji gospodarstwa nie doprowadziły do niewłaściwych skutków w odniesieniu do podjętych zobowiązań, czyli obowiązku beneficjenta do spłaty pomocy, jeżeli przejmujący część gospodarstwa nie przejąłby zobowiązania. Aby zapewnić pewność prawa, należy zdefiniować, co stanowi drobną zmianę, jeżeli powierzchnia gospodarstwa ulega zmniejszeniu.

(8) W art. 46 rozporządzenia (WE) nr 1974/2006 wprowadza się klauzulę weryfikacji w przypadku zmian w podstawowych wymaganiach dla niektórych środków. Klauzula weryfikacji powinna zostać również wprowadzona w przypadku, gdy czas trwania nowych zobowiązań rolnośrodowiskowych, dotyczących dobrostanu zwierząt i leśnośrodowiskowych, podjętych na okres od pięciu do siedmiu lat, wykracza poza obecny okres programowania, tak aby zapobiec niespójności z ramami prawnymi i politycznymi, które zostaną określone na okres następujący po obecnym okresie programowania.

(9) Aby wyjaśnić stosowanie art. 52 ust. 1 rozporządzenia (WE) nr 1974/2006, należy określić podstawę stosowania stóp współfinansowania w przypadku inżynierii finansowej.

(10) Jeśli chodzi o fundusze gwarancji w kontekście inżynierii finansowej w ramach rozdziału IV sekcja 1 podsekcja 3 rozporządzenia (WE) nr 1974/2006, konieczne jest bardziej szczegółowe określenie metod obliczania kwalifikujących się wydatków dla operacji związanej z takimi interwencjami, aby zapewnić najbardziej wydajne wykorzystanie zasobów Unii.

(11) Uznawszy szczególny charakter rozwoju obszarów wiejskich, związany zwłaszcza z małą skalą wspieranych operacji, niezbędne jest, w celu zmaksymalizowania efektu dźwigni narzędzia inżynierii finansowej, wyjaśnienie kwestii powtórnego wykorzystania zasobów zwróconych na rzecz operacji inżynierii finansowej w trakcie okresu programowania, jak również rozróżnienie między takim powtórnym wykorzystaniem a powtórnym wykorzystaniem po dacie końcowej kwalifikowalności programu rozwoju obszarów wiejskich.

(12) Biorąc pod uwagę charakter niektórych inwestycji w leśnictwie i fakt, że płatności w niektórych przypadkach mogą mieć charakter obszarowy, do obliczenia poziomu wsparcia dla środka, o którym mowa w art. 27 rozporządzenia (WE) nr 1698/2005, możliwe powinno być korzystanie z obliczeń standardowych kosztów jako alternatywy dla systemu opartego na fakturowaniu. Należy zatem odpowiednio dostosować art. 53 ust. 1 rozporządzenia (WE) nr 1974/2006.

(13) W art. 54 ust. 1 rozporządzenia (WE) nr 1974/2006 określa się warunki, w których wkład niepieniężny można uznać za wydatki kwalifikujące się. Obecnie, zgodnie z art. 54 ust. 1, wkład niepieniężny uznaje się za kwalifikujący się wyłącznie w przypadku operacji inwestycyjnych. Z doświadczenia wynika, że warunek ten jest zbyt restrykcyjny dla skutecznego wdrażania środków. Należy zatem umożliwić kwalifikowalność wkładów niepieniężnych dla wszystkich rodzajów operacji.

(14) W art. 55 rozporządzenia (WE) nr 1974/2006 określono szereg warunków definiujących wydatki kwalifikujące się w przypadku operacji inwestycyjnych. Aby bardziej szczegółowo wyjaśnić wdrożenie tego artykułu, należy wyraźnie wyłączyć z wydatków kwalifikujących się nabycie uprawnień do płatności. Należy również doprecyzować, że inwestycje przywracania potencjału produkcji rolnej w wyniku klęsk żywiołowych stanowią, ze względu na swój charakter, wydatki kwalifikujące się.

(15) Aby zwiększyć znaczenie zaliczek w kontekście trwającego kryzysu finansowego, biorąc pod uwagę szczególną rolę samorządów regionalnych we wdrażaniu polityki obszarów wiejskich, możliwość płatności zaliczkowych, o której mowa w art. 56 rozporządzenia (WE) nr 1974/2006, powinna zostać otwarta również dla władz regionalnych.

(16) Aby ułatwić realizację projektów inwestycyjnych w kontekście trwającego kryzysu gospodarczo-finansowego, górny pułap dla płatności zaliczkowych został podniesiony do 50 % w przypadku inwestycji w latach 2009 i 2010. Aby uwzględnić dalsze negatywne skutki kryzysu gospodarczo-finansowego, należy utrzymać wyższy pułap do końca okresu programowania. Aby zapewnić ciągłość w realizacji programów rozwoju obszarów wiejskich między końcem 2010 r. a wejściem w życie niniejszego rozporządzenia, przepis ten powinien być stosowany z mocą wsteczną od dnia 1 stycznia 2011 r.

(17) Aby wziąć pod uwagę stosunkowo mały rozmiar projektów rozwoju obszarów wiejskich oraz trudności w uzyskaniu gwarancji bankowych dla płatności zaliczkowych, należy wprowadzić przepis umożliwiający zastąpienie takich gwarancji pisemnymi gwarancjami organów publicznych.

(18) Aby najlepiej skorzystać z zaliczek, wskazanie czasu zwolnienia gwarancji powinno pozostać w kompetencji właściwej agencji płatniczej.

(19) Należy zatem odpowiednio zmienić rozporządzenie (WE) nr 1974/2006.

(20) Środki przewidziane w niniejszym rozporządzeniu są zgodne z opinią Komitetu ds. Rozwoju Obszarów Wiejskich,

PRZYJMUJE NINIEJSZE ROZPORZĄDZENIE:

Artykuł 1

W rozporządzeniu (WE) nr 1974/2006 wprowadza się następujące zmiany:

1) dodaje się art. 16a w brzmieniu:

„Artykuł 16a

Do celów art. 26 rozporządzenia (WE) nr 1698/2005, w przypadku inwestycji w produkcję w gospodarstwach rolnych energii termicznej lub elektrycznej ze źródeł odnawialnych, urządzenia produkcji energii odnawialnej kwalifikują się do wsparcia, wyłącznie jeżeli ich zdolności produkcyjne nie przekraczają ekwiwalentu łącznego średniego rocznego zużycia energii termicznej i elektrycznej w danym gospodarstwie rolnym, łącznie z gospodarstwem domowym.

W przypadku inwestycji w produkcję biopaliw w gospodarstwach rolnych w rozumieniu dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/28/WE (*), urządzenia produkcji energii odnawialnej kwalifikują sie do wsparcia, wyłącznie jeżeli ich zdolności produkcyjne nie przekraczają ekwiwalentu średniego rocznego zużycia paliwa transportowego w danym gospodarstwie rolnym.

_________

(*) Dz.U. L 140 z 5.6.2009, s. 16.”;

2) art. 27 ust. 12 akapit drugi otrzymuje brzmienie:

„ Dostosowania takie mogą także przyjąć formę przedłużenia czasu trwania zobowiązania. Przedłużenie takie nie może wykraczać poza koniec okresu, do którego odnosi się wniosek o płatność z 2013 r.”;

3) dodaje się art. 32a w brzmieniu:

„Artykuł 32a

Do celów art. 47 rozporządzenia (WE) nr 1698/2005 państwa członkowskie mogą zezwolić, aby zobowiązania leśnośrodowiskowe były przedłużane do końca okresu, do którego odnosi się wniosek o płatność z 2013 r.”;

4) w art. 37 dodaje się ustęp w brzmieniu:

„5. Do celów art. 62 ust. 4 rozporządzenia (WE) nr 1698/2005 decyzje w sprawie wyboru projektów podejmowane przez organ decyzyjny lokalnych grup działania są podejmowane w drodze głosowania, w którym partnerzy gospodarczy i społeczni, jak również inni przedstawiciele społeczeństwa obywatelskiego, jak przewidziano w art. 62 ust. 1 lit. b) tego rozporządzenia, muszą dysponować co najmniej 50 % głosów. W podejmowaniu decyzji dotyczących wyboru projektów przestrzega się odpowiednich zasad gwarantujących przejrzystość i umożliwiających uniknięcie sytuacji wystąpienia konfliktu interesów.”;

5) art. 38 ust. 2 otrzymuje brzmienie:

„2. Państwa członkowskie mogą na żądanie wypłacić zaliczkę lokalnym grupom działania. Kwota zaliczki nie może przekraczać 20 % pomocy publicznej na pokrycie kosztów, o których mowa w art. 63 lit. c) rozporządzenia (WE) nr 1698/2005, a jej wypłata wymaga ustanowienia gwarancji bankowej lub równoważnej gwarancji odpowiadającej 110 % kwoty zaliczki. Gwarancja zostaje zwolniona najpóźniej z chwilą zamknięcia lokalnej strategii rozwoju.

Artykuł 24 ust. 6 rozporządzenia Komisji (UE) nr 65/2011 (*) nie stosuje się do płatności, o której mowa w akapicie pierwszym.

_________

(*) Dz.U. L 25 z 28.1.2011, s. 8.”;

6) w art. 44 ust. 3 dodaje się akapit w brzmieniu:

„Zmniejszenie obszaru gospodarstwa o nie więcej niż 10 % względem obszaru objętego zobowiązaniem jest uznawane za niewielką zmianę do celów akapitu pierwszego.” ;

7) w art. 46 dodaje się akapit w brzmieniu:

„ Klauzulę weryfikacji ustala się, począwszy od 2012 r., w odniesieniu do zobowiązań podjętych na okres od pięciu do siedmiu lat, zgodnie z art. 39, 40 i 47 rozporządzenia (WE) nr 1698/2005, które wykraczają poza koniec obecnego okresu programowania, w celu umożliwienia ich dostosowania do ram prawnych następnego okresu programowania. Państwa członkowskie mogą jednak podjąć decyzję o wprowadzeniu takiej klauzuli weryfikacji już w roku 2011. Akapit drugi stosuje się również w odniesieniu do niniejszego akapitu.”;

8) art. 52 otrzymuje brzmienie:

„Artykuł 52

1. W odniesieniu do działań w zakresie inżynierii finansowej, o których mowa w art. 51 niniejszego rozporządzenia, wydatki zadeklarowane Komisji zgodnie z art. 26 ust. 3 lit. a) rozporządzenia (WE) nr 1290/2005 stanowią całkowite wydatki poniesione na utworzenie takich funduszy lub na wniesienie do nich wkładu.

Jednakże w chwili wypłaty salda końcowego i zakończenia programu rozwoju obszarów wiejskich zgodnie z art. 28 rozporządzenia (WE) nr 1290/2005, kwalifikujące się wydatki stanowią sumę:

a) wszelkich płatności na rzecz inwestycji w przedsiębiorstwa z każdego funduszu lub wszelkich udzielonych gwarancji w tym kwot przeznaczonych na gwarancje przez fundusze gwarancji;

b) kwalifikujących się kosztów zarządzania.

Zastosowana stopa współfinansowania musi odpowiadać stopie współfinansowania środka, na który przeznaczony jest fundusz. Jeżeli fundusz przeznaczony jest na większą liczbę środków o różnych stopach współfinansowania, stopy te stosuje się proporcjonalnie do udziału odpowiednich wydatków kwalifikujących się.

Różnica między wkładem EFRROW faktycznie zapłaconym zgodnie z akapitem pierwszym a wydatkami kwalifikującymi się zgodnie z akapitem drugim lit. a) i b) jest rozliczana w ramach rocznego sprawozdania finansowego za ostatni rok wdrożenia programu. W sprawozdaniu tym ujmuje się niezbędne szczegółowe informacje finansowe.

2. W przypadku gdy EFRROW współfinansuje działania obejmujące fundusze gwarancji dla inwestycji podlegających zwrotowi, zgodnie z art. 50 niniejszego rozporządzenia, przeprowadza się odpowiednią ocena ex ante oczekiwanych strat, biorąc pod uwagę obecne praktyki rynkowe dla podobnych operacji dla danego rodzaju inwestycji i rynku. Ocenę spodziewanych strat można poddać przeglądowi, jeśli jest to uzasadnione późniejszymi warunkami rynkowymi. Zasoby przeznaczone na uwzględnienie gwarancji muszą odzwierciedlać taką ocenę.

3. Zasoby zwrócone na rzecz operacji w okresie programowania z inwestycji dokonanych przez fundusze lub pozostałe po uwzględnieniu gwarancji są ponownie wykorzystywane przez fundusz zgodnie z umową o finansowaniu, o której mowa w art. 51 ust. 6 niniejszego rozporządzenia, lub rozliczane w ramach rocznego sprawozdania finansowego. Po dacie końcowej kwalifikowalności programu rozwoju obszarów wiejskich zasoby zwrócone na rzecz operacji z inwestycji dokonanych przez fundusze lub pozostałych po uwzględnieniu wszystkich gwarancji zostają wykorzystane przez państwa członkowskie na rzecz indywidualnych przedsiębiorstw.

Odsetki uzyskane z tytułu płatności z programów rozwoju obszarów wiejskich do funduszy wykorzystuje się zgodnie z akapitem pierwszym.”;

9) art. 53 ust. 1 akapit pierwszy otrzymuje brzmienie:

„W stosownych przypadkach państwa członkowskie mogą wyznaczyć poziom wsparcia, o którym mowa w art. 27, 31, 37–41 i 43–49 rozporządzenia (WE) nr 1698/2005, na podstawie standardowych kosztów i standardowych założeń dotyczących utraconych dochodów.”;

10) zdanie wprowadzające w art. 54 ust. 1 akapit pierwszy otrzymuje brzmienie:

„Wkład niepieniężny beneficjentów publicznych lub prywatnych, mianowicie dostarczanie dóbr lub usług, które nie są przedmiotem żadnej płatności w gotówce popartej fakturami lub dokumentami o równoważnej wartości dowodowej, może stanowić kwalifikujące się wydatki, jeżeli spełnione są następujące warunki:”;

11) art. 55 ust. 2 otrzymuje brzmienie:

„2. W przypadku inwestycji rolnych zakup praw do produkcji rolnej, uprawnień do płatności, zwierząt, roślin jednorocznych i ich sadzenie nie kwalifikują się do wsparcia na rzecz inwestycji.

Proste inwestycje odtworzeniowe nie są kwalifikującymi się wydatkami.

Jednakże w przypadkach przywracania potencjału produkcji rolnej zniszczonego w wyniku klęsk żywiołowych zgodnie z art. 20 lit. b) ppkt (vi) rozporządzenia (WE) nr 1698/2005, wydatki na zakup zwierząt oraz inwestycje odtworzeniowe mogą być wydatkami kwalifikującymi się.”;

12) art. 56 otrzymuje brzmienie:

„ Artykuł 56

1. W drodze odstępstwa od art. 24 ust. 6 rozporządzenia (UE) nr 65/2011 państwa członkowskie mogą na żądanie wypłacić zaliczkę beneficjentom środków wsparcia inwestycji. W odniesieniu do beneficjentów sektora publicznego zaliczki te mogą być wypłacane jedynie gminom i ich stowarzyszeniom, władzom regionalnym oraz podmiotom prawa publicznego.

2. Kwota zaliczek nie może przekraczać 50 % pomocy publicznej związanej z tą inwestycją, a ich wypłacenie podlega ustanowieniu gwarancji bankowej lub równoważnej gwarancji odpowiadającej 110 % kwoty zaliczki.

Instrument przedłożony jako gwarancja przez organ publiczny uznaje się za równoważny gwarancji, o której mowa w akapicie pierwszym, pod warunkiem że organ zobowiązuje się do zapłaty kwoty objętej udzieloną gwarancją w przypadku braku uprawnienia do otrzymania wypłaconej zaliczki.

3. Gwarancja może być zwolniona, jeżeli właściwa agencja płatnicza stwierdzi, że kwota rzeczywistych wydatków odpowiadających pomocy publicznej związanej z inwestycją przekracza kwotę zaliczki.”.

Artykuł 2

Niniejsze rozporządzenie wchodzi w życie trzeciego dnia po jego opublikowaniu w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej.

Artykuł 1 pkt 12, w odniesieniu do art. 56 ust. 2 akapit pierwszy rozporządzenia (WE) nr 1974/2006, stosuje się od dnia 1 stycznia 2011 r.

Niniejsze rozporządzenie wiąże w całości i jest bezpośrednio stosowane we wszystkich państwach członkowskich.

Sporządzono w Brukseli dnia 14 lipca 2011 r.