ZAŁĄCZNIKI

Załącznik 1 –

Zawiadomienie dotyczące udzielenia, odmowy udzielenia, rozszerzenia lub cofnięcia homologacji lub ostatecznego zaniechania produkcji typu pojazdu w zakresie pola widoczności kierowcy w przód zgodnie z regulaminem nr 125

Załącznik 2 –

Rozmieszczenie znaków homologacji

Załącznik 3 –

Procedura określania punktu „H” i rzeczywistego kąta tułowia dla miejsc siedzących w pojazdach silnikowych

Załącznik 4 –

Metoda ustalania stosunku wymiarowego między wzorcowymi znakami odniesienia pojazdu a wzorcową siatką trójwymiarową

1

CEL I ZAKRES

1.1.

Niniejszy regulamin stosuje się do pola widoczności w przód w zakresie 180^o kierowców pojazdów kategorii M1 (¹).

1.2.

Jego celem jest zapewnienie właściwego pola widzenia, gdy szyba przednia i pozostałe przeszklone powierzchnie są suche i czyste.

1.3.

Wymogi niniejszego regulaminu są tak sformułowane, że mają zastosowanie do pojazdów kategorii M1, w których miejsce kierowcy znajduje się po lewej stronie. W pojazdach kategorii M1, w których miejsce kierowcy znajduje się po prawej stronie, wymogi te stosuje się w razie potrzeby przez odwrócenie kryteriów.

2.

DEFINICJE

Do celów niniejszego regulaminu:

2.1.

„ homologacja typu pojazdu” oznacza pełną procedurę, za pomocą której Umawiająca się Strona Porozumienia zaświadcza, że typ pojazdu spełnia wymogi techniczne niniejszego regulaminu;

2.2.

„typ pojazdu w odniesieniu do pola widzenia” oznacza pojazdy, które nie różnią się pod względem istotnych aspektów, takich jak:

2.2.1.

zewnętrzne i wewnętrzne formy i rozmieszczenie w obrębie pola określonego w pkt 1, które mogą wpływać na widoczność; oraz

2.2.2.

kształt i wymiary przedniej szyby oraz jej zamocowanie;

2.3.

„trójwymiarowa siatka odniesienia” oznacza układ odniesienia, który składa się z pionowej wzdłużnej płaszczyzny X-Z, poziomej płaszczyzny X-Y oraz pionowej poprzecznej płaszczyzny Y-Z (zob. załącznik 4, dodatek, rysunek 6); siatka ta służy do określania zależności wymiarowych pomiędzy położeniem punktów konstrukcyjnych na rysunku a ich położeniami w rzeczywistym pojeździe. Procedurę ustawiania pojazdu względem siatki określono w załączniku 4; wszystkie współrzędne odniesione do zerowego poziomu podłoża oparte są na pojeździe w stanie gotowym do jazdy (²) plus jeden pasażer na przednim siedzeniu, przy czym masa pasażera wynosi 75 kg ± 1 procent;

2.3.1.

pojazdy wyposażone w zawieszenie umożliwiające regulację prześwitu pod pojazdem bada się w normalnych warunkach użytkowania określonych przez producenta pojazdu;

2.4.

„podstawowe znaki odniesienia” oznacza otwory, powierzchnie, oznaczenia i znaki identyfikacyjne na nadwoziu pojazdu. Typ użytego znaku odniesienia oraz położenie każdego znaku względem współrzędnych X, Y i Z trójwymiarowej siatki odniesienia i konstrukcyjnej płaszczyzny podłoża określa producent pojazdu. Znakami tymi mogą być punkty kontrolne służące do celów montażu nadwozia;

2.5.

„kąt oparcia siedzenia” oznacza kąt zdefiniowany w załączniku 3 pkt 2.6 lub 2.7;

2.6.

„rzeczywisty kąt oparcia siedzenia” oznacza kąt zdefiniowany w załączniku 3 pkt 2.6;

2.7.

„konstrukcyjny kąt oparcia siedzenia” oznacza kąt zdefiniowany w załączniku 3, pkt 2.7;

2.8.

„punkty V” oznacza punkty, których położenie w kabinie pasażerskiej określone jest jako funkcja pionowych wzdłużnych płaszczyzn przechodzących przez środki miejsc siedzących położonych najdalej na zewnątrz na przednim siedzeniu oraz w stosunku do punktu „R” i konstrukcyjnego kąta oparcia siedzenia, a które służą do sprawdzania zgodności z wymogami dotyczącymi pola widzenia;

2.9.

„punkt R lub punkt odniesienia miejsca siedzącego” oznacza punkt zdefiniowany w załączniku 3 pkt 2.4;

2.10.

„punkt H” oznacza punkt zdefiniowany w załączniku 3 pkt 2.3.

2.11.

„punkty odniesienia szyby przedniej” oznacza punkty położone na przecięciu z szybą przednią linii rozchodzących się promieniowo do przodu od punktów V do zewnętrznej powierzchni szyby przedniej;

2.12.

„ pojazd opancerzony” oznacza pojazd przeznaczony do ochrony przewożonych pasażerów lub towarów oraz spełniający wymogi dotyczące opancerzenia z płyt i kuloodporności;

2.13.

„powierzchnia przezroczysta” oznacza powierzchnię szyby przedniej pojazdu lub innej przeszklonej powierzchni, której przepuszczalność światła mierzona pod kątem prostym do powierzchni jest nie mniejsza niż 70 procent. W przypadku pojazdów opancerzonych współczynnik przepuszczalności światła jest nie mniejszy niż 60 procent;

2.14.

„punkty P” oznacza punkty, wokół których obraca się głowa kierowcy, gdy widzi on przedmioty na płaszczyźnie poziomej na poziomie oczu;

2.15.

„punkty E” oznacza punkty odpowiadające środkom oczu kierowcy i służące do oceny stopnia, w jakim słupki A przesłaniają pole widzenia;

2.16.

„słupek A” oznacza każdą podporę dachu znajdującą się z przodu pionowej poprzecznej płaszczyzny położonej 68 mm przed punktami V i zawierającą nieprzezroczyste elementy, takie jak listwy szyby przedniej i ramy drzwi, przymocowane lub przylegające do takiej podpory;

2.17.

„ zakres poziomej regulacji siedzenia” oznacza wyznaczony przez producenta pojazdu zakres regulacji siedzenia kierowcy w kierunku osi X (zob. pkt 2.3 powyżej) dla normalnych pozycji kierowania pojazdem;

2.18.

„zakres przedłużonej regulacji siedzenia” oznacza wyznaczony przez producenta pojazdu zakres regulacji siedzenia w kierunku osi X (zob. pkt 2.3 powyżej) wykraczający poza zakres normalnych pozycji kierowania pojazdem określony w pkt 2.16, używany do przekształcenia siedzeń w leżanki lub dla ułatwienia wejścia do pojazdu;

3.

WYSTĄPIENIE O HOMOLOGACJĘ

3.1.

Wniosek o homologację typu pojazdu w odniesieniu do pola widzenia kierowcy składa producent pojazdu lub jego upoważniony przedstawiciel.

3.2.

Do wniosku dołącza się wymienione niżej dokumenty w trzech egzemplarzach i podaje się następujące dane:

3.2.1.

opis typu pojazdu w odniesieniu do pozycji wymienionych w pkt 2.2, wraz z rysunkami wymiarowymi oraz zdjęciem lub rysunkiem widoku kabiny pasażerskiej w rozłożeniu. Należy określić liczby lub symbole identyfikujące typ pojazdu; oraz

3.2.2.

dane dotyczące podstawowych znaków odniesienia o dostatecznej szczegółowości, pozwalającej na ich łatwą identyfikację oraz sprawdzenie położenia każdego z nich względem pozostałych i względem punktu „ R”.

3.3.

Placówce technicznej przeprowadzającej badania homologacyjne przedstawia się pojazd reprezentatywny dla typu pojazdu, któremu ma być udzielona homologacja.

4.

HOMOLOGACJA

4.1.

Jeżeli typ pojazdu, którego dotyczy wniosek o homologację zgodnie z niniejszym regulaminem, spełnia wymogi określone w pkt 5 poniżej, udziela się homologacji temu typowi pojazdu.

4.2.

Każdy typ, któremu udzielono homologacji, otrzymuje numer homologacji; pierwsze dwie cyfry takiego numeru (00 dla regulaminu w jego pierwotnej formie) wskazują serię poprawek obejmujących ostatnie poważniejsze zmiany techniczne wprowadzone do niniejszego regulaminu przed terminem udzielenia homologacji. Ta sama Umawiająca się Strona nie może przydzielić tego samego numeru homologacji temu samemu typowi pojazdu o innym polu widzenia, ani innemu typowi pojazdu.

4.3.

Powiadomienie o homologacji lub o odmowie, lub cofnięciu homologacji zgodnie z niniejszym regulaminem zostaje przekazane Stronom Porozumienia, które stosują niniejszy regulamin, w postaci formularza zgodnego ze wzorem przedstawionym w załączniku 1 oraz fotografii lub schematów dostarczonych przez składającego wniosek w formacie nieprzekraczającym A4 (210 × 297 mm) lub złożonych do tego formatu oraz w odpowiedniej skali.

4.4.

Na każdym pojeździe odpowiadającym typowi pojazdu homologowanego zgodnie z niniejszym regulaminem, w widocznym i łatwo dostępnym miejscu, określonym w formularzu homologacji, umieszcza się międzynarodowy znak homologacji zgodny w wzorem opisanym w załączniku 2, składający się z:

4.4.1

okręgu otaczającego literę „E”, po której następuje numer wskazujący kraj, który udzielił homologacji (³);

4.4.2.

numeru niniejszego regulaminu, po którym następuje litera „R”, myślnik i numer homologacji, na prawo od okręgu opisanego w pkt 4.4.1 powyżej.

4.5.

Jeżeli pojazd odpowiada typowi pojazdu, któremu udzielono homologacji zgodnie z jednym lub większą liczbą innych regulaminów dołączonych do Porozumienia, w kraju, który udzielił homologacji zgodnie z niniejszym regulaminem, symbol opisany w pkt 4.4.1 nie musi być powtarzany; w takim przypadku, numer regulaminu i homologacji oraz dodatkowe symbole umieszcza się w pionowych kolumnach z prawej strony symbolu opisanego w pkt 4.4.1 powyżej.

4.6.

Znak homologacji musi być łatwy do odczytania i nieusuwalny.

4.7.

Znak homologacji umieszczany jest na tabliczce znamionowej pojazdu lub w jej pobliżu.

5.

SPECYFIKACJE

5.1.

Pole widzenia kierowcy.

5.1.1.

Przezroczysta powierzchnia szyby przedniej musi zawierać co najmniej punkty odniesienia szyby przedniej (zob. załącznik 4, dodatek, rysunek 1):

5.1.1.1.

poziomy punkt odniesienia przed punktem V1 i 17^o w lewo (zob. załącznik 4, dodatek, rysunek 1);

5.1.1.2.

górny punkt odniesienia w płaszczyźnie pionowej przed punktem V1 i 7^o powyżej płaszczyzny poziomej;

5.1.1.3.

dolny punkt odniesienia w płaszczyźnie pionowej przed punktem V2 i 5^o poniżej płaszczyzny poziomej;

5.1.1.4.

aby sprawdzić zgodność z wymogiem dotyczącym widoczności do przodu na przeciwnej połowie szyby przedniej, określa się trzy dodatkowe punkty odniesienia, symetryczne do punktów określonych w pkt 5.1.1.1–5.1.1.3 względem środkowej płaszczyzny wzdłużnej pojazdu.

5.1.2.

Kąt przeszkody każdego słupka „A”, jak opisano w pkt 5.1.2.1, nie może przekraczać 6^o (zob. załącznik 4, dodatek, rysunek 3). W przypadku pojazdów opancerzonych kąt ten nie może przekraczać 10^o.

Kąt przeszkody słupka „A” po stronie pasażera, jak opisano w pkt 5.1.2.1.2, nie musi być określany, jeżeli dwa słupki są umieszczone symetrycznie względem środkowej podłużnej płaszczyzny pionowej pojazdu.

5.1.2.1.

Kąt przeszkody słupka A mierzy się przez nałożenie w płaszczyźnie dwóch następujących przekrojów poziomych:

5.1.2.1.1.

Kąt przeszkody słupka „A” po stronie kierowcy jest kątem utworzonym na rzucie płaszczyzny przez rozpoczynającą się od punktu E2 linię równoległą do stycznej łączącej punkt E1 z zewnętrzną krawędzią przekroju S2 oraz styczną łączącą punkt E2 z wewnętrzną krawędzią przekroju S1 (zob. załącznik 4, dodatek, rysunek 3).

5.1.2.1.2.

Kąt przeszkody słupka „A” po stronie pasażera jest kątem utworzonym na rzucie płaszczyzny przez styczną łączącą punkt E3 z wewnętrzną krawędzią przekroju S1 oraz rozpoczynającą się od punktu E3 linią równoległą do stycznej łączącej punkt E4 z zewnętrzną krawędzią przekroju S2 (zob. załącznik 4, dodatek, rysunek 3).

5.1.2.2.

Żaden pojazd nie może mieć więcej niż dwa słupki A.

5.1.3.

Nie może być żadnych innych przeszkód niż utworzone przez słupki A, słupki dzielące stałe lub ruchome otwory wentylacyjne i boczne szyby, zewnętrzne anteny radiowe, lusterka wsteczne i wycieraczki szyby przedniej, w bezpośrednim polu widoczności kierowcy w przód w zakresie 180^o poniżej poziomej płaszczyzny przechodzącej przez punkt V1 oraz powyżej trzech płaszczyzn przechodzących przez punkt V2, z których jedna jest prostopadła do płaszczyzny X-Z i opada do przodu 4^o poniżej płaszczyzny poziomej, a dwie pozostałe są prostopadłe do płaszczyzny Y-Z i opadają 4^o poniżej płaszczyzny poziomej (zob. załącznik 4, dodatek, rysunek 4).

Za przeszkody w polu widzenia nie są uważane:

a) wbudowane w szkło lub nadrukowane na nim przewody antenowe o szerokości nie większej niż :

(i) przewody wbudowane: 0,5 mm;

(ii) przewody nadrukowane: 1,0 mm. Te przewody antenowe nie mogą przecinać strefy A (⁴). Jednakże trzy przewody antenowe mogą przecinać strefę A, jeżeli ich szerokość nie przekracza 0,5 mm;

b) umieszczone w strefie A przewody ogrzewania szyby przedniej, które zwykle posiadają formę zygzakowatą lub sinusoidalną, o następujących wymiarach:

(i) maksymalna widoczna szerokość: 0,03 mm;

(ii) maksymalna gęstość przewodów:

a. w przypadku przewodów pionowych: 8/cm,

b. w przypadku przewodów poziomych: 5/cm.

5.1.3.1

Przeszkoda stwarzana przez koło kierownicy i tablicę przyrządów wewnątrz kierownicy jest tolerowana, jeżeli płaszczyzna przechodząca przez punkt V2, prostopadła do płaszczyzny X–Z i styczna do najwyższej części koła kierownicy, jest pochylona o co najmniej 1^o poniżej płaszczyzny poziomej.

Kierownica, jeżeli istnieje możliwość regulacji jej położenia, musi być ustawiona w normalnej pozycji wskazanej przez producenta lub, w przypadku braku takiego wskazania, w punkcie znajdującym się w równej odległości od krańcowych punktów ustawienia.

5.2.

Położenie punktów V

5.2.1.

Położenia punktów V w stosunku do punktu „R” , wskazywane przez współrzędne XYZ z trójwymiarowej siatki odniesienia, przedstawiono w tabelach I i IV.

5.2.2.

Tabela I podaje podstawowe współrzędne dla konstrukcyjnego kąta oparcia siedzenia wynoszącego 25^o. Dodatni kierunek współrzędnych podano w załączniku 4, dodatek, rysunek 1.

Tabela I

5.3.

Położenie punktów P

5.3.1.

Położenie punktów P w stosunku do punktu „R” , podane współrzędnymi XYZ trójwymiarowej siatki odniesienia, przedstawiono w tabelach II, III i IV.

5.3.1.1.

Tabela II podaje podstawowe współrzędne dla konstrukcyjnego kąta oparcia siedzenia wynoszącego 25o. Dodatni kierunek współrzędnych podano w załączniku 4, dodatek, rysunek 1.

Punkt Pm jest punktem przecięcia linii prostej łączącej punkty P1 i P2 ze wzdłużną płaszczyzną pionową przechodzącą przez punkt „R”.

Tabela II

5.3.1.2.

Tabela III podaje dalsze poprawki, jakie należy wprowadzić do współrzędnych X punktów P1 i P2, gdy zakres poziomej regulacji siedzenia, zdefiniowany w pkt 2.16, przekracza 108 mm. Dodatni kierunek współrzędnych podano w załączniku 4, dodatek, rysunek 1.

Tabela III

5.4.

Poprawka dla konstrukcyjnych kątów oparcia siedzenia różnych od 25o

Tabela IV podaje dalsze poprawki, jakie należy wprowadzić do współrzędnych X i Z każdego punktu P i każdego punktu V, gdy konstrukcyjny kąt oparcia siedzenia jest różny od 25o. Dodatni kierunek współrzędnych podano w załączniku 4, dodatek, rysunek 1.

Tabela IV

5.5.

Położenie punktów E

5.5.1.

Każdy z punktów E1 i E2 jest odległy o 104 mm od punktu P1.

Punkt E2 jest odległy o 65 mm od punktu E1 (zob. załącznik 4, dodatek, rysunek 4)

5.5.2.

Prosta łącząca punkty E1 i E2 jest obracana wokół punktu P1, dopóki styczna łącząca punkt E1 z zewnętrzną krawędzią przekroju 2 słupka „A” po stronie kierowcy nie utworzy kąta 90^o z prostą E1 – E2 (zob. załącznik 4, dodatek, rysunek 3).

5.5.3.

Każdy z punktów E3 i E4 jest odległy o 104 mm od punktu P2. Punkt E3 jest odległy o 65 mm od punktu E4 (zob. załącznik 4, dodatek, rysunek 4).

5.5.4.

Prosta łącząca punkty E3 i E4 jest obracana wokół punktu P2, dopóki styczna łącząca punkt E4 z zewnętrzną krawędzią przekroju 2 słupka „A” po stronie pasażera nie utworzy kąta 90^o z prostą E3–E4 (zob. załącznik 4, dodatek, rysunek 3).

6.

PROCEDURA BADANIA

6.1.

Pole widzenia kierowcy

6.1.1

Zależności wymiarowe pomiędzy podstawowymi punktami odniesienia pojazdu i trójwymiarową siatką odniesienia określa się za pomocą procedury opisanej w załączniku 4.

6.1.2.

Położenie punktów V1 i V2 w stosunku do punktu „ R”, określone za pomocą współrzędnych XYZ trójwymiarowej siatki odniesienia, określa się z tabeli I w pkt 5.2.2 i z tabeli IV w pkt 5.4. Punkty odniesienia szyby przedniej określa się następnie na podstawie skorygowanych punktów V, jak opisano w pkt 5.1.1.

6.1.3.

Wzajemną zależność pomiędzy punktami P, punktem „ R” oraz linią środkową miejsca siedzącego kierowcy, określonymi za pomocą współrzędnych XYZ trójwymiarowej siatki odniesienia, określa się z tabel II i III w pkt 5.3. Korektę konstrukcyjnych kątów oparcia siedzenia różnych od 25^o podano w tabeli IV w pkt 5.4.

6.1.4.

Kąt przeszkody (zob. pkt 5.1.2) mierzy się w płaszczyznach nachylonych, jak pokazano w załączniku 4, dodatek, rysunek 2. Zależność pomiędzy punktami P1 i P2, które są połączone z punktami E1 i E2, względnie E3 i E4, przedstawiono w załączniku 4, dodatek, rysunek 5.

6.1.4.1.

Linię prostą E1–E2 ustala się zgodnie z opisem w pkt 5.5.2. Kąt przeszkody słupka „A” po stronie kierowcy mierzy się zgodnie z opisem w pkt 5.1.2.1.1.

6.1.4.2.

Linię prostą E3–E4 ustala się zgodnie z opisem w pkt 5.5.4. Kąt przeszkody słupka „A” po stronie pasażera mierzy się następnie zgodnie z opisem w pkt 5.1.2.1.2.

6.1.5

Producent może zmierzyć kąt przeszkody w pojeździe lub na rysunkach. W przypadku wątpliwości placówki techniczne mogą wymagać, aby zostały przeprowadzone badania w pojeździe.

7.

MODYFIKACJA TYPU POJAZDU I ROZSZERZENIE HOMOLOGACJI

7.1.

Każda modyfikacja typu pojazdu określonego w pkt 2.2 powyżej musi zostać zgłoszona do organu administracji, który udzielił homologacji typu pojazdu. Organ ten może:

7.1.1.

uznać, że dokonane modyfikacje nie mają negatywnego wpływu na warunki udzielenia homologacji i udzielić rozszerzenia homologacji;

7.1.2.

uznać, że dokonane modyfikacje mają wpływ na warunki udzielenia homologacji i zażądać dalszych badań lub dodatkowych kontroli przed udzieleniem rozszerzenia homologacji.

7.2.

Potwierdzenie lub odmowa homologacji, określająca zmiany, zostaje przekazana Umawiającym się Stronom Porozumienia stosującym niniejszy regulamin, zgodnie z procedurą określoną w pkt 4.3 powyżej.

7.3.

Właściwy organ powiadamia pozostałe Umawiające się Strony o rozszerzeniu homologacji przy użyciu formularza komunikatu przedstawionego w załączniku 2 do niniejszego regulaminu. Każdemu takiemu rozszerzeniu przydziela on numer seryjny, zwany numerem rozszerzenia.

8.

ZGODNOŚĆ PRODUKCJI

8.1.

Procedury dotyczące zgodności produkcji muszą odpowiadać ogólnym przepisom określonym w dodatku 2 do Porozumienia (E/ECE/324-E/ECE/TRANS/505/Rev.2) i muszą spełniać następujące wymogi:

8.2.

Pojazd homologowany zgodnie z niniejszym regulaminem musi być wyprodukowany w sposób zgodny z typem, dla którego udzielono homologacji, spełniając wymogi określone przez pkt 5 powyżej;

8.3.

Właściwy organ, który udzielił homologacji, może w dowolnym czasie zweryfikować metody kontroli zgodności stosowane w każdym z obiektów produkcyjnych. Weryfikacji dokonuje się zazwyczaj co dwa lata.

9.

SANKCJE Z TYTUŁU NIEZGODNOŚCI PRODUKCJI

9.1.

Homologacja udzielona dla typu pojazdu zgodnie z niniejszym regulaminem może zostać cofnięta, jeśli nie są spełnione wymogi określone w pkt 8 powyżej.

9.2.

Jeżeli Umawiająca się Strona cofnie uprzednio udzieloną homologację, zobowiązana jest ona bezzwłocznie powiadomić o tym pozostałe Umawiające się Strony stosujące niniejszy regulamin, wysyłając im formularz komunikatu zgodny ze wzorem przedstawionym w załączniku 1 do niniejszego regulaminu.

10.

OSTATECZNE ZANIECHANIE PRODUKCJI

Jeżeli posiadacz homologacji całkowicie zaprzestanie produkcji określonego typu pojazdu homologowanego zgodnie z niniejszym regulaminem, informuje o tym organ, który udzielił homologacji, który z kolei bezzwłocznie informuje pozostałe Umawiające się Strony Porozumienia stosujące niniejszy regulamin, za pomocą formularza komunikatu zgodnego ze wzorem zamieszczonym w załączniku 1 do niniejszego regulaminu.

11.

NAZWY I ADRESY UPOWAŻNIONYCH PLACÓWEK TECHNICZNYCH WYKONUJĄCYCH BADANIA HOMOLOGACYJNE ORAZ NAZWY I ADRESY ORGANÓW ADMINISTRACJI

Umawiające się Strony Porozumienia stosujące niniejszy regulamin przekazują do Sekretariatu Organizacji Narodów Zjednoczonych nazwy i adresy placówek technicznych odpowiedzialnych za prowadzenie badań homologacyjnych, a także organów administracji, które udzielają homologacji, i którym należy przesyłać formularze poświadczające udzielenie, rozszerzenie, odmowę lub cofnięcie homologacji.

1.

CEL

1.1.

Procedura opisana w niniejszym załączniku stosowana jest w celu określenia położenia punktu „H” oraz rzeczywistego kąta tułowia dla jednego lub kilku miejsc siedzących w pojeździe silnikowym oraz w celu sprawdzenia stosunku zmierzonych danych do wymogów konstrukcyjnych podanych przez producenta pojazdu (¹).

2.

DEFINICJE

Dla celów niniejszego załącznika:

2.1.

„ dane odniesienia” oznaczają jedną lub kilka następujących właściwości miejsca siedzącego:

2.1.1.

punkt „H” i punkt „R” oraz ich wzajemny stosunek;

2.1.2.

rzeczywisty kąt tułowia i konstrukcyjny kąt tułowia oraz ich wzajemny stosunek;

2.2.

„maszyna trójwymiarowa punktu H” (maszyna 3 DH) oznacza urządzenie wykorzystywane w celu określania punktów „ H” oraz rzeczywistych kątów tułowia. Urządzenie to opisane jest w dodatku 1 do niniejszego załącznika;

2.3.

punkt „H” oznacza środek obrotu tułowia i uda maszyny 3 DH, która została zainstalowana na siedzeniu pojazdu zgodnie z poniższym pkt 4. Punkt „H” znajduje się w środku linii środkowej urządzenia, która leży między znacznikami punktu „H” po obu stronach maszyny 3 DH. Teoretycznie punkt „H” odpowiada punktowi „R” (tolerancje określone w poniższym pkt 3.2.2). Po określeniu zgodnie z procedurą opisaną w pkt 4, punkt „H” uważany jest za stały w stosunku do konstrukcji poduszki siedzenia i przesuwa się z nią, jeżeli siedzenie jest regulowane;

2.4.

punkt „R” lub „punkt odniesienia miejsca siedzącego” oznacza punkt konstrukcyjny określony przez producenta pojazdu dla każdego miejsca siedzącego i ustalony w odniesieniu do trójwymiarowego układu odniesienia;

2.5.

„linia tułowia” oznacza środkową linię trzonu maszyny 3 DH, przy czym trzon ma całkowicie tylne położenie;

2.6.

„rzeczywisty kąt tułowia” oznacza kąt zmierzony między pionową linią przechodzącą przez punkt „H” i linią tułowia z wykorzystaniem przyrządu do pomiaru kąta pleców na maszynie 3 DH. Teoretycznie, rzeczywisty kąt tułowia odpowiada konstrukcyjnemu kątowi tułowia (tolerancje określono w poniższym pkt 3.2.2);

2.7.

„konstrukcyjny kąt tułowia” oznacza kąt zmierzony między pionową linią przechodzącą przez punkt „R” i linią tułowia w położeniu, które odpowiada konstrukcyjnej pozycji oparcia siedzenia określonej przez producenta pojazdu;

2.8.

„środkowa płaszczyzna osoby zajmującej siedzenie” (C/LO) oznacza środkową płaszczyznę maszyny 3 DH umieszczonej na każdym konstrukcyjnym miejscu siedzącym; przedstawia ją współrzędna punktu „ H” na osi „Y”. Dla oddzielnych siedzeń płaszczyzna środkowa siedzenia zbiega się z płaszczyzną środkową osoby zajmującej siedzenie. Dla pozostałych siedzeń płaszczyzna środkowa osoby zajmującej siedzenie określona jest przez producenta;

2.9.

„trójwymiarowy układ odniesienia” oznacza układ opisany w dodatku 2 do niniejszego załącznika;

2.10.

„znaki odniesienia” są fizycznymi punktami (otworami, powierzchniami, znakami lub wcięciami) na nadwoziu pojazdu zdefiniowanymi przez producenta;

2.11.

„położenie pomiarowe pojazdu” oznacza pozycję pojazdu zgodnie ze współrzędnymi znaków odniesienia w trójwymiarowym układzie odniesienia.

3.

WYMOGI

3.1.

Przedstawienie danych

Dla każdego miejsca siedzącego, gdzie są wymagane dane odniesienia w celu wykazania zgodności z postanowieniami niniejszego regulaminu, wszystkie lub odpowiednio wybrane poniższe dane przedstawia się w formie zgodnej z dodatkiem 3 do niniejszego załącznika:

3.1.1.

współrzędne punktu „R” na trójwymiarowym układzie odniesienia;

3.1.2.

konstrukcyjny kąt tułowia;

3.1.3.

wszystkie wskazówki konieczne do wyregulowania siedzenia (jeżeli jest regulowane) do pozycji pomiarowej określonej w poniższym pkt. 4.3;

3.2.

Zależność między zmierzonymi danymi i specyfikacjami konstrukcyjnymi

3.2.1.

Współrzędne punktu „H” i wartość rzeczywistego kąta tułowia otrzymane w wyniku zastosowania procedury opisanej w pkt 4 należy porównać odpowiednio ze współrzędnymi punktu „R” oraz wartością konstrukcyjnego kąta tułowia, wskazanymi przez producenta pojazdu.

3.2.2.

Względne pozycje punktu „R” i punktu „ H” oraz wzajemny stosunek między konstrukcyjnym kątem tułowia i rzeczywistym kątem tułowia uważa się za zadowalające dla badanego miejsca siedzącego, jeżeli punkt „H”, określony przez swoje współrzędne, leży w obrębie kwadratu o długości boku 50 mm, a przekątne poziomych i pionowych boków kwadratu przecinają się w punkcie „R” oraz jeżeli rzeczywisty kąt tułowia nie odbiega o więcej niż 5° od konstrukcyjnego kąta tułowia.

3.2.3.

Jeżeli te warunki są spełnione, punkt „R” i konstrukcyjny kąt tułowia wykorzystuje się w celu wykazania zgodności z przepisami niniejszego regulaminu.

3.2.4.

Jeżeli punkt „H” lub rzeczywisty kąt tułowia nie spełniają wymogów powyższych pkt 3.2.2, punkt „H” i rzeczywisty kąt tułowia należy określić jeszcze dwukrotnie (w sumie trzy razy). Jeżeli wyniki dwóch spośród tych trzech badań spełniają te wymogi, stosuje się warunki powyższych pkt 3.2.3.

3.2.5.

Jeżeli co najmniej dwa spośród trzech wyników badań opisanych w powyższych pkt 3.2.4 nie spełniają wymogów powyższych pkt 3.2.2 lub jeżeli sprawdzenie nie jest możliwe, ponieważ producent pojazdu nie przedstawił informacji dotyczącej położenia punktu „R” lub dotyczącej konstrukcyjnego kąta tułowia, wykorzystuje się średnią wartość z trzech zmierzonych punktów lub średnią wartość z trzech zmierzonych kątów, i jest ona uważana za mającą zastosowanie we wszystkich przypadkach, gdzie w niniejszym regulaminie mowa jest o punkcie „R” lub konstrukcyjnym kącie tułowia.

4.

PROCEDURA OKREŚLANIA PUNKTU „H” ORAZ RZECZYWISTEGO KĄTA TUŁOWIA

4.1.

Pojazd należy wstępnie przygotować według uznania producenta, w temperaturze 20 ± 10 °C, w celu zapewnienia, że materiał siedzeń osiągnął temperaturę pokojową. Jeżeli siedzenie, które ma zostać zbadane, nie było jeszcze użytkowane, należy na nim dwukrotnie posadzić na jedną minutę osobę lub manekina o masie 70–80 kg, tak aby nagiąć poduszkę i oparcie. Na życzenie producenta wszystkie zespoły siedzenia pozostaną nieobciążone przez minimalny czas 30 minut poprzedzający zamontowanie maszyny 3 DH.

4.2.

Pojazd musi znajdować się w położeniu pomiarowym określonym w powyższym pkt 2.11.

4.3.

Siedzenie, jeżeli jest regulowane, ustawia się najpierw w najbardziej cofniętej normalnej pozycji kierowania lub jazdy zgodnie ze wskazaniem producenta pojazdu, z uwzględnieniem jedynie wzdłużnej regulacji siedzenia, wyłączając przesuw siedzenia wykorzystywany do celów innych niż normalna pozycja kierowania lub jazdy. Jeżeli istnieją inne sposoby regulacji siedzenia (pionowe, kątowe, oparcia itd.), siedzenie musi być ustawione w pozycji określonej przez producenta pojazdu. Dla siedzeń podwieszanych pionowa pozycja jest sztywno zablokowana, odpowiednio do normalnej pozycji kierowania, według wskazania producenta.

4.4.

Powierzchnia miejsca siedzącego, z którym ma styczność maszyna 3 DH, musi być pokryta muślinem bawełnianym o wystarczających rozmiarach i właściwej teksturze, opisanym jako gładka tkanina bawełniana o 18,9 nitkach na 1 cm² i o gramaturze 0,228 kg/m² lub jako dzianina albo włóknina o podobnych właściwościach.

Jeżeli badanie przeprowadzane jest na siedzeniu na zewnątrz pojazdu, podłoga, na której znajduje się siedzenie, ma takie same zasadnicze parametry (²) jak podłoga pojazdu, w którym siedzenie ma być zamontowane.

4.5.

Umieścić siedzenie i zespół pleców maszyny 3 DH na siedzeniu tak, aby środkowa płaszczyzna osoby zajmującej siedzenie (C/LO) stykała się z płaszczyzną środkową maszyny 3 DH. Na wniosek producenta, maszyna 3 DH może być przesunięta ku środkowi w odniesieniu do C/LO, jeżeli maszyna 3 DH znajduje się tak daleko na zewnątrz, że krawędź siedzenia nie pozwoli na wypoziomowanie maszyny 3 DH.

4.6.

Zamocować stopy i dolne segmenty nóg do płyty podstawy maszyny, albo oddzielnie albo z wykorzystaniem zespołu drążka w kształcie litery T i dolnego segmentu nogi. Linia przechodząca przez znaczniki punktu „H” jest równoległa do podłoża oraz prostopadła do wzdłużnej płaszczyzny środkowej siedzenia.

4.7.

Wyregulować w następujący sposób położenie stóp i nóg maszyny 3 DH:

4.7.1.

Określona pozycja miejsca siedzącego: kierowcy oraz skrajne pasażera z przodu

4.7.1.1.

Stopy i nogi przesuwa się do przodu w taki sposób, aby stopy przybrały naturalną pozycję na podłodze, w razie konieczności między pedałami. Lewą stopę należy umieścić, jeśli to możliwe, w przybliżeniu w takiej samej odległości na lewo od płaszczyzny środkowej maszyny 3 DH, co prawą stopę na prawo. Poziomnicę sprawdzającą poprzeczne położenie maszyny 3 DH ustawia się poziomo, w razie konieczności regulując płytę podstawy lub przesuwając nogi i stopy do tyłu. Linię przechodzącą przez znaczniki punktu „H” należy utrzymywać prostopadle w stosunku do wzdłużnej płaszczyzny środkowej siedzenia.

4.7.1.2.

Jeżeli lewej nogi nie można utrzymać równolegle do prawej oraz lewa stopa nie może być podparta konstrukcją, należy przesunąć lewą stopę, aż do uzyskania podparcia. Położenie znaczników musi zostać utrzymane.

4.7.2.

Designated seating position: outboard rear seat

W przypadku tylnych siedzeń lub siedzeń dodatkowych nogi są usytuowane zgodnie z opisem producenta. Jeżeli stopy spoczywają na częściach podłogi, które znajdują się na różnych poziomach, stopa która pierwsza styka się z przednim siedzeniem służy za punkt odniesienia, a druga stopa musi być tak ustawiona, aby poziomnica, za pomocą której sprawdza się poprzeczne ustawienie siedzenia urządzenia, wskazywała położenie poziome.

4.7.3.

Pozostałe wyznaczone miejsca siedzące:

Stosuje się ogólną procedurę opisaną w pkt 4.7.1 powyżej, z tym wyjątkiem, że stopy umieszcza się zgodnie z opisem producenta pojazdu.

4.8.

Nałożyć obciążniki dolnych segmentów nóg i ud oraz wypoziomować maszynę 3 DH.

4.9.

Pochylić do przodu płytę pleców aż do oporu i odciągnąć maszynę 3 DH od oparcia siedzenia przy wykorzystaniu drążka w kształcie litery T. Usytuować maszynę 3 DH na siedzeniu za pomocą jednej z następujących metod:

4.9.1.

Jeżeli maszyna 3 DH ma tendencje do przesuwania się do tyłu, stosuje się następującą procedurę. Pozwala się, aby maszyna 3 DH przesunęła się do tyłu, aż do momentu, gdy nie będzie już potrzebne poziome obciążenie przytrzymujące skierowane do przodu na drążku w kształcie litery T, tj. do chwili styku płyty podstawy z oparciem siedzenia. W razie konieczności należy ponownie ustawić dolną nogę.

4.9.2.

Jeżeli maszyna 3 DH nie ma tendencji do przesuwania się do tyłu, stosuje się następującą procedurę. Należy przesunąć maszynę 3 DH do tyłu przykładając z przodu do drążka w kształcie litery T poziome obciążenie skierowane do tyłu tak długo, aż płyta podstawy zetknie się z oparciem siedzenia (zob. rysunek 2 w dodatku 1 do niniejszego załącznika).

4.10.

Obciążyć płytę pleców i płytę podstawy maszyny 3 DH siłą równą 100 ± 10 N na przecięciu się przyrządu do pomiaru kąta biodra i obudowy drążka w kształcie litery T. Kierunek przyłożenia obciążenia należy utrzymywać wzdłuż linii przechodzącej przez wspomniane przecięcie do punktu znajdującego się bezpośrednio nad obsadą pręta uda (zob. rysunek 2 w dodatku 1 do niniejszego załącznika). Następnie ostrożnie umieścić z powrotem płytę pleców na oparciu siedzenia. Pozostałą część procedury należy przeprowadzić z zachowaniem ostrożności, tak aby zapobiec zsunięciu się maszyny 3 DH do przodu.

4.11.

Zamocować prawe i lewe obciążniki pośladków oraz, naprzemiennie, osiem obciążników tułowia. Należy utrzymać maszynę 3 DH w poziomie.

4.12.

Nachylić płytę pleców do przodu, aby zwolnić nacisk na oparcie siedzenia. Kołysać maszynę 3 DH z boku na bok w obrębie 10 ° kątowych (5° na każdy bok pionowej płaszczyzny środkowej) przez 3 pełne cykle, aby zlikwidować wszelkie tarcie między maszyną 3 DH a siedzeniem.

Podczas kołysania drążek w kształcie litery T maszyny 3 DH może mieć tendencje do odchylania się od określonego poziomego i pionowego ustawienia. Z tego względu drążek w kształcie litery T należy wówczas przytrzymać przykładając odpowiednie poprzeczne obciążenie. W celu wyeliminowania przypadkowych sił zewnętrznych działających w kierunku pionowym i wzdłużnym należy przytrzymać drążek w kształcie litery T i kołysać maszyną 3 DH z zachowaniem ostrożności.

Stopy maszyny 3 DH nie mogą być przytwierdzone lub przytrzymywane podczas tej czynności. Jeżeli stopy zmienią położenie, należy pozwolić im pozostać przez chwilę w tej pozycji.

Ostrożnie przyciągnąć płytę pleców do oparcia siedzenia i sprawdzić wypoziomowanie maszyny 3 DH na obu poziomnicach. Jeżeli nastąpiło przesunięcie stóp podczas kołysania maszyny 3 DH, należy je ustawić na nowo w następujący sposób:

Naprzemiennie podnosić obie stopy z podłogi o niezbędną minimalną wysokość tak długo, aż stopa nie będzie się już ruszała. Podczas tego podnoszenia stopy muszą swobodnie się obracać i nie należy również stosować żadnych obciążeń poprzecznych lub skierowanych do przodu. Po umieszczeniu obu stóp z powrotem w pozycji dolnej pięta musi być w styczności z konstrukcją do tego celu zaprojektowaną.

Sprawdzić czy poprzeczna poziomnica znajduje się w pozycji zerowej. W razie konieczności należy zastosować poprzeczne obciążenie do wierzchołka płyty pleców, wystarczające do wypoziomowania płyty podstawy maszyny 3 DH na siedzeniu.

4.13.

Utrzymując drążek w kształcie litery T, aby zapobiec przesuwaniu się do przodu maszyny 3 DH na poduszce siedzenia, postępować w następujący sposób:

a) ponownie oprzeć płytę pleców na oparciu siedzenia;

b) naprzemiennie przykładać i zwalniać poziome wsteczne obciążenie, nie przekraczając 25 N, w stosunku do drążka kąta pleców na wysokości zbliżonej do środka obciążników tułowia, aż do chwili wskazania przez przyrząd pomiarowy kąta biodra, że po zdjęciu obciążenia pozycja jest ustalona. Należy upewnić się, że na maszynę 3 DH nie działają do dołu lub poprzecznie żadne obciążenia zewnętrzne. Jeżeli są niezbędne inne regulacje wypoziomowania maszyny 3 DH, należy obrócić płytę pleców do przodu, wypoziomować i powtórzyć procedurę opisaną w pkt 4.12.

4.14.

Dokonać wszystkich pomiarów:

4.14.1.

Współrzędne punktu „H” mierzone są w odniesieniu do trójwymiarowego układu odniesienia.

4.14.2.

Rzeczywisty kąt tułowia odczytywany jest na przyrządzie pomiarowym kąta pleców maszyny 3 DH przy trzonie znajdującym się w skrajnym tylnym położeniu.

4.15.

Jeżeli konieczne jest ponowne ustawienie maszyny 3 DH, zespół siedzenia powinien pozostać nieobciążony przez co najmniej 30 minut przed ponownym zainstalowaniem. Maszyna 3 DH nie powinna pozostawać pod obciążeniem na zespole siedzenia dłużej niż jest to wymagane do przeprowadzenia badania.

4.16.

Jeżeli siedzenia w tym samym rzędzie można uznać za podobne (kanapa, siedzenia jednakowe itp.), tylko jeden punkt „H” oraz jeden „rzeczywisty kąt tułowia” określane są dla każdego rzędu siedzeń w chwili, gdy opisana w dodatku 1 do niniejszego załącznika maszyna 3 DH jest sadowiona na miejscu uważanym za reprezentatywne dla rzędu.

Tym miejscem jest:

4.16.1.

miejsce kierowcy, w przypadku rzędu przedniego;

4.16.2.

siedzenie skrajne, w przypadku tylnego rzędu lub rzędów.

1.

KODOWANIE DANYCH ODNIESIENIA

Dane odniesienia wymienione są kolejno dla każdego miejsca siedzącego. Miejsca siedzące identyfikowane są kodem składającym się z dwóch znaków. Pierwszy znak jest cyfrą arabską i określa rząd siedzeń, licząc od przodu do tyłu pojazdu. Drugi znak jest wielką literą, która określa położenie miejsca siedzącego w rzędzie, patrząc w kierunku ruchu pojazdu do przodu; wykorzystuje się następujące litery:

L = lewe,

C = środkowe,

R = prawe.

2.

OPIS POŁOŻENIA POMIAROWEGO POJAZDU

2.1.

Współrzędne znaków odniesienia

X .............................................................................................................................................................................................................

Y .............................................................................................................................................................................................................

Z .............................................................................................................................................................................................................

3.

WYKAZ DANYCH ODNIESIENIA

3.1.

Miejsce siedzące: .....................................................................................................................................................................................

3.1.1.

Współrzędne punktu „R”:

X .............................................................................................................................................................................................................

Y .............................................................................................................................................................................................................

Z .............................................................................................................................................................................................................

3.1.2.

Konstrukcyjny kąt tułowia: .........................................................................................................................................................................

3.1.3.

Specyfikacja regulacji siedzenia (⁵)

poziomej: ................................................................................................................................................................................................

pionowej: ................................................................................................................................................................................................

kątowej: ..................................................................................................................................................................................................

kąta tułowia: ............................................................................................................................................................................................

Uwaga: Podać dane odniesienia dla dalszych miejsc siedzących w pkt 3.2, 3.3 itd.