ZAŁĄCZNIKI

Załącznik 1 –

Wzór dokumentu informacyjnego dotyczącego homologacji typu urządzenia widzenia pośredniego

Załącznik 2 –

Wzór dokumentu informacyjnego dotyczącego homologacji typu pojazdu w odniesieniu do instalacji urządzeń widzenia pośredniego

Załącznik 3 –

Zawiadomienie dotyczące udzielenia, odmowy, rozszerzenia lub cofnięcia homologacji lub ostatecznego zaniechania produkcji typu urządzenia widzenia pośredniego, na mocy regulaminu nr 46

Załącznik 4 –

Zawiadomienie dotyczące udzielenia, odmowy, rozszerzenia lub cofnięcia homologacji lub ostatecznego zaniechania produkcji typu pojazdu w odniesieniu do montażu urządzeń widzenia pośredniego na mocy regulaminu nr 46

Załącznik 5 –

Układ znaku homologacji urządzenia widzenia pośredniego

Załącznik 6 –

Metoda badań służąca do określania współczynnika odbicia

Załącznik 7 –

Procedura określania promienia krzywizny „r” powierzchni odbijającej lusterka

Załącznik 8 –

Procedura określania punktu „H” i rzeczywistego kąta tułowia dla pozycji siedzącej w pojazdach silnikowych

Dodatek 1 – Opis trójwymiarowej maszyny punktu „H”

Dodatek 2 – Trójwymiarowy układ odniesienia

Dodatek 3 – Dane odniesienia dotyczące miejsc siedzących

Załącznik 9 –

(zarezerwowany)

Załącznik 10 –

Obliczanie odległości wykrywania

1.

ZAKRES

Niniejszy regulamin stosuje się do:

a) obowiązkowych i opcjonalnych urządzeń widzenia pośredniego, określonych w pkt 15.2.1.1.1, dla pojazdów kategorii M i N (¹) oraz obowiązkowych i opcjonalnych urządzeń widzenia pośredniego wymienionych w pkt 15.2.1.1.3 i 15.2.1.1.4 dla pojazdów kategorii L (¹) z nadwoziem co najmniej częściowo osłaniającym kierowcę;

b) instalacji urządzeń widzenia pośredniego w pojazdach kategorii M i N oraz w pojazdach kategorii L (¹) z nadwoziem co najmniej częściowo osłaniającym kierowcę.

I. URZĄDZENIA WIDZENIA POŚREDNIEGO

2.

DEFINICJE

Dla celów niniejszego regulaminu:

2.1.

„ Urządzenia widzenia pośredniego” oznaczają urządzenia służące do obserwacji niewidocznego bezpośrednio obszaru ruchu znajdującego się w bezpośrednim otoczeniu pojazdu. Rolę tę mogą spełniać typowe lusterka, urządzenia typu kamera-monitor lub inne urządzenia, które dostarczają kierowcy informacji na temat pośredniego pola widzenia.

2.1.1.

„ Lusterko” oznacza każde urządzenie, z wyjątkiem urządzeń takich, jak peryskopy, zapewniające wyraźny widok z tyłu, z boku lub z przodu pojazdu, w polu widzenia określonym w pkt 15.2.4.

2.1.1.1.

„ Lusterko wewnętrzne” oznacza urządzenie określone w pkt 2.1, które może być przymocowane w części pasażerskiej pojazdu.

2.1.1.2.

„ Lusterko zewnętrzne” oznacza urządzenie określone w pkt 2.1, które może być przymocowane na zewnętrznej powierzchni pojazdu.

2.1.1.3.

„ Lusterko kontrolne” oznacza lusterko inne niż lusterka zdefiniowane w pkt 2.1.1, które mogą być przymocowane wewnątrz lub na zewnętrz pojazdu, w celu zapewnienia pola widzenia innego niż pole określone w pkt 15.2.4.

2.1.1.4.

„ System wspomagający widzenie” oznacza system, który umożliwia kierowcy wykrycie lub zauważenie obiektów w bezpośrednim otoczeniu pojazdu.

2.1.1.5.

„ r” oznacza średni promień krzywizny mierzony na powierzchni odbijającej zgodnie z metodą opisaną w załączniku 7.

2.1.1.6.

„ Główny promień krzywizny w jednym punkcie powierzchni odbijającej (r_i)” oznacza wartość otrzymaną za pomocą przyrządu opisanego w załączniku 7, która jest mierzona na łuku powierzchni odbijającej, przechodzącym przez środek tej powierzchni i równolegle do odcinka b zdefiniowanego w pkt 6.1.2.1.2.1 oraz na łuku prostopadłym do tego odcinka.

2.1.1.7.

„ Promień krzywizny w jednym punkcie powierzchni odbijającej (r_p)” oznacza średnią arytmetyczną głównych promieni krzywizny „r_i” oraz „r_i’”, tj.:

2.1.1.8.

„ Powierzchnia sferyczna” oznacza powierzchnię o stałym i równym promieniu we wszystkich kierunkach.

2.1.1.9.

„Powierzchnia asferyczna” oznacza powierzchnię posiadającą stały promień tylko w jednej płaszczyźnie.

2.1.1.10.

„ Lusterko asferyczne” oznacza lusterko składające się z części sferycznej i asferycznej, w którym musi być zaznaczone przejście powierzchni odbijającej od części sferycznej do asferycznej. Krzywizna głównej osi lusterka jest określona za pomocą układu współrzędnych x/y, wyznaczonych przez promień głównej powierzchni sferycznej:

R: nominalny promień części sferycznej

k: stała zmiany krzywizny

a: stała rozmiaru głównej powierzchni sferycznej

2.1.1.11.

„ Środek powierzchni odbijającej” oznacza środek widocznego obszaru powierzchni odbijającej.

2.1.1.12.

„ Promień krzywizny części składowych lusterka” oznacza promień „ c” łuku okręgu najbardziej zbliżonego do zakrzywionej formy części, o których mowa.

2.1.1.13.

„ Klasa lusterek” oznacza wszystkie urządzenia posiadające jedną albo więcej wspólnych właściwości lub funkcji. Są one klasyfikowane w następujący sposób:

— Klasa I: „ Wewnętrzne lusterko wsteczne”, zapewniające pole widzenia określone w pkt 15.2.4.1.

— Klasa II i III: „Główne, zewnętrzne lusterko wsteczne” zapewniające pole widzenia określone w pkt 15.2.4.2 i 15.2.4.3.

— Klasa IV: „ Zewnętrzne lusterko szerokokątne” zapewniające pole widzenia określone w pkt 15.2.4.4.

— Klasa V: „Zewnętrzne lusterko bliskiego zasięgu” zapewniające pole widzenia określone w pkt 15.2.4.5.

— Klasa VI: „Lusterko przednie”, zapewniające pole widzenia określone w pkt 15.2.4.6.

— Klasa VII: Lusterka przeznaczone dla pojazdów kategorii L z nadwoziem.

2.1.2.

„ Urządzenie typu kamera-monitor służące do widzenia pośredniego” oznacza urządzenie określone w pkt 2.1, w przypadku którego uzyskuje się pole widzenia poprzez połączenie kamery i monitora, zgodnie z opisem zawartym w pkt 2.1.2.1 i 2.1.2.2.

2.1.2.1.

„ Kamera” oznacza urządzenie odwzorowujące za pomocą soczewek obraz świata zewnętrznego, a następnie konwertujące ten obraz na sygnał (np. sygnał wizyjny).

2.1.2.2.

„ Monitor” jest to urządzenie konwertujące sygnał na obrazy przedstawiane w widmie promieniowania widzialnego.

2.1.2.3.

„ Wykrywanie” oznacza zdolność do odróżniania obiektu od tła/otoczenia z pewnej odległości.

2.1.2.4.

„ Kontrast luminancji” oznacza współczynnik jasności pomiędzy obiektem i jego bezpośrednim tłem/otoczeniem, pozwalający na odróżnienie obiektu od jego tła/otoczenia.

2.1.2.5.

„ Rozdzielczość” oznacza najmniejszy szczegół, który może zostać wykryty przez układ percepcyjny, to znaczy jako oddzielny szczegół całości. Rozdzielczość oka ludzkiego nazywana jest „ostrością widzenia”.

2.1.2.6.

„ Obiekt krytyczny” jest to okrągły obiekt o średnicy D₀ = 0,8 m (²).

2.1.2.7.

„ Percepcja krytyczna” oznacza poziom percepcji uzyskiwany przez ludzkie oko w różnych warunkach. W warunkach ruchu ulicznego wartością graniczną percepcji krytycznej jest osiem minut kątowych kąta widzenia.

2.1.2.8.

„ Pole widzenia” oznacza wycinek przestrzeni trójwymiarowej, który jest monitorowany za pomocą urządzenia widzenia pośredniego. O ile nie określono inaczej, definicja ta dotyczy obrazu widzianego na poziomie podłoża dzięki urządzeniu lub urządzeniom innym niż lusterka. Pole widzenia może być ograniczone na skutek odległości wykrywania odpowiadającej obiektowi krytycznemu.

2.1.2.9.

„ Odległość wykrywania” oznacza odległość mierzoną na poziomie podłoża od punktu odniesienia widzenia do skrajnego punktu, w którym można zaobserwować obiekt krytyczny (ledwo osiągnięta wartość graniczna percepcji krytycznej).

2.1.2.10.

„ Krytyczne pole widzenia” oznacza obszar, w którym urządzenie widzenia pośredniego musi wykryć obiekt krytyczny – określany przez kąt i jedną lub więcej odległości wykrywania.

2.1.2.11.

„ Punkt odniesienia widzenia” oznacza punkt (połączony z pojazdem), do którego odnosi się zalecane pole widzenia. Jest to rzutowany na podłoże punkt przecięcia się płaszczyzny pionowej przechodzącej przez punkty oczne kierowcy z płaszczyzną równoległą do środkowej, wzdłużnej płaszczyzny pojazdu, znajdującą się na zewnątrz pojazdu w odległości 20 cm.

2.1.2.12.

„ Widmo promieniowania widzialnego” oznacza światło o długości fali mieszczącej się w zakresie postrzegania oka ludzkiego: 380–780 nm (światło widzialne).

2.1.2.13.

„ Kontrolne urządzenie nagrywające typu kamera-monitor” oznacza kamerę oraz monitor lub sprzęt nagrywający, inny niż urządzenie typu kamera-monitor zdefiniowane w pkt 2.1.2, które może być przymocowane wewnątrz lub na zewnętrz pojazdu, w celu zapewnienia pola widzenia innego niż pole określone w pkt 15.2.4 lub zapewnienia systemu ochrony wewnątrz lub dokoła pojazdu.

2.1.3.

„ Inne urządzenia widzenia pośredniego” oznaczają urządzenia określone w pkt 2.1, przy czym pole widzenia w tych urządzeniach nie jest uzyskiwane za pomocą lusterka lub urządzenia typu kamera-monitor służącego do widzenia pośredniego.

2.1.4.

„ Typ urządzenia widzenia pośredniego” oznacza rodzaj urządzeń, które nie różnią się pod względem następujących charakterystyk:

— projektu urządzenia, łącznie z mocowaniem do nadwozia (jeśli ma to zastosowanie),

— w przypadku lusterek: klasy, kształtu, wymiarów oraz promienia krzywizny powierzchni odbijającej lusterka,

— w przypadku urządzeń typu kamera-monitor, odległości wykrywania oraz zakresu widzenia.

3.

WNIOSEK O UDZIELENIE HOMOLOGACJI

3.1.

Wniosek o udzielenie homologacji typu urządzenia widzenia pośredniego składa właściciel nazwy handlowej lub znaku towarowego lub jego należycie upoważniony przedstawiciel.

3.2.

Wzór dokumentu informacyjnego przedstawiony został w załączniku 1.

3.3.

W przypadku każdego typu urządzenia widzenia pośredniego do wniosku należy dołączyć:

3.3.1.

w przypadku lusterek - cztery próbki: trzy do wykorzystania w testach i jedną, która będzie przechowywana w laboratorium w celu wykonania dodatkowych testów, jakie mogłyby okazać się konieczne w przyszłości; laboratorium może wystąpić o dodatkowe próbki;

3.3.2.

w przypadku innych urządzeń widzenia pośredniego - po jednej próbce wszystkich części.

4.

OZNAKOWANIA

4.1.

Próbki urządzeń widzenia pośredniego, złożone w celu uzyskania homologacji, oznaczone są nazwą handlową lub znakiem towarowym producenta; oznakowanie to jest czytelne i nieusuwalne.

4.2.

Każde urządzenie ma wystarczająco dużo miejsca do umieszczenia znaku homologacji, który musi być czytelny, po przymocowaniu urządzenia do pojazdu; miejsce to jest wskazane na rysunkach, o których mowa w załączniku 1.

5.

HOMOLOGACJA

5.1.

Homologacji typu urządzenia służącego do widzenia pośredniego udziela się, jeżeli próbki, których dotyczy wniosek o udzielenie homologacji spełniają wymogi pkt 6 niniejszego regulaminu.

5.2.

Każdy homologowany typ otrzymuje numer homologacji. Pierwsze dwie cyfry takiego numeru (obecnie 02) wskazują serię poprawek obejmujących ostatnie poważniejsze zmiany techniczne wprowadzone do niniejszego regulaminu przed udzieleniem homologacji. Ta sama Umawiająca się Strona nie może przypisać tego samego numeru homologacji innemu typowi urządzenia widzenia pośredniego.

5.3.

Zawiadomienie o udzieleniu, odmowie, rozszerzeniu lub cofnięciu homologacji lub o ostatecznym zaniechaniu produkcji typu urządzenia widzenia pośredniego zgodnie z niniejszym regulaminem zostaje przekazane Stronom Porozumienia stosującym niniejszy regulamin w postaci formularza zgodnego ze wzorem przedstawionym w załączniku 3 do niniejszego regulaminu.

5.4.

Na każdym urządzeniu widzenia pośredniego zgodnym z typem homologowanym zgodnie z niniejszym regulaminem, oprócz znaku wymaganego w pkt 4.1, w widocznym miejscu, określonym w pkt 4.2 powyżej, umieszcza się międzynarodowy znak homologacji składający się z:

5.4.1.

okręgu otaczającego literę „E”, po której następuje numer wskazujący kraj, który udzielił homologacji (³);

5.4.2.

numeru homologacji;

5.4.3.

dodatkowego symbolu I, II, III, IV, V, VI lub VII określającego klasę, do której należy lusterko lub symbol „S” w przypadku każdego urządzenia widzenia pośredniego innego niż lusterko. Dodatkowy symbol umieszcza się w dowolnym, dogodnym miejscu w pobliżu okręgu otaczającego literę „E”.

5.5.

Znak homologacji musi być łatwy do odczytania i nieusuwalny.

5.6.

W załączniku 5 do niniejszego regulaminu przedstawiono przykład układu wyżej wymienionego znaku homologacji i dodatkowego symbolu.

6.

WYMOGI

6.1.

LUSTERKA

6.1.1.

SPECYFIKACJE OGÓLNE

6.1.1.1.

Wszystkie lusterka muszą mieć możliwość regulacji.

6.1.1.2.

Krawędź powierzchni odbijającej musi być zamknięta w obudowie ochronnej (uchwycie itp.), mającej na obrzeżu wartość „c” większą lub równą 2,5 mm we wszystkich punktach i we wszystkich kierunkach. Jeżeli powierzchnia odbijająca wystaje poza tę osłonę, promień krzywizny „c” na krawędzi części wystającej musi wynosić co najmniej 2,5 mm, a powierzchnia odbijająca musi powrócić do osłony pod działaniem siły 50 N, przyłożonej w punkcie, w którym powierzchnia ta wystaje najbardziej w stosunku do osłony w kierunku poziomym i w przybliżeniu równolegle do wzdłużnej, środkowej płaszczyzny pojazdu.

6.1.1.3.

Jeżeli lusterko zamontowane jest na płaskiej powierzchni, wszystkie części niezależnie od ustawienia urządzenia (wliczając do tego części zamontowane do wspornika po teście przewidzianym w pkt 6.1.3.2), które znajdują się w potencjalnym statycznym kontakcie z kulą o średnicy wynoszącej 165 mm w przypadku lusterka wewnętrznego lub 100 mm w wypadku lusterka zewnętrznego – muszą mieć promień krzywizny „c” nie mniejszy niż 2,5 mm.

6.1.1.4.

Krawędzie otworów lub wgłębień mocujących, których średnica lub dłuższa przekątna jest mniejsza od 12 mm, są wyłączone z wymagań dotyczących promienia zamieszczonych w pkt 6.1.1.3, pod warunkiem że są one stępione.

6.1.1.5.

Urządzenia mocujące lusterka do pojazdów muszą być zaprojektowane w taki sposób, aby cylinder o promieniu 70 mm (50 mm w przypadku pojazdu kategorii L), jako swoją oś mający oś lub jedną z osi przegubu lub obrotu, zapewniającą odchylanie lusterka w kierunku rozpatrywanego uderzenia, przechodził przez co najmniej część powierzchni, do której urządzenie jest przymocowane.

6.1.1.6.

Części lusterek zewnętrznych, o których mowa w pkt 6.1.1.2 i 6.1.1.3, wykonane z materiału o twardości nieprzekraczającej 60 stopni w skali Shore’a A, są wyłączone ze stosownych przepisów.

6.1.1.7.

W przypadku części lusterek wewnętrznych zamontowanych na sztywnym wsporniku, wykonanych z materiału o twardości poniżej 50 stopni w skali Shore’a A – wymagania zawarte w pkt 6.1.1.2 i 6.1.1.3 będą miały zastosowanie wyłącznie do wspornika.

6.1.2.

SPECYFIKACJE SZCZEGÓŁOWE

6.1.2.1.

WYMIARY

6.1.2.1.1.

Wewnętrzne lusterka wsteczne (klasa I)

Wymiary powierzchni odbijającej muszą być dobrane w taki sposób, aby można było w nią wpisać prostokąt, którego jeden bok ma długość 40 mm, natomiast długość drugiego boku wynosi „ a” mm, gdzie:

a „ r” jest promieniem krzywizny.

6.1.2.1.2.

Główne zewnętrzne lusterka wsteczne (klasy II i III)

6.1.2.1.2.1.

Wymiary powierzchni odbijającej muszą umożliwiać wpisanie w nią:

— prostokąta o wysokości 40 mm, którego szerokość mierzona w milimetrach ma wartość „a”,

— odcinka równoległego do wysokości prostokąta, którego długość wyrażona w milimetrach ma wartość „b”.

6.1.2.1.2.2.

Minimalne wartości „a” oraz „b” znajdują się w tabeli poniżej:

6.1.2.1.3.

Zewnętrzne lusterka szerokokątne (klasa IV)

Kontury powierzchni odbijającej muszą być prostą figurą geometryczną, której wymiary zapewniają (jeśli jest to konieczne, razem z lusterkiem zewnętrznym klasy II) pole widzenia określone w pkt 15.2.4.4.

6.1.2.1.4.

Zewnętrzne lusterka bliskiego zasięgu (klasa V)

Kontury powierzchni odbijającej muszą być prostą figurą geometryczną, której wymiary zapewniają pole widzenia określone w pkt 15.2.4.5.

6.1.2.1.5.

Lusterka przednie (klasa VI)

Kontury powierzchni odbijającej muszą być prostą figurą geometryczną, której wymiary zapewniają pole widzenia określone w pkt 15.2.4.6.

6.1.2.1.6.

Lusterka dla pojazdów kategorii L z nadwoziem (klasa VII)

6.1.2.1.6.1.

Główne lusterka zewnętrzne (klasa VII)

Minimalne wymiary powierzchni odbijającej muszą być dobrane w następujący sposób:

a) powierzchnia odbijająca nie może być mniejsza niż 6 900 mm²;

b) lusterka okrągłe nie mogą mieć średnicy mniejszej niż 94 mm;

c) w przypadku gdy lusterka wsteczne nie są okrągłe, ich wymiary muszą umożliwiać wpisanie w ich powierzchnię odbijającą okręgu o średnicy 78 mm.

Maksymalne wymiary powierzchni odbijającej muszą być dobrane w następujący sposób:

a) żadne okrągłe lusterko wsteczne nie może mieć średnicy przekraczającej 150 mm;

b) powierzchnia odbijająca jakiegokolwiek nieokrągłego lusterka wstecznego musi leżeć w granicach prostokąta o wymiarach 120 mm × 200 mm.

6.1.2.2.

Powierzchnia odbijająca oraz współczynniki odbicia

6.1.2.2.1.

Powierzchnia odbijająca lusterka musi być płaska lub sferyczna wypukła. Lusterka zewnętrzne mogą być wyposażone w dodatkowe części asferyczne, pod warunkiem że główne lusterko spełnia wymagania w zakresie pośredniego pola widzenia.

6.1.2.2.2.

Różnice pomiędzy promieniami krzywizny lusterek

6.1.2.2.2.1.

Różnica pomiędzy wartościami „r_i”, „r’_i” oraz „r_p” w żadnym z punktów odniesienia nie może przekroczyć 0,15 r.

6.1.2.2.2.2.

Różnica pomiędzy wartością dowolnego promienia krzywizny („r_p1” , „r_p2” i „r_p3” ) oraz promieniem „r” nie może przekroczyć 0,15 r.

6.1.2.2.2.3.

Jeżeli wartość promienia „r” nie jest mniejsza od 3 000 mm, wartość 0,15 r cytowana w pkt 6.1.2.2.2.1 i 6.1.2.2.2.2 jest zastępowana wartością 0,25 r.

6.1.2.2.3.

Wymagania dla asferycznych części lusterek

6.1.2.2.3.1.

Lusterka asferyczne powinny posiadać odpowiednią wielkość oraz właściwy kształt, które zapewnią dostarczenie kierowcy użytecznych informacji. Zwykle oznacza to minimalną szerokość w niektórych miejscach wynoszącą 30 mm.

6.1.2.2.3.2.

Promień krzywizny r_i części asferycznej nie może być mniejszy niż 150 mm.

6.1.2.2.4.

Wartość promienia „r” dla luster sferycznych nie może być mniejsza niż:

6.1.2.2.4.1.

1 200 mm dla wewnętrznych lusterek wstecznych (klasa I);

6.1.2.2.4.2.

1 200 mm dla głównych zewnętrznych lusterek wstecznych klasy II i III;

6.1.2.2.4.3.

300 mm dla zewnętrznych lusterek szerokokątnych (klasa IV) oraz zewnętrznych lusterek bliskiego zasięgu (klasa V);

6.1.2.2.4.4.

200 mm dla lusterek przednich (klasa VI);

6.1.2.2.4.5.

1 000 mm ani większa niż 1 500 mm w przypadku lusterek klasy VII.

6.1.2.2.5.

Wartość zwykłego współczynnika odbicia, określonego zgodnie z metodą opisaną w załączniku 6, nie może być mniejsza niż 40 %.

W przypadku powierzchni odbijających o zmiennym stopniu odbicia pozycja „dzienna” musi umożliwić rozpoznawanie kolorów sygnalizacji świetlnej. Wartość normalnego współczynnika odbicia w pozycji „nocnej” nie może być mniejsza niż 4 %.

6.1.2.2.6.

Powierzchnia odbijająca musi zachować właściwości określone w pkt 6.1.2.2.5, pomimo długiego czasu narażenia lusterka na niekorzystne warunki pogodowe podczas normalnej eksploatacji.

6.1.3.

Test

6.1.3.1.

Lusterka w klasach I do VI i w klasie VII (z takimi samymi elementami budowy jak w klasie III) są przedmiotem testów opisanych w pkt 6.1.3.2.1 i 6.1.3.2.2. Lusterka klasy VII z trzonkiem są przedmiotem testów opisanych w pkt 6.1.3.2.3.

6.1.3.1.1.

Test przewidziany w pkt 6.1.3.2 nie jest wymagany w przypadku lusterek zewnętrznych, których żadna z części nie znajduje się na wysokości mniejszej niż 2 m od podłoża, niezależnie od ustawienia lusterka, gdy obciążenie pojazdu odpowiada jego maksymalnej masie całkowitej.

Odstępstwo to stosuje się również do mocowań lusterek (płyt mocujących, ramion, połączeń przegubowych itd.), znajdujących się w odległości mniejszej niż 2 m od podłoża i niewystających poza całkowitą szerokość pojazdu, mierzoną w płaszczyźnie poprzecznej przechodzącej przez najniższe mocowanie lusterka lub jakikolwiek inny punkt znajdujący się z przodu tej płaszczyzny, jeśli konfiguracja ta zwiększa szerokość całkowitą pojazdu.

W takich przypadkach należy dołączyć opis przedstawiający sposób montowania lusterka w celu dostosowania się do wymienionych powyżej warunków w zakresie ustawienia mocowań lusterka w pojeździe.

W przypadku korzystania z niniejszego odstępstwa ramię powinno być oznaczone w trwały

sposób symbolem:

a w świadectwie homologacji typu powinna znajdować się informacja na ten temat.

6.1.3.2.

Test zderzeniowy

Test opisany w niniejszym punkcie nie jest przeprowadzany dla urządzeń zintegrowanych z nadwoziem pojazdu tworzących czołową powierzchnię odchyloną pod kątem (mierzonym względem wzdłużnej środkowej płaszczyzny pojazdu) nie większym niż 45°, lub urządzeń, które nie wystają więcej niż na 100 mm poza obrys nadwozia, zgodnie z regulaminem nr 26.

6.1.3.2.1.

Opis urządzenia do przeprowadzania testów

6.1.3.2.1.1.

Urządzenie do przeprowadzania testów składa się z wahadła, które może wychylać się pomiędzy dwoma poziomymi osiami prostopadłymi względem siebie, przy czym jedna z nich jest prostopadła do płaszczyzny, w której znajduje się trajektoria puszczonego w ruch wahadła.

Na końcu wahadła zawieszony jest młot w kształcie sztywnej kuli o średnicy 165 ± 1 mm, pokrytej warstwą gumy o grubości 5 mm i twardości wynoszącej 50 punktów w skali Shore’a A.

Przewidziane jest urządzenie, które pozwala określić maksymalny kąt ustawienia ramienia w płaszczyźnie swobodnego ruchu wahadła.

Wspornik przymocowany trwale do struktury wahadła służy do utrzymywania próbek w położeniu spełniającym wymagania dotyczące uderzenia określone w pkt 6.1.3.2.2.6.

Rysunek 1 przedstawia wymiary (w mm) urządzenia do przeprowadzania testów oraz szczegółowe specyfikacje techniczne:

6.1.3.2.1.2.

Środek uderzenia wahadła pokrywa się ze środkiem kuli pełniącej rolę młota. Punkt ten znajduje się w odległości l od osi oscylacji w płaszczyźnie swobodnego ruchu wahadła, wynoszącej 1 m ± 5 mm. Zredukowana masa wahadła m_o wynosi 6,8 ± 0,05 kg. Zależność pomiędzy masą m_o, masą całkowitą wahadła m oraz odległością d między środkiem ciężkości wahadła a osią obrotu wahadła wyrażona jest następującym wzorem:

6.1.3.2.2.

Opis testu

6.1.3.2.2.1.

Procedurą służącą do przytwierdzania lusterka do wspornika będzie procedura zalecana przez producenta urządzenia lub, w stosownych przypadkach, przez producenta pojazdu.

6.1.3.2.2.2.

Ustawienie lusterka podczas testu:

6.1.3.2.2.2.1.

Lusterka są umieszczane na wahadłowym urządzeniu do prób uderzeniowych w taki sposób, aby ich osie pionowa i pozioma znajdowały się w podobnej pozycji jak w przypadku, gdy lusterko jest instalowane w pojeździe zgodnie z instrukcją montażu opracowaną przez wnioskodawcę.

6.1.3.2.2.2.2.

W przypadku lusterka regulowanego względem podstawy ustawienie podczas testu musi być takie, aby stwarzało jak najmniejszą możliwość zadziałania jakiegokolwiek mechanizmu obrotowego, w granicach regulacji określonej przez wnioskodawcę.

6.1.3.2.2.2.3.

Jeżeli lusterko jest wyposażone w mechanizm służący do regulacji odległości od podstawy, urządzenie to musi być ustawione w położeniu, w którym odległość między obudową a podstawą jest najmniejsza.

6.1.3.2.2.2.4.

Jeśli powierzchnia odbijająca jest ruchoma względem obudowy, ustawia się ją w taki sposób, aby jej górny narożnik najbardziej oddalony od pojazdu, był maksymalnie wysunięty w stosunku do osłony.

6.1.3.2.2.3.

Z wyjątkiem testu 2 dotyczącego lusterek wewnętrznych (zob. pkt 6.1.3.2.2.6.1), gdy wahadło znajduje się w pozycji pionowej, płaszczyzny: pozioma i pionowa wzdłużna, przechodząc przez środek młota, przechodzą przez środek powierzchni odbijającej zdefiniowany w pkt 2.1.1.11. Kierunek wzdłużny oscylacji wahadła jest równoległy do środkowej płaszczyzny wzdłużnej pojazdu.

6.1.3.2.2.4.

Jeżeli w warunkach dotyczących ustawienia określonych w pkt 6.1.3.2.2.1 i 6.1.3.2.2.2 części lusterka ograniczają powrót wahadła, punkt uderzenia musi być przemieszczony w kierunku prostopadłym do osi danego obrotu lub przegubu.

Takie przemieszczenie nie może być większe niż przemieszczenie niezbędne do wykonania badania. Przemieszczenie to musi być ograniczone w taki sposób, aby:

— kula pełniąca rolę młota pozostawała przynajmniej styczna do cylindra zdefiniowanego w pkt 6.1.1.5,

— lub też punkt styczności z młotem znajdował się co najmniej 10 mm od obrzeża powierzchni odbijającej.

6.1.3.2.2.5.

Test polega na swobodnym spadku młota z wysokości odpowiadającej kątowi odchylenia wahadła 60^o od pionu w taki sposób, aby młot uderzył lusterko w momencie, gdy wahadło osiąga pozycję pionową.

6.1.3.2.2.6.

Lusterka poddawane są uderzeniom w poniższych zróżnicowanych warunkach:

6.1.3.2.2.6.1.

Lusterka wewnętrzne

— Test 1: Punkt uderzenia odpowiada definicji w pkt 6.1.3.2.2.3. Uderzenie musi być takie, aby młot uderzał w lusterko po stronie powierzchni odbijającej.

— Badanie 2: Punkt uderzenia na krawędzi obudowy ochronnej jest taki, że uderzenie tworzy kąt 45° z powierzchnią odbijającą i znajduje się w płaszczyźnie poziomej przechodzącej przez środek tej powierzchni. Uderzenie musi nastąpić po stronie powierzchni odbijającej.

6.1.3.2.2.6.2.

Lusterka zewnętrzne

— Test 1: Punkt uderzenia odpowiada definicji w pkt 6.1.3.2.2.3 lub 6.1.3.2.2.4. Uderzenie musi być takie, aby młot uderzał w lusterko po stronie powierzchni odbijającej.

— Test 2: Punkt uderzenia odpowiada definicji w pkt 6.1.3.2.2.3 lub 6.1.3.2.2.4. Uderzenie musi być takie, aby młot uderzał w lusterko po stronie przeciwnej do powierzchni odbijającej.

W przypadkach gdy lusterka wsteczne klasy II lub III są przytwierdzone do tego samego mocowania co lusterka wsteczne klasy IV, powyższe badania są przeprowadzane na dolnym lusterku. Placówka techniczna upoważniona do przeprowadzania badań może jednak powtórzyć jeden lub oba testy na lusterku górnym, o ile jest ono umieszczone niżej niż 2 m od podłoża.

6.1.3.2.3.

Test zginania na obudowie ochronnej przytwierdzonej do trzonka (klasa VII)

6.1.3.2.3.1.

Opis testu

Obudowę ochronną umieszcza się poziomo w przyrządzie zaciskowym w taki sposób, aby elementy zamocowania służące do regulowania mogły być dobrze zamknięte. Koniec miejsca zaciskania elementu służącego do regulacji wspornika lusterka, znajdujący się najbliżej punktu zamocowania, jest przytrzymywany w kierunku największego wymiaru sztywnym ogranicznikiem o szerokości 15 mm, który pokrywa całą szerokość obudowy lusterka.

Przy drugim końcu jest przymocowywany taki sam ogranicznik, w celu przyłożenia do tego punktu wymaganego ciężaru koniecznego do przeprowadzenia badania (rysunek 2).

Koniec obudowy, który znajduje się po przeciwnej stronie punktu obciążenia, może być również zamknięty, zamiast utrzymywania w pozycji wskazanej na rysunku 2.

Rysunek 2

Przykład oprzyrządowania służącego do badania zginania lusterek wstecznych

6.1.3.2.3.2.

Obciążenie podczas badania wynosi 25 kg i musi być utrzymywane przez jedną minutę.

6.1.3.3.

Wyniki testów

6.1.3.3.1.

W testach opisanych w pkt 6.1.3.2 wahadło musi po uderzeniu kontynuować ruch w taki sposób, aby rzut pozycji przyjętej przez ramię w płaszczyźnie swobodnego ruchu wahadła tworzył z pionem kąt co najmniej 20°. Dokładność pomiaru kąta wynosi ± 1°.

6.1.3.3.1.1.

Powyższy wymóg nie dotyczy lusterek przyklejonych do przedniej szyby, w stosunku do których po przeprowadzeniu testu ma zastosowanie wymóg określony w pkt 6.1.3.3.2.

6.1.3.3.1.2.

Wymagany kąt względem pionu jest zmniejszony z 20° do 10° dla wszystkich lusterek wstecznych klasy II i IV oraz dla lusterek wstecznych klasy III, które są przytwierdzane do takiego samego mocowania, jakie jest używane do lusterek klasy IV.

6.1.3.3.2.

W przypadku złamania mocowania lusterka w czasie badania opisanego w pkt 6.1.3.2 dla lusterek przyklejanych do przedniej szyby zachowana część nie może wystawać poza podstawę o więcej niż 10 mm, a konfiguracja pozostała po badaniu musi spełniać warunki określone w pkt 6.1.1.3.

6.1.3.3.3.

Powierzchnia odbijająca nie może ulec stłuczeniu w czasie testów opisanych w pkt 6.1.3.2. Niemniej jednak stłuczenie jest dopuszczalne przy spełnieniu jednego z poniższych warunków:

6.1.3.3.3.1.

odłamki szkła w dalszym ciągu przylegają do tylnej części obudowy lub też do powierzchni mocno przymocowanej do obudowy; dopuszczalne jest częściowe oddzielenie szkła od jego podłoża, pod warunkiem że nie przekracza ono 2,5 mm po każdej stronie pęknięć. Dopuszczalne jest odłączenie się drobnych odprysków od powierzchni szkła w punkcie uderzenia;

6.1.3.3.3.2.

powierzchnia odbijająca jest wykonana z bezpiecznego szkła.

6.2.

URZĄDZENIA WIDZENIA POŚREDNIEGO INNE NIŻ LUSTERKA

6.2.1.

WYMOGI OGÓLNE

6.2.1.1.

Jeśli urządzenie widzenia pośredniego wymaga regulacji przez użytkownika, regulacja ta musi być przeprowadzana bez pomocy narzędzi.

6.2.1.2.

Jeżeli urządzenie widzenia pośredniego może odwzorowywać całe zalecane pole widzenia wyłącznie poprzez skanowanie pola widzenia, cały proces skanowania, odwzorowywania i ustawiania urządzenia do pozycji wyjściowej nie powinien trwać dłużej niż 2 sekundy.

6.2.2.

URZĄDZENIA TYPU KAMERA-MONITOR SŁUŻĄCE DO WIDZENIA POŚREDNIEGO

6.2.2.1.

Wymogi ogólne

6.2.2.1.1.

Jeśli urządzenie typu kamera-monitor, służące do widzenia pośredniego, jest zamontowane na płaskiej powierzchni, wszystkie części, niezależnie od pozycji regulacyjnej urządzenia, które potencjalnie stykają się statycznie z obszarem kulistym o średnicy wynoszącej 165 mm w przypadku monitora lub 100 mm w przypadku kamery – muszą mieć promień krzywizny „c” wynoszący nie mniej niż 2,5 mm.

6.2.2.1.2.

Krawędzie otworów lub wgłębień mocujących, których średnica lub dłuższa przekątna jest mniejsza niż 12 mm, są wyłączone z wymagań dotyczących promienia zamieszczonych w pkt 6.2.2.1.1, pod warunkiem że są one stępione.

6.2.2.1.3.

W przypadku części kamery lub monitora, wykonanych z materiału o twardości poniżej 60 punktów w skali Shore’a A i zamontowanych na sztywnym wsporniku, wymagania zawarte w pkt 6.2.2.1.1 mają zastosowanie wyłącznie do wspornika.

6.2.2.2.

Wymogi funkcjonalne

6.2.2.2.1.

Kamera powinna działać prawidłowo w warunkach słabego oświetlenia. Powinna zapewniać kontrast luminancji co najmniej 1:3 w warunkach słabego oświetlenia poza częścią obrazu, w której źródło światła jest reprodukowane (warunek zgodny z definicją podaną w normie EN 12368: 8.4). Źródło światła musi zapewnić oświetlenie wynoszące 40 000 lx. Kąt pomiędzy normalną do płaszczyzny czujnika a linią łączącą środkowy punkt czujnika ze źródłem światła powinien wynosić 10°.

6.2.2.2.2.

Monitor powinien odwzorowywać minimalny kontrast w zmiennych warunkach oświetlenia określonych w normie ISO 15008:2003.

6.2.2.2.3.

Należy zapewnić możliwość ręcznego lub automatycznego regulowania średniej luminancji monitora, stosownie do warunków zewnętrznych.

6.2.2.2.4.

Pomiary kontrastu luminancji wykonywane są zgodnie z normą ISO 15008: 2003.

6.2.3.

INNE URZĄDZENIA WIDZENIA POŚREDNIEGO

Należy udowodnić, że urządzenie spełnia następujące wymagania:

6.2.3.1.

Urządzenie rejestruje widmo promieniowania widzialnego i zawsze odwzorowuje ten obraz bez konieczności konwertowania go do światła widzialnego.

6.2.3.2.

Należy zagwarantować funkcjonalność w warunkach, w jakich system będzie eksploatowany. W zależności od technologii stosowanej do otrzymywania i przedstawiania obrazu pkt 6.2.2.2 stosuje się w całości lub częściowo. W innych przypadkach funkcjonalność należy zapewnić poprzez ustalenie i zademonstrowanie czułości systemu, z wykorzystaniem środków analogicznych do środków wymienionych w pkt 6.2.2.2, aby zaoferować funkcję porównywalną lub lepszą od wymaganej oraz zagwarantować funkcjonalność, która odpowiada funkcjonalności wymaganej dla urządzeń typu kameramonitor służących do widzenia pośredniego – lub lepszą.

7.

MODYFIKACJA TYPU URZĄDZENIA WIDZENIA POŚREDNIEGO I ROZSZERZENIE HOMOLOGACJI

7.1.

Każda modyfikacja typu urządzenia widzenia pośredniego, w tym jego umocowania do nadwozia, wymaga powiadomienia służb administracyjnych, które udzieliły homologacji typu dla urządzenia widzenia pośredniego. W takim przypadku służby administracyjne mogą:

7.1.1.

uznać, że wprowadzone modyfikacje prawdopodobnie nie będą miały istotnego szkodliwego wpływu i że dane urządzenie widzenia pośredniego w dalszym ciągu spełnia wymagania; lub

7.1.2.

zażądać dodatkowego sprawozdania z badań od placówki technicznej upoważnionej do przeprowadzania takich badań.

7.2.

Strony Porozumienia stosujące niniejszy regulamin zostaną powiadomione o potwierdzeniu lub odmowie homologacji, z wyszczególnieniem zmian, zgodnie z procedurą określoną w pkt 5.3 powyżej.

7.3.

Wszystkie Strony Porozumienia z 1958 r. stosujące niniejszy regulamin zostaną powiadomione o rozszerzeniu homologacji, zgodnie z procedurą określoną w pkt 5.3 powyżej.

7.4.

Właściwy organ udzielający rozszerzenia homologacji nadaje numer seryjny każdemu formularzowi zawiadomienia przygotowanemu w związku z takim rozszerzeniem.

8.

ZGODNOŚĆ PRODUKCJI

8.1.

Procedury zgodności produkcji są zgodne z procedurami określonymi w dodatku 2 do Porozumienia (E/EKG/324-E/EKG/TRANS/505/Rev.2).

8.2.

Każde urządzenie widzenia pośredniego homologowane zgodnie z niniejszym regulaminem jest tak wytwarzane, aby spełniając wymagania określone w pkt 6 powyżej, odpowiadało homologowanemu typowi.

9.

KARY ZA NIEZGODNOŚĆ PRODUKCJI

9.1.

Homologacja typu urządzenia widzenia pośredniego udzielona na mocy niniejszego regulaminu może być cofnięta, jeżeli nie są spełnione wymogi określone w pkt 8.1 powyżej lub jeżeli typ urządzenia widzenia pośredniego nie spełnił wymogów, o których mowa w pkt 8.2 powyżej.

9.2.

Jeżeli Strona Porozumienia stosująca niniejszy regulamin wycofa uprzednio udzieloną homologację, niezwłocznie powiadamia o tym fakcie pozostałe Umawiające się Strony stosujące niniejszy regulamin, wykorzystując w tym celu formularz zawiadomienia z adnotacją na końcu, napisaną dużymi literami oraz opatrzoną datą i podpisem: „HOMOLOGACJA COFNIĘTA” .

10.

OSTATECZNE ZANIECHANIE PRODUKCJI

Jeżeli posiadacz homologacji całkowicie zaniecha produkcji urządzenia widzenia pośredniego homologowanego zgodnie z niniejszym regulaminem, jest on zobowiązany powiadomić o tym organ, który udzielił homologacji. Po otrzymaniu powiadomienia organ ten informuje o tym pozostałe Strony Porozumienia stosujące niniejszy regulamin, wykorzystując w tym celu kopię świadectwa homologacji z adnotacją na końcu, napisaną dużymi literami oraz opatrzoną datą i podpisem „ZANIECHANO PRODUKCJI” .

11.

NAZWY I ADRESY PLACÓWEK TECHNICZNYCH UPOWAŻNIONYCH DO PRZEPROWADZANIA BADAŃ HOMOLOGACYJNYCH ORAZ NAZWY I ADRESY SŁUŻB ADMINISTRACYJNYCH

Strony Porozumienia stosujące niniejszy regulamin przekazują Sekretariatowi Organizacji Narodów Zjednoczonych nazwy i adresy placówek technicznych upoważnionych do prowadzania badań homologacyjnych oraz nazwy i adresy służb administracyjnych udzielających homologacji, którym należy przesyłać wydane w innych krajach formularze powiadomienia dotyczącego udzielenia, odmowy, rozszerzenia lub cofnięcia homologacji homologacji.

II. INSTALACJA URZĄDZEŃ WIDZENIA POŚREDNIEGO

12.

DEFINICJE

Dla potrzeb niniejszego regulaminu:

12.1.

„ Punkty oczne kierowcy” oznaczają dwa punkty leżące w odległości 65 mm od siebie oraz 635 mm pionowo nad punktem R siedzenia kierowcy, określonym w załączniku 8. Linia prosta łącząca te punkty biegnie prostopadle do pionowej, wzdłużnej, środkowej płaszczyzny pojazdu. Środek odcinka łączącego oba punkty oczne, znajduje się na pionowej płaszczyźnie wzdłużnej, która musi przechodzić przez środek wyznaczonej pozycji siedzącej kierowcy, określonej przez producenta pojazdu.

12.2.

„ Widzenie całkowite” jest to całkowite pole widzenia uzyskane poprzez nałożenie pól widzenia prawego i lewego oka (zob. rysunek 3 poniżej).

Rysunek 3

E = wewnętrzne lusterko wsteczne
OD = oczy kierowcy
OE = oczy kierowcy
ID = pozorne obrazy widziane jednym okiem
IE = pozorne obrazy widziane jednym okiem
I = pozorny obraz całkowity
A = kąt widzenia lewego oka
B = kąt widzenia prawego oka
C = kąt widzenia dwojga oczu
D = kąt widzenia całkowitego

12.3.

„ Typ pojazdu w odniesieniu do widzenia pośredniego” oznacza pojazdy silnikowe, identyczne pod względem następujących właściwości podstawowych:

12.3.1.

typu urządzenia widzenia pośredniego;

12.3.2.

właściwości nadwozia ograniczających pole widzenia;

12.3.3.

współrzędnych punktu „R” (jeśli dotyczy);

12.3.4.

zalecanych pozycji oraz oznakowań homologacji typu odnośnie do obowiązkowych i (jeśli są zamontowane) opcjonalnych urządzeń widzenia pośredniego.

12.4.

„ Pojazdy kategorii L₂, L₅, M₁, M₂, M₃, N₁, N₂ i N₃” oznaczają pojazdy zdefiniowane w załączniku 7 do ujednoliconej rezolucji w sprawie budowy pojazdów (R.E.3) (dokument TRANS/WP.29/78/Rev.1/Amend.2).

12.5.

„ Wysunięty do przodu układ kierowniczy” oznacza konfigurację, w której silnik jest przesunięty o ponad połowę swojej długości do tyłu w stosunku do obramowania szyby przedniej, a środek koła kierownicy znajduje się w przedniej ćwiartce długości pojazdu.

13.

WNIOSEK O UDZIELENIE HOMOLOGACJI

13.1.

Wniosek o udzielenie homologacji typu pojazdu w odniesieniu do instalacji urządzeń widzenia pośredniego składa producent pojazdu lub jego należycie uprawniony przedstawiciel.

13.2.

Wzór dokumentu informacyjnego znajduje się w załączniku 2.

13.3.

Pojazd reprezentatywny dla typu pojazdu zgłoszonego do homologacji należy przedstawić placówce technicznej upoważnionej do przeprowadzania badań homologacyjnych.

13.4.

Przed udzieleniem homologacji typu zapewnienie odpowiednich rozwiązań pozwalających na skuteczną kontrolę zgodności produkcji podlega weryfikacji przez właściwy organ.

14.

HOMOLOGACJA

14.1.

Homologacji udziela się, jeżeli typ pojazdu zgłoszonego do homologacji zgodnie z pkt 13 powyżej spełnia wymogi pkt 15 niniejszego regulaminu.

14.2.

Każdy homologowany typ otrzymuje numer homologacji. Pierwsze dwie cyfry takiego numeru (obecnie 02) wskazują serię poprawek obejmujących ostatnie techniczne zmiany wprowadzone do niniejszego regulaminu przed udzieleniem homologacji. Ta sama Umawiająca się Strona nie przydziela tego samego numeru homologacyjnego innemu typowi pojazdu.

14.3.

Zawiadomienie o udzieleniu, odmowie, rozszerzeniu lub cofnięciu homologacji typu pojazdu zgodnie z niniejszym regulaminem zostaje przekazane Stronom Porozumienia stosującym niniejszy regulamin w postaci formularza zgodnego ze wzorem przedstawionym w załączniku 4 do niniejszego regulaminu.

15.

WYMOGI

15.1.

OGÓLNE

15.1.1.

Obowiązkowe i opcjonalne urządzenia widzenia pośredniego, określone w tabelce w pkt 15.2.1.1.1, zainstalowane w pojazdach są typu, dla którego udzielono homologacji na mocy niniejszego regulaminu.

15.1.2.

Lusterka oraz inne urządzenia widzenia pośredniego muszą być przymocowane w taki sposób, aby nie zmieniały swojego położenia tak znacząco, aby spowodować zmianę mierzonego pola widzenia, ani nie byłyby wprawiane w drgania, które mogłyby spowodować niewłaściwą interpretację widzianego obrazu.

15.1.3.

Warunki zawarte w punkcie 15.1.2 muszą być zachowane podczas ruchu pojazdu z prędkością wynoszącą do 80 % jego maksymalnej prędkości konstrukcyjnej, ale nieprzekraczającą 150 km/h.

15.1.4.

Należy ustalić pola widzenia określone poniżej za pomocą widzenia całkowitego, przy czym oczy powinny znajdować się w pozycji „punktów ocznych kierowcy”, zdefiniowanych w pkt 12.1. Pola widzenia należy określić w warunkach jazdy pojazdu, zgodnie z definicją zawartą w pkt 2.5.4 załącznika 7 do dokumentu TRANS/WP.29/78/Rev.1/Amend.2, a dla pojazdów klasy M1 i N1 dodatkowo jeszcze dla pasażera na przednim siedzeniu (75 kg). W przypadku gdy ustala się to patrząc przez okna, szyba musi mieć współczynnik całkowitej przepuszczalności światła zgodny z załącznikiem 21 do regulaminu nr 43.

15.2.

LUSTERKA

15.2.1.

Liczba

15.2.1.1.

Minimalna liczba obowiązkowych lusterek

15.2.1.1.1.

Pola widzenia opisane w pkt 15.2.4 należy uzyskać z minimalnej liczby lusterek obowiązkowych, przedstawionych w poniższej tabeli. Jeżeli obecność danego lusterka nie jest wymagana przez prawo, oznacza to, że nie jest wymagany żaden inny system widzenia pośredniego.

Lusterko wewnętrzne

Obowiązkowe
Chyba że pojazd wyposażony jest w szyby inne niż bezpieczne szyby, w polu widzenia opisanym w pkt 15.2.4.1.
Opcjonalne
Jeżeli lusterko nie zapewnia pola widzenia z tyłu

Opcjonalne

Obowiązkowe
Jako alternatywę można zamontować 1 lusterko klasy II po stronie kierowcy i 1 po stronie pasażera

Opcjonalne
1 lusterko po stronie kierowcy lub 1 po stronie pasażera

Opcjonalne
1 lusterko po stronie kierowcy i 1 po stronie pasażera (oba lusterka muszą być zamontowane na wysokości co najmniej
2 m od podłoża)

Opcjonalne
(musi być zamontowane na wysokości co najmniej 2 m od podłoża)

M₂

Opcjonalne
(brak wymogów dotyczących pola widzenia)

Obowiązkowe
1 lusterko po stronie kierowcy i 1 po stronie pasażera

Niedozwolone

Opcjonalne
1 lusterko po stronie kierowcy lub 1 po stronie pasażera

Opcjonalne
1 lusterko po stronie kierowcy i 1 po stronie pasażera (oba lusterka muszą być zamontowane na wysokości co najmniej
2 m od podłoża)

Opcjonalne
(musi być zamontowane na wysokości co najmniej 2 m od podłoża)

M₃

Opcjonalne
(brak wymogów dotyczących pola widzenia)

Obowiązkowe
1 lusterko po stronie kierowcy i 1 po stronie pasażera

Niedozwolone

Opcjonalne
1 lusterko po stronie kierowcy lub 1 po stronie pasażera

Opcjonalne
1 lusterko po stronie kierowcy i 1 po stronie pasażera (oba lusterka muszą być zamontowane na wysokości co najmniej
2 m od podłoża)

Opcjonalne
(musi być zamontowane na wysokości co najmniej 2 m od podłoża)

N₁

Obowiązkowe
Chyba że pojazd wyposażony jest w szyby inne niż szyby bezpieczne, w polu widzenia opisanym w pkt 15.2.4.1.
Opcjonalne
Jeżeli lusterko nie zapewnia pola widzenia z tyłu

Opcjonalne

Obowiązkowe
Jako alternatywę można zamontować 1 lusterko klasy II po stronie kierowcy i 1 po stronie pasażera.

Opcjonalne
1 lusterko po stronie kierowcy lub 1 po stronie pasażera

Opcjonalne
1 lusterko po stronie kierowcy i 1 po stronie pasażera (oba lusterka muszą być zamontowane na wysokości co najmniej 2 m od podłoża)

Opcjonalne
(musi być zamontowane na wysokości co najmniej 2 m od podłoża)

N₂ ≤ 7,5 t

Opcjonalne
(brak wymogów dotyczących pola widzenia)

Obowiązkowe
1 lusterko po stronie kierowcy i 1 po stronie pasażera

Niedozwolone

Obowiązkowe
Po obu stronach, jeżeli można zamontować lusterko klasy V
Opcjonalne
Po obu stronach, jeżeli nie można

Obowiązkowe
(zob.
pkt 15.2.2.7
i 15.2.4.5.5)
1 po stronie pasażera
Opcjonalne
Jedno po stronie kierowcy (oba lusterka muszą być zamontowane na wysokości co najmniej
2 m od podłoża). Dopuszczalna różnica:
+ 10 cm

Opcjonalne
1 lusterko przednie (musi być zamontowane na wysokości co najmniej 2 m od podłoża)

15.2.1.1.2.

Jeżeli pole widzenia lusterka przedniego opisane w pkt 15.2.4.6 lub lusterka bliskiego zasięgu opisane w pkt 15.2.4.5 można uzyskać za pomocą innego urządzenia widzenia pośredniego homologowanego zgodnie z pkt 6.2 i zainstalowanego zgodnie z pkt 15 – urządzenie to może być stosowane zamiast wspomnianego lusterka lub lusterek.

W przypadku urządzeń typu kameramonitor, monitor musi pokazywać wyłącznie:

a) pole widzenia opisane w pkt 15.2.4.5, gdy zastąpiono lusterko bliskiego zasięgu;

b) pole widzenia opisane w pkt 15.2.4.6, gdy zastąpiono lusterko przednie, a pojazd porusza się do przodu z prędkością do 10 km/h; lub

c) jednocześnie pola widzenia opisane w pkt 15.2.4.5 i 15.2.4.6, gdy zastąpiono lusterko bliskiego zasięgu i lusterko przednie. W przypadku ruchu pojazdu do przodu z prędkością ponad 10 km/h lub ruchu do tyłu, monitor może być wykorzystywany do pozyskiwania innych informacji, pod warunkiem że pole widzenia opisane w pkt 15.2.4.5 jest stale wyświetlane.

15.2.1.1.3.

Lusterka wsteczne wymagane dla pojazdów kategorii L z nadwoziem

W przypadku gdy zamocowano pojedyncze zewnętrzne lusterko wsteczne, musi być ono umieszczone po lewej stronie pojazdu w krajach o ruchu prawostronnym i po prawej stronie w krajach o ruchu lewostronnym.

15.2.1.1.4.

Opcjonalne lusterka wsteczne dla pojazdów kategorii L

Dopuszczalne jest zamocowanie zewnętrznego lusterka wstecznego po stronie pojazdu przeciwnej do strony, po której zamocowano obowiązkowe lusterko wsteczne, o którym mowa w pkt 15.2.1.1.3. Lusterko to musi spełniać wymogi niniejszego regulaminu.

15.2.1.2.

Przepisy niniejszego regulaminu nie mają zastosowania do lusterek kontrolnych określonych w pkt 2.1.1.3. Mimo to w przypadku, gdy pojazd jest obciążony do maksymalnej masy całkowitej, należy zamontować zewnętrzne lusterka kontrolne, na wysokości co najmniej 2 m od podłoża.

15.2.2.

Umieszczenie lusterek

15.2.2.1.

Lusterka muszą być umieszczone w taki sposób, aby kierowca siedzący na swoim miejscu w normalnej pozycji do jazdy widział wyraźnie drogę z tyłu, z przodu i z boku (boków) pojazdu.

15.2.2.2.

Lusterka zewnętrzne powinny być widoczne przez okna boczne lub część szyby przedniej oczyszczanej przez wycieraczkę. Mimo to z przyczyn konstrukcyjnych ostatni przepis (tj. przepis dotyczący oczyszczonej części szyby przedniej) nie będzie miał zastosowania do:

a) lusterek zewnętrznych po stronie pasażera i opcjonalnych lusterek zewnętrznych po stronie kierowcy w pojazdach kategorii M₂ oraz M₃;

b) lusterek klasy VI.

15.2.2.3.

W przypadku dowolnego pojazdu, który podczas pomiaru pola widzenia ma formę podwozia z kabiną, producent podaje minimalną i maksymalną szerokość pojazdu i, w stosownych przypadkach, wyposaża pojazd w atrapy symulujące obrys o maksymalnej dopuszczalnej szerokości. Wszystkie konfiguracje pojazdów i lusterek uwzględnione podczas testów przedstawione są na świadectwie homologacji typu pojazdu, w odniesieniu do instalacji lusterek (zob. załącznik 4).

15.2.2.4.

Opisane lusterko zewnętrzne po stronie kierowcy pojazdu musi być umieszczone w taki sposób, aby kąt między pionową wzdłużną środkową płaszczyzną pojazdu a płaszczyzną pionową przechodzącą przez środek lusterka i środek linii prostej o długości 65 mm, łączącej dwa punkty oczne kierowcy wynosił nie więcej niż 55°.

15.2.2.5.

Lusterko nie może wystawać poza zewnętrzne nadwozie pojazdu więcej niż to jest konieczne do spełnienia wymogów w zakresie pola widzenia określonych w pkt 15.2.4.

15.2.2.6.

Jeżeli w pojeździe obciążonym do maksymalnej masy całkowitej dolna krawędź lusterka zewnętrznego znajduje się na wysokości mniejszej niż 2 m na podłożem, lusterko nie może wystawać poza całkowitą szerokość pojazdu (mierzoną bez lusterek) więcej niż 250 mm.

15.2.2.7.

Lusterka klasy V i VI są montowane w pojazdach w taki sposób, aby niezależnie od ich położenia po regulacji żadna część lusterek ani uchwytów lusterek nie znajdowała się na wysokości mniejszej niż 2 m od podłoża w przypadku pojazdu obciążonego do maksymalnej masy całkowitej.

Lusterka nie są jednak montowane w pojazdach, których wysokość kabiny uniemożliwia spełnienie tego wymogu. W takim przypadku nie jest wymagane inne urządzenie widzenia pośredniego.

15.2.2.8.

Zgodnie z wymogami zawartymi w pkt 15.2.2.5, 15.2.2.6 oraz 15.2.2.7 lusterka mogą wystawać poza dopuszczalną maksymalną szerokość pojazdów.

15.2.2.9.

Wszystkie lusterka klasy VII należy przymocować w taki sposób, by zachowały stabilną pozycję w normalnych warunkach jazdy.

15.2.3.

Regulacja

15.2.3.1.

Kierowca musi mieć możliwość regulacji lusterka wewnętrznego ze swojego miejsca.

15.2.3.2.

Lusterko zewnętrzne znajdujące się po stronie kierowcy musi być regulowane od wewnętrznej strony pojazdu przy zamkniętych drzwiach, aczkolwiek okno może być otwarte. Musi istnieć możliwość blokowania lusterka we właściwym położeniu z zewnątrz.

15.2.3.3.

Wymogi określone w pkt 15.2.3.2 nie stosują się do lusterek zewnętrznych, które po zmianie ich ustawienia w wyniku uderzenia mogą powrócić do położenia pierwotnego bez konieczności ponownej regulacji.

15.2.4.

Pola widzenia

15.2.4.1.

Wewnętrzne lusterko wsteczne (klasa I)
Pole widzenia musi umożliwiać kierowcy widzenie płaskiego, poziomego fragmentu drogi o szerokości co najmniej 20 m, którego środek znajduje się na pionowej, wzdłużnej, środkowej płaszczyźnie pojazdu, przy czym widziany przez kierowcę fragment rozciąga się od odcinka znajdującego się w odległości 60 m za punktami ocznymi kierowcy po horyzont (rysunek 4).

Rysunek 4

Pole widzenia w przypadku lusterka klasy I

15.2.4.2.

Główne zewnętrzne lusterka wsteczne (klasa II)

15.2.4.2.1.

Główne zewnętrzne lusterko wsteczne po stronie kierowcy

Pole widzenia musi umożliwiać kierowcy widzenie płaskiego, poziomego fragmentu drogi o szerokości co najmniej 5 m, ograniczonego płaszczyzną równoległą do środkowej, wzdłużnej, pionowej płaszczyzny pojazdu i przechodzącą przez najbardziej wysunięty na zewnątrz punkt pojazdu po stronie kierowcy, przy czym widziany przez kierowcę fragment rozciąga się od odcinka znajdującego się w odległości 30 m za punktami ocznymi kierowcy po horyzont.

Dodatkowo kierowca musi widzieć fragment drogi o szerokości ponad 1 m, ograniczony płaszczyzną równoległą do środkowej wzdłużnej pionowej płaszczyzny pojazdu i przechodzącą przez najbardziej oddalony punkt pojazdu, począwszy od punktu znajdującego się w odległości 4 m za płaszczyzną pionową przechodzącą przez punkty oczne kierowcy (zob. rysunek 5).

15.2.4.2.2.

Zewnętrzne lusterko wsteczne po stronie pasażera

Pole widzenia musi umożliwiać kierowcy widzenie płaskiego, poziomego fragmentu drogi o szerokości co najmniej 5 m, ograniczonego po stronie pasażera płaszczyzną równoległą do środkowej wzdłużnej pionowej płaszczyzny pojazdu i przechodzącą przez najbardziej wysunięty na zewnątrz punkt pojazdu po stronie pasażera, przy czym widziany przez kierowcę fragment rozciąga się od odcinka znajdującego się w odległości 30 m za punktami ocznymi kierowcy do horyzontu.

Dodatkowo kierowca musi widzieć fragment drogi o szerokości ponad 1 m, ograniczony płaszczyzną równoległą do środkowej wzdłużnej pionowej płaszczyzny pojazdu i przechodzącą przez najbardziej wysunięty na zewnątrz punkt pojazdu, począwszy od odcinka znajdującego się w odległości 4 m za płaszczyzną pionową przechodzącą przez punkty oczne kierowcy (zob. rysunek 5).

Rysunek 5

Pole widzenia w przypadku lusterek klasy II

15.2.4.3.

Główne zewnętrzne lusterka wsteczne (klasa III)

15.2.4.3.1.

Zewnętrzne lusterko wsteczne po stronie kierowcy

Pole widzenia musi umożliwiać kierowcy widzenie płaskiego, poziomego fragmentu drogi o szerokości co najmniej 4 m, ograniczonego płaszczyzną równoległą do środkowej wzdłużnej pionowej płaszczyzny pojazdu i przechodzącą przez najbardziej wysunięty na zewnątrz punkt pojazdu po stronie kierowcy, przy czym widziany przez kierowcę fragment rozciąga się od odcinka znajdującego się w odległości 20 m za punktami ocznymi kierowcy po horyzont (zob. rysunek 6).

Dodatkowo kierowca musi widzieć fragment drogi o szerokości ponad 1 m, ograniczony płaszczyzną równoległą do środkowej wzdłużnej pionowej płaszczyzny pojazdu i przechodzącą przez najbardziej wysunięty na zewnątrz punkt pojazdu, począwszy od odcinka znajdującego się w odległości 4 m za płaszczyzną pionową przechodzącą przez punkty oczne kierowcy.

15.2.4.3.2.

Zewnętrzne lusterko wsteczne po stronie pasażera

Pole widzenia musi umożliwiać kierowcy widzenie płaskiego, poziomego fragmentu drogi o szerokości co najmniej 4 m, ograniczonego po stronie pasażera płaszczyzną równoległą do środkowej wzdłużnej pionowej płaszczyzny pojazdu i przechodzącą przez najbardziej wysunięty na zewnątrz punkt pojazdu po stronie pasażera, przy czym widziany przez kierowcę fragment rozciąga się od odcinka znajdującego się w odległości 20 m za punktami ocznymi kierowcy po horyzont (zob. rysunek 6).

Dodatkowo kierowca musi widzieć fragment drogi o szerokości ponad 1 m, ograniczony płaszczyzną równoległą do środkowej wzdłużnej pionowej płaszczyzny pojazdu i przechodzącą przez najbardziej wysunięty na zewnątrz punkt pojazdu, począwszy od odcinka znajdującego się w odległości 4 m za płaszczyzną pionową przechodzącą przez punkty oczne kierowcy.

Rysunek 6

Pole widzenia w przypadku lusterek klasy III

15.2.4.4.

Zewnętrzne lusterko szerokokątne (klasa IV)

15.2.4.4.1.

Zewnętrzne lusterko szerokokątne po stronie kierowcy

Pole widzenia musi umożliwiać kierowcy widzenie płaskiego, poziomego fragmentu drogi o szerokości co najmniej 15 m, ograniczonego płaszczyzną równoległą do środkowej wzdłużnej pionowej płaszczyzny pojazdu i przechodzącą przez najbardziej wysunięty na zewnątrz punkt pojazdu po stronie kierowcy, przy czym widziany przez kierowcę fragment rozciąga się od odcinka znajdującego się w odległości 10–25 m za punktami ocznymi kierowcy po horyzont.

Dodatkowo kierowca musi widzieć fragment drogi o szerokości ponad 4,5 m, ograniczony płaszczyzną równoległą do środkowej wzdłużnej pionowej płaszczyzny pojazdu i przechodzącą przez najbardziej wysunięty na zewnątrz punkt pojazdu, począwszy od punktu znajdującego się w odległości 1,5 m za płaszczyzną pionową przechodzącą przez punkty oczne kierowcy (zob. rysunek 7).

15.2.4.4.2.

Zewnętrzne lusterko szerokokątne po stronie pasażera

Pole widzenia musi umożliwiać kierowcy widzenie płaskiego, poziomego fragmentu drogi o szerokości co najmniej15 m, ograniczonego płaszczyzną równoległą do środkowej wzdłużnej pionowej płaszczyzny pojazdu i przechodzącą przez najbardziej wysunięty na zewnątrz punkt pojazdu po stronie pasażera, przy czym widziany przez kierowcę fragment rozciąga się od odcinka znajdującego się w odległości 10–25 m za punktami ocznymi kierowcy po horyzont.

Dodatkowo kierowca musi widzieć fragment drogi o szerokości ponad 4,5 m, ograniczony płaszczyzną równoległą do środkowej wzdłużnej pionowej płaszczyzny pojazdu i przechodzącą przez najbardziej wysunięty na zewnątrz punkt pojazdu, począwszy od odcinka znajdującego się w odległości 1,5 m za płaszczyzną pionową przechodzącą przez punkty oczne kierowcy (zob. rysunek 7).

Rysunek 7

Pole widzenia w przypadku lusterek szerokokątnych klasy IV

15.2.4.5.

Zewnętrzne lusterko bliskiego zasięgu (klasa V)

Pole widzenia musi umożliwiać kierowcy widzenie płaskiego, poziomego fragmentu drogi wzdłuż boku pojazdu, ograniczonego następującymi płaszczyznami pionowymi (zob. rysunki 8a oraz 8b):

15.2.4.5.1.

płaszczyzną równoległą do środkowej wzdłużnej pionowej płaszczyzny pojazdu i przechodzącą przez najbardziej wysunięty na zewnątrz punkt kabiny pojazdu po stronie pasażera;

15.2.4.5.2.

w bok – płaszczyzną równoległą przechodzącą w odległości 2 m od płaszczyzny określonej w pkt 15.2.4.5.1;

15.2.4.5.3.

ku tyłowi – płaszczyzną równoległą do płaszczyzny pionowej przechodzącej przez punkty oczne kierowcy i znajdującą się w odległości 1,75 m za tą płaszczyzną;

15.2.4.5.4.

ku przodowi – płaszczyzną równoległą do płaszczyzny pionowej przechodzącej przez punkty oczne kierowcy i znajdującą się w odległości 1 m przed tą płaszczyzną. Jeśli pionowa płaszczyzna poprzeczna przechodząca przez przednią krawędź zderzaka pojazdu znajduje się w odległości poniżej 1 m przed płaszczyzną pionową przechodzącą przez punkty oczne kierowcy, pole widzenia ogranicza się do tej płaszczyzny.

15.2.4.5.5.

W przypadku gdy pole widzenia przedstawione na rysunkach 8a oraz 8b można uzyskać poprzez połączenie pola widzenia lusterka szerokokątnego klasy IV oraz przedniego lusterka klasy VI, instalowanie lusterka bliskiego zasięgu klasy V nie jest obowiązkowe.

Rysunki 8a oraz 8b

Pole widzenia w przypadku lusterka bliskiego zasięgu klasy V

15.2.4.6.

Lusterko przednie (klasa VI)

15.2.4.6.1.

Pole widzenia musi być takie, aby kierowca mógł widzieć przynajmniej płaski, poziomy fragment drogi, ograniczony następującymi płaszczyznami:

a) poprzeczną pionową płaszczyzną, przechodzącą przez najbardziej wysunięty do przodu punkt pojazdu;

b) poprzeczną pionową płaszczyzną, znajdującą się w odległości 2 000 mm przed płaszczyzną określoną w lit. a);

c) wzdłużną pionową płaszczyzną, równoległą do wzdłużnej pionowej środkowej płaszczyzny, przechodzącą przez najbardziej wysunięty na zewnątrz bok pojazdu po stronie kierowcy; oraz

d) wzdłużną pionową płaszczyzną, równoległą do wzdłużnej pionowej środkowej płaszczyzny, znajdującą się w odległości 2 000 mm najbardziej wysuniętego na zewnątrz boku pojazdu, po stronie przeciwnej w stosunku do kierowcy.

Przednia część tego pola widzenia, po stronie przeciwnej w stosunku do kierowcy, może być ograniczona krzywizną o promieniu 2 000 mm (zob. rysunek 9).

Odnośnie do zdefiniowanego pola widzenia zob. również pkt 15.2.4.9.2.

Przepisy dotyczące lusterek przednich są obowiązujące w odniesieniu do pojazdów z wysuniętym do przodu układem kierowniczym (zdefiniowanym w pkt 12.5), należących do kategorii N₂ > 7,5 t oraz N₃.

Jeżeli pojazdy tych kategorii nie mogą spełnić tych wymogów przy pomocy lusterka przedniego, należy zamontować w nich system wspomagający widzenie. W przypadku systemu wspomagającego widzenie urządzenie to musi wykrywać obiekt o wysokości 50 cm i średnicy 30 cm w polu określonym na rysunku 9.

Rysunek 9

Pole widzenia w przypadku lusterka przedniego klasy IV

15.2.4.6.2.

Lusterko przednie klasy VI nie jest obowiązkowe, jeżeli kierowca widzi (uwzględniając trudności powodowane przez słupki A) – linię prostą o długości 300 mm przed pojazdem, na wysokości 1 200 mm nad powierzchnią drogi, przy czym linia ta znajduje się pomiędzy wzdłużną pionową płaszczyzną, równoległą do wzdłużnej pionowej środkowej płaszczyzny, przechodzącą przez najbardziej wysunięty na zewnątrz bok pojazdu po stronie kierowcy, a wzdłużną pionową płaszczyzną, równoległą do wzdłużnej pionowej środkowej płaszczyzny, znajdującą się w odległości 900 mm na zewnątrz od najbardziej wysuniętego boku pojazdu, przeciwnego do strony kierowcy.

15.2.4.6.3.

Dla celów pkt 15.2.4.6.1 oraz 15.2.4.6.2 przy określaniu przodu pojazdu nie uwzględnia się części przymocowanych trwale do pojazdu i umieszczonych zarówno powyżej punktów ocznych kierowcy jak i przed poprzeczną pionową płaszczyzną przechodzącą przez czołową powierzchnię przedniego zderzaka pojazdu.

15.2.4.7.

Lusterko kategorii L (klasa VII)

15.2.4.7.1.

Zewnętrzne lusterko wsteczne po stronie kierowcy

Pole widzenia musi umożliwiać kierowcy widzenie płaskiego, poziomego fragmentu drogi o szerokości co najmniej 2,50 m ograniczonego płaszczyzną równoległą do środkowej, wzdłużnej płaszczyzny przechodzącą przez najbardziej wysunięty na zewnątrz punkt pojazdu po stronie kierowcy, przy czym widziany przez kierowcę fragment rozciąga się od odcinka znajdującego się w odległości 10 m za punktami ocznymi kierowcy po horyzont (zob. rysunek 10).

Rysunek 10

Pole widzenia lusterek klasy VII

15.2.4.7.2.

Zewnętrzne lusterko wsteczne po stronie pasażera

Pole widzenia musi umożliwiać kierowcy widzenie płaskiego, poziomego fragmentu drogi o szerokości co najmniej 4 m ograniczonego płaszczyzną równoległą do środkowej, wzdłużnej płaszczyzny przechodzącą przez najbardziej wysunięty na zewnątrz punkt pojazdu po stronie pasażera, przy czym widziany przez kierowcę fragment rozciąga się od odcinka znajdującego się w odległości 20 m za punktami ocznymi kierowcy po horyzont (zob. rysunek 10).

15.2.4.8.

Jeśli lusterko składa się z kilku powierzchni odbijających, z których każda ma inną krzywiznę lub powierzchnie te są ustawione pod kątem w stosunku do siebie, co najmniej jedna powierzchnia odbijająca musi zapewnić pole widzenia i posiadać wymiary (pkt 6.1.2.1.2.2) określone dla klasy, do której to lusterko należy.

15.2.4.9.

Ograniczenie pola widzenia

15.2.4.9.1.

Wewnętrzne lusterko wsteczne (klasa I)

Pole widzenia może być ograniczone zagłówkami oraz urządzeniami, takimi jak: osłony przeciwsłoneczne, wycieraczki szyby tylnej, elementy układu ogrzewania szyby oraz lampy hamowania (stop) kategorii S3 lub komponentami nadwozia, takimi jak słupki okien tylnych drzwi dzielonych, pod warunkiem że wymagane pole widzenia ograniczone jest tylko częściowo. Stopień ograniczenia pola widzenia należy zmierzyć po ustawieniu zagłówków w najniższej pozycji i cofnięciu osłon przeciwsłonecznych.

15.2.4.9.2.

Lusterka zewnętrzne (klasa II, III, IV, V, VI i VII)

W przypadku określonych powyżej pól widzenia nie są uwzględniane ograniczenia stwarzane przez nadwozie i niektóre jego elementy, takie jak inne lusterka wewnątrz kabiny, klamki drzwi, światła obrysowe, kierunkowskazy oraz zderzaki tylne, a także komponenty czyszczące powierzchnie odbijające – jeśli powodowane przez nie całkowite ograniczenie określonego pola widzenia nie przekracza 10 %. W przypadku pojazdu zaprojektowanego i skonstruowanego do szczególnych celów, gdy warunek nie może być spełniony z powodu szczególnych cech pojazdu, ograniczenie pola widzenia w lusterku klasy VI spowodowane tymi szczególnymi cechami może przekroczyć 10 %, ale nie może być wyższe niż jest to niezbędne z uwagi na szczególną funkcję.

15.2.4.10.

Procedura badania

Aby określić pole widzenia, umieszcza się silne źródła światła w punktach ocznych kierowcy i bada światło odbite na pionowym ekranie kontrolnym. Można stosować inne równoważne metody.

15.3.

URZĄDZENIA WIDZENIA POŚREDNIEGO INNE NIŻ LUSTERKA

15.3.1.

Urządzenia takie powinny mieć parametry, aby możliwe było zaobserwowanie obiektu krytycznego w opisanym polu widzenia, z uwzględnieniem percepcji krytycznej.

15.3.2.

Należy zredukować do minimum ograniczenia dla bezpośredniego widzenia, spowodowane przez zainstalowane urządzenia widzenia pośredniego.

15.3.3.

W celu określenia odległości wykrywania w przypadku urządzeń typu kamera-monitor, służących do widzenia pośredniego, należy stosować procedurę opisaną w załączniku 10.

15.3.4.

Wymagania dotyczące instalacji monitora

Kierunek widzenia w przypadku monitora powinien w przybliżeniu pokrywać się z kierunkiem ustawienia głównego lusterka.

15.3.5.

Pojazdy mogą być wyposażone w dodatkowe urządzenia widzenia pośredniego.

15.3.6.

Przepisy niniejszego regulaminu nie mają zastosowania do kontrolnych urządzeń nagrywających typu kamera-monitor określonych w pkt 2.1.2.13. Zewnętrzne kamery kontrolne są montowane na wysokości co najmniej 2 m od podłoża, gdy obciążenie pojazdu odpowiada jego maksymalnej masie całkowitej albo, jeżeli niższa krawędź urządzenia znajduje się na wysokości mniejszej niż 2 m od podłoża, nie może ono wystawać poza całkowitą szerokość pojazdu (mierzoną bez urządzenia) na więcej niż 50 mm, a promień krzywizny musi wynosić co najmniej 2,5 mm.

16.

MODYFIKACJA TYPU POJAZDU I ROZSZERZENIE HOMOLOGACJI

16.1.

Każda modyfikacja typu pojazdu wymaga powiadomienia służb administracyjnych, które udzieliły homologacji typu pojazdu. W takim przypadku służby administracyjne mogą:

16.1.1.

uznać, że wprowadzone modyfikacje prawdopodobnie nie będą miały istotnego szkodliwego wpływu i pojazd nadal spełnia wymogi; lub

16.1.2.

zażądać dodatkowego sprawozdania z badań od placówki technicznej upoważnionej do przeprowadzania takich badań.

16.2.

Zawiadomienie o potwierdzeniu lub odmowie homologacji, z wyszczególnieniem zmian, zostanie przekazane Stronom Porozumienia stosującym niniejszy regulamin, w postaci formularza zgodnego z wzorem przedstawionym w załączniku 4 do niniejszego regulaminu.

16.3.

Właściwy organ udzielający rozszerzenia homologacji nadaje numer seryjny każdemu formularzowi zawiadomienia przygotowanemu w związku z takim rozszerzeniem.

17.

ZGODNOŚĆ PRODUKCJI

17.1.

Procedury zgodności produkcji odpowiadają wymogom określonym w dodatku 2 do Porozumienia (E/EKG/324-E/EKG/TRANS/505/Rev.2).

17.2.

Każdy pojazd homologowany zgodnie z niniejszym regulaminem jest wytwarzany w sposób zapewniający jego zgodność z typem homologowanym w drodze spełnienia wymogów określonych w pkt 15 powyżej.

18.

KARY ZA NIEZGODNOŚĆ PRODUKCJI

18.1.

Homologacja typu pojazdu udzielona na mocy niniejszego regulaminu może być cofnięta, jeżeli nie jest spełniony wymóg określony w pkt 17.1 powyżej lub jeżeli pojazd nie przeszedł pozytywnie kontroli określonej w pkt 17.2 powyżej.

18.2.

Jeżeli Strona Porozumienia stosująca niniejszy regulamin wycofa uprzednio udzieloną homologację, niezwłocznie powiadamia o tym fakcie pozostałe Umawiające się Strony stosujące niniejszy regulamin, wykorzystując w tym celu kopię formularza homologacji z adnotacją na końcu napisaną dużymi literami oraz opatrzoną datą i podpisem: „ HOMOLOGACJA COFNIĘTA”.

19.

OSTATECZNE ZANIECHANIE PRODUKCJI

Jeżeli posiadacz homologacji całkowicie zaniecha produkcji typu pojazdu homologowanego zgodnie z niniejszym regulaminem, jest on zobowiązany powiadomić o tym organ, który udzielił homologacji. Po otrzymaniu zawiadomienia organ informuje o tym pozostałe Strony Porozumienia stosujące niniejszy regulamin, wykorzystując w tym celu kopię świadectwa homologacji z adnotacją na końcu, napisaną dużymi literami oraz opatrzoną datą i podpisem „ZANIECHANO PRODUKCJI” .

20.

NAZWY I ADRESY PLACÓWEK TECHNICZNYCH UPOWAŻNIONYCH DO PRZEPROWADZANIA BADAŃ HOMOLOGACYJNYCH ORAZ NAZWY I ADRESY SŁUŻB ADMINISTRACYJNYCH

Strony Porozumienia stosujące niniejszy regulamin przekazują sekretariatowi Organizacji Narodów Zjednoczonych nazwy i adresy placówek technicznych upoważnionych do przeprowadzania badań homologacyjnych oraz nazwy i adresy służb administracyjnych udzielających homologacji, którym należy przesyłać wydane w innych państwach formularze poświadczające udzielenie, rozszerzenie, odmowę lub cofnięcie homologacji.

21.

PRZEPISY PRZEJŚCIOWE

21.1.

Począwszy od oficjalnej daty wejścia w życie serii poprawek 02, żadna z Umawiających się Stron stosujących niniejszy regulamin nie może odmówić udzielenia homologacji zgodnie z niniejszym regulaminem zmienionym serią poprawek 02.

21.2.

Począwszy od dnia 26 stycznia 2006 r., Umawiające się Strony stosujące niniejszy regulamin udzielają homologacji dla typu pojazdu w odniesieniu do instalacji urządzeń widzenia pośredniego tylko w przypadku, gdy typ pojazdu spełnia wymogi niniejszego regulaminu zmienionego serią poprawek 02. Jednakże termin ten zostaje odroczony na 12 miesięcy w przypadku wymogów dotyczących instalacji lusterek przednich klasy VI.

21.3.

Począwszy od dnia 26 stycznia 2006 r., Umawiające się Strony stosujące niniejszy regulamin udzielają homologacji dla typu urządzeń widzenia pośredniego tylko w przypadku, gdy typ ten spełnia wymogi niniejszego regulaminu zmienionego serią poprawek 02. Jednakże termin ten zostaje odroczony na 12 miesięcy w przypadku wymogów dotyczących lusterek przednich klasy VI jako komponentów i ich instalacji w pojazdach.

21.4.

Począwszy od dnia 26 stycznia 2010 r., dla pojazdów kategorii M₁ i N₁ oraz od dnia 26 stycznia 2007 r. dla pojazdów innych kategorii, Umawiające się Strony stosujące niniejszy regulamin mogą odmówić uznania homologacji typu pojazdu, która nie została udzielona zgodnie z serią poprawek 02 do niniejszego regulaminu.

21.5.

Począwszy od dnia 26 stycznia 2010 r. dla pojazdów kategorii M₁ i N₁ oraz od dnia 26 stycznia 2007 r. dla pojazdów innych kategorii, Umawiające się Strony stosujące niniejszy regulamin mogą odmówić uznania homologacji urządzenia widzenia pośredniego, która nie została udzielona zgodnie z serią poprawek 02 do niniejszego regulaminu.

21.6.

Ważne pozostają homologacje, których udzielono dla lusterek wstecznych klasy I lub III zgodnie z niniejszym regulaminem w wersji oryginalnej (seria 00) lub w wersji zmienionej serią poprawek 01 przed datą wejścia w życie niniejszej serii poprawek.

21.7.

Przepisy niniejszego regulaminu nie zabraniają homologacji typu pojazdu w odniesieniu do montowania lusterek wstecznych zgodnie z niniejszym regulaminem zmienionym serią poprawek 02, jeżeli wszystkie lub część lusterek wstecznych klasy I lub III, w które pojazd ten jest wyposażony, noszą znak homologacji określony w wersji pierwotnej (serie 00 lub 01) niniejszego regulaminu.

21.8.

Nie naruszając postanowień pkt 21.3 i 21.5 powyżej, do celów wymiany części Umawiające się Strony stosujące niniejszy regulamin kontynuują udzielanie homologacji, zgodnie z serią poprawek 01 do niniejszego regulaminu, dla urządzeń widzenia pośredniego w typach pojazdów, które zostały homologowane przed datą wymienioną w pkt 21.2, zgodnie z serią poprawek 01 do regulaminu nr 46, a także, w stosownych przypadkach, dalszego rozszerzenia tych homologacji.

W stosownych przypadkach poniższe informacje należy dostarczyć w trzech egzemplarzach, wraz ze spisem treści.

Należy także dostarczyć rysunki w odpowiedniej skali i o dostatecznym stopniu szczegółowości, na papierze formatu A4 lub na arkuszu złożonym do formatu A4.

Fotografie, jeśli są załączone, muszą być dostatecznie szczegółowe.

1.

Marka (znak towarowy producenta): ................................................................................................................................

2.

Typ i ogólny(-e) opis(-y) handlowy(-e): ............................................................................................................................

3.

Sposób identyfikacji typu, jeżeli oznaczono na pojeździe: ...................................................................................................

4.

Kategoria pojazdu, dla którego przeznaczone jest urządzenie: ............................................................................................

5.

Nazwa i adres producenta: .............................................................................................................................................

6.

Usytuowanie i metoda umieszczania znaku homologacji: ....................................................................................................

7.

Adres(-y) zakładu(-ów) montażu: ....................................................................................................................................

8.

Lusterka (stan każdego lusterka): ....................................................................................................................................

8.1.

Wariant ........................................................................................................................................................................

8.2.

Rysunek/rysunki służące do identyfikacji lusterka: .............................................................................................................

8.3.

Szczegóły metody mocowania: ........................................................................................................................................

9.

Urządzenia widzenia pośredniego inne niż lusterka: ...........................................................................................................

9.1.

Typ i charakterystyka (kompletny opis urządzenia): ...........................................................................................................

9.1.1.

W przypadku urządzeń typu kamera-monitor – odległość wykrywania (mm), kontrast, zakres luminancji, korekta olśnienia, parametry wyświetlania (w czerni i bieli/w kolorze), częstotliwość powtarzania obrazu, zasięg luminancji monitora:

.....................................................................................................................................................................................

9.2.

Rysunki o dostatecznym stopniu szczegółowości, identyfikujące całe urządzenie i zawierające instrukcje instalacji; na rysunkach należy wskazać usytuowanie znaku homologacji typu: ........................................................................................

DANE OGÓLNE

1.

Marka (znak towarowy producenta): ...........................................................................................................................

2.

Typ i ogólny(-e) opis(-y) handlowy(-e): .......................................................................................................................

3.

Sposób identyfikacji typu, jeżeli oznaczono na pojeździe (b): .........................................................................................

4.

Usytuowanie tego oznakowania: .................................................................................................................................

5.

Kategoria pojazdu (c): ...............................................................................................................................................

6.

Nazwa i adres producenta: .........................................................................................................................................

7.

Adres(-y) zakładu(-ów) produkcyjnego(-ych).................................................................................................................

OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA KONSTRUKCJI POJAZDU

8.

Fotografie lub rysunki wzoru pojazdu: .........................................................................................................................

9.

Kabina (pojazd z wysuniętym układem kierowniczym albo z wysuniętą maską silnika) (¹): ................................................

10.

Pozycja podczas prowadzenia pojazdu: z lewej strony/z prawej strony (¹): .....................................................................

10.1.

Pojazd jest wyposażony do jazdy w ruchu prawostronnym/lewostronnym (¹).

11.

Zakres wymiarów pojazdu (gabarytowych): .................................................................................................................

11.1.

Dla podwozia bez nadwozia:

11.1.1.

Szerokość (²): ...........................................................................................................................................................

11.1.1.1.

Maksymalna dopuszczalna szerokość: ..........................................................................................................................

11.1.1.2.

Minimalna dopuszczalna szerokość: .............................................................................................................................

11.2.

Dla podwozia z nadwoziem: .......................................................................................................................................

11.2.1.

Szerokość (¹): ...........................................................................................................................................................

12.

Nadwozie

12.1.

Urządzenia widzenia pośredniego

12.1.1.

Lusterka ...................................................................................................................................................................

12.1.1.1.

Rysunek (rysunki) przedstawiające ustawienie lusterka w stosunku do konstrukcji pojazdu: ..............................................

12.1.1.2.

Szczegóły metody mocowania obejmujące tę część konstrukcji pojazdu, do której lusterko jest przymocowane:
................................................................................................................................................................................

12.1.1.3.

Wyposażenie opcjonalne, które może wpływać na pole widzenia z tyłu: ..........................................................................

12.1.1.4.

Krótki opis komponentów elektronicznych (jeśli takie są) mechanizmu regulacji: ..............................................................

12.1.2.

Urządzenia widzenia pośredniego inne niż lusterka: ......................................................................................................

12.1.2.1.

Rysunki o dostatecznym stopniu szczegółowości, zawierające instrukcje montażu: ...........................................................

__________

(¹) Niepotrzebne skreślić.

(²) „Szerokość całkowita pojazdu” jest wymiarem, który mierzy się zgodnie z normą ISO 612-1978, pkt 6.2. W przypadku pojazdów kategorii innej niż M1, oprócz przepisów tej normy, przy mierzeniu szerokości pojazdu nie są uwzględniane następujące urządzenia:
— plomby celne i ich zabezpieczenia,
— urządzenia mocujące plandekę i ich zabezpieczenia,
— urządzenia ostrzegające o uszkodzeniu opon,
— wystające elastyczne części osłon przeciwrozbryzgowych,
— urządzenia oświetleniowe,
— w przypadku autobusów – pochylnie w stanie gotowości do użycia, podnośniki i podobne urządzenia w stanie gotowości do użycia, pod
warunkiem że nie wystają one bardziej niż na 10 mm z boku pojazdu, a naroża pochylni zwrócone ku przodowi lub tyłowi pojazdu mają
zaokrąglenia o promieniu nie mniejszym niż 5 mm; krawędzie muszą mieć zaokrąglenie o promieniu nie mniejszym niż 2,5 mm,
— urządzenia widzenia pośredniego,
— wskaźniki ciśnienia w oponach,
— chowane stopnie,
— ugięta część boku opony bezpośrednio powyżej punktu styku z podłożem.

1.

DEFINICJE

1.1.

Iluminant normalny A według CIE (¹): wzorzec światła, które odpowiada promieniowaniu ciała doskonale czarnego (promiennika zupełnego) o temperaturze T₆₈ = 2 855,6 K.

1.1.2.

Normalne źródło światła A według CIE (¹): lampa z żarnikiem wolframowym, wypełniona gazem i działająca w skorelowanej temperaturze barwowej wynoszącej T₆₈ = 2 855,6 K.

1.1.3.

Obserwator kolorymetryczny normalny CIE 1931 (¹): receptor promieniowania, którego charakterystyka kolorymetryczna odpowiada współrzędnym trójchromatycznym (λ), (λ), (λ) (zob. tabela).

1.1.4.

Współrzędne trójchromatyczne w przestrzeni barw CIE (¹): współrzędne trójchromatyczne składowych widmowych widma równoenergetycznego w układzie (XYZ) CIE.

1.1.5.

Widzenie fotopowe (dzienne) (¹): widzenie okiem w warunkach normalnych, przy luminancji na poziomie co najmniej kilku cd/m².

2.

APARATURA

2.1.

Informacje ogólne

Aparatura składa się ze źródła światła, uchwytu badanej próbki, odbiornika wyposażonego w fotodetektor i miernik wskazówkowy (zob. rysunek 1) oraz środków służących do eliminacji światła obcego.

Odbiornik może zawierać kulę fotometryczną w celu ułatwienia pomiarów współczynnika odbicia lusterek niepłaskich (wypukłych) (zob. rysunek 2).

2.2.

Charakterystyka widmowa źródła światła i odbiornika

Źródło światła składa się ze standardowego źródła światła A (według CIE) i układu optycznego, służącego do otrzymania równoległej (skolimowanej) wiązki światła. W celu utrzymania stałego napięcia lampy w czasie działania przyrządu zaleca się stosowanie stabilizatora napięcia.

Odbiornik posiada fotodetektor o czułości widmowej proporcjonalnej do funkcji jasności fotopowej normalnego obserwatora kolorymetrycznego CIE (1931) (zob. tabela). Można stosować jakiekolwiek inne kombinacje iluminant-filtr-receptor, dające w sumie odpowiednik iluminantu normalnego A (według CIE) oraz widzenia fotopowego. Jeżeli w odbiorniku używana jest kula fotometryczna, wewnętrzna powierzchnia kuli powinna być pokryta matową (rozpraszającą), nieselektywną, białą powłoką.

2.3.

Warunki geometryczne

Kąt padającej wiązki światła (θ) wynosi optymalnie 0,44 ± 0,09 rad (25 ± 5°) w stosunku do linii prostopadłej do powierzchni badanej i nie przekracza górnej granicy tolerancji (tj. 0,53 rad lub 30°). Oś receptora tworzy z tą linią prostopadłą kąt (θ) równy kątowi padającej wiązki światła (zob. rysunek 1). Wiązka światła w miejscu jej padania na badaną powierzchnię ma średnicę nie mniejszą niż 13 mm (0,5 cala). Odbita wiązka nie jest szersza niż światłoczuła powierzchnia fotodetektora i oświetla nie mniej niż 50 % tej powierzchni, natomiast oświetla w miarę możliwości ten sam fragment powierzchni, który był wykorzystywany podczas kalibracji przyrządu.

Jeżeli w odbiorniku stosowana jest kula fotometryczna, jej średnica wynosi przynajmniej 127 mm (5 cali). Próbka oraz otwory w ściance kuli, przez które przechodzi wiązka światła, powinny mieć wielkość umożliwiającą przepuszczenie całej wiązki padającej i całej wiązki odbitej. Fotodetektor powinien być umieszczony w taki sposób, aby nie był bezpośrednio oświetlony ani przez wiązkę padającą ani przez wiązkę odbitą.

2.4.

Charakterystyka elektryczna zespołu fotodetektor-wskaźnik

Sygnał wyjściowy fotodetektora odczytany na mierniku wskaźnikowym jest funkcją liniową natężenia światła na powierzchni światłoczułej. Zapewnione są środki (elektryczne lub optyczne) ułatwiające zerowanie i kalibrację. Środki te nie mają wpływu na liniowość lub właściwości widmowe przyrządu. Dokładność pomiarowa zespołu receptor-wskaźnik wynosi ± 2 % pełnej skali lub ± 10 % wartości odczytu, w zależności od tego, która z tych wartości jest mniejsza.

2.5.

Uchwyt próbki

Mechanizm ten pozwala umieścić badaną próbkę w taki sposób, aby osie ramienia źródła światła i receptora przecinały się na powierzchni odbijającej. Powierzchnia ta może znajdować się wewnątrz lub na dowolnej powierzchni lusterka poddawanego próbie, w zależności od tego, czy jest to pierwsza powierzchnia, druga powierzchnia czy lusterko pryzmatyczne typu „flip”.

3.

PROCEDURA

3.1.

Metoda kalibracji bezpośredniej

W przypadku metody kalibracji bezpośredniej normą odniesienia jest powietrze. Metoda ta ma zastosowanie w przypadku przyrządów, których konstrukcja pozwala na kalibrację w punkcie 100 %, poprzez przechylenie odbiornika do położenia bezpośrednio w osi źródła światła (zob. rysunek 1).

W niektórych przypadkach (na przykład podczas pomiarów powierzchni o niskim współczynniku odbicia) może okazać się pożądane przy tej metodzie zastosowanie pośredniego punktu kalibracji (pomiędzy 0 i 100 % na skali). W takich przypadkach na ścieżce optycznej należy umieścić filtr neutralny (o neutralnej gęstości i znanej przepuszczalności), a następnie korygować regulację kalibracji, dopóki miernik nie odczyta procentowego wskaźnika przepuszczalności filtra neutralnego. Filtr ten należy usunąć przed wykonaniem pomiarów współczynnika odbicia.

3.2.

Metoda kalibracji pośredniej

Metoda kalibracji pośredniej ma zastosowanie w przypadku przyrządów ze stałą konfiguracją układu źródło-odbiornik. W metodzie tej wymagany jest prawidłowo skalibrowany i utrzymywany wzorzec współczynnika odbicia. Takim wzorcem odniesienia powinno być płaskie lusterko o współczynniku odbicia możliwie najbardziej zbliżonym do współczynnika odbicia badanych próbek.

3.3.

Pomiar dla lusterka płaskiego

Współczynnik odbicia próbek lusterek płaskich można zmierzyć przy pomocy przyrządów kalibrowanych metodą kalibracji bezpośredniej lub pośredniej. Wartość współczynnika odbicia jest odczytywana bezpośrednio z miernika wskazówkowego.

3.4.

Pomiar dla lusterka niepłaskiego (wypukłego)

Pomiar współczynnika odbicia lusterka niepłaskiego (wypukłego) wymaga użycia aparatury zawierającej w obrębie odbiornika kulę fotometryczną (zob. rysunek 2). Jeśli przyrząd pomiarowy wskazuje n_e działek podziałki dla lusterka standardowego o współczynniku odbicia E % – w przypadku lusterka o nieznanym współczynniku odbicia, n_x działek będzie odpowiadać współczynnikowi odbicia X % według poniższego wzoru:

Rysunek 1

Ogólny schemat aparatury do pomiaru współczynnika odbicia, przedstawiający zestawy doświadczalne dla dwóch metod kalibracji

Rysunek 2

Ogólny schemat reflektometr, aparatury do pomiaru współczynnika odbicia zawierającej w obrębie odbiornika kulę fotometryczną

Współrzędne trójchomatyczne dla obserwatora kolorymetrycznego normalnego CIE 1931 (²)

Poniższa tabela pochodzi z publikacji CIE 50 (45) (1970)

1.

POMIAR

1.1.

Sprzęt

Do pomiaru stosuje się sferometr, podobny do sferometru opisanego na rysunku 1 niniejszego załącznika, z podanymi odległościami pomiędzy trzpieniem stykowym czujnika zegarowego a stałymi nóżkami.

1.2.

Punkty pomiarowe

1.2.1.

Główne promienie krzywizny należy mierzy się w trzech punktach znajdujących się możliwie jak najbliżej jednej trzeciej, połowy i dwóch trzecich długości mierzonej wzdłuż łuku powierzchni odbijającej, przechodzącego przez środek tej powierzchni i równoległego do odcinka b, lub wzdłuż łuku przechodzącego przez środek powierzchni odbijającej, prostopadle do tego odcinka, jeśli łuk ten jest dłuższy.

1.2.2.

Jeżeli z powodu rozmiaru powierzchni odbijającej nie można otrzymać pomiarów w kierunkach określonych w pkt 2.1.1.6 niniejszego regulaminu, upoważniona placówka techniczna odpowiedzialna za przeprowadzanie testów może wykonać pomiary we wspomnianych punktach, w dwóch kierunkach prostopadłych, możliwie zbliżonych do punktów opisanych powyżej.

2.

OBLICZANIE PROMIENIA KRZYWIZNY „r”

Promień krzywizny „r”, wyrażony w milimetrach, oblicza się przy pomocy następującego wzoru:

gdzie:

r_p1 = promień krzywizny w pierwszym punkcie pomiarowym,

r_p2 = promień krzywizny w drugim punkcie pomiarowym,

r_p3 = promień krzywizny w trzecim punkcie pomiarowym,

Rysunek 1

Sferometr

1.

CEL

Procedura opisana w niniejszym załączniku stosowana jest w celu określenia położenia punktu „H” oraz rzeczywistego kąta tułowia dla jednego lub kilku miejsc siedzących w pojeździe silnikowym oraz w celu sprawdzenia zgodności zmierzonych danych ze specyfikacjami konstrukcyjnymi podanymi przez producenta pojazdu (¹).

2.

DEFINICJE

Dla celów niniejszego załącznika:

2.1.

„ dane odniesienia” oznaczają jedną lub kilka następujących właściwości miejsca siedzącego:

2.1.1.

punkt „H” i punkt „R” oraz ich wzajemny stosunek;

2.1.2.

rzeczywisty kąt tułowia i konstrukcyjny kąt tułowia oraz ich wzajemny stosunek;

2.2.

„trójwymiarowa maszyna punktu »H«” (maszyna 3-D H) oznacza urządzenie wykorzystywane w celu określania punktów „H” oraz rzeczywistych kątów tułowia; urządzenie to opisane jest w dodatku 1 do niniejszego załącznika;

2.3.

„ punkt »H«” oznacza środek obrotu tułowia i uda w maszynie 3-D H, która została zamontowana na siedzeniu pojazdu zgodnie z pkt 4 poniżej; punkt „H” znajduje się po środku linii środkowej urządzenia, która przebiega między punktami celowniczymi punktu „H” po obu stronach maszyny 3-D H. Teoretycznie punkt „H” odpowiada punktowi „R” (tolerancje określone w pkt 3.2.2 poniżej); określony zgodnie z procedurą opisaną w pkt 4 punkt „ H” uważany jest za stały w stosunku do konstrukcji poduszki siedzenia i przesuwa się z nią podczas regulacji siedzenia;

2.4.

punkt „R” lub „punkt odniesienia miejsca siedzącego” oznacza punkt konstrukcyjny określony przez producenta pojazdu dla każdego miejsca siedzącego i ustalony w odniesieniu do trójwymiarowego układu odniesienia;

2.5.

„ linia tułowia” oznacza linię środkową sondy maszyny 3-D H w maksymalnie tylnym położeniu sondy;

2.6.

„ rzeczywisty kąt tułowia” oznacza kąt między linią pionową przechodzącą przez punkt „H” a linią tułowia, zmierzony przy pomocy kwadrantu kąta pleców na maszynie 3-D H. Teoretycznie rzeczywisty kąt tułowia odpowiada konstrukcyjnemu kątowi tułowia (tolerancje określono w pkt 3.2.2 poniżej);

2.7.

„ k onstrukcyjny kąt tułowia” oznacza kąt zmierzony między pionową linią przechodzącą przez punkt „R” i linią tułowia w położeniu, które odpowiada konstrukcyjnej pozycji oparcia siedzenia określonej przez producenta pojazdu;

2.8.

„płaszczyzna środkowa siedzącego” (C/LO) oznacza środkową płaszczyznę maszyny 3-D H umieszczonej na każdym przewidzianym miejscu siedzącym; przedstawia ją współrzędna punktu „H” na osi y; dla oddzielnych siedzeń płaszczyzna środkowa siedzenia zbiega się z płaszczyzną środkową siedzącego; dla pozostałych siedzeń płaszczyzna środkowa siedzącego określona jest przez producenta;

2.9.

„ trójwymiarowy układ odniesienia” oznacza układ opisany w dodatku 2 do niniejszego załącznika;

2.10.

„znaki odniesienia” to fizyczne punkty (otwory, powierzchnie, znaki lub wcięcia) na nadwoziu pojazdu zdefiniowane przez producenta;

2.11.

„ położenie pomiarowe pojazdu” oznacza położenie pojazdu zgodnie ze współrzędnymi znaków odniesienia w trójwymiarowym układzie odniesienia.

3.

WYMOGI

3.1.

Przedstawienie danych

Dla każdego miejsca siedzącego, dla którego są wymagane dane odniesienia w celu wykazania zgodności z przepisami niniejszego regulaminu, wszystkie lub odpowiednio wybrane poniższe dane przedstawia się w formie zgodnej z dodatkiem 3 do niniejszego załącznika:

3.1.1.

współrzędne punktu „R” w odniesieniu do trójwymiarowego układu odniesienia;

3.1.2.

konstrukcyjny kąt tułowia;

3.1.3.

wszystkie wskazówki konieczne dla wyregulowania siedzenia (jeżeli jest regulowane) do położenia pomiarowego przedstawionego w pkt 4.3 poniżej.

3.2.

Wzajemny stosunek między danymi zmierzonymi i specyfikacjami konstrukcyjnymi

3.2.1.

Współrzędne punktu „H” i wartość rzeczywistego kąta tułowia wyznaczone przy zastosowaniu procedury opisan ej w pkt 4 porównuje się, odpowiednio, ze współrzędnymi punktu „R” oraz wartością konstrukcyjnego kąta tułowia, wskazanymi przez producenta pojazdu.

3.2.2.

Względne pozycje punktu „R” i punktu „H” oraz wzajemny stosunek między konstrukcyjnym kątem tułowia i rzeczywistym kątem tułowia uważa się za zadowalające dla badanego miejsca siedzącego, jeżeli punkt „ H”, określony współrzędnymi, leży w obrębie kwadratu o długości boku 50 mm, którego przekątne przecinają się w punkcie „R”, oraz jeżeli rzeczywisty kąt tułowia nie odbiega o więcej niż 5° od konstrukcyjnego kąta tułowia.

3.2.3.

Jeżeli te warunki są spełnione, punkt „R” i konstrukcyjny kąt tułowia wykorzystuje się w celu wykazania zgodności z przepisami niniejszego regulaminu.

3.2.4.

Jeżeli punkt „H” lub rzeczywisty kąt tułowia nie spełniają wymogów pkt 3.2.2 powyżej, punkt „H” i rzeczywisty kąt tułowia należy określić jeszcze dwukrotnie (łącznie trzy razy). Jeżeli wyniki dwóch spośród tych trzech badań spełniają te wymogi, stosuje się warunki pkt 3.2.3 powyżej.

3.2.5.

Jeżeli co najmniej dwa spośród trzech wyników badań opisanych w pkt 3.2.4 powyżej nie spełniają wymogów pkt 3.2.2 powyżej lub jeżeli sprawdzenie nie jest możliwe, ponieważ producent pojazdu nie przedstawił informacji dotyczącej położenia punktu „R” lub dotyczącej konstrukcyjnego kąta tułowia, wykorzystuje się średnią wartość z trzech zmierzonych punktów lub średnią wartość z trzech zmierzonych kątów i uważa się ją za mającą zastosowanie we wszystkich przypadkach, w których w niniejszym regulaminie jest mowa o punkcie „R” lub konstrukcyjnym kącie tułowia.

4.

PROCEDURA OKREŚLANIA PUNKTU „H” ORAZ RZECZYWISTEGO KĄTA TUŁOWIA

4.1.

Pojazd poddaje się wstępnemu przygotowaniu, według uznania producenta, w temperaturze 20 ± 10 °C, tak by materiał siedzeń osiągnął temperaturę pokojową. Jeżeli siedzenie, które ma zostać zbadane, nie było jeszcze użytkowane, osoba (lub urządzenie) o masie 70–80 kg powinna na nim dwukrotnie usiąść przez jedną minutę, aby spowodować ugięcie się poduszki i oparcia. Na życzenie producenta wszystkie zespoły siedzenia pozostaną nieobciążone przez minimum 30 minut przed zamontowaniem maszyny 3-D H.

4.2.

Pojazd znajduje się w położeniu pomiarowym określonym w pkt 2.11 powyżej.

4.3.

Siedzenie, jeżeli jest regulowane, ustawia się najpierw w najbardziej tylnej normalnej pozycji kierowania lub jazdy zgodnie ze wskazaniem producenta pojazdu, z uwzględnieniem jedynie wzdłużnej regulacji siedzenia, wyłączając przesuw siedzenia wykorzystywany do celów innych niż normalna pozycja kierowania lub jazdy. Jeżeli istnieją inne sposoby regulacji siedzenia (pionowe, kątowe, oparcia itd.), są one ustawione w pozycji określonej przez producenta pojazdu. Dla siedzeń amortyzowanych, pionowa pozycja jest sztywno zamocowana, odpowiednio do normalnej pozycji kierowania, według wskazania producenta.

4.4.

Obszar miejsca siedzącego, z którym ma styczność maszyna 3-D H, pokryty jest muślinem bawełnianym o wystarczających rozmiarach i właściwej fakturze, opisanej jako gładka tkanina bawełniana o 18,9 nitkach na 1 cm² i o gramaturze 0,228 kg/m² lub jako dzianina albo włóknina o podobnych właściwościach.

Jeżeli badanie przeprowadzane jest na siedzeniu na zewnątrz pojazdu, podłoga, na której znajduje się siedzenie, ma takie same zasadnicze parametry (²) jak podłoga pojazdu, w którym umieszczane jest siedzenie.

4.5.

Należy umieścić siedzenie i zespół oparcia maszyny 3-D H na siedzeniu tak, aby płaszczyzna środkowa siedzącego (C/LO) zbiegała się z płaszczyzną środkową maszyny 3-D H. Na wniosek producenta maszyna 3-D H może być przesunięta ku środkowi w odniesieniu do C/LO, jeżeli maszyna 3-D H znajduje się tak daleko na zewnątrz, że krawędź siedzenia nie pozwoli na wypoziomowanie maszyny 3-D H.

4.6.

Należy zamocować stopy i dolne części nóg do płyty siedzenia, oddzielnie albo z wykorzystaniem elementu w kształcie litery T. Linia przechodząca przez punkty celownicze punktu „H” jest równoległa do podłoża oraz prostopadła do wzdłużnej płaszczyzny środkowej siedzenia.

4.7.

Należy wyregulować w następujący sposób położenie stóp i nóg maszyny 3-D H:

4.7.1.

Wyznaczona pozycja miejsca siedzącego: kierowcy oraz pasażera z przodu od zewnątrz

4.7.1.1.

Zespoły stóp i nóg przesuwa się do przodu w taki sposób, aby stopy przybrały naturalną pozycję na podłodze, w razie konieczności między pedałami. W miarę możliwości lewa stopa położona jest w przybliżeniu w takiej samej odległości na lewo od płaszczyzny środkowej maszyny 3-D H, co prawa stopa na prawo. Poziomnica alkoholowa sprawdzająca poprzeczne położenie maszyny 3-D H ustawiana jest poziomo, w razie konieczności przy pomocy regulacji płyty siedzenia lub przy pomocy regulacji zespołów nogi i stopy w kierunku do tyłu. Linia przechodząca przez punkty celownicze punktu „H” musi być prostopadła do wzdłużnej płaszczyzny środkowej siedzenia.

4.7.1.2.

Jeżeli lewa noga nie może być utrzymana równolegle do prawej oraz lewa stopa nie może być oparta na konstrukcji, należy przesunąć lewą stopę, aż do uzyskania podparcia. Należy zachować ustawienie punktów celowniczych.

4.7.2.

Wyznaczona pozycja miejsca siedzącego: zewnętrznego tylnego

Dla tylnych siedzeń lub siedzeń dodatkowych, nogi są usytuowane zgodnie z opisem producenta. Jeżeli stopy spoczywają na częściach podłogi, które znajdują się na różnych poziomach, stopa, która pierwsza styka się z przednim siedzeniem służy za punkt odniesienia, a druga stopa jest tak ustawiona, aby poziomnica alkoholowa wskazująca poprzeczną orientację siedzenia urządzenia wskazywała położenie poziome.

4.7.3.

Pozostałe wyznaczone miejsca siedzące:

Stosuje się ogólną procedurę opisaną w pkt 4.7.1 powyżej, z tym wyjątkiem, że stopy umieszcza się zgodnie z opisem producenta pojazdu.

4.8.

Należy nałożyć obciążniki dolnej części nogi i uda oraz wypoziomować maszynę 3-D H.

4.9.

Przechylić do przodu płytę oparcia aż do zatrzymania i odciągnąć maszynę 3-D H od oparcia siedzenia przy wykorzystaniu elementu w kształcie litery T. Zmienić pozycję maszyny 3-D H na siedzeniu za pomocą jednej z następujących metod:

4.9.1.

Jeżeli maszyna 3-D H ma tendencje do zsuwania się ku tyłowi, stosuje się następującą procedurę. Pozwala się, aby maszyna 3-D H zsunęła się ku tyłowi aż do momentu, gdy nie jest dłużej wymagane przednie równoległe obciążenie elementu w kształcie litery T, tj. do chwili styku płyty siedzenia z oparciem siedzenia. W razie konieczności zmienia się pozycję dolnej części nogi.

4.9.2.

Jeżeli maszyna 3-D H nie ma tendencji do zsuwania się ku tyłowi, stosuje się następującą procedurę. Zsuwa się maszynę 3-D H ku tyłowi, stosując wsteczne równoległe obciążenie elementu w kształcie litery T do chwili styku płyty siedzenia z oparciem siedzenia (zob. rysunek 2 w dodatku 1 do niniejszego załącznika).

4.10.

Należy zastosować obciążenie 100 N ± 10 N na zespół oparcia i płyty maszyny 3-D H na przecięciu kwadrantu kąta biodra i obudowy elementu w kształcie litery T. Kierunek stosowanego obciążenia utrzymywany jest wzdłuż linii przechodzącej przez wspomniane przecięcie do punktu znajdującego się bezpośrednio nad obudową belki symulującej udo (zob. rysunek 2 w dodatku 1 do niniejszego załącznika). Następnie ostrożnie umieszcza się z powrotem płytę oparcia na oparciu siedzenia. Pozostałą część procedury przeprowadza się ostrożnie, aby zapobiec zsunięciu się do przodu maszyny 3-D H.

4.11.

Należy zamocować prawe i lewe obciążniki pośladków oraz, naprzemiennie, osiem obciążników tułowia, utrzymując poziom maszyny 3-D H.

4.12.

Należy nachylić płytę oparcia do przodu, aby zwolnić nacisk na oparcie siedzenia. Kołysać maszynę 3 DH z boku na bok w obrębie 10° kątowych (5° na każdy bok pionowej płaszczyzny środkowej) przez 3 pełne cykle, aby wyeliminować zakumulowane tarcie między maszyną 3-D H i siedzeniem.

Podczas czynności kołysania element w kształcie litery T maszyny 3-D H może mieć tendencje do odchylania się od określonego poziomego i pionowego ustawienia. Element ten musi być wówczas utwierdzony przez zastosowanie odpowiedniego poprzecznego obciążenia podczas ruchu kołysania. W czasie utrzymywania elementu w kształcie litery T oraz kołysania maszyny 3-D H należy zachować ostrożność w celu zapewnienia, że nie są stosowane żadne przypadkowe zewnętrzne obciążenia w kierunku pionowym lub w przód/w tył.

Stopy maszyny 3-D H nie mogą być przytwierdzone lub przytrzymywane podczas tej czynności. Jeżeli stopy zmienią położenie, należy pozwolić im pozostać przez chwilę w tej pozycji.

Ostrożnie przyciągnąć płytę oparcia do oparcia siedzenia i sprawdzić czy obie poziomnice alkoholowe znajdują się w pozycji zerowej. Jeżeli nastąpiło przesunięcie stóp podczas czynności kołysania maszyny 3-D H, należy je ustawić na nowo w następujący sposób:

Naprzemiennie podnosić każdą stopę z podłogi do minimalnej koniecznej wysokości, aż nie będzie żadnego dodatkowego ruchu stopy. Podczas tego podnoszenia stopy muszą swobodnie się obracać; nie będą stosowane żadne obciążenia poprzeczne lub skierowane do przodu. Kiedy każda stopa zostaje umieszczona z powrotem w pozycji dolnej, pięta ma być w styczności z konstrukcją w tym celu zaprojektowaną.

Sprawdzić, czy poprzeczna poziomnica alkoholowa znajduje się w pozycji zerowej; w razie konieczności zastosować poprzeczne obciążenie u szczytu płyty oparcia, wystarczające do wypoziomowania płyty siedzenia maszyny 3-D H na siedzeniu.

4.13.

Przytrzymać element w kształcie litery T, aby zapobiec zsuwaniu się ku przodowi maszyny 3-D H na poduszce siedzenia i postępować w następujący sposób:

a) przyciągnąć płytę oparcia do płyty siedzenia;

b) naprzemiennie przykładać i zwalniać poziome obciążenie wsteczne nieprzekraczające 25 N, w stosunku do belki kąta pleców na wysokości zbliżonej do środka obciążników tułowia do chwili wskazania przez kwadrant kąta biodra osiągnięcia stabilnej pozycji po zwolnieniu obciążenia. Należy zachować ostrożność, żeby zagwarantować, że nie są stosowane na maszynę 3-D H żadne zewnętrzne obciążenia poprzeczne lub skierowane w dół. Jeżeli są niezbędne inne regulacje maszyny 3-D H, należy obrócić płytę oparcia do przodu, wyrównać i powtórzyć procedurę opisaną w pkt 4.12.

4.14.

Dokonać wszystkich pomiarów:

4.14.1.

współrzędne punktu „H” mierzone są w odniesieniu do trójwymiarowego układu odniesienia;

4.14.2.

rzeczywisty kąt tułowia odczytywany jest przy kwadrancie kąta pleców maszyny 3-D H przy pomocy sondy znajdującej się w całkowicie tylnym położeniu.

4.15.

Jeżeli pożądane jest ponowne przeprowadzenie procesu montażu maszyny 3-D H, zespół siedzenia pozostaje nieobciążony przez co najmniej 30 minut przed ponownym zamontowaniem. Maszyna 3-D H nie powinna pozostawać pod obciążeniem na zespole siedzenia dłużej niż jest to wymagane dla przeprowadzenia badania.

4.16.

Jeżeli siedzenia w tym samym rzędzie można uznać za podobne (kanapa, siedzenia jednakowe itp.) określa się tylk o jeden punkt „ H” oraz jeden „rzeczywisty kąt tułowia” dla każdego rzędu siedzeń, przy czym opisana w dodatku 1 do niniejszego załącznika maszyna 3-D H zostaje umieszczona na miejscu uważanym za reprezentatywne dla rzędu. Tym miejscem jest:

4.16.1.

w przypadku przedniego rzędu, miejsce kierowcy;

4.16.2.

w przypadku tylnego rzędu lub rzędów, siedzenie zewnętrzne.

1.

Kodowanie danych odniesienia

Dane odniesienia wymienione są kolejno dla każdego miejsca siedzącego. Miejsca siedzące identyfikowane są kodem dwucyfrowym. Pierwsza wartość jest cyfrą arabską i określa rząd siedzeń, licząc od przodu do tyłu pojazdu. Druga wartość jest dużą literą, która określa położenie miejsca siedzącego w rzędzie, patrząc w kierunku ruchu pojazdu; wykorzystuje się następujące litery:

L = lewe

C = środkowe

R = prawe

2.

Opis położenia pomiarowego pojazdu

2.1.

Współrzędne znaków odniesienia

X ....................................................................................................................................................................................

Y ....................................................................................................................................................................................

Z ....................................................................................................................................................................................

3.

Wykaz danych odniesienia

3.1.

Miejsce siedzące: ............................................................................................................................................................

3.1.1.

Współrzędne punktu „R”

X.....................................................................................................................................................................................

Y.....................................................................................................................................................................................

Z.....................................................................................................................................................................................

3.1.2.

Konstrukcyjny kąt tułowia .................................................................................................................................................

3.1.3.

Specyfikacje regulacji siedzenia (¹)

poziomej: .......................................................................................................................................................................

pionowej: .......................................................................................................................................................................

kątowej: ........................................................................................................................................................................

kąta tułowia: ...................................................................................................................................................................

Uwaga: Należy podać dane odniesienia dla dalszych miejsc siedzących w pkt 3.2, 3.3 itd.

1.

URZĄDZENIE TYPU KAMERA-MONITOR SŁUŻĄCE DO WIDZENIA POŚREDNIEGO

1.1.

Próg rozdzielczości kamery

Próg rozdzielczości kamery jest określony za pomocą poniższego wzoru:

gdzie:

ω _c — próg rozdzielczości kamery [minuty kątowe]

β_c — kąt widzenia kamery [° ]

N_c — liczba linii sygnału wizyjnego kamery [#]

Producent powinien podać wartości β _c i N_c.

1.2.

Określenie krytycznej odległości widzenia monitora

W przypadku monitorów określonych wymiarach i właściwościach można obliczyć odległość od monitora, przy której odległość wykrywania zależeć wyłącznie od parametrów kamery. Tę krytyczną odległość widzenia r_m,c określa wzór:

gdzie:

r_m,c — krytyczna odległość widzenia [m]

H_m — wysokość obrazu na monitorze [m]

N_m — liczba linii sygnału wizyjnego monitora [-]

ω_eye — Próg rozdzielczości obserwatora [minuty kątowe]

Liczba 60 służy do konwersji z minut kątowych na stopnie.

Producent powinien dostarczyć wartości H_m oraz N_m.

ω_eye = 1

1.3.

Określenie odległości wykrywania

1.3.1.

Jeżeli maksymalna odległość wykrywania zawiera się w odległości widzenia krytycznego i gdy ze względu na określoną instalację odległość oka od monitora jest mniejsza od odległości widzenia krytycznego – maksymalną realną odległość wykrywania można wyliczyć z następującego wzoru:

gdzie:

r_d — odległość wykrywania [m]

D_o — średnica obiektu [m]

ƒ — czynnik zwiększający próg

ω_c, β_c oraz N_c - zgodnie z pkt 1.1

D₀ = 0,8 m

ƒ = 8

1.3.2.

Jeśli odległość wykrywania jest większa niż odległość widzenia krytycznego, i gdy ze względu na określoną instalację odległość oka od monitora jest większa od odległości widzenia krytycznego – maksymalną osiągalną odległość wykrywania można wyliczyć z następującego wzoru:

gdzie:

r_m — odległość widzenia monitora [m]

D_m — przekątna ekranu monitora [cale]

N_m — liczba linii sygnału wizyjnego monitora [-]

β_c oraz N_c - zgodnie z pkt 1.1

N_m oraz ω_e - zgodnie z pkt 1.2

2.

DODATKOWE WYMOGI FUNKCJONALNE

W oparciu o warunki montażu ustala się, czy całe urządzenie spełnia wymogi funkcjonalne wymienione w pkt 6.2.2 niniejszego regulaminu, szczególnie w zakresie korekty olśnienia oraz maksymalnej i minimalnej wartości luminancji monitora. Określany jest również zakres korekty olśnienia oraz kąta, pod jakim promienie słoneczne mogą padać na monitor. Wartości te porównuje się z odpowiadającymi im wynikami pomiarów z układów pomiarowych. Można przy tym opierać się na modelach wygenerowanych w programach typu CAD; ustalić kąt padania światła w przypadku gdy urządzenie jest zamontowane w danym pojeździe lub przeprowadzić odpowiednie pomiary w danym pojeździe, zgodnie z opisem w pkt 6.2.2.2 niniejszego regulaminu.