UMOWA PRZEJŚCIOWA
w sprawie handlu i kwestii związanych z handlem między Wspólnotą Europejską, z jednej strony, a Bośnią i Hercegowiną, z drugiej strony
WSPÓLNOTA EUROPEJSKA,
zwana dalej „Wspólnotą”,
z jednej strony, oraz
BOŚNIA I HERCEGOWINA,
z drugiej strony,
zwane dalej wspólnie „Stronami”,
mając na uwadze, co następuje:
(1) Układ o stabilizacji i stowarzyszeniu między Wspólnotami Europejskimi i ich państwami członkowskimi z jednej strony, a Bośnią i Hercegowiną z drugiej strony (zwany dalej „układem o stabilizacji i stowarzyszeniu” lub „USiS”) został podpisany w Luksemburgu dnia szesnastego czerwca dwa tysiące ósmego roku.
(2) Układ o stabilizacji i stowarzyszeniu ma na celu ustanowienie bliskich i długotrwałych stosunków opartych na wzajemności i wspólnym interesie, które umożliwiłyby Bośni i Hercegowinie dalsze zacieśnianie i rozwijanie już istniejących stosunków z Unią Europejską.
(3) Konieczne jest zapewnienie rozwoju powiązań handlowych poprzez wzmocnienie i rozszerzenie nawiązanych wcześniej stosunków.
(4) W tym celu konieczne jest jak najszybsze wdrożenie postanowień USiS dotyczących handlu i kwestii związanych z handlem za pomocą umowy przejściowej.
(5) Niektóre postanowienia związane z tranzytem drogowym, zawarte w Protokole 3 do USiS w sprawie transportu lądowego, są bezpośrednio związane ze swobodnym przepływem towarów i w związku z tym powinny zostać włączone do umowy.
(6) Wobec braku wcześniejszych struktur umownych umowa ta ustanawia Komitet Przejściowy w celu jej wykonania,
POSTANOWIŁY zawrzeć niniejszą umowę i w tym celu powołały jako swoich pełnomocników:
WSPÓLNOTA EUROPEJSKA
Dimitrij RUPEL,
minister spraw zagranicznych Republiki Słowenii,
przewodniczący Rady Unii Europejskiej
Olli REHN,
członek Komisji Wspólnot Europejskich (zwanej dalej „Komisją Europejską”) odpowiedzialny za rozszerzenie
BOŚNIA I HERCEGOWINA
Nikola PIRIC,
prezes Rady Ministrów Bośni i Hercegowiny
KTÓRZY, po wymianie swych pełnomocnictw uznanych za należyte i sporządzone we właściwej formie,
UZGADNIAJĄ, CO NASTĘPUJE:
TYTUŁ I
ZASADY OGÓLNE
Artykuł 1 (Artykuł 2 USiS)
Poszanowanie zasad demokracji i praw człowieka, które zostały proklamowane w Powszechnej deklaracji praw człowieka oraz określone w Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności, w Akcie końcowym z Helsinek i w Karcie paryskiej dla Nowej Europy, przestrzeganie zasad prawa międzynarodowego - w tym pełna współpraca z Międzynarodowym Trybunałem dla byłej Jugosławii (MTJ) - i zasad państwa prawa, a także zasad gospodarki rynkowej opisanych w dokumencie z konferencji KBWE w Bonn poświęconej współpracy gospodarczej, stanowią podstawę polityki wewnętrznej i zagranicznej Stron oraz zasadnicze elementy niniejszej umowy.
Artykuł 2 (Artykuł 9 USiS)
Niniejsza umowa jest w pełni zgodna z właściwymi postanowieniami WTO, a w szczególności art. XXIV Układu ogólnego w sprawie taryf celnych i handlu (GATT z 1994 r.) oraz art. V Układu ogólnego w sprawie handlu usługami (GATS), i jest wdrażana w sposób spójny z tymi postanowieniami.
TYTUŁ II
SWOBODNY PRZEPŁYW TOWARÓW
Artykuł 3 (Artykuł 18 USiS)
1. Wspólnota oraz Bośnia i Hercegowina stopniowo ustanawiają strefę wolnego handlu w okresie przejściowym wynoszącym maksymalnie pięć lat od daty wejścia w życie niniejszej umowy, zgodnie z postanowieniami niniejszej umowy oraz postanowieniami układu GATT z 1994 r. oraz porozumienia WTO. Strony uwzględniają przy tym szczególne wymagania określone poniżej.
2. Nomenklaturę Scaloną stosuje się do klasyfikacji towarów w handlu między obiema Stronami.
3. Dla celów niniejszej umowy należności celne i opłaty o skutku równoważnym do należności celnych obejmują wszystkie cła oraz wszelkiego rodzaju opłaty nałożone w związku z wywozem lub przywozem towarów, w tym wszelkiego rodzaju podatki wyrównawcze lub opłaty dodatkowe związane z takim przywozem lub wywozem, z wyłączeniem:
a) opłat równoważnych do podatku wewnętrznego nałożonych zgodnie z postanowieniami art. III ust. 2 układu GATT z 1994 r.;
b) środków antydumpingowych i opłat wyrównawczych;
c) należności lub innych opłat odpowiadających kosztom świadczonych usług.
4. Dla każdego produktu podstawową stawkę celną, na podstawie której dokonywane mają być kolejne obniżki przewidziane w niniejszej umowie, stanowi:
a) wspólna taryfa celna Wspólnoty, ustanowiona na mocy rozporządzenia Rady (EWG) nr 2658/87 (1), faktycznie i powszechnie stosowana w dniu podpisania niniejszej umowy;
b) taryfa celna Bośni i Hercegowiny w roku 2005 (2).
5. Obniżone stawki celne, które mają być stosowane przez Bośnię i Hercegowinę, obliczone zgodnie z niniejszą umową, są zaokrąglane do pierwszego miejsca po przecinku, zgodnie z ogólnie obowiązującymi regułami arytmetycznymi. Dlatego też wszystkie liczby, w przypadku których druga cyfra po przecinku wynosi mniej niż 5, są zaokrąglane w dół do pierwszego miejsca po przecinku, natomiast wszystkie liczby, których druga cyfra po przecinku jest większa od 5, zaokrąglane są w górę do pierwszego miejsca po przecinku.
6. Jeżeli po podpisaniu niniejszej umowy wprowadzona zostanie powszechna obniżka cła, w szczególności obniżone stawki wynikające z:
a) negocjacji taryfowych na forum WTO;
b) przystąpienia Bośni i Hercegowiny do WTO; lub
c) z dalszych obniżek po przystąpieniu Bośni i Hercegowiny do WTO,
taka obniżona stawka celna zastępuje podstawową stawkę celną, o której mowa w ust. 4, od dnia, w którym dana obniżka zostanie wprowadzona.
7. Wspólnota i Bośnia i Hercegowina informują się wzajemnie o swoich podstawowych stawkach celnych i ich wszelkich zmianach.
ROZDZIAŁ I
PRODUKTY PRZEMYSŁOWE
Artykuł 4 (Artykuł 19 USiS)
Definicje
1. Postanowienia niniejszego rozdziału mają zastosowanie do produktów pochodzących ze Wspólnoty lub z Bośni i Hercegowiny wyszczególnionych w działach 25-97 Nomenklatury Scalonej, z wyjątkiem produktów wymienionych w ust. 1 ppkt (ii) załącznika I do Porozumienia w sprawie rolnictwa WTO.
2. Handel między Stronami produktami objętymi Traktatem ustanawiającym Europejską Wspólnotę Energii Atomowej prowadzony jest zgodnie z postanowieniami tego Traktatu.
Artykuł 5 (Artykuł 20 USiS)
Preferencje wspólnotowe w zakresie produktów przemysłowych
1. Cła przywozowe oraz opłaty o skutku równoważnym do należności celnych nakładane na przywożone do Wspólnoty wyroby przemysłowe pochodzące z Bośni i Hercegowiny zostają zniesione z dniem wejścia w życie niniejszej umowy.
2. Ograniczenia ilościowe w przywozie do Wspólnoty produktów przemysłowych pochodzących z Bośni i Hercegowiny oraz środki o skutku równoważnym zostają zniesione z dniem wejścia w życie niniejszej umowy.
Artykuł 6 (Artykuł 21 USiS)
Preferencje Bośni i Hercegowiny w zakresie produktów przemysłowych
1. Cła na produkty przemysłowe przywożone ze Wspólnoty do Bośni i Hercegowiny, inne niż te, które wyszczególniono w załączniku I, zostają zniesione z dniem wejścia w życie niniejszej umowy.
2. Opłaty o skutku równoważnym do należności celnych nakładane na produkty przemysłowe przywożone ze Wspólnoty do Bośni i Hercegowiny zostają zniesione z dniem wejścia w życie niniejszej umowy.
3. Należności celne obowiązujące przy przywozie do Bośni i Hercegowiny produktów przemysłowych pochodzących ze Wspólnoty wyszczególnionych w załączniku I lit. a), 1 lit. b) i I lit. c) są stopniowo obniżane i znoszone zgodnie z harmonogramem określonym w załączniku.
4. Ograniczenia ilościowe przy przywozie do Bośni i Hercegowiny produktów przemysłowych pochodzących ze Wspólnoty oraz środki o skutku równoważnym zostają zniesione z dniem wejścia w życie niniejszej umowy.
Artykuł 7 (Artykuł 22 USiS)
Cła i ograniczenia eksportowe
1. Z dniem wejścia w życie niniejszej umowy Wspólnota oraz Bośnia i Hercegowina znoszą między sobą wszelkie cła wywozowe oraz opłaty o skutku równoważnym.
2. Z dniem wejścia w życie niniejszej umowy Wspólnota oraz Bośnia i Hercegowina znoszą między sobą wszystkie ograniczenia ilościowe w wywozie oraz wszystkie środki o skutku równoważnym.
Artykuł 8 (Artykuł 23 USiS)
Szybsze obniżki ceł
Bośnia i Hercegowina oświadcza, że jest gotowa obniżyć cła w handlu ze Wspólnotą szybciej niż to przewidziano w art. 6 (art. 21 USiS), jeśli pozwoli na to ogólna sytuacja gospodarcza i sytuacja w danym sektorze gospodarki.
Komitet Przejściowy analizuje sytuację w tym zakresie i wydaje stosowne zalecenia.
ROZDZIAŁ II
Rolnictwo i rybactwo
Artykuł 9 (Artykuł 24 USiS)
Definicje
1. Postanowienia niniejszego rozdziału mają zastosowanie do handlu produktami rolnymi i produktami rybactwa pochodzącymi ze Wspólnoty i z Bośni i Hercegowiny.
2. Określenie „produkty rolne i produkty rybactwa” odnosi się do produktów wyszczególnionych w działach 1-24 Nomenklatury Scalonej oraz do produktów wyszczególnionych w ust. 1 ppkt (ii) załącznika I do Porozumienia w sprawie rolnictwa WTO.
3. Definicja ta obejmuje ryby i produkty rybactwa objęte zakresem rozdziału 3 pozycji 1604 i 1605 oraz pod-pozycji 0511 91, 2301 20 00 i 1902 20 10.
Artykuł 10 (Artykuł 25 USiS)
Przetworzone produkty rolne
W Protokole 1 ustanowiono regulacje handlowe mające zastosowanie do przetworzonych produktów rolnych, które zostały w nim wyszczególnione.
Artykuł 11 (Artykuł 26 USiS)
Zniesienie ograniczeń ilościowych w zakresie produktów rolnych i produktów rybactwa
1. Z dniem wejścia w życie niniejszej umowy Wspólnota znosi wszystkie ograniczenia ilościowe oraz środki o skutku równoważnym, przy przywozie produktów rolnych i produktów rybactwa pochodzących z Bośni i Hercegowiny.
2. Z dniem wejścia w życie niniejszej umowy Bośnia i Hercegowina znosi wszystkie ograniczenia ilościowe oraz środki o skutku równoważnym, przy przywozie produktów rolnych i produktów rybactwa pochodzących ze Wspólnoty.
Artykuł 12 (Artykuł 27 USiS)
Produkty rolne
1. Z dniem wejścia w życie niniejszej umowy Wspólnota znosi wszystkie cła i opłaty o skutku równoważnym przy przywozie produktów rolnych pochodzących z Bośni i Hercegowiny, innych niż te objęte zakresem pozycji 0102, 0201, 0202, 1701, 1702 i 2204 Nomenklatury Scalonej.
W przypadku produktów objętych zakresem działów 7 i 8 Nomenklatury Scalonej, dla których wspólna taryfa celna przewiduje stosowanie ceł ad valorem oraz ceł specyficznych, zniesienie ma zastosowanie tylko do części należności celnej obliczanej ad valorem.
2. Z dniem wejścia w życie niniejszej umowy Wspólnota ustala wysokość stawki celnej na przywóz do Wspólnoty produktów z młodej wołowiny określonych w załączniku II i pochodzących z Bośni i Hercegowiny na poziomie 20 % cła ad valorem oraz 20 % cła specyficznego określonego we Wspólnej Taryfie Celnej, w granicach rocznego kontyngentu taryfowego wynoszącego 1 500 ton w przeliczeniu na wagę bitą.
3. Z dniem wejścia w życie niniejszej umowy Wspólnota stosuje bezcłowy dostęp do przywozu do Wspólnoty produktów pochodzących z Bośni i Hercegowiny objętych pozycjami 1701 i 1702 Nomenklatury Scalonej w granicach rocznego kontyngentu taryfowego wynoszącego 12 000 ton (wagi netto).
4. Z dniem wejścia w życie niniejszej umowy Bośnia i Hercegowina:
a) znosi cła stosowane przy przywozie niektórych produktów rolnych pochodzących ze Wspólnoty, wymienionych w załączniku IIIa;
b) stopniowo obniża należności celne stosowane w przywozie niektórych produktów rolnych pochodzących ze Wspólnoty, wymienionych w załączniku IIIb, IIIc i IIId zgodnie z harmonogramem wskazanym dla każdego produktu w wymienionym załączniku;
c) znosi cła stosowane przy przywozie niektórych produktów rolnych pochodzących ze Wspólnoty, wymienionych w załączniku IIIe w ramach limitu wysokości kontyngentu celnego wskazanego dla określonych produktów.
5. Protokół 6 zawiera ustalenia mające zastosowanie do win i wyrobów spirytusowych wymienionych w tym protokole.
Artykuł 13 (Artykuł 28 USiS)
Ryby i produkty rybactwa
1. Z dniem wejścia w życie niniejszej umowy Wspólnota znosi wszystkie cła oraz obciążenia o skutku równoważnym na ryby i produkty rybactwa pochodzące z Bośni i Hercegowiny, inne niż te wymienione w załączniku IV. Produkty wymienione w załączniku IV powinny być objęte zawartymi w nim postanowieniami.
2. Z dniem wejścia w życie niniejszej umowy Bośnia i Hercegowina znosi wszystkie cła oraz obciążenia o skutku równoważnym na ryby i produkty rybactwa pochodzące ze Wspólnoty, zgodnie z postanowieniami załącznika V.
Artykuł 14 (Artykuł 29 USiS)
Klauzula przeglądu
Biorąc pod uwagę wielkość handlu produktami rolnymi i produktami rybactwa między Stronami, szczególną wrażliwość tych sektorów, zasady wspólnej polityki Wspólnoty w zakresie rolnictwa i rybactwa, zasady polityki rolnej i polityki rybactwa Bośni i Hercegowiny, rolę rolnictwa i rybactwa w gospodarce Bośni i Hercegowiny oraz konsekwencje wielostronnych negocjacji handlowych w ramach WTO, Wspólnota i Bośnia i Hercegowina zbadają na forum Komitetu Przejściowego, najpóźniej trzy lata po wejściu w życie niniejszej umowy, produkt po produkcie, w sposób uporządkowany i na odpowiedniej zasadzie wzajemności, możliwość przyznania dalszych preferencji w celu większej liberalizacji handlu produktami rolnymi i produktami rybactwa.
Artykuł 15 (Artykuł 30 USiS)
Nie naruszając innych postanowień niniejszej umowy, w szczególności jej art. 24 (art. 39 USiS), uwzględniając szczególną wrażliwość rynków produktów rolnych i produktów rybactwa, jeżeli przywóz produktów pochodzących z jednej ze Stron i objętych preferencjami przyznanym na mocy art. 10, 11, 12 i 13 niniejszej umowy (art. 25, 26, 27 i 28 USiS), powoduje poważne zakłócenia na rynkach bądź w krajowych mechanizmach regulacyjnych drugiej Strony, obie Strony niezwłocznie rozpoczynają konsultacje celem znalezienia właściwego rozwiązania. W oczekiwaniu na takie rozwiązanie zainteresowana Strona może podjąć odpowiednie środki, jakie uzna za niezbędne.
Artykuł 16 (Artykuł 31 USiS)
Ochrona oznaczeń geograficznych produktów rolnych i produktów rybactwa oraz środków spożywczych innych niż wina i napoje spirytusowe
1. Bośnia i Hercegowina zapewnia ochronę wspólnotowych oznaczeń geograficznych zarejestrowanych we Wspólnocie na podstawie rozporządzenia Rady (WE) nr 510/2006 z dnia 20 marca 2006 r. w sprawie ochrony oznaczeń geograficznych i nazw pochodzenia produktów rolnych i środków spożywczych (3), zgodnie z warunkami niniejszego artykułu. Oznaczenia geograficzne używane w Bośni i Hercegowinie kwalifikują się do rejestracji we Wspólnocie na warunkach określonych w tym rozporządzeniu.
2. Bośnia i Hercegowina zakazuje całkowicie wykorzystywania na swoim terytorium nazw chronionych we Wspólnocie w odniesieniu do podobnych produktów nieodpowiadających specyfikacji oznaczenia geograficznego. Dotyczy to nawet sytuacji, gdy podawane jest prawdziwe pochodzenie geograficzne towaru, dane oznaczenie geograficzne jest stosowane w tłumaczeniu, nazwie towarzyszą określenia takie jak „w rodzaju”, „w typie”, „w stylu”, „imitacja”, „metoda” czy inne podobne określenia.
3. Bośnia i Hercegowina odmawia rejestracji znaku towarowego, którego używanie odpowiada sytuacji, o których mowa w ust. 2.
4. Znaki towarowe, które zostały zarejestrowane w Bośni i Hercegowinie lub uzyskane poprzez używanie i których używanie odpowiada sytuacji, o których mowa w ust. 2, przestaną być używane w ciągu 6 lat od wejścia w życie niniejszej umowy. Nie dotyczy to jednak znaków towarowych zarejestrowanych w Bośni i Hercegowinie oraz znaków towarowych uzyskanych poprzez używanie, które są własnością obywateli państw trzecich, pod warunkiem że nie mają one takiego charakteru, który wprowadzałby konsumentów w błąd co do jakości, specyfikacji lub pochodzenia geograficznego towarów.
5. Każde wykorzystanie oznaczeń geograficznych chronionych zgodnie z ust. 1 jako terminów używanych zwyczajowo w języku potocznym jako potocznej nazwy takich towarów w Bośni i Hercegowinie kończy się najpóźniej z dniem 31 grudnia 2013 r.
6. Bośnia i Hercegowina zapewnia ochronę, o której mowa w ust. 1-5, z własnej inicjatywy, jak również na wniosek zainteresowanych stron.
ROZDZIAŁ III
WSPÓLNE PRZEPISY
Artykuł 17 (Artykuł 32 USiS)
Zakres
Postanowienia niniejszego rozdziału mają zastosowanie do handlu wszystkimi produktami między Stronami, o ile nie postanowiono inaczej w tym rozdziale lub w Protokole 1.
Artykuł 18 (Artykuł 33 USiS)
Korzystniejsze koncesje
Postanowienia niniejszego rozdziału w żaden sposób nie szkodzą jednostronnemu stosowaniu korzystniejszych środków przez żadną ze Stron.
Artykuł 19 (Artykuł 34 USiS)
Status quo
1. Od dnia wejścia w życie niniejszej umowy nie wprowadza się żadnych nowych należności celnych przywozowych ani wywozowych, ani też opłat o skutku równoważnym, w handlu między Wspólnotą a Bośnią i Hercegowiną, natomiast te, które już się stosuje, nie zostaną podwyższone.
2. Od dnia wejścia w życie niniejszej umowy nie wprowadza się żadnych nowych ograniczeń ilościowych w przywozie lub wywozie, ani środków o skutku równoważnym w handlu między Wspólnotą a Bośnią i Hercegowiną, natomiast te, które już istnieją, nie staną się bardziej restrykcyjne.
3. Bez uszczerbku dla koncesji przyznanych na mocy art. 10, 11, 12 i 13 (art. 25-28 USiS), postanowienia ust. 1 i 2 niniejszego artykułu nie ograniczają w żaden sposób prowadzenia polityki rolnej i polityki rybactwa w Bośni i Hercegowinie i we Wspólnocie ani podejmowania środków w ramach tej polityki, o ile nie wpływa to na system przywozu, przewidziany w załącznikach III-V oraz w Protokole 1.
Artykuł 20 (Artykuł 35 USiS)
Zakaz dyskryminacji podatkowej
1. Wspólnota oraz Bośnia i Hercegowina powstrzymują się od stosowania wszelkich środków lub praktyk o wewnętrznym charakterze fiskalnym powodujących bezpośrednio lub pośrednio nierówne traktowanie produktów jednej Strony i podobnych produktów pochodzących z terytorium drugiej Strony oraz znoszą te środki lub praktyki, jeśli takie istnieją.
2. Produkty wywożone na terytorium jednej ze Stron nie mogą korzystać ze zwrotu wewnętrznych podatków pośrednich w wielkościach przekraczających podatki pośrednie nakładane na te produkty.
Artykuł 21 (Artykuł 36 USiS)
Cła o charakterze fiskalnym
Postanowienia dotyczące zniesienia ceł przywozowych mają zastosowanie również do ceł o charakterze fiskalnym.
Artykuł 22 (Artykuł 37 USiS)
Unie celne, strefy wolnego handlu, uzgodnienia transgraniczne
1. Niniejsza umowa nie stanowi przeszkody w utrzymaniu lub ustanowieniu unii celnych, stref wolnego handlu lub ustaleń dotyczących handlu przygranicznego, o ile ich skutkiem nie jest zmiana ustaleń dotyczących handlu przewidzianych w niniejszej umowie.
2. Podczas okresów przejściowych określonych w art. 3 (art. 18 USiS) niniejsza umowa nie ma wpływu na wprowadzenie w życie szczególnych ustaleń preferencyjnych dotyczących przepływu towarów, określonych w umowach transgranicznych zawartych wcześniej między jednym lub kilkoma państwami członkowskimi a Bośnią i Hercegowiną lub wynikających z umów dwustronnych, o których mowa w tytule III, zawartych przez Bośnię i Hercegowinę w celu wspierania handlu regionalnego.
3. Strony prowadzą w Komitecie Przejściowym konsultacje dotyczące umów opisanych w ust. 1 i 2 niniejszego artykułu i, w zależności od przypadku, dotyczące wszystkich istotnych problemów związanych z ich polityką handlową wobec państw trzecich. W szczególności w przypadku przystąpienia jednego z państw trzecich do Unii konsultacje takie prowadzone są z uwzględnieniem wspólnych interesów Wspólnoty i Bośni i Hercegowiny, określonych w niniejszej umowie.
Artykuł 23 (Artykuł 38 USiS)
Dumping i dotacje
1. Żadne z postanowień niniejszej umowy nie uniemożliwia żadnej ze Stron podjęcia działań służących ochronie handlu zgodnie z ust. 2 niniejszego artykułu i art. 24 (art. 39 USiS).
2. Jeśli jedna ze Stron stwierdzi istnienie praktyk dumpingowych i/lub dotacji wyrównawczych w handlu z drugą Stroną, może ona podjąć właściwe kroki przeciw tym praktykom zgodnie z Porozumieniem WTO w sprawie wykonania art. VI układu GATT z 1994 r. i Porozumieniem WTO w sprawie subsydiów i środków wyrównawczych oraz swoim własnym odpowiednim ustawodawstwem wewnętrznym.
Artykuł 24 (Artykuł 39 USiS)
Ogólna klauzula ochronna
1. Strony stosują we wzajemnych stosunkach postanowienia art. XIX układu GATT z 1994 r. i Porozumienia WTO w sprawie środków ochronnych.
2. Bez uszczerbku dla przepisów ust. 1 niniejszego artykułu, jeśli przywóz produktu jednej Strony na terytorium drugiej Strony odbywa się w zwiększonych ilościach i na takich warunkach, które powodują lub mogą powodować:
a) poważną szkodę dla krajowego sektora produktów podobnych lub bezpośrednio konkurujących na terytorium Strony dokonującej przywozu; lub
b) poważne zakłócenia w jakimkolwiek sektorze gospodarki bądź trudności mogące spowodować poważne pogorszenie sytuacji gospodarczej w regionie Strony dokonującej przywozu,
Strona dokonująca przywozu może podjąć stosowne dwustronne środki ochronne na warunkach określonych w niniejszym artykule i zgodnie z procedurami w nim ustanowionymi.
3. Dwustronne środki ochronne skierowane wobec przywozu dokonywanego z terytorium drugiej Strony nie przekraczają poziomu niezbędnego do usunięcia zaistniałych trudności, jak określono w ust. 2, które pojawiły się w wyniku stosowania niniejszej umowy. Przyjęte środki ochronne powinny obejmować wstrzymanie wzrostu lub obniżki zakresu preferencji określonych w niniejszej umowie dla danych produktów do maksymalnej wysokości odpowiadającej podstawowej stawce celnej określonej w art. 3 ust. 4 lit. a) i b) oraz ust. 6 (art. 18 ust. 4 lit. a) i b) oraz ust. 6 USiS) dla tego samego produktu. Środki takie zawierają elementy wyraźnie przewidujące stopniowe wycofywanie zastosowanych środków najpóźniej do końca wyznaczonego terminu i nie będą one stosowane przez okres dłuższy niż dwa lata.
W wyjątkowych okolicznościach okres ten może zostać przedłużony maksymalnie o kolejne dwa lata. Nie stosuje się żadnych dwustronnych środków ochronnych przy przywozie produktu, co do którego wcześniej zastosowano taki środek, przez okres co najmniej czterech lat, licząc od dnia zaprzestania stosowania środka.
4. W przypadkach określonych w niniejszym artykule przed podjęciem środków w nim przewidzianych lub w przypadkach, do których zastosowanie ma ust. 5 lit. b) niniejszego artykułu, Wspólnota, z jednej strony, lub Bośnia i Hercegowina, z drugiej strony, w zależności od przypadku, jak najszybciej dostarcza Komitetowi Przejściowemu wszelkich istotnych informacji wymaganych w celu dokładnego zbadania sytuacji i znalezienia rozwiązania możliwego do przyjęcia przez obie Strony.
5. W celu realizacji postanowień ust. 1-4 stosuje się następujące postanowienia:
a) problemy wynikające z sytuacji określonej w niniejszym artykule kieruje się niezwłocznie do zbadania przez Komitet Przejściowy, który może podjąć każdą właściwą decyzję, aby usunąć takie problemy.
Jeśli Komitet Przejściowy lub Strona dokonująca wywozu nie podjęły decyzji, która usunęłaby problemy, lub jeśli nie zostało znalezione żadne inne zadowalające rozwiązanie w terminie 30 dni od przedłożenia danej sprawy Komitetowi Przejściowemu, Strona dokonująca przywozu może podjąć środki właściwe do rozwiązania problemu zgodnie z niniejszym artykułem. Przy wyborze środków ochronnych pierwszeństwo należy przyznać tym z nich, które w najmniejszym stopniu zakłócają funkcjonowanie reguł określonych w niniejszej umowie. Środki ochronne zastosowane zgodnie z art. XIX układu GATT z 1994 r. oraz Porozumieniem WTO w sprawie środków ochronnych zachowują poziom/zakres preferencji przyznany zgodnie z niniejszą umową;
b) jeśli wyjątkowe i poważne okoliczności wymagające podjęcia natychmiastowych działań uniemożliwiają, w zależności od przypadku, wcześniejsze poinformowanie lub zbadanie, zainteresowana Strona może, w sytuacjach wyszczególnionych w niniejszym artykule, zastosować środki tymczasowe niezbędne do zaradzenia danej sytuacji, o czym zawiadamia niezwłocznie drugą Stronę.
Komitet Przejściowy jest niezwłocznie powiadamiany o środkach ochronnych, które są przedmiotem okresowych konsultacji w ramach tego organu, zwłaszcza w celu ustalenia harmonogramu ich znoszenia, gdy tylko okoliczności na to pozwolą.
6. Jeśli Wspólnota lub Bośnia i Hercegowina uzależnia przywóz produktów, mogących powodować problemy określone w niniejszym artykule, od realizacji procedury administracyjnej, mającej zapewnić szybkie uzyskanie informacji dotyczących tendencji panujących w obrocie handlowym, zawiadamia o tym drugą Stronę.
Artykuł 25 (Artykuł 40 USiS)
Klauzula o niedoborach
1. Jeśli przestrzeganie postanowień niniejszego tytułu prowadzi do:
a) poważnych niedoborów lub zagrożenia niedoborem środków spożywczych albo innych produktów niezbędnych dla Strony dokonującej wywozu; lub
b) powrotnego wywozu produktu do państwa trzeciego, w odniesieniu do którego Strona dokonująca wywozu utrzymuje wywozowe ograniczenia ilościowe, cła wywozowe albo środki lub opłaty o skutku równoważnym i jeśli sytuacje określone powyżej powodują lub mogą powodować poważne trudności dla Strony dokonującej wywozu,
Strona ta może podjąć stosowne środki na warunkach określonych w niniejszym artykule i zgodnie z procedurami w nim ustanowionymi.
2. Przy wyborze środków pierwszeństwo należy przyznać tym, które w jak najmniejszym stopniu zakłócają funkcjonowanie reguł ustanowionych w niniejszej umowie. Środków takich nie stosuje się w sposób, który stanowiłby metodę arbitralnej lub nieuzasadnionej dyskryminacji w porównaniu z innymi przypadkami w których występują te same warunki, bądź ukrytego ograniczania wymiany handlowej oraz zaprzestaje się ich stosowania, gdy panujące warunki przestają uzasadniać ich utrzymywanie.
3. Przed podjęciem środków przewidzianych w ust. 1 lub też jak najwcześniej, w przypadkach, do których zastosowanie ma ust. 4, Wspólnota lub Bośnia i Hercegowina, w zależności od przypadku, dostarczają Komitetowi Przejściowemu wszelkich istotnych informacji w celu znalezienia rozwiązania możliwego do zaakceptowania przez Strony. Strony mogą w ramach Komitetu Przejściowego uzgadniać wszelkie środki niezbędne do usunięcia trudności. Jeśli porozumienia nie osiągnięto w ciągu 30 dni od przedłożenia sprawy Komitetowi Przejściowemu, Strona dokonująca wywozu może zastosować środki na mocy niniejszego artykułu w odniesieniu do wywozu danego produktu.
4. Jeśli wyjątkowe i poważne okoliczności wymagające podjęcia natychmiastowych działań uniemożliwiają, w zależności od przypadku, wcześniejsze poinformowanie lub zbadanie, odpowiednio Wspólnota lub Bośnia i Hercegowina może, w sytuacjach wyszczególnionych w niniejszym artykule, zastosować środki tymczasowe niezbędne do zaradzenia danej sytuacji, o czym zawiadamia niezwłocznie drugą Stronę.
5. Komitet Przejściowy jest niezwłocznie powiadamiany o wszelkich środkach stosowanych zgodnie z niniejszym artykułem, które są przedmiotem okresowych konsultacji w ramach tego organu, zwłaszcza w celu ustalenia harmonogramu ich znoszenia, gdy tylko okoliczności na to pozwolą.
Artykuł 26 (Artykuł 41 USiS)
Monopole państwowe
Bośnia i Hercegowina przekształci monopole państwowe, tak aby zagwarantować, że po wejściu w życie niniejszej umowy nie będzie dyskryminacji w zakresie warunków nabywania i zbywania towarów w stosunku do obywateli państw członkowskich Unii Europejskiej w porównaniu z obywatelami Bośni i Hercegowiny.
Artykuł 27 (Artykuł 42 USiS)
Reguły pochodzenia
O ile w niniejszej umowie nie postanowiono inaczej, Protokół 2 ustanawia reguły pochodzenia do celów stosowania postanowień niniejszej umowy.
Artykuł 28 (Artykuł 43 USiS)
Dopuszczalne ograniczenia
Niniejsza umowa nie wyklucza stosowania zakazów lub ograniczeń przywozowych, wywozowych lub tranzytowych, uzasadnionych względami moralności publicznej, porządku publicznego lub bezpieczeństwa publicznego; ochrony zdrowia i życia ludzi, zwierząt lub roślin; ochrony skarbów dziedzictwa narodowego o wartości artystycznej, historycznej lub archeologicznej, ochrony praw własności intelektualnej, przemysłowej i handlowej lub regulacjami dotyczącymi złota i srebra. Jednakże takie zakazy lub ograniczenia nie mogą stanowić środka arbitralnej dyskryminacji ani ukrytego ograniczenia w wymianie handlowej między Stronami.
Artykuł 29 (Artykuł 44 USiS)
Brak współpracy administracyjnej
1. Strony uzgadniają, że współpraca administracyjna jest niezbędna do wdrażania i kontroli preferencyjnego traktowania przyznanego w niniejszym tytule i podkreślają zdecydowaną wolę zwalczania nieprawidłowości i oszustw w dziedzinie ceł i dziedzinach powiązanych z cłami.
2. W przypadku gdy Strona stwierdziła na podstawie obiektywnych informacji brak współpracy administracyjnej i/lub nieprawidłowości lub oszustwa, o których mowa w niniejszym tytule, Strona ta może tymczasowo zawiesić czasowo zastosowane traktowanie preferencyjne dla danego produktu lub produktów zgodnie z niniejszym artykułem.
3. Do celów niniejszego artykułu brak współpracy administracyjnej oznacza m.in.:
a) powtarzające się przypadki niedopełnienia obowiązku weryfikacji statusu pochodzenia danego produktu lub produktów;
b) powtarzające się przypadki odmowy lub nieuzasadnionego opóźnienia w przeprowadzaniu późniejszych weryfikacji dowodów pochodzenia i/lub przekazywaniu ich wyników;
c) powtarzające się przypadki odmowy lub nieuzasadnionego opóźnienia w wydawaniu zezwolenia na przeprowadzenie w ramach współpracy administracyjnej misji służących weryfikacji autentyczności dokumentów lub prawidłowości informacji mających znaczenie dla przyznania danego traktowania preferencyjnego.
Do celów niniejszego artykułu ustalenie istnienia nieprawidłowości lub oszustw może mieć miejsce między innymi w przypadku gdy bez zadowalającego wyjaśnienia doszło do gwałtownego wzrostu ilości przywożonych towarów, przekraczającego zwykłe możliwości produkcyjne i wywozowe drugiej Strony, jeżeli można to powiązać z posiadanymi obiektywnymi informacjami na temat nieprawidłowości lub nadużyć.
4. Warunki tymczasowego zawieszenia są następujące:
a) jeżeli Strona stwierdziła na podstawie obiektywnych informacji brak współpracy administracyjnej i/lub występowanie nieprawidłowości lub oszustw, wówczas bezzwłocznie powiadamia o tym Komitet Przejściowy, przekazując jednocześnie obiektywne informacje, oraz rozpoczyna konsultacje w ramach Komitetu Przejściowego w oparciu o wszelkie stosowne informacje i obiektywne wnioski, celem znalezienia rozwiązania odpowiadającego obu Stronom;
b) w przypadku gdy Strony rozpoczęły konsultacje w ramach Komitetu Przejściowego i nie osiągnęły zadowalającego rozwiązania w ciągu trzech miesięcy od powiadomienia, wówczas zainteresowana Strona może tymczasowo zawiesić odpowiednie traktowanie preferencyjne danego produktu lub produktów. O tymczasowym zawieszeniu bezzwłocznie zawiadamia się Komitet Przejściowy;
c) tymczasowe zawieszenie przewidziane w niniejszym artykule ogranicza się do minimum środków niezbędnych do ochrony interesów finansowych danej Strony. Środki te mogą obowiązywać przez okres do sześciu miesięcy, który może zostać przedłużony. O przypadkach tymczasowego zawieszenia bezzwłocznie po wprowadzeniu zawiadamia się Komitet Przejściowy. Stanowią one przedmiot okresowych konsultacji w Komitecie Przejściowym, zwłaszcza w celu ich zniesienia, gdy tylko okoliczności na to pozwolą.
5. Równocześnie z powiadomieniem Komitetu Przejściowego, zgodnie z ust. 4 lit. a) niniejszego artykułu, dana Strona powinna opublikować zawiadomienie dla importerów w swoim dzienniku urzędowym. W zawiadomieniu dla importerów powinna być zawarta informacja, że w odniesieniu do danego produktu stwierdzono, na podstawie obiektywnych informacji, brak współpracy administracyjnej i/lub istnienie nieprawidłowości lub oszustw.
Artykuł 30 (Artykuł 45 USiS)
Odpowiedzialność finansowa
W przypadku popełnienia przez właściwe organy błędu we właściwym zarządzaniu systemem preferencyjnym dotyczącym wywozu, a zwłaszcza w stosowaniu postanowień Protokołu 2, który to błąd wywiera skutki w zakresie ceł przywozowych, Strona, której dotyczą takie skutki, może zwrócić się do Komitetu Przejściowego o zbadanie możliwości podjęcia wszelkich możliwych środków celem zaradzenia tej sytuacji.
Artykuł 31 (Artykuł 46 USiS)
Stosowanie niniejszej umowy pozostaje bez uszczerbku dla stosowania postanowień prawa wspólnotowego wobec Wysp Kanaryjskich.
TYTUŁ III
INNE POSTANOWIENIA DOTYCZĄCE HANDLU I KWESTII ZWIĄZANYCH Z HANDLEM
Artykuł 32 (Artykuł 59 ust. 1 USiS)
Ruch tranzytowy
Definicje (Protokół 3 do USiS, art. 3 lit. a) i b))
1. Dla celów niniejszego artykułu zastosowanie mają następujące definicje:
a) wspólnotowy ruch tranzytowy: przewóz towarów tranzytem przez terytorium Bośni i Hercegowiny w drodze do lub z państwa członkowskiego Wspólnoty za pośrednictwem przewoźnika mającego siedzibę we Wspólnocie;
b) ruch tranzytowy Bośni i Hercegowiny: przewóz towarów tranzytem z Bośni i Hercegowiny przez terytorium Wspólnoty do państwa trzeciego lub towarów przewożonych z państwa trzeciego do Bośni i Hercegowiny, za pośrednictwem przewoźnika mającego siedzibę w Bośni i Hercegowinie.
Postanowienia ogólne (Protokół 3 do USiS, art. 11 ust. 2, ust. 3 i ust. 5)
2. Niniejszym Strony uzgadniają, że Wspólnota uzyska nieograniczony dostęp dla tranzytu przez terytorium Bośni i Hercegowiny, a Bośnia i Hercegowina nieograniczony dostęp dla tranzytu przez terytorium Wspólnoty ze skutkiem od dnia wejścia w życie niniejszej umowy.
3. Jeżeli w wyniku praw przyznanych na mocy ust. 2 ruch tranzytowy obsługiwany przez przewoźników wspólnotowych wzrośnie do poziomu powodującego poważne szkody dla infrastruktury drogowej lub zagrażającego powstaniem takich szkód albo poziomu zakłócającego płynność ruchu na osiach wymienionych w art. 5 Protokołu 3 do USiS, lub grożącego zakłóceniem, i jeśli w związku z tymi samymi okolicznościami pojawią się problemy na części terytorium Wspólnoty położonej przy granicy z Bośnią i Hercegowiną, sprawa zostaje przekazana Komitetowi Przejściowemu, zgodnie z art. 41 ust. 1 niniejszej umowy. Strony mogą zaproponować wyjątkowe środki przejściowe o charakterze niedyskryminacyjnym, niezbędne dla ograniczenia lub zmniejszenia tych szkód i zakłóceń.
4. Strony powstrzymują się od podejmowania jednostronnych działań, które mogłyby prowadzić do nierównego traktowania przewoźników lub pojazdów ze Wspólnoty oraz przewoźników i pojazdów z Bośni i Hercegowiny. Każda ze Stron podejmuje wszelkie kroki niezbędne do usprawnienia transportu drogowego na trasach prowadzących na terytorium drugiej strony lub przez to terytorium.
Uproszczenie formalności (Protokół 3 art. 19 ust. 1 i 3))
5. Strony zobowiązują się uprościć przepływ towarów w transporcie kolejowym i drogowym, zarówno w ruchu dwustronnym, jak i tranzytowym.
6. Strony zobowiązują się podjąć, w niezbędnym zakresie, wspólne działania dotyczące przyjęcia środków upraszczających formalności oraz zachęcać do przyjmowania dalszych takich środków.
Wdrożenie (Protokół 3 do USiS, art. 21 ust. 1 oraz ust. 2 lit. d))
7. Współpraca między Stronami odbywa się w ramach specjalnego podkomitetu utworzonego zgodnie z art. 43 niniejszej umowy. Do zadań podkomitetu należy w szczególności koordynacja monitorowania, prognozowania i innych prac statystycznych dotyczących transportu międzynarodowego, w szczególności ruchu tranzytowego.
Artykuł 33 (Artykuł 60 USiS)
Strony zobowiązują się zezwolić na dokonywanie, w walucie w pełni wymienialnej w rozumieniu postanowień art. VIII statutu Międzynarodowego Funduszu Walutowego, wszelkich płatności i transferów na rachunku bieżącym wynikających z bilansu płatniczego między Wspólnotą a Bośnią i Hercegowiną.
Artykuł 34 (Artykuł 67 USiS)
1. W każdym możliwym przypadku Strony starają się unikać nakładania środków ograniczających, w tym środków dotyczących przywozu, do celów związanych z bilansem płatniczym. Strona przyjmująca takie środki możliwie najszybciej przedstawia drugiej Stronie harmonogram ich znoszenia.
2. W przypadku gdy jedno lub kilka państw członkowskich albo Bośnia i Hercegowina napotka poważne trudności w zrównoważeniu bilansu płatniczego lub gdy zaistnieje bezpośrednie ryzyko wystąpienia takich trudności, Wspólnota lub Bośnia i Hercegowina, zależnie od przypadku, może zgodnie z warunkami określonymi w Porozumieniu WTO przyjąć środki ograniczające, w szczególności środki dotyczące przywozu, których zakres nie może wykraczać poza to, co jest niezbędne dla poprawy bilansu płatniczego. Wspólnota lub Bośnia i Hercegowina, w zależności od przypadku, bezzwłocznie informuje o tym drugą Stronę.
3. Żaden środek ograniczający nie ma zastosowania do transferów związanych z inwestycjami, w szczególności z odbiorem zainwestowanych lub reinwestowanych kwot, ani też do jakiegokolwiek przychodu, który z nich pochodzi.
Artykuł 35 (Artykuł 69 USiS)
Postanowienia niniejszej umowy pozostają bez uszczerbku dla stosowania przez Strony wszelkich środków niezbędnych do zapobieżenia ominięcia wprowadzonych przez nią środków dotyczących dostępu państw trzecich do jej rynku w oparciu o postanowienia niniejszej umowy.
Artykuł 36 (Artykuł 71 USiS)
Konkurencja i inne postanowienia gospodarcze
1. Niżej wymienione praktyki uznawane są za szkodliwe dla właściwej realizacji niniejszej umowy w zakresie, w jakim mogą wpływać na handel między Wspólnotą Bośnią i Hercegowiną:
a) wszelkie porozumienia między przedsiębiorstwami, decyzje związków przedsiębiorstw i uzgodnione praktyki między przedsiębiorstwami, które mają na celu lub których skutkiem jest przeciwdziałanie, ograniczanie lub zakłócanie konkurencji;
b) nadużywanie przez jedno lub więcej przedsiębiorstw pozycji dominującej na terytorium Wspólnoty lub Bośni i Hercegowiny jako całości lub na znacznej części tych terytoriów;
c) jakakolwiek pomoc państwa, zakłócająca konkurencję lub grożąca jej zakłóceniem przez sprzyjanie niektórym przedsiębiorstwom lub niektórym produktom.
2. Każda praktyka niezgodna z niniejszym artykułem oceniania jest na podstawie kryteriów wynikających ze stosowania zasad konkurencji obowiązujących we Wspólnocie, zwłaszcza z art. 81, 82 86 i 87 Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską (zwanego dalej „Traktatem WE”) oraz instrumentów wyjaśniających przyjętych przez instytucje wspólnotowe.
3. Strony zapewniają, aby niezależnemu operacyjnie urzędowi publicznemu nadane zostały - w odniesieniu do przedsiębiorstw prywatnych i publicznych oraz przedsiębiorstw, którym nadano szczególne prawa - uprawnienia niezbędne do pełnego stosowania ust. 1 lit. a) i b).
4. W ciągu dwóch lat od daty wejścia w życie niniejszej umowy Bośnia i Hercegowina stworzy niezależny operacyjnie urząd publiczny, któremu nada uprawnienia niezbędne do pełnego stosowania postanowień ust. 1 lit. c). Urząd ten powinien mieć m.in. uprawnienia do zatwierdzania programów pomocy państwa, indywidualnej pomocy w formie dotacji zgodnie z ust. 2, jak również uprawnienia do nakazania zwrotu pomocy państwa przyznanej niezgodnie z prawem.
5. Każda Strona zagwarantuje przejrzystość w dziedzinie pomocy państwa m.in. poprzez przedstawianie drugiej Stronie okresowych sprawozdań rocznych lub równorzędnych, zgodnie z metodologią i formą przyjętą we wspólnotowych przeglądach pomocy państwa. Na wniosek jednej ze Stron druga Strona dostarcza informacji na temat konkretnych, indywidualnych przypadków pomocy publicznej.
6. Bośnia i Hercegowina stworzy wyczerpujący wykaz wszystkich programów pomocy ustanowionych przed powołaniem urzędu, o którym mowa w ust. 4, i dostosuje te programy do kryteriów wymienionych w ust. 2 w okresie nieprzekraczającym czterech lat od wejścia w życie niniejszej umowy.
7. a) Do celów stosowania postanowień ust. 1 lit. c) Strony uzgadniają, że w ciągu pierwszych sześciu lat od wejścia w życie niniejszej umowy każda pomoc publiczna przyznana przez Bośnię i Hercegowinę oceniana jest z uwzględnieniem faktu, że Bośnia i Hercegowina uznawana jest za taki sam obszar, jak obszary Wspólnoty określone w art. 87 ust. 3 lit. a) Traktatu WE.
b) Przed upływem pięciu lat od dnia wejścia w życie niniejszej umowy Bośnia i Hercegowina przedstawi Komisji Europejskiej dane o swoim PKB na mieszkańca, ujednolicone na szczeblu NUTS II. Następnie urząd, o którym mowa w ust. 4, oraz Komisja Europejska dokonują wspólnie oceny kwalifikowalności regionów Bośni i Hercegowiny do pomocy, jak również związanej z tym maksymalnej intensywności pomocy w celu sporządzenia regionalnej mapy pomocy na podstawie stosownych wytycznych Wspólnoty.
8. W Protokole 3 określone zostały specjalne przepisy dotyczące pomocy państwa na restrukturyzację przemysłu stalowego.
9. W odniesieniu do produktów określonych w tytule II rozdziału II:
a) ustęp 1 lit. c) nie ma zastosowania;
b) jakiekolwiek praktyki niezgodne z ust. 1 lit. a) powinny być ocenianie zgodnie z kryteriami ustanowionymi przez Wspólnotę na podstawie art. 36 i 37 Traktatu WE i szczególnych dokumentów wspólnotowych przyjętych na tej podstawie.
10. Jeśli jedna ze Stron uważa, że dana praktyka jest niezgodna z ust. 1, może ona podjąć właściwe środki po konsultacjach w ramach Komitetu Przejściowego lub po upływie 30 dni roboczych od daty złożenia wniosku o przeprowadzenie takich konsultacji.
Żadne z postanowień niniejszego artykułu nie uchybia w jakikolwiek sposób możliwości wprowadzenia przez jedną ze Stron środków antydumpingowych lub wyrównawczych zgodnie ze stosownymi artykułami GATT 1994, Porozumieniem WTO w sprawie subsydiów i środków wyrównawczych czy odpowiednim powiązanym ustawodawstwem wewnętrznym, ani nie wpływa na taką możliwość.
Artykuł 37 (Artykuł 72 USiS)
Przedsiębiorstwa publiczne
Przed końcem trzeciego roku od wejścia w życie niniejszej umowy Bośnia i Hercegowina zastosuje, w odniesieniu do przedsiębiorstw publicznych oraz do przedsiębiorstw, którym przyznano specjalne lub wyłączne uprawnienia, zasady określone w TraktacieWE, w szczególności w jego art. 86.
Szczególne uprawnienia przedsiębiorstw publicznych podczas okresu przejściowego nie obejmują możliwości nałożenia ograniczeń ilościowych lub środków o skutku równoważnym na przywóz towarów ze Wspólnoty do Bośni i Hercegowiny.
Artykuł 38 (Artykuł 73 USiS)
Prawa własności intelektualnej, przemysłowej i handlowej
1. Zgodnie z postanowieniami niniejszego artykułu oraz załącznika VI Strony potwierdzają znaczenie, jakie przywiązują do zapewnienia odpowiedniej i skutecznej ochrony oraz egzekwowania praw własności intelektualnej, przemysłowej i handlowej.
2. Od daty wejścia w życie niniejszej umowy, Strony przyznają przedsiębiorstwom i obywatelom drugiej Strony w odniesieniu do uznawania i ochrony własności intelektualnej, przemysłowej i handlowej traktowanie nie mniej korzystne niż to przyznane państwom trzecim na mocy porozumień dwustronnych.
3. Bośnia i Hercegowina przyjmuje wszystkie środki niezbędne do zagwarantowania, najpóźniej po pięciu latach od wejścia w życie niniejszej umowy, ochrony praw własności intelektualnej, przemysłowej i handlowej, na poziomie porównywalnym do poziomu osiągniętego we Wspólnocie, w tym środki skutecznego egzekwowania tych praw.
4. Bośnia i Hercegowina zobowiązuje się przystąpić we wspomnianym wyżej okresie do wielostronnych konwencji w zakresie praw własności intelektualnej, przemysłowej i handlowej określonych w załączniku VII. Strony potwierdzają znaczenie zasad zawartych w Porozumieniu o aspektach handlowych praw własności intelektualnej. Komitet Przejściowy może podjąć decyzję o zobowiązaniu Bośni i Hercegowiny do przystąpienia do określonych konwencji wielostronnych w tej dziedzinie.
5. W przypadku wystąpienia problemów w dziedzinie własności intelektualnej, przemysłowej i handlowej, wpływających na warunki wymiany handlowej, są one niezwłocznie przekazywane Komitetowi Przejściowemu, na wniosek jednej ze Stron, w celu osiągnięcia wzajemnie satysfakcjonujących rozwiązań.
Artykuł 39 (Artykuł 97 USiS)
Cła
Strony nawiązują współpracę w tym obszarze w celu zagwarantowania zgodności z postanowieniami, które zostaną przyjęte w dziedzinie handlu oraz zbliżenia systemu celnego Bośni i Hercegowiny do systemu wspólnotowego, pomagając tym samym w utorowaniu drogi dla środków liberalizacji zaplanowanych zgodnie z niniejszą umową oraz w stopniowym zbliżaniu ustawodawstwa celnego Bośni i Hercegowiny do wspólnotowego dorobku prawnego.
W ramach współpracy należycie uwzględnia się obszary priorytetowe związane ze wspólnotowym dorobkiem prawnym w dziedzinie ceł.
Zasady wzajemnej pomocy administracyjnej między Stronami w sprawach celnych są określone w Protokole 4.
TYTUŁ IV
POSTANOWIENIA INSTYTUCJONALNE, OGÓLNE I KOŃCOWE
Artykuł 40
Niniejszym powołuje się Komitet Przejściowy, który nadzoruje stosowanie i wykonanie niniejszej umowy. Komitet zbiera się w regularnych odstępach czasu oraz gdy wymagają tego okoliczności.
Artykuł 41
1. Komitet Przejściowy ma prawo podejmowania decyzji w zakresie niniejszej umowy, w przypadkach w niej przewidzianych. Podjęte decyzje są wiążące dla Stron, które są zobowiązane do podjęcia środków niezbędnych do wykonania takich decyzji. Komitet Przejściowy może również formułować zalecenia, jakie uważa za pożądane do osiągnięcia wspólnych celów oraz sprawnego funkcjonowania niniejszej umowy. Komitet opracowuje swoje decyzje i zalecenia za zgodą obu Stron.
2. Komitet przyjmuje swój regulamin.
Artykuł 42
1. Komitet Przejściowy składa się, z jednej strony, z przedstawicieli Wspólnoty, a z drugiej strony, z przedstawicieli Bośni i Hercegowiny. Zasady reprezentacji członków Komitetu Przejściowego określone są w jego regulaminie.
2. Przewodnictwo w Komitecie zapewniane jest na zasadzie rotacji przez obie Strony, na warunkach określonych w regulaminie.
3. Komitet Przejściowy stanowi na podstawie wzajemnego porozumienia Stron.
Artykuł 43
Komitet Przejściowy może tworzyć podkomitety.
Artykuł 44
Każda ze Stron odwołuje się do Komitetu Przejściowego w przypadku sporu dotyczącego stosowania lub interpretacji niniejszej umowy.
Komitet Przejściowy może rozstrzygać spory w drodze wiążących decyzji.
Artykuł 45 (Artykuł 122 USiS)
W zakresie niniejszej umowy każda ze Stron zobowiązuje się zagwarantować osobom fizycznym i prawnym drugiej Strony wolny od dyskryminacji w porównaniu z własnymi obywatelami dostęp do właściwych sądów i władz administracyjnych, aby mogły przed nimi bronić swoich praw osobistych i majątkowych.
Artykuł 46 (Artykuł 123 USiS)
Żadne z postanowień niniejszej umowy nie stanowi przeszkody dla podjęcia przez Stronę jakichkolwiek środków, które:
a) uważa za niezbędne w celu zapobiegania ujawnieniu informacji szkodzących jej podstawowym interesom w dziedzinie bezpieczeństwa;
b) odnoszą się do produkcji lub handlu bronią, amunicją lub materiałami wojskowymi lub też do badań, rozwoju lub produkcji niezbędnej do celów obronnych, o ile środki te nie pogarszają warunków konkurencji w zakresie produktów nieprzeznaczonych do celów ściśle wojskowych;
c) uznaje za istotne dla zapewnienia własnego bezpieczeństwa w przypadku poważnych niepokojów wewnętrznych utrudniających utrzymanie porządku publicznego, w czasie wojny lub poważnych napięć międzynarodowych grożących wybuchem wojny, lub w celu wywiązania się z zobowiązań, jakie na siebie przyjęła, aby zapewnić utrzymanie pokoju i bezpieczeństwa międzynarodowego.
Artykuł 47 (Artykuł 124 USiS)
1. W dziedzinach objętych niniejszą umową oraz nie naruszając jakichkolwiek zawartych w niej postanowień szczególnych:
a) uregulowania stosowane przez Bośnię i Hercegowinę w stosunku do Wspólnoty nie mogą prowadzić do powstania jakiejkolwiek dyskryminacji między państwami członkowskimi, ich obywatelami czy też przedsiębiorstwami lub spółkami;
b) uregulowania stosowane przez Wspólnotę w stosunku do Bośni i Hercegowiny nie mogą prowadzić do jakiejkolwiek dyskryminacji obywateli, spółek lub przedsiębiorstw Bośni i Hercegowiny.
2. Postanowienia ust. 1 pozostają bez uszczerbku dla prawa Stron do stosowania właściwych przepisów ich ustawodawstwa podatkowego wobec podatników, którzy nie znajdują się w sytuacji identycznej, jeżeli chodzi o miejsce zamieszkania lub siedzibę.
Artykuł 48 (Artykuł 125 USiS)
1. Strony podejmują wszelkie niezbędne środki o charakterze ogólnym lub szczególnym wymagane do wypełnienia swoich zobowiązań wynikających z niniejszej umowy. Zapewniają one osiągnięcie celów określonych w niniejszej umowie.
2. Strony zgadzają się przeprowadzić na wniosek jednej ze Stron, w trybie pilnym i za pośrednictwem odpowiednich kanałów, konsultacje mające na celu omówienie wszelkich kwestii związanych z wykładnią lub wdrażaniem niniejszej umowy oraz innymi istotnymi aspektami wzajemnych stosunków.
3. Każda ze Stron odwołuje się do Komitetu Przejściowego w przypadku sporu dotyczącego stosowania lub wykładni niniejszej umowy. W takim wypadku zastosowanie ma art. 49 oraz, w niektórych przypadkach, Protokół 5.
Komitet Przejściowy może rozstrzygać spory w drodze wiążących decyzji.
4. Jeżeli jedna ze Stron uważa, że druga Strona nie wypełniła zobowiązania wynikającego z niniejszej umowy, może podjąć odpowiednie środki. Przedtem jednak, z wyjątkiem szczególnie pilnych przypadków, powinna przekazać Komitetowi Przejściowemu wszelkie informacje niezbędne do dokładnego zbadania sytuacji w celu znalezienia rozwiązania zadowalającego obie Strony.
Przy wyborze środków pierwszeństwo należy przyznać tym z nich, które w najmniejszym stopniu zakłócają funkcjonowanie niniejszej umowy. Komitet Przejściowy jest niezwłocznie powiadamiany o podjęciu tych środków, a jeżeli druga Strona wystąpi z takim wnioskiem, stanowią one przedmiot konsultacji w Komitecie Przejściowym.
5. Postanowienia ust. 2, 3 i 4 nie wpływają w żaden sposób na postanowienia art. 15, 23, 24, 25 i 29 oraz Protokołu 2 (art. 30, 38, 39, 40 i 44 USiS)) oraz pozostają bez uszczerbku dla tych postanowień.
Artykuł 49 (Artykuł 126 USiS)
1. W przypadku powstania sporu między Stronami dotyczącego wykładni lub stosowania niniejszej umowy jedna ze Stron przekazuje drugiej stronie oraz Komitetowi Przejściowemu formalny wniosek o rozstrzygnięcie spornej kwestii.
Jeśli strona uzna, że środki przyjęte przez drugą Stronę lub brak działań drugiej Strony stanowią naruszenie zobowiązań wynikających z niniejszej umowy, formalny wniosek o rozstrzygnięcie spornej kwestii powinien zawierać uzasadnienie takiego stanowiska, a w stosownych przypadkach informację, że Strona może podjąć środki przewidziane w art. 48 ust. 4.
2. Strony dokładają wszelkich starań, aby rozstrzygnąć spór poprzez prowadzone w dobrej wierze konsultacje w ramach Komitetu Przejściowego oraz innych organów przewidzianych w ust. 3 w celu jak najszybszego znalezienia rozwiązań możliwych do przyjęcia przez obie Strony.
3. Strony przekazują Komitetowi Przejściowemu wszelkie istotne informacje wymagane w celu dokładnego zbadania sytuacji.
Do czasu znalezienia rozwiązania sporna kwestia jest przedmiotem dyskusji podczas każdego spotkania Komitetu Przejściowego, chyba że doszło do wszczęcia postępowania arbitrażowego przewidzianego w Protokole 5. Spór uznaje się za rozstrzygnięty, jeśli Komitet Przejściowy podjął wiążącą decyzję o jego rozstrzygnięciu, zgodnie z art. 48 ust. 3 lub jeśli oświadczył, że spór już nie istnieje.
Konsultacje w sprawie sporu mogą być prowadzone również podczas posiedzeń Komitetu Przejściowego lub innych odpowiednich komitetów i organów ustanowionych na podstawie art. 43, jeśli Strony tak uzgodnią lub na wniosek jednej ze Stron. Konsultacje mogą być również prowadzone w formie pisemnej.
Wszystkie informacje ujawnione podczas konsultacji są poufne.
4. W kwestiach wchodzących w zakres stosowania Protokołu 5 każda ze Stron może przedłożyć sporną kwestię do rozstrzygnięcia w ramach arbitrażu zgodnie z tym Protokołem, jeśli Stronom nie udało się rozstrzygnąć sporu w ciągu dwóch miesięcy od rozpoczęcia procedury rozstrzygania sporu zgodnie z ust. 1.
Artykuł 50
Załączniki I-VI oraz protokoły 1-6 stanowią integralną część niniejszej umowy.
Artykuł 51 (Artykuł 127 USiS)
Do czasu przyznania równoważnych praw osobom i podmiotom gospodarczym na mocy niniejszej umowy, pozostaje ona bez wpływu na prawa gwarantowane tym osobom i podmiotom postanowieniami istniejących umów wiążących jedno lub kilka państw członkowskich Unii Europejskiej, z jednej strony, i Bośnię i Hercegowinę, z drugiej strony.
Artykuł 52 (Artykuł 17 USiS)
Współpraca z krajami kandydującymi do członkostwa w Unii Europejskiej, których nie dotyczy układ o stabilizacji i stowarzyszeniu
1. Bośnia i Hercegowina powinna zacieśniać współpracę i zawrzeć konwencję dotyczącą współpracy regionalnej z każdym innym państwem kandydującym do członkostwa w UE i nieobjętym procesem stabilizacji i stowarzyszenia, we wszystkich dziedzinach współpracy objętych niniejszą umową. Celem takiej konwencji powinno być stopniowe dostosowanie dwustronnych stosunków między Bośnią i Hercegowiną a tym państwem do właściwego zakresu stosunków między Wspólnotą oraz jej państwami członkowskimi a tym państwem.
2. Z Turcją, która zawarła unię celną ze Wspólnotą, Bośnia i Hercegowina zawrze - przed końcem okresu przejściowego, o którym mowa w art. 3 ust. 1 (art. 18 ust. 1 USiS) i na wzajemnie korzystnych warunkach - porozumienie ustanawiające strefę wolnego handlu, zgodnie z art. XXIV GATT z 1994 r., i liberalizujące zasady prowadzenia działalności gospodarczej oraz świadczenie usług pomiędzy nimi na poziomie równoważnym do gwarantowanego niniejszą umową, zgodnie z art. V GATS.
Artykuł 53
Niniejsza umowa obowiązuje do dnia wejścia w życie układu o stabilizacji i stowarzyszeniu.
Każda ze Stron może wypowiedzieć niniejszą umowę poprzez powiadomienie drugiej Strony. Niniejsza umowa przestaje obowiązywać po upływie sześciu miesięcy od daty takiego powiadomienia.
Artykuł 54 (Artykuł 131 USiS)
Niniejsza umowa ma zastosowanie, z jednej strony, do terytoriów, na których obowiązuje Traktat (WE) i zgodnie z warunkami określonymi w tym Traktacie, a z drugiej strony do terytorium Bośni i Hercegowiny.
Artykuł 55 (Artykuł 132 USiS)
Depozytariuszem niniejszej umowy jest Sekretarz Generalny Rady Unii Europejskiej.
Artykuł 56 (Artykuł 130 USiS)
Do celów niniejszej umowy określenie „Strony” oznacza, z jednej strony, Wspólnotę albo jej państwa członkowskie albo też Wspólnotę i państwa członkowskie, zgodnie z ich stosownymi uprawnieniami, a z drugiej strony Bośnię i Hercegowinę.
Artykuł 57 (Artykuł 133 USiS)
Niniejsza umowa została sporządzona w dwóch egzemplarzach w języku angielskim, bułgarskim, czeskim, duńskim, estońskim, fińskim, francuskim, greckim, hiszpańskim, litewskim, łotewskim, maltańskim, niemieckim, niderlandzkim, polskim, portugalskim, rumuńskim, włoskim, słowackim, słoweńskim, szwedzkim, węgierskim, bośniackim, chorwackim i serbskim, a każdy z tych tekstów jest na równi autentyczny.
Artykuł 58
Strony ratyfikują lub zatwierdzają niniejszą umowę zgodnie z własnymi procedurami.
Instrumenty ratyfikacyjne lub zatwierdzające składa się do Sekretariatu Generalnego Rady Unii Europejskiej.
Niniejsza umowa wchodzi w życie w pierwszym dniu miesiąca po dacie złożenia przez strony ostatniego dokumentu ratyfikacyjnego lub zatwierdzającego.
|
|
(1) Rozporządzenie Rady (EWG) nr 2658/87 (Dz.U. L 256 z 7.9.1987, s. 1) z uwzględnieniem zmian.
(2) Dziennik urzędowy Bośni i Hercegowiny nr 58/04 z 22.12.2004.
(3) Dz.U. L 93 z 31.3.2006, s. 12. Rozporządzenie zmienione rozporządzeniem Rady (WE) nr 1791/2006 (Dz.U. L 363 z 20.12.2006, s. 1).
WYKAZ ZAŁĄCZNIKÓW I PROTOKOŁÓW
ZAŁĄCZNIKI
Załącznik I (art. 6) - Preferencje taryfowe Bośni i Hercegowiny dla wspólnotowych produktów przemysłowych
Załącznik II (art. 12 ust. 2) - Definicja „młodej wołowiny”
Załącznik III (art. 12) - Preferencje taryfowe Bośni i Hercegowiny dla podstawowych produktów rolnych pochodzących ze Wspólnoty
Załącznik IV (art. 13) - Cła stosowane w przywozie do Wspólnoty towarów pochodzących z Bośni i Hercegowiny
Załącznik V (art. 13) - Cła stosowane w przywozie do Bośni i Hercegowiny towarów pochodzących ze Wspólnoty
Załącznik VI (art. 38) - Prawa własności intelektualnej, przemysłowej i handlowej
PROTOKOŁY
Protokół 1 (art. 10) - w sprawie handlu przetworzonymi produktami rolnymi pomiędzy Wspólnotą a Bośnią i Hercegowiną
Protokół 2 (art. 27) - w sprawie definicji pojęcia „produkty pochodzące” oraz metod współpracy administracyjnej w celu zastosowania postanowień niniejszej umowy w stosunkach pomiędzy Wspólnotą a Bośnią i Hercegowiną
Protokół 3 (art. 36) - dotyczący pomocy państwa dla przemysłu stalowego
Protokół 4 (art. 39) - dotyczący wzajemnej pomocy administracyjnej w sprawach celnych
Protokół 5 (art. 49) - Rozstrzyganie sporów
Protokół 6 (art. 12) - dotyczący wzajemnych specjalnych preferencji dla niektórych win oraz wzajemnego uznawania, ochrony i kontroli nazw win, napojów spirytusowych i win aromatyzowanych
ZAŁĄCZNIK I
PREFERENCJE TARYFOWE BOŚNI I HERCEGOWINY DLA WSPÓŁNOTOWYCH PRODUKTÓW PRZEMYSŁOWYCH
ZAŁĄCZNIK III
PREFERENCJE TARYFOWE BOŚNI I HERCEGOWINY DLA PODSTAWOWYCH PRODUKTÓW ROLNYCH POCHODZĄCYCH ZE WSPOLNÓTY
ZAŁĄCZNIK IV
CŁA STOSOWANE W PRZYWOZIE DO WSPÓLNOTY TOWARÓW POCHODZĄCYCH Z BOŚNI I HERCEGOWINY
ZAŁĄCZNIK V
CŁA STOSOWANE W PRZYWOZIE DO BOŚNI I HERCEGOWINY TOWARÓW POCHODZĄCYCH ZE WSPÓLNOTY
ZAŁĄCZNIK VI
PRAWA WŁASNOŚCI INTELEKTUALNEJ, PRZEMYSŁOWEJ I HANDLOWEJ
PROTOKÓŁ 1
W sprawie handlu przetworzonymi produktami rolnymi pomiędzy Wspólnotą a Bośnią i Hercegowiną
PROTOKÓŁ 2
W sprawie definicji pojęcia „produkty pochodzące” oraz metod współpracy administracyjnej w celu zastosowania postanowień niniejszej umowy w stosunkach pomiędzy Wspólnotą a Bośnią i Hercegowiną
PROTOKÓŁ 3
dotyczący pomocy państwa dla przemysłu stalowego
PROTOKÓŁ 4
dotyczący wzajemnej pomocy administracyjnej w sprawach celnych
PROTOKÓŁ 6
dotyczący wzajemnych specjalnych preferencji dla niektórych win oraz wzajemnego uznawania, ochrony i kontroli nazw win, napojów spirytusowych i win aromatyzowanych
POTRZEBUJESZ POMOCY?Konsultanci pracują od poniedziałku do piątku w godzinach 8:00 - 17:00
