1. ZAKRES

1.1. Niniejszy regulamin dotyczy przedstawienia krzywej jako funkcji prędkości silnika spalinowego lub elektrycznych układów napędowych przy pełnym obciążeniu podanym przez producenta dla silników spalinowych lub elektrycznych układów napędowych oraz maksymalnej mocy po 30 minutach elektrycznych układów napędowych przeznaczonych do napędzania pojazdów silnikowych kategorii M i N.

1.2. Silniki spalinowe należą do jednej z poniższych kategorii:

silniki tłokowe suwowe (z wymuszonym zapłonem lub wysokoprężne), z wyłączeniem silników bezkorbowych;

silniki tłokowe obrotowe (z wymuszonym zapłonem lub wysokoprężne).

1.3. Elektryczny układ napędowy składa się ze urządzenia sterującego i silników i służy do napędzania pojazdu jako jedyny typ napędu.

2. DEFINICJE

2.1. „Homologacja układu napędowego” oznacza homologację typu układu napędowego w zakresie jego mocy netto zmierzonej zgodnie z procedurą określoną w załączniku 5 lub 6 do niniejszego regulaminu.

2.2. „Typ układu napędowego” oznacza kategorię silnika spalinowego lub elektryczny układ napędowy, przeznaczone do montażu w pojeździe silnikowym, który posiada podstawowe właściwości zgodne z właściwościami podanymi w załączniku 1 lub 2 do niniejszego regulaminu.

2.3. „Moc netto” oznacza moc uzyskaną na stanowisku badawczym na końcu wału korbowego lub jego odpowiednika przy odpowiedniej prędkości silnika spalinowego lub mechanicznego z urządzeniami pomocniczymi wymienionymi w tabeli 1 załącznika 5 lub w załączniku 6 do niniejszego regulaminu i ustaloną w warunkach atmosferycznych odniesienia.

2.4. „Maksymalna moc po 30 minutach” oznacza maksymalną moc netto elektrycznego układu napędowego przy napięciu prądu stałego określonym w pkt 5.3.1, jaką zespół napędowy może wytworzyć średnio w okresie 30 minut.

2.5. „Pojazdy hybrydowe (PH)”:

2.5.1. „pojazd hybrydowy (PH)” oznacza pojazd wyposażony w co najmniej dwa różne przemienniki energii i dwa różne układy gromadzenia energii (w pojeździe) przeznaczone do jego napędzania;

2.5.2. „hybrydowy pojazd elektryczny (HPE)” oznacza pojazd, którego napęd mechaniczny pobiera energię z obu wymienionych niżej źródeł zgromadzonej energii/mocy, zainstalowanych w pojeździe:

- paliwo spalinowe,

- urządzenie do gromadzenia energii/mocy elektrycznej (np. akumulator, kondensator, koło zamachowe/prądnica...).

2.5.3. W hybrydowym pojeździe elektrycznym „mechanizm napędowy” składa się z dwóch różnych typów układu napędowego:

- silnika spalinowego, oraz

- jednego (lub kilku) elektrycznych układów napędowych.

3. WNIOSEK O HOMOLOGACJĘ

3.1. Wniosek o homologację typu układu napędowego w zakresie pomiaru mocy netto oraz maksymalnej mocy po 30 minutach elektrycznych układów napędowych składa producent układu napędowego, producent pojazdu lub jego prawowicie umocowany przedstawiciel.

3.2. Do wniosku należy dołączyć opis układu napędowego w trzech egzemplarzach, zawierający wszystkie stosowne informacje wymienione w:

- załączniku 1 dla pojazdów napędzanych wyłącznie silnikiem spalinowym, lub

- załączniku 2 dla pojazdów napędzanych wyłącznie silnikiem elektrycznym, lub

- w załącznikach 1 i 2 dla pojazdów hybrydowych.

3.3. W przypadku elektrycznych pojazdów hybrydowych (EPH) badania wykonuje się oddzielnie dla silnika spalinowego (zgodnie z załącznikiem 5) i dla napędu (napędów) elektrycznego (zgodnie z załącznikiem 6).

3.4. Służbom technicznym wykonującym badania homologacyjne należy dostarczyć układ napędowy (lub zestaw układów napędowych) reprezentatywny dla typu (typów) układu napędowego (zespołu układów napędowych), który ma otrzymać homologację, wraz z wyposażeniem opisanym w załącznikach 5 i 6 do niniejszego regulaminu.

4. HOMOLOGACJA

4.1. Homologacji typu układu napędowego udziela się, jeśli moc układu napędowego przedstawionego do homologacji zgodnie z niniejszym regulaminem została zmierzona zgodnie ze specyfikacją opisaną w pkt 5 poniżej.

4.2. Każdy typ homologowanego układu napędowego otrzymuje numer homologacji. Jego dwie pierwsze cyfry [(obecnie 00 w zakresie regulaminu w jego pierwotnej formie)] oznaczają serię zmian uwzględniających najnowsze znaczące ulepszenia techniczne wprowadzone do regulaminu w chwili wydania homologacji. Ta sama Umawiająca się Strona nie może przydzielić tego samego numeru homologacji innemu typowi układu napędowego.

4.3. Zawiadomienie o homologacji, rozszerzeniu homologacji lub odmowie homologacji typu układu napędowego zgodnie z niniejszym regulaminem zostaje przekazane Stronom porozumienia z 1958 r. z zastosowaniem postanowień regulaminu w postaci formularza zgodnego ze wzorem podanym w załączniku 3.

4.4. Każdy układ napędowy zgodny z typem homologowanym na mocy niniejszego regulaminu oznaczony jest umieszczonym w widocznym i łatwo dostępnym miejscu, określonym w świadectwie homologacji, międzynarodowym znakiem homologacji, składającym się z:

4.4.1. okręgu otaczającego literę „E”, po której znajduje się unikalny numer wyróżniający państwa, które udzieliło homologacji (¹) ;

4.4.2. numeru niniejszego regulaminu, po nim litery „R”, myślnika i numeru homologacji po prawej stronie okręgu opisanego w pkt 4.4.1.

4.4.3. Zamiast umieszczania na układzie napędowym znaków i symboli homologacji, producent może załączyć do każdego typu układu napędowego homologowanego zgodnie z niniejszym regulaminem dokument, zawierający niezbędne informacje umożliwiające umieszczenie na pojeździe znaków i symbolu homologacji.

4.5. Jeśli układ napędowy jest zgodny z typem homologowanym na mocy jednego lub kilku innych regulaminów stanowiących załączniki do porozumienia w państwie, które na mocy niniejszego regulaminu udzieliło homologacji, nie ma potrzeby wielokrotnego powielania symbolu opisanego w pkt 4.4.1. W takim wypadku numery regulaminów i homologacji wszystkich regulaminów, na mocy których udzielono homologacji w państwie, które udzieliło homologacji zgodnie z niniejszym regulaminem, umieszcza się w pionowych kolumnach, po prawej stronie symbolu opisanego w pkt 4.4.1.

4.6. Znak homologacji jest widoczny, czytelny i nieusuwalny.

4.7. Znak homologacji umieszcza się w pobliżu numerów identyfikacyjnych układu napędowego naniesionych przez producenta.

4.8. Przykładowy układ znaku homologacji pokazano w załączniku 4 do niniejszego regulaminu.

5. SPECYFIKACJE I BADANIA

5.1. Informacje ogólne

Elementy, które mogą wpływać na moc układu napędowego są zaprojektowane, skonstruowane i złożone w taki sposób, aby układ napędowy w trakcie normalnego użytkowania, bez względu na drgania jakim może podlegać, był zgodny z postanowieniami niniejszego regulaminu.

5.2. Opis badań silnika spalinowego

5.2.1. Badanie mocy netto polega na sprawdzeniu silnika z zapłonem iskrowym przy całkowicie otwartej przepustnicy oraz silnika wysokoprężnego przy ustawieniu pompy paliwowej wtryskowej na pełną moc, przy czym silnik wyposażony jest zgodnie z wytycznymi zamieszczonymi w tabeli l załącznika 5 do niniejszego regulaminu.

5.2.2 Pomiar wykonuje się dla odpowiedniej liczby prędkości silnika w celu ustalenia właściwej krzywej mocy od najniższej do najwyższej prędkości silnika zalecanej przez producenta. Zakres prędkości musi obejmować prędkości obrotowe, w których silnik wytwarza największą moc i maksymalny moment obrotowy.

5.2.3. Stosuje się następujące rodzaje paliwa:

5.2.3.1. Dla silników z zapłonem iskrowym zasilanych benzyną:

Paliwo dostępne na rynku. W przypadku wątpliwości stosuje się jedno z paliw wzorcowych określonych przez CEC dla silników zasilanych benzyną w dokumentach CEC (²) RF-01-A-84 oraz RF-01-A-85.

5.2.3.2. Dla silników z zapłonem iskrowym zasilanych LPG:

5.2.3.2.1. W przypadku silnika z samodostosowującym się układem paliwowym:

Paliwo dostępne na rynku. W przypadku wątpliwości stosuje się jedno z paliw wzorcowych wymienionych w załączniku 8.

5.2.3.2.2. W przypadku silnika bez samodostosowującego się układu paliwowego:

Stosuje się paliwo wzorcowe wymienione w załączniku 8 z najniższą zawartością C3; lub

5.2.3.2.3. W przypadku silnika oznaczonego dla jednego określonego składu paliwa: Paliwo, dla którego oznaczono silnik.

5.2.3.2.4. Rodzaj stosowanego paliwa należy określić w sprawozdaniu z badania.

5.2.3.3. Dla silników z zapłonem iskrowym napędzanych gazem ziemnym:

5.2.3.3.1. W przypadku silnika z samodostosowującym się układem paliwowym:

Paliwo dostępne na rynku. W przypadku wątpliwości stosuje się jedno z paliw wzorcowych wymienionych w załączniku 8.

5.2.3.3.2. W przypadku silnika bez samodostosowującego się układu paliwowego:

Jedno z paliw dostępnych na rynku z liczbą Wobbe' ego wynoszącą co najmniej 52,6 MJm^-3 (20 ºC, 101,3 kPa). W przypadku wątpliwości stosuje się paliwo wzorcowe G20 wymienione w załączniku 8, tj. paliwo z najwyższą liczbą Wobbe'ego; lub

5.2.3.3.3. W przypadku silnika oznaczonego dla określonego zakresu paliw:

Stosuje się jedno z paliw dostępnych na rynku z liczbą Wobbe'ego wynoszącą co najmniej 52,6 MJm^-3 (20 ºC, 101,3 kPa), jeśli silnik oznaczono dla gazów węglowodorowych (H) lub co najmniej 47,2 MJm^-3 (20 ºC, 101,3 kPa), jeśli silnik oznaczono dla gazów płynnych (L). W przypadku wątpliwości stosuje się paliwo wzorcowe G20 określone w załączniku 8, jeżeli silnik jest przeznaczony do pracy z gazami rodzaju H, lub paliwo wzorcowe G23, jeżeli silnik jest oznaczony dla gazów węglowodorowych (H), lub paliwo wzorcowe G23, jeżeli silnik jest oznaczony dla gazów płynnych (L), tj. paliwo z najwyższą liczbą Wobbe'ego dla właściwych rodzajów gazu; lub

5.2.3.3.4. W przypadku silnika oznaczonego dla jednego określonego składu paliwa: Paliwo, dla którego oznaczono silnik.

5.2.3.3.5. Rodzaj stosowanego paliwa należy określić w sprawozdaniu z badania.

5.2.3.4. Dla silników wysokoprężnych

Paliwo dostępne na rynku. W przypadku wątpliwości stosuje się jedno z paliw wzorcowych określonych przez CEC dla silników wysokoprężnych w dokumencie CEC RF-03-A-84.

5.2.4. Pomiar wykonuje się zgodnie z wytycznymi podanymi w załączniku 5 do niniejszego regulaminu.

5.2.5. Sprawozdanie z badań zawiera wyniki oraz wszystkie obliczenia potrzebne do ustalenia mocy netto, wymienione w dodatku do załącznika 5 do niniejszego regulaminu, oraz właściwości silnika wymienione w załączniku l do niniejszego regulaminu.

5.3. Opis badań pomiarowych mocy netto i maksymalnej mocy po 30 minutach elektrycznego układu napędowego

Elektryczny układ napędowy wyposażony jest zgodnie z informacjami podanymi w załączniku 6 do niniejszego regulaminu. Elektryczny układ napędowy zasilany jest ze źródła prądu stałego o maksymalnym spadku napięcia równym 5 procent, zależnie od czasu i prądu (z wyłączeniem okresów krótszych niż 10 sekund). Napięcie zasilania na potrzeby badań określa producent pojazdu.

Uwaga: Jeśli akumulator ogranicza maksymalną 30-minutową moc silnika, w badaniu maksymalna 30-minutowa moc pojazdu elektrycznego może być niższa od maksymalnej 30-minutowej mocy układu napędowego tego pojazdu.

5.3.1. Ustalenie mocy netto

5.3.1.1. Silnik i jego kompletny zespół urządzeń muszą być przechowywane w temperaturze 25 ºC + 5 ºC przez co najmniej 2 godziny.

5.3.1.2. Badanie mocy netto polega na badaniu pracy silnika przy maksymalnym ustawieniu regulatora mocy.

5.3.1.3. Tuż przed rozpoczęciem badania silnik pracuje na stanowisku badawczym przez trzy minuty, wytwarzając moc równą 80 procentom mocy maksymalnej i z prędkością zalecaną przez producenta.

5.3.1.4. Pomiar wykonuje się dla odpowiedniej liczby prędkości silnika w celu ustalenia właściwej krzywej mocy od najniższej do najwyższej prędkości silnika zalecanej przez producenta. Badanie nie trwa dłużej niż 5 minut.

5.3.2. Ustalenie maksymalnej mocy po 30 minutach

5.3.2.1. Silnik i jego kompletny zespół urządzeń muszą być przechowywane w temperaturze 25 ºC + 5 ºC przez co najmniej 4 godziny.

5.3.2.2. Elektryczny układ napędowy pracuje na stanowisku badawczym z mocą zalecaną przez producenta dla uzyskania maksymalnej mocy po 30 minutach.

Prędkość musi mieścić się w zakresie, w którym moc netto przekracza 90 procent mocy maksymalnej zmierzonej tak, jak opisano w pkt 5.3.1. Prędkość tę określa producent.

5.3.2.3. Prędkość i moc są rejestrowane. Moc musi mieścić się w zakresie + 5 procent mocy w momencie rozpoczęcia badania. Maksymalna moc po 30 minutach to średnia mocy uzyskiwanej w okresie 30 minut.

5.4. Interpretacja wyników

Moc netto i maksymalna moc po 30 minutach elektrycznych układów napędowych podane przez producenta dla typu układu napędowego są dopuszczalne, jeśli dla mocy maksymalnej różnią się o nie więcej niż + 2 procent oraz dla innych punktów pomiarowych na krzywej o nie więcej niż + 4 procent, z tolerancją + 2 procent dla prędkości silnika spalinowego lub elektrycznego, lub w zakresie prędkości silnika (X₁ min^-1 + 2 procent) do (X₂ min^-1 - 2 procent) (X₁ < X₂) od wartości zmierzonych przez służby techniczne w układzie napędowym przedstawionym do badania.

6. ZGODNOŚĆ PRODUKCJI

Procedury produkcyjne powinny są zgodne z procedurami określonymi w porozumieniu, dodatek 2 (E/ECE/324 - E/ECE/TRANS/505/Wr.2), jeśli chodzi o następujące wymagania:

6.1. Silniki homologowane zgodnie z niniejszym regulaminem są produkowane w sposób zapewniający ich zgodność z homologowanym typem.

6.2. Należy przestrzegać minimalnych wymagań dotyczących zgodności produkcyjnych procedur kontrolnych, określonych w załączniku 7 do niniejszego regulaminu.

7. SANKCJE ZA NIEZGODNOŚĆ PRODUKCJI

7.1. Homologacja typu układu napędowego wydana zgodnie z niniejszym regulaminem może zostać cofnięta, jeśli określone powyżej wymagania nie są spełnione lub jeśli układ napędowy opatrzony znakiem homologacji jest niezgodny z homologowanym typem.

7.2. Umawiająca się Strona porozumienia 1958, która cofnie uprzednio udzieloną homologację, powiadamia pozostałe umawiające się Strony porozumienia zgodnie ze wzorem zamieszczonym w załączniku 3 do niniejszego regulaminu.

8. ZMIANA I ROZSZERZENIE HOMOLOGACJI TYPU UKŁADU NAPĘDOWEGO

8.1. O każdej zmianie układu napędowego w ramach typu układu napędowego w zakresie właściwości opisanych w załącznikach 1 lub 2 powiadamia się służbę administracyjną, która wydała homologację układu napędowego. Służba administracyjna może wówczas:

8.1.1. uznać, że wprowadzone zmiany prawdopodobnie nie mają negatywnego wpływu i pojazd nadal spełnia wymagania; lub

8.1.2. zażądać sprawozdania z dalszych badań od służb technicznych odpowiedzialnych za przeprowadzanie badań.

8.2. Zgodnie z procedurą określoną powyżej w pkt 4.3 o potwierdzeniu lub odmowie homologacji, z podaniem zmian, informowane są Strony porozumienia, które stosują niniejszy regulamin.

8.3. Właściwy organ odpowiedzialny za rozszerzenie homologacji przyznaje numer seryjny rozszerzeniu i informuje o nim pozostałe Strony porozumienia 1958 wprowadzające regulamin w formie zgodnej ze wzorem zamieszczonym w załączniku 3 do niniejszego regulaminu.

9. CAŁKOWITE ZAPRZESTANIE PRODUKCJI

Jeśli posiadacz homologacji całkowicie zaprzestaje produkcji układu napędowego homologowanego zgodnie z niniejszym regulaminem, informuje o tym organ, który udzielił homologacji. Po otrzymaniu odpowiedniego komunikatu organ ten powiadamia o zaprzestaniu produkcji pozostałe Strony porozumienia z 1958 r. stosujące niniejszy regulamin, przesyłając im kopię formularza zgodną ze wzorem zamieszczonym w załączniku 3 do niniejszego regulaminu.

10. NAZWY I ADRESY SŁUŻB TECHNICZNYCH ODPOWIEDZIALNYCH ZA PRZEPROWADZANIE BADAŃ HOMOLOGACYJNYCH ORAZ SŁUŻB ADMINISTRACYJNYCH

Strony porozumienia stosujące niniejszy regulamin informują sekretariat Organizacji Narodów Zjednoczonych o nazwach i adresach służb technicznych odpowiedzialnych za przeprowadzanie badań homologacyjnych i/lub służb administracyjnych udzielających homologacji, którym należy przesyłać formularze wydane w innych państwach poświadczające homologację lub jej rozszerzenie lub odmowę homologacji.

ZAŁĄCZNIK I

PODSTAWOWE WŁAŚCIWOŚCI SILNIKA SPALINOWEGO I INFORMACJE DOTYCZĄCE PRZEPROWADZANIA BADAŃ (¹)

ZAŁĄCZNIK II

PODSTAWOWE WŁAŚCIWOŚCI ELEKTRYCZNEGO UKŁADU NAPĘDOWEGO I INFORMACJE DOTYCZĄCE PRZEPROWADZANIA BADAŃ

ZAŁĄCZNIK III

KOMUNIKAT

ZAŁĄCZNIK IV

UKŁAD ZNAKÓW HOMOLOGACJI

ZAŁĄCZNIK V

METODA POMIARU MOCY NETTO SILNIKA SPALINOWEGO

ZAŁĄCZNIK VI

METODA POMIARU MOCY NETTO I MAKSYMALNEJ MOCY PO 30 MINUTACH ELEKTRYCZNEGO UKŁADU NAPĘDOWEGO

ZAŁĄCZNIK VII

KONTROLA ZGODNOŚCI PRODUKCJI

1. PRZEPISY OGÓLNE

Te wymagania są zbieżne z badaniami prowadzonymi w celu ustalenia zgodności produkcji, zgodnie z pkt 6.3.6.

2. PROCEDURY PROWADZENIA BADAŃ

Stosuje się metody badawcze i urządzenia pomiarowe opisane w załączniku 5 lub 6 niniejszego regulaminu.

3. POBIERANIE PRÓBEK

Należy wybrać jeden układ napędowy. Jeśli po przeprowadzeniu badania opisanego w pkt 5.1 poniżej układ napędowy nie zostanie uznany jako spełniający wymagania niniejszego regulaminu, należy zbadać kolejne dwa układy napędowe.

4. KRYTERIA POMIAROWE

4.1. Moc netto silnika spalinowego

Podczas badania sprawdzającego zgodność produkcji dokonuje się pomiaru mocy przy dwóch prędkościach silnika: S₁ i S₂, odpowiadających punktom pomiarowym maksymalnej mocy i maksymalnego momentu obrotowego przyjętych dla homologacji typu. Przy tych dwóch prędkościach silnika, z tolerancją + 5 %, moc netto zmierzona w co najmniej jednym punkcie w zakresie S₁ + 5 % i S₂ + 5 % nie może różnić się o więcej niż + 5 % od wartości określonej w homologacji.

4.2. Moc netto i maksymalna moc po 30 minutach elektrycznego układu napędowego

Podczas badania sprawdzającego zgodność produkcji dokonuje się pomiaru mocy przy prędkości silnika: S₁, odpowiadającej punktowi pomiarowemu maksymalnej mocy przyjętemu dla homologacji typu. Przy tej prędkości moc netto nie może różnić się o więcej niż + 5 % od wartości określonej w homologacji.

5. OCENA WYNIKÓW

5.1. Jeśli moc netto i maksymalna moc netto po 30 minutach układu napędowego, zmierzone zgodnie z pkt 2, spełniają wymagania określone w pkt 4, uznaje się, że produkcja jest zgodna z homologacją typu.

5.2. Jeśli wymagania określone w pkt 4 nie zostały spełnione, w ten sam sposób należy zbadać kolejne dwa układy napędowe.

5.3. Jeśli wartość mocy netto lub maksymalnej mocy po 30 minutach drugiego i/lub trzeciego układu napędowego, o których mowa w pkt 5.2 nie spełniają wymagań określonych w pkt 4, uznaje się, ze produkcja nie jest zgodna z wymaganiami niniejszego regulaminu i zastosowanie mają postanowienia pkt 7.1.

ZAŁĄCZNIK VIII