I. STRESZCZENIE

(1) Niniejsza sprawa dotyczy przejęcia przez E.ON (Niemcy) dwóch spółek zależnych przedsiębiorstwa MOL, zintegrowanej węgierskiej spółki naftowo-gazowej, prowadzących działalność w zakresie sprzedaży hurtowej, obrotu i handlu gazem oraz magazynowania gazu. Przez dwa lata MOL ma również prawo korzystać z opcji sprzedaży swojej spółki zależnej zajmującej się przesyłem gazu na rzecz E.ON.

(2) Już przed transakcją MOL posiada prawie wyłączną kontrole dostępu do zasobów gazu i infrastruktury gazowej na Węgrzech. MOL jest właścicielem sieci przesyłowej gazu, wszystkich węgierskich instalacji magazynowania gazu oraz posiada pozycję quasi monopolistyczną na rynkach hurtowej sprzedaży gazu. Już obecnie MOL jest „strażnikiem” zasobów gazu (zarówno przywozu, jak i produkcji krajowej) i infrastruktury gazowej. Ta pozycja strażnika zostanie teraz przejęta przez E.ON.

(3) Zasadnicza zmiana spowodowana przez proponowaną transakcję polega na tym, że E.ON w przeciwieństwie do MOL cieszy się silną pozycją rynkową w zakresie detalicznej dostawy gazu i energii elektrycznej na Węgrzech. Dlatego też, wyjąwszy działalność MOL w zakresie przesyłu i produkcji gazu, omawiana transakcja spowoduje utworzenie pionowo zintegrowanego podmiotu w łańcuchach dostaw gazu i energii elektrycznej na Węgrzech.

(4) Badanie rynkowe przeprowadzone przez Komisję wykazało, że w związku z prawie wyłączną kontrolą nowego podmiotu nad zasobami gazu (w większości pochodzenia rosyjskiego) dostępnymi na Węgrzech oraz jego pionową integracją na rynku gazu i energii elektrycznej, transakcja doprowadziłaby do powstania poważnego ryzyka wykluczenia konkurentów działających na segmentach stanowiących kolejne ogniwo rynków gazu i energii elektrycznej. Jak już wspomniano, w przeciwieństwie do MOL E.ON prowadzi aktywną działalność na segmentach stanowiących kolejne ogniwa rynku sprzedaży hurtowej, sprzedaży detalicznej i dystrybucji gazu oraz energii elektrycznej (poprzez kontrolę dwóch spośród sześciu regionalnych spółek dystrybucyjnych gazu oraz trzech spośród sześciu regionalnych spółek dystrybucyjnych energii elektrycznej), jak również w zakresie wytwarzania energii elektrycznej. Transakcja spowodowałaby zmianę bodźców nowego podmiotu w stosunku do jego konkurentów działających na segmentach stanowiących kolejne ogniwo rynku. Nowy podmiot posiadałby tym samym zarówno zdolność, jak i motywację do dyskryminacji konkurentów działających na segmentach stanowiących kolejne ogniwo rynków, zarówno w sektorze gazowym, jak i energii elektrycznej.

(5) Aby rozwiązać określone w trakcie postępowania problemy związane z konkurencją, wynikające z transakcji, E.ON przedłożyła w dniu 20 października 2005 r. pakiet zobowiązań. W dniu 16 listopada 2005 r. E.ON przedłożyła poprawione zobowiązania. Ostateczne zobowiązania przedłożono w dniu 8 grudnia 2005 r. Komisja uważa, że zobowiązania, znacznie poprawione po teście rynkowym w porównaniu do początkowej oferty E.ON, uwzględniają obawy wyrażone przez strony trzecie, jeżeli chodzi o potrzebę zapewnienia dostatecznej płynności gazu na węgierskim rynku sprzedaży hurtowej gazu po cenie i na zasadach umożliwiających stronom trzecim skuteczną konkurencję z nowym podmiotem na dalszych ogniwach rynków gazu i energii elektrycznej na Węgrzech.

(6) W związku z powyższym proponuje się przyjęcie decyzji zatwierdzającej, zawierającej warunki i zobowiązania zgodnie z art. 8 ust. 2 rozporządzenia w sprawie łączenia przedsiębiorstw.

II. UZASADNIENIE

A. STRONY

(7) E.ON Ruhrgas International AG („E.ON”) należy do grupy spółek E.ON, prywatnej grupy energetycznej, której podstawowa działalność polega na dostawie energii elektrycznej i gazu.

(8) MOL Hungarian Oil and Gaś („MOL”, Węgry) to zintegrowana grupa naftowo-gazowa, prowadząca działalność głównie na Węgrzech, na rynkach gazu ziemnego, ropy naftowej, paliw i substancji chemicznych. Jest to spółka akcyjna, notowana na giełdzie papierów wartościowych w Budapeszcie. Państwo węgierskie wciąż posiada 12% kapitału akcyjnego plus złotą akcję.

B. OPERACJA

(9) Omawiana sprawa dotyczy koncentracji, w ramach której E.ON przejmuje kontrolę nad MOL Fóldgazellató Rt. („MOL WMT”) oraz MOL Fóldgaztaroló Rt. („MOL Magazynowanie”). E.ON przejmie również udziały MOL w Panrusgaz Magyar-Orosz Gazipari Rt. („Panrusgaz”), wspólnym przedsiębiorstwie OAO Gazprom (Rosja) i MOL.

(10) Mol Fóldgazszallitó Rt. („MOL Przesył”), kolejna wyłącznie kontrolowana spółka zależna MOL nie zostaje przejęta przez E.ON w ramach niniejszej transakcji. Zamiast tego MOL otrzymuje opcję sprzedaży, umożliwiającą mu zażądanie w ciągu dwóch następnych lat od E.ON zakupu udziału w MOL Przesył w wysokości 25 % plus l akcja bądź 75 % minus l akcja.

(11) Wreszcie MOL zachowuje kontrolę nad swoją działalnością związaną z wydobyciem i wytwarzaniem gazu (dział wydobycia i wytwarzania gazu MOL, stanowiący początkowe ogniwo rynku (ang. exploration and produc-tion - „MOL E & P”)). Jednakże w ramach niniejszej transakcji MOL i MOL WMT zawierają nową długoterminową umowę dostawy gazu dotyczącą gazu wytwarzanego przez MOL E & P („Umowa dostawy”).

C. WŁAŚCIWE RYNKI

WŁAŚCIWE RYNKI GAZU ZIEMNEGO

a) Właściwe rynki produktowe

(12) Biorąc pod uwagę specyfikę węgierskich rynków gazowych, Komisja określiła następujące właściwe rynki produktu w sektorze gazowym:

i) przesył gazu;

ii) dystrybucja gazu;

iii) magazynowanie gazu;

iv) dostawa gazu dla podmiotów gospodarczych;

v) dostawa gazu dla regionalnych spółek dystrybucyjnych („RSD”);

vi) dostawa gazu dla dużych elektrowni;

vii) dostawa gazu dla dużych odbiorców przemysłowych (o zużyciu przekraczającym 500 m3/godz.);

viii) dostawa gazu dla małych odbiorców przemysłowych i handlowych (o zużyciu poniżej 500 m3/godz.); oraz

ix) dostawa gazu dla gospodarstw domowych.

(13) Od dnia l lipca 2004 r. wszyscy odbiorcy inni niż gospodarstwa domowe stali się uprawnionymi odbiorcami, którzy na mocy prawa węgierskiego mają prawo swobodnego wyboru swojego dostawcy. Gospodarstwa domowe uzyskają takie uprawnienia najpóźniej w dniu l lipca 2007 r.

(14) Węgierski sektor gazu ziemnego opiera się na modelu hybrydowym, w ramach którego współistnieje regulowany segment rynku (lub „rynek przedsiębiorstw użyteczności publicznej”), będący pozostałością starego systemu gazowego na Węgrzech, oraz uwolniony segment rynku (lub „otwarty segment rynku”). W regulowanym segmencie rynku przedsiębiorstwo użyteczności publicznej prowadzące sprzedaż hurtową (MOL WMT) ma obowiązek z mocy prawa pokryć całość zapotrzebowania RSD na gaz ziemny dla celów użyteczności publicznej, podczas gdy RSD są zobowiązane zwracać się wyłącznie do przedsiębiorstwa użyteczności publicznej prowadzącego sprzedaż hurtową (po regulowanych cenach) w celu zaspokojenia swoich potrzeb w zakresie dostaw gazu ziemnego dla odbiorców będących przedsiębiorstwami użyteczności publicznej. RSD, dostawcy usług użyteczności publicznej, posiadają z kolei wyłączne prawo i obowiązek zapewniania dostaw odbiorcom na swoim terytorium, po regulowanych cenach. Uprawnieni odbiorcy mają wybór pomiędzy dostawami dokonywanymi przez swoich dawnych dostawców gazu (RSD lub przedsiębiorstwo użyteczności publicznej prowadzące sprzedaż hurtową, MOL WMT, jeśli odbiorca otrzymywał dostawy bezpośrednio od MOL WMT) w ramach umowy o świadczeniu usług użyteczności publicznej, albo też mogą rozwiązać umowę z przedsiębiorstwem użyteczności publicznej i kupować gaz od podmiotu gospodarczego lub dokonywać przywozu gazu ziemnego samodzielnie. Ten model hybrydowy ma według przewidywań zniknąć po lipcu 2007 r.

(15) Badanie rynkowe potwierdziło istnienie odrębnego rynku produktowego dla dostaw gazu do podmiotów gospodarczych na Węgrzech, na którym importerzy/producenci sprzedają gaz podmiotom gospodarczym, a podmioty gospodarcze sprzedają gaz sobie wzajemnie, celem dokonywania następnie dostaw w otwartym segmencie rynku. W regulowanym segmencie rynku RSD mają obowiązek zakupu gazu dla swoich potrzeb w zakresie użyteczności publicznej od przedsiębiorstwa użyteczności publicznej prowadzącego sprzedaż hurtową (MOL WMT).

b) Rynki geograficzne

(16) Badanie w niniejszej sprawie wykazało, że wszystkie rynki, których dotyczy sprawa, to rynki krajowe, za wyjątkiem rynków dystrybucji gazu i dostawy gazu do gospodarstw domowych, których zasięg jest obecnie lokalny (tj. ograniczony do konkretnych obszarów dystrybucji na Węgrzech).

WŁAŚCIWE RYNKI ENERGII ELEKTRYCZNEJ

a) Właściwe rynki produktawe

(17) Biorąc pod uwagę specyfikę rynków węgierskich, Komisja określiła następujące właściwe rynki produktowe w sektorze energii elektrycznej:

i) przesył energii elektrycznej;

ii) dystrybucja energii elektrycznej;

iii) zapewnianie zrównoważonej mocy;

iv) dostawa hurtowa energii elektrycznej dla podmiotów gospodarczych;

v) dostawa hurtowa energii elektrycznej dla przedsiębiorstwa użyteczności publicznej prowadzącego sprzedaż hurtową;

vi) dostawa hurtowa energii elektrycznej dla RSD;

vii) dostawa detaliczna energii elektrycznej dla średnich i dużych odbiorców handlowych i przemysłowych;

viii) dostawa detaliczna energii elektrycznej dla małych odbiorców handlowych i przemysłowych; oraz

ix) dostawa detaliczna energii elektrycznej dla gospodarstw domowych.

(18) Węgierski sektor energii elektrycznej również oparty jest na modelu hybrydowym, złożonym z segmentu regulowanego i segmentu otwartego. W dniu l lipca 2004 r. wszyscy odbiorcy inni niż gospodarstwa domowe stali się uprawnionymi odbiorcami. Gospodarstwa domowe uzyskają takie uprawnienia w dniu l lipca 2007 r. Podobnie jak w sektorze gazowym uprawnieni odbiorcy mają prawo, jednakże nie obowiązek zmienić dostawców i mogą w związku z tym nadal korzystać z usług swojego dostawcy regionalnego w ramach umowy o świadczeniu usług użyteczności publicznej. Jednakże w sektorze energii elektrycznej więcej odbiorców zdecydowało się przejść do otwartego segmentu rynku niż w przypadku sektora gazowego. W czerwcu 2005 r. segment otwarty stanowił 32 % łącznego zużycia energii elektrycznej na Węgrzech.

b) Rynki geograficzne w sektorze energii elektrycznej

(19) Większość rynków, których omawiana sprawa dotyczy, to rynki krajowe, za wyjątkiem rynku dystrybucji energii elektrycznej i dostaw detalicznych energii elektrycznej do gospodarstw domowych, które obecnie mają zasięg lokalny (tj. ograniczony do konkretnych obszarów dystrybucji na Węgrzech).

D. OCENA KONKURENCJI

RYNKI GAZOWE

a) MOL WMT posiada dominującą pozycję na rynku hurtowej dostawy gazu na Węgrzech

(20) Z uwagi na swoją uprzednią pozycję prawnego monopolisty MOL WMT posiada dominującą pozycję w zakresie hurtowej dostawy gazu dla RSD oraz dla podmiotów gospodarczych na Węgrzech. Podczas gdy MOL WMT zachowuje swoje uprzednie prawa monopolistyczne na regulowanym segmencie rynku, badanie Komisji ujawniło istnienie istotnych barier utrudniających wejście na otwarty segment węgierskiego rynku gazowego. Główną barierą dla nowych uczestników rynku na Węgrzech jest trudność związana z dostępem do konkurencyjnych źródeł gazu oraz brak płynności węgierskiego hurtowego rynku gazowego.

(21) MOL WMT w szczególności kontroluje dostęp do krajowych zasobów gazu oraz do konkurencyjnego przywozu i kontrolę tę utrzyma.

(22) Węgierska krajowa produkcja gazu nie jest bez znaczenia i w roku 2004 wynosiła około 3 mld m3, co odpowiadało 20 % łącznego krajowego zużycia gazu. Badanie wykazało również, że gaz węgierski jest konkurencyjny w porównaniu z gazem importowanym.

(23) Mimo iż E.ON nie przejmuje MOL E & P w ramach proponowanej transakcji, MOL E & P i MOL WMT zawarły 10-letnią umowę dostawy gazu krajowego wytwarzanego przez MOL E & P jako część omawianej transakcji. Zgodnie z postanowieniami tej umowy dostawy ilości gazu dostarczanego przez MOL E & P do MOL WMT ustalane są w odniesieniu do prognoz produkcyjnych MOL E & P. Komisja ustaliła, że żadna ilość gazu nie będzie dostępna dla stron trzecich [...], jako że ilości umowne odpowiadają prognozom produkcji MOL E & P, a ilości dostępne dla stron trzecich przez pozostały okres obowiązywania umowy wyniosą najwyżej [27-37 %] prognoz produkcyjnych MOL E &P.

(24) Przywóz stanowi 80 % łącznego zużycia gazu na Węgrzech i przewiduje się jego wzrost, gdyż zmniejsza się produkcja krajowa. Przywóz gazu odbywa się przez dwa punkty, na granicy wschodniej (Beregovo, na granicy z Ukrainą) i zachodniej (HAG, na granicy z Austrią).

(25) Badanie wykazało, że cały gaz importowany na Węgry -i jedyne konkurencyjne źródło gazu - to gaz pochodzący z Rosji (tj. z Gazpromu), lub też gaz z krajów WNP (w szczególności Turkmenistanu), przewożony tranzytem przez Rosje i Ukrainę (tj. rurociągiem tranzytowym kontrolowanym przez Gazprom). Nie przewiduje się, aby alternatywne źródła gazu były dostępne na Węgrzech przed 2012 r., kiedy to uruchomiony zostanie rurociąg NABUCCO (doprowadzający gaz z Bliskiego Wschodu i obszaru kaspijskiego).

(26) Przed uwolnieniem rynku MOL posiadała monopol na przywóz gazu na Węgry. Aby zabezpieczyć swoje dostawy gazu, MOL WMT zawarła długoterminowe umowy dostawy obowiązujące przez okres [...] (do [...]) z Panrusgaz, Gaz de France („GdF”), E.ON oraz Bothli-Trade (Bothli-Trade dokonała cesji tej umowy na EMFESZ, jedynego jak dotąd nowego uczestnika węgierskiego rynku gazowego). Gaz kupowany przez MOL WMT od E.ON i GdF, importowany przez punkt zachodni, jest gazem rosyjskim, około [27-37%] droższym niż gaz kupowany od Gazpromu za pośrednictwem Panrusgaz lub od EMFESZ.

(27) Badanie rynkowe wykazało, że obecnie nowym uczestnikom rynku trudno jest uzyskać dostęp do rosyjskiego gazu równolegle z istniejącymi umowami MOL WMT. Wydaje się, że Gazprom nie miałby żadnej motywacji do sprzedaży „większej ilości” gazu celem jego wywozu na Węgry poza ilością niezbędną do pokrycia „luki w dostawie” powstałej w wyniku różnicy pomiędzy przyszłym wzrostem zapotrzebowania na Węgrzech a zapotrzebowaniem pokrywanym już w ramach istniejących długoterminowych umów importowych z MOL WMT.

(28) Za pośrednictwem Panrusgaz, swojego wspólnego przedsiębiorstwa z MOL, Gazprom dostarcza już ilości gazu pokrywających większość zapotrzebowania na Węgrzech. Komisja uważa, że zakup gazu od Gazpromu w celu konkurowania z MOL WMT jest niemożliwy. Po pierwsze, Gazprom nie ma motywacji do sprzedaży gazu innemu podmiotowi po niższej cenie, skoro ilości te zastąpiłyby po prostu ilości, które Gazprom sprzedaje już na rynek węgierski. Po drugie, gaz, który Gazprom sprzedawałby po wyższej cenie, nie byłby konkurencyjny na Węgrzech.

(29) Ponadto z uwagi na swoją obecność na rynku MOL WMT posiada i będzie posiadać znaczną przewagę nad potencjalnymi nowymi uczestnikami rynku w zakresie bezpieczeństwa dostaw, kosztów przesyłu oraz magazynowania gazu, szczególnie dzięki dużej bazie odbiorców i znaczącym ilościom sprzedaży.

(30) Z tych powodów już przed transakcją MOL WMT jest podmiotem dominującym na różnych węgierskich rynkach hurtowej sprzedaży gazu (dostawa gazu do RSD, dostawa gazu do podmiotów gospodarczych, dostawa gazu do elektrowni).

b) Wpływ na węgierskie rynki gazowe

Dostawa gazu

- Nowy podmiot będzie posiadać zdolność i motywację do zablokowania konkurentom (RSD i podmiotom gospodarczym) dostępu do hurtowych dostaw gazu na rynku dostaw dla małych odbiorców przemysłowych i handlowych

(31) Zasadnicza zmiana spowodowana przez proponowaną transakcję polega na tym, że E.ON w przeciwieństwie do MOL dokonuje detalicznych dostaw gazu do małych odbiorców przemysłowych i handlowych za pośrednictwem swoich RSD. Połączenie spowoduje zatem powstanie pionowo zintegrowanej spółki, prowadzącej zarówno hurtową, jak i detaliczną sprzedaży gazu. Natychmiast po dokonaniu transakcji nowy podmiot będzie miał prawdopodobnie zarówno zdolność, jak i motywację do wykluczenia z rynku swoich rzeczywistych i potencjalnych konkurentów działających na segmentach stanowiących kolejne ogniwo rynku dostaw gazu dla małych odbiorców przemysłowych i handlowych, jako że konkurenci musieliby polegać na nowym podmiocie w zakresie zakupu hurtowych ilości gazu.

(32) Po połączeniu nowy podmiot będzie posiadać zdolność zablokowania swoim rywalom dostępu do gazu oraz podniesienia ich kosztów na różne sposoby. W ramach regulowanego segmentu rynku, charakteryzującego się regulowanymi cenami, nowy podmiot mógłby prowadzić dyskryminację o charakterze innym niż cenowy (w postaci opóźnień w dostawach, obniżenia jakości usług, braku elastyczności, braku chęci renegocjowania itp.). Na otwartym segmencie rynku nowy podmiot mógłby bezpośrednio podnieść cenę hurtową gazu dla podmiotów gospodarczych oraz/lub prowadzić dyskryminację o charakterze innym niż cenowy.

(33) E.ON poprzez swoje RSD posiada udział rynkowy w wysokości około [15-25%] na rynku dostaw gazu dla małych odbiorców przemysłowych i handlowych. Analiza Komisji wskazuje, że motywacja nowego podmiotu w zakresie podnoszenia kosztów rywali oraz jego optymalna strategia wykluczenia mogą prawdopodobnie ulegać zmianom wraz z otoczeniem regulacyjnym.

i) Bezpośrednio po transakcji: dopóki zarówno ceny detaliczne dla małych odbiorców przemysłowych i handlowych, jak i ceny hurtowe gazu będą regulowane, nowy podmiot będzie posiadał motywację do podnoszenia kosztów konkurencyjnych RSD poprzez dyskryminację o charakterze innym niż cenowy. Jednocześnie prawdopodobnie podniesie on cenę gazu hurtowego dla niezależnych podmiotów gospodarczych, aby przejąć klientów, którzy przechodzą do otwartego segmentu rynku.

ii) W lipcu 2007 r.: przewiduje się wycofanie regulowanych cen. W tym momencie wszyscy uprawnieni odbiorcy będą musieli przejść do otwartego segmentu rynku. Wtedy właśnie prawdopodobnie nowy podmiot będzie mieć motywację do wykluczenia z rynku konkurentów działających na segmentach stanowiących kolejne ogniwo rynku dostaw gazu dla małych odbiorców przemysłowych i handlowych poprzez podwyżkę kosztów gazu lub obniżenie jakości dostaw, w zależności od tego, które rozwiązanie będzie optymalne.

(34) W rezultacie może dojść do marginalizacji konkurentów nowego podmiotu, co pozwoli nowemu podmiotowi uzyskać większą siłę rynkową na segmentach stanowiących kolejne ogniwo rynku dostaw gazu dla małych odbiorców przemysłowych i handlowych. Takie zablokowanie dostępu może zniechęcić wszelkich potencjalnych nowych uczestników do wejścia na rynek, jako że nie będą mogli spodziewać się zawarcia umów dostaw gazu z nowym podmiotem na warunkach podobnych do warunków stosowanych w przypadku spółek zależnych E.ON. Komisja uważa zatem, że połączenie znacznie zakłóci konkurencję na rynku dostaw gazu dla małych odbiorców przemysłowych i handlowych.

- Nowy podmiot będzie posiadać zdolność i motywację do zablokowania konkurentom (RSD i podmiotom gospodarczym) dostępu do hurtowych dostaw gazu na rynku dostaw gazu dla gospodarstw domowych

(35) Obecnie udział rynkowy E.ON w węgierskim rynku dostaw gazu dla gospodarstw domowych wynosi około [15-25 %]. Tak jak w przypadku rynku dostaw gazu dla małych odbiorców przemysłowych i handlowych, nowy podmiot będzie miał zdolność i motywację do zablokowania swoim konkurentom działającym na segmentach stanowiących kolejne ogniwo rynku dostępu do gazu na rynku dostaw gazu dla gospodarstw domowych, co znacznie zakłóci konkurencję na tym rynku.

(36) Ponieważ gospodarstwa domowe uzyskają uprawnienia w lipcu 2007 r., tj. tylko 18 miesięcy po przyjęciu niniejszej decyzji, Komisja uważa, że w omawianej sprawie główne skutki antykonkurencyjne wynikające z połączenia pojawią się po tym terminie.

(37) Oprócz przyszłych skutków antykonkurencyjnych połączenie prawdopodobnie spowoduje również skutki natychmiastowe w postaci i) osłabienia konkurencyjnych detalistów na sąsiednich i pokrewnych rynkach dostaw gazu dla małych odbiorców przemysłowych i handlowych (będących potencjalnymi nowymi uczestnikami rynku dostaw gazu dla gospodarstw domowych); oraz ii) zniechęcenia potencjalnych nowych uczestników do przygotowania do wejścia na rynek (jako że do wejścia na rynek trzeba przygotować się z dużym wyprzedzeniem).

- Nowy podmiot uzyska dominującą pozycję w zakresie dostaw gazu dla dużych odbiorców przemysłowych

(38) MOL WMT i RSD są jedynie pośrednimi konkurentami na rynku dostaw gazu dla dużych odbiorców przemysłowych, jako że w regulowanym segmencie rynku MOL WMT może dokonywać dostaw jedynie do odbiorców bezpośrednio podłączonych do sieci przesyłowej. Ponadto RSD są zobowiązane uzyskiwać swój gaz od MOL WMT. Jak dotąd niewielu odbiorców było w stanie uzyskać korzystniejsze warunki w otwartym segmencie rynku od podmiotów handlowych takich jak EMFESZ, ponieważ ceny regulowane wciąż są dość niskie.

(39) W lipcu 2007 r. zniknie model hybrydowy i ceny regulowane dla dużych odbiorców przemysłowych. Mimo iż jako podmiot prowadzący sprzedaż gazu MOL WMT byłaby w stanie pozyskać większą liczbę dużych odbiorców przemysłowych podłączonych do sieci dystrybucyjnych, połączenie spowoduje dodanie znaczących portfeli odbiorców MOL WMT i E.ON (w przypadku E.ON nastąpi to poprzez kontrolowane przez niego RSD, KÓGAZ i DDGAZ, oraz zapewne FÓGAZ, na temat której posiada on poufne informacje), w wyniku czego nowy podmiot zyska natychmiastowy dostęp do znaczącej liczby odbiorców (łączny udział w rynku wynoszący około [40-50 %]) w przeciwieństwie do swojego obecnego konkurenta EMFESZ i potencjalnych nowych uczestników.

(40) Z tych powodów Komisja stoi na stanowisku, że połączenie znacznie zakłóci konkurencję na rynku dostaw gazu dla dużych odbiorców przemysłowych poprzez stworzenie pozycji dominującej.

Magazynowanie gazu

(41) MOL Magazynowanie jest jedyną spółką mogącą świadczyć usługi magazynowania gazu na Węgrzech. Możliwość magazynowania jest niezbędna każdemu dostawcy gazu w celu prowadzenia działalności na rynku hurtowej i detalicznej sprzedaży gazu, zasadniczo w celu zarządzania sezonowymi wahaniami zapotrzebowania ze strony odbiorców. Komisja uważa, że w wyniku połączenia nowy podmiot będzie posiadać zdolność i motywację do wzmocnienia strategii blokowania dostępu do gazu poprzez dyskryminację w zakresie zapewniania możliwości magazynowania, nawet przy założeniu w pełni regulowanych cen usług magazynowania (wymóg określony w uchwale Węgierskiego Urzędu Energetycznego zatwierdzającej transakcję).

(42) Nowy podmiot może również kontrolować tworzenie nowych powierzchni magazynowych na Węgrzech, biorąc pod uwagę i) opcję MOL Magazynowanie kupna wyczerpanych pól od MOL E & P; oraz ii) motywację MOL w zakresie uprzywilejowania MOL Magazynowanie w przypadku sprzedaży wyczerpanych pól zakupionych od MÓL E & P w związku z wynoszącym 25 % udziałem MOL w MOL Magazynowanie.

Przesył gazu

(43) MOL Przesył jest właścicielem sieci wysokiego ciśnienia na Węgrzech i zarządza nią. Mniejszościowy udział w MOL WMT wynoszący 25 % + l, który MOL zachowałaby daje MOL Przesył motywację do wzmocnienia strategii blokowania konkurentom E.ON działającym na segmentach stanowiących kolejne ogniwo rynku dostępu do gazu poprzez dyskryminacyjne zachowanie w zakresie zapewniania dostępu do sieci przesyłowej.

RYNKI ENERGII ELEKTRYCZNEJ

(44) Badanie rynkowe Komisji wykazało również, że transakcja spowodowałaby powstanie problemów związanych z konkurencją na różnych rynkach energii elektrycznej na skutek pionowej integracji działalności MOL WMT na segmentach stanowiących początkowe ogniwa rynku dostaw gazu dla dużych elektrowni z działalnością E.ON na segmentach stanowiących kolejne ogniwa rynków wytwarzania/sprzedaży hurtowej energii elektrycznej oraz sprzedaży detalicznej energii elektrycznej.

(45) Jakkolwiek MOL nie prowadzi działalności na rynkach energii elektrycznej, E.ON od 1995 r. dokonuje znaczących inwestycji w sektorze energii elektrycznej na Węgrzech. Grupa obecnie prowadzi działalność wytwórczą za pośrednictwem niewielkiej opalanej gazem elektrowni w Debrecen (95 MW), oraz w zakresie dostaw hurtowych i detalicznych jako właściciel trzech spośród sześciu RSD energii elektrycznej oraz spółki sprzedającej energią elektryczną E.ON EK. Ponadto E.ON kontroluje różne spółki zajmujące się detaliczną dostawą energii elektrycznej w krajach sąsiadujących.

(46) Już przed transakcją MOL WMT posiada dominującą pozycję na rynku dostaw gazu dla dużych elektrowni. Zasadniczą zmianą wywołaną przez transakcję jest fakt, że nowy podmiot posiada nie tylko zdolność, ale obecnie również prawdopodobnie motywację do wykorzystywania swojej pozycji strażnika zasobów gazu na Węgrzech celem wykluczenia swoich obecnych i potencjalnych konkurentów z segmentów stanowiących kolejne ogniwa rynków hurtowych dostaw energii elektrycznej dla podmiotów gospodarczych, detalicznych dostaw energii elektrycznej dla średnich i dużych odbiorców przemysłowych i handlowych, detalicznych dostaw energii elektrycznej dla małych odbiorców przemysłowych i handlowych oraz detalicznych dostaw energii elektrycznej dla gospodarstw domowych.

Wytwarzanie/sprzedaż hurtowa energii elektrycznej

(47) Ogólna moc wytwórcza na Węgrzech wynosiła w 2005 r. około 8 000 MW w porównaniu z maksymalnym obciążeniem wynoszącym 6 350 MW (w 2004 r.). Energia elektryczna na Węgrzech wytwarzana jest przez elektrownie jądrowe (moc zainstalowana l 800 MW) oraz elektrownie opalane lignitem, gazem i węglem kamiennym (moc zainstalowana 5 700 MW). Prawie 40 % energii elektrycznej zużywanej na Węgrzech wytwarza elektrownia jądrowa w Paksi, pozostałe 60 % pochodzi głównie z elektrowni opalanych węglowodorami (lignit, gaz i węgiel kamienny) i z przywozu. Znaczna część mocy dużych elektrowni rezerwowana jest z tytułu długoterminowych umów zakupu energii (PPA) zawartych z MYM, obecnym przedsiębiorstwem użyteczności publicznej prowadzącym sprzedaż hurtową energii elektrycznej. Badanie rynkowe wykazało, że łączna moc zarezerwowana z tytułu PPA wynosiła w 2005 r. 4 000-5 000 MW.

(48) Szacuje się, że do 2020 r. na Węgrzech potrzebna będzie znacząca nowa moc wytwórcza energii elektrycznej (5 000 MW, czyli 60 % obecnej mocy zainstalowanej) celem zastąpienia starych elektrowni (3 500 MW) i zaspokojenia wyższego zapotrzebowania. W związku z tym węgierska moc wytwórcza energii elektrycznej powinna wzrosnąć z 8 000 MW do około 10 500 MW.

(49) W wyniku badania rynkowego dotyczącego istniejących nowych projektów elektrowni na Węgrzech Komisja ustaliła, że dominującym paliwem nowych elektrowni będzie gaz. Węgierski organ regulacyjny energii uważa, że elektrownie opalane gazem mogłyby osiągnąć około 60 % nowej mocy wytwórczej.

(50) Przywóz energii elektrycznej na Węgry odbywa się zasadniczo za pośrednictwem podmiotów sprzedających energię elektryczną dla celów tranzytu lub dostaw dla średnich i dużych odbiorców. MYM, przedsiębiorstwo użyteczności publicznej prowadzące sprzedaż hurtową, dokonało w 2003 r. [30-40 %] przywozu energii elektrycznej. Drugim największym importerem była grupa E.ON, wyprzedzając inne podmioty sprzedające energię elektryczną, z [10-20 %] przywozu. Według dokonanej w 2005 r. analizy MAYIR, podmiotu zajmującego się przesyłem energii elektrycznej, w ciągu kolejnych dziesięciu lat przewiduje się spadek przywozu energii elektrycznej na Węgry przy jednoczesnym wzroście łącznego zapotrzebowania na energię elektryczną. W związku z tym udział przywozu energii elektrycznej w łącznym zapotrzebowaniu na energię elektryczną uległby obniżeniu, wzrósłby natomiast udział produkcji krajowej.

(51) Już przed transakcją MOL WMT posiada dominującą pozycję na rynku dostaw gazu dla dużych elektrowni. Po dokonaniu transakcji nowy podmiot będzie zatem mógł określać warunki dostaw gazu dla elektrowni swoich konkurentów (ceny, zasady wyznaczania, kary typu „bierz lub płać”, możliwość przerywania dostaw itp.) oraz prowadzić dyskryminację w stosunku do konkurencyjnych wytwórców energii na szereg różnych sposobów.

(52) Badanie Komisji wykazało, że bezpośrednio po transakcji E.ON. przyjmie prawdopodobnie dwie strategie mające na celu wzmocnienie swojej pozycji zarówno na rynku wytwarzania/dostaw hurtowych energii elektrycznej, jak i na rynku dostaw detalicznych energii elektrycznej na Węgrzech.

(53) Jeżeli chodzi o nowe elektrownie, E.ON podwyższy prawdopodobnie koszt gazu dla nowych, opalanych gazem elektrowni swoich konkurentów w celu powstrzymania konkurentów od budowania takich elektrowni i uprzywilejowania własnych projektów nowych elektrowni. Strategia ta byłaby korzystna dla E.ON z punktu widzenia poważnego zainteresowania grupy znacznym zwiększeniem swoich mocy wytwórczych energii na Węgrzech. E.ON może również dyskryminować nowe, opalane gazem elektrownie, które nie realizują dostaw dla jego spółek stowarzyszonych prowadzących sprzedaż detaliczną energii elektrycznej na segmentach stanowiących kolejne ogniwa rynku. Strategia ta byłaby zasadna z gospodarczego punktu widzenia, jako że zapewniłaby E.ON określony stopień kontroli na rynku wytwarzania/ sprzedaży hurtowej energii elektrycznej, jak również dodatkową przewagę konkurencyjną na rynku sprzedaży detalicznej energii elektrycznej.

(54) Jeżeli chodzi o istniejące elektrownie, nowy podmiot prawdopodobnie wdroży te same strategie wykluczenia w celu ograniczenia ich zdolności do konkurowania w otwartym segmencie rynku wytwarzania/sprzedaży hurtowej oraz ostatecznie w celu usunięcia ich z rynku. Kilku uczestników rynku wyraziło obawę, że E.ON dążyłaby następnie do przejęcia ich aktywów.

(55) W przyszłym, uwolnionym systemie regulacyjnym, nacechowanym większą mocą wytwórczą energii dostępną w otwartym segmencie rynku (oraz większym udziałem E.ON w wytwarzaniu energii), opisane powyżej strategie wykluczenia będą jeszcze bardziej skuteczne i co za tym idzie - bardziej szkodliwe. Ograniczyłyby one zdolność konkurencyjnych, opalanych gazem elektrowni do konkurowania oraz ograniczyłyby możliwości rozwoju konkurencyjnego rynku sprzedaży hurtowej energii elektrycznej.

(56) Natychmiast po zawarciu transakcji strategia E.ON spowodowałaby spowolnienie i obniżenie konkurencyjności procesu tworzenia nowej mocy wytwórczej na Węgrzech (w porównaniu do sytuacji, w której odrębni uczestnicy rynku budowaliby nowe elektrownie), a docelowo wywołałaby wzrost cen hurtowych energii elektrycznej. Strategia ta zakłóciłaby zatem skuteczną konkurencję na rynku wytwarzania/dostaw hurtowych energii elektrycznej dla podmiotów gospodarczych.

Sprzedaż detaliczna energii elektrycznej

(57) E.ON jest wyraźnie wiodącym graczem na rynku detalicznych dostaw energii elektrycznej na Węgrzech. Jest to jedyna grupa o mocnej pozycji zarówno w segmencie regulowanym (z trzema z sześciu RSD) oraz segmencie otwartym (E.ON EK jest jednym z trzech największych podmiotów sprzedających energię elektryczną na Węgrzech), z udziałem w rynku w wysokości około [40-50 %].

(58) Strategia E.ON na rynku wytwarzania/sprzedaży hurtowej energii elektrycznej znacznie zakłóciłaby konkurencję na wszystkich rynkach dostaw detalicznych energii elektrycznej. Jej stosowanie spowodowałoby po pierwsze brak konkurencyjności w procesie tworzenia nowej mocy wytwórczej oraz wyższe ceny hurtowe. Po drugie, prawdopodobna strategia nowego podmiotu polegająca na połączeniu dostaw gazu dla elektrowni opalanych gazem i zakupu energii elektrycznej od nich ograniczyłaby możliwości konkurencyjnych podmiotów prowadzących sprzedaż detaliczną energii elektrycznej w zakresie uzyskiwania konkurencyjnej energii elektrycznej i umocniłaby i tak już silną pozycję nowego podmiotu na rynku sprzedaży detalicznej energii elektrycznej. I wreszcie, badanie rynkowe przeprowadzone przez Komisję wykazało, że prawdopodobnie na Węgrzech znaczącą rolę odgrywać będą podwójne oferty (gaz i energia elektryczna). Według Komisji natychmiast po dokonaniu transakcji E.ON będzie posiadać zdolność i motywację do uniemożliwienia przygotowania podwójnych ofert każdej innej spółce prowadzącej sprzedaż detaliczną energii elektrycznej poprzez zablokowanie konkurentom pragnącym realizować tę strategię marketingową dostępu do zasobów gazu, co znacznie zakłóciłoby konkurencję na rynkach dostaw energii elektrycznej dla małych odbiorców przemysłowych i handlowych oraz gospodarstw domowych.

E. ZOBOWIĄZANIA

(59) W celu rozwiązania opisanych powyżej problemów związanych z konkurencją na rynkach gazu i energii elektrycznej, w dniu 20 października 2005 r. E.ON przedłożyła pakiet zobowiązań. W dniu 16 listopada 2005 r. E.ON przedłożyła poprawione zobowiązania, a w dniu 8 grudnia ostateczne zobowiązania. Komisja uważa, że zobowiązania, znacznie poprawione po teście rynkowym w porównaniu z początkową ofertą stron, uwzględniają obawy wyrażone przez strony trzecie, jeżeli chodzi o potrzebę zapewnienia dostatecznej płynności gazu na węgierskim rynku sprzedaży hurtowej gazu po cenie i na zasadach umożliwiających stronom trzecim skuteczne konkurowanie z nowym podmiotem na segmentach stanowiących kolejne ogniwa rynków gazu i energii elektrycznej na Węgrzech.

ROZDZIAŁ ZAKRESÓW DZIAŁALNOŚCI ENERGETYCZNEJ

(60) Po pierwsze, zgodnie ze zobowiązaniami MOL dokona zbycia swoich pozostałych udziałów w spółkach MOL Magazynowanie i MOL WMT w wysokości 25 % + l akcja w terminie sześciu miesięcy od daty zawarcia transakcji. Ponadto MOL nie nabędzie bezpośrednich ani pośrednich udziałów mniejszościowych w MOL WMT i MOL Magazynowanie przez okres 10 lat, jeżeli E.ON pozostanie większościowym udziałowcem w tych spółkach.

(61) Zbycie 25 % udziału MOL w spółkach MOL Magazynowanie i MOL WMT zgodnie z zobowiązaniami rozwiązuje problemy wynikające ze strukturalnych powiązań pomiędzy MÓL a E.ON. Uczestnicy testu rynkowego przyjęli ze znacznym zadowoleniem zerwanie powiązań strukturalnych pomiędzy stronami.

(62) Po drugie, zgodnie ze zobowiązaniami MOL nie skorzysta ze swojej opcji sprzedaży udziału w MOL Przesył wynoszącego 25%+ l akcja. Ponadto przez okres 10 lat, jeżeli E.ON pozostanie większościowym udziałowcem w spółkach MOL WMT i MOL Magazynowanie, MOL nie sprzeda E.ON ani żadnej z jej spółek stowarzyszonych udziału w MOL Przesył, co spowodowałoby przejecie całkowitej lub wspólnej kontroli przez E.ON nad MOL Przesył.

(63) Ten środek zaradczy zapewni właściwym organom ochrony konkurencji możliwość wglądu w proces tworzenia każdego powiązania strukturalnego pomiędzy nowym podmiotem a MOL Przesył (szczególnie w przypadku wykorzystania opcji sprzedaży) w warunkach rynkowych panujących w danym momencie.

UWOLNIENIE GAZU I UWOLNIENIE UMOWY

(64) E.ON zobowiązuje się wdrożyć na Węgrzech program uwolnienia gazu poprzez przetargi internetowe między przedsiębiorstwami. Program uwolnienia gazu przewiduje 8 rocznych przetargów na l mld m3 gazu (w roku 2006, 2007, 2008, 2009, 2010, 2011, 2012 i 2013) i będzie trwał przez okres 9 lat do lipca 2015 r. Węgierski Urząd Energetyczny i pełnomocnik ds. monitorowania będą nadzorować przetargi oraz wdrożenie programu uwolnienia gazu.

(65) Ponadto w terminie 6 miesięcy od daty zawarcia transakcji E.ON zobowiązuje się dokonać na rzecz strony trzeciej („strona trzecia”) cesji połowy umowy dostawy gazu krajowego zawartej pomiędzy MOL WMT a MOL E & P („umowa dostawy”). W momencie wejścia w życie cesji kontraktu, strona trzecia przejmie wszystkie prawa i obowiązki MOL WMT wynikające z części umowy dostawy będącej przedmiotem cesji. Cesja wejdzie w życie na początku roku gazowego 2007 (lipiec 2007 r.) i pozostanie w mocy przez cały okres obowiązywania umowy dostawy, do lipca 2015 r. Wartość części umowy dostawy będącej przedmiotem cesji wynosi łącznie około 7,6-10 mld m3 gazu, a w pierwszym roku ma zostać uwolnionych 1,2 mld m3.

(66) Aby należycie ocenić, czy przedłożone przez strony zobowiązania w zakresie uwolnienia gazu i uwolnienia umowy pozwalają na rozwiązanie określonych w trakcie postępowania problemów związanych z konkurencją, Komisja dokonała przeglądu podobnych programów obowiązujących w różnych krajach europejskich i przeprowadziła test rynkowy na próbie węgierskich podmiotów gospodarczych prowadzących działalność w sektorze gazu i energii elektrycznej.

(67) Komisja doszła do wniosku, że środki proponowane przez strony, tj. program uwolnienia gazu i uwolnienie umowy, uwzględniające poprawki i udoskonalenia proponowane przez strony trzecie będące respondentami testu rynkowego, w wystarczającym stopniu rozwiążą wszystkie problemy związane z konkurencją, wynikające z transakcji. W szczególności połączenie programu uwolnienia gazu z uwolnieniem umowy zapewni wszystkim uczestnikom rynku (odbiorcom gazu i podmiotom prowadzącym sprzedaż gazu) możliwość uzyskiwania gazu na swoje potrzeby na warunkach konkurencyjnych i niedyskryminacyjnych oraz, przynajmniej w znacznym stopniu, niezależnie od połączonego podmiotu.

(68) Komisja uważa, że łączna ilość gazu, która ma zostać uwolniona, pozwala na stworzenie dostatecznej płynności gazu na węgierskich rynkach sprzedaży hurtowej gazu, aby zapewnić możliwość rozwoju skutecznej i zrównoważonej konkurencji na segmentach stanowiących kolejne ogniwo rynków gazu i energii elektrycznej. Łączna ilość gazu, jaka ma zostać uwolniona w wyniku zastosowania obu wspomnianych środków zaradczych, jest znaczna w porównaniu z innymi istniejącymi programami uwolnienia gazu (2 mld m3 rocznie lub do 14% łącznego węgierskiego zużycia krajowego).

(69) Czas trwania programu uwolnienia gazu oraz uwolnienia umowy (do lipca 2015 r.) pozwoli zapewnić dostateczną płynność przez odpowiednio długi okres czasu, aż do chwili zmiany struktury rynku i warunków konkurencyjnych. Ponadto mechanizm ustalania cen przewidziany zarówno dla programu uwolnienia gazu, jak i dla uwolnienia umowy zapewni, że zwycięscy oferenci uzyskają gaz na tych samych (lub, w przypadku programu uwolnienia gazu, w miarę możliwości lepszych) warunkach konkurencyjnych, co nowy podmiot. Komisja uważa ten mechanizm ustalania cen za atrakcyjny dla stron trzecich i zapewniający właściwą motywację do aktywnego uczestnictwa w przetargach programu uwolnienia gazu.

(70) Jeżeli chodzi o program uwolnienia gazu, Komisja uważa, że program proponowany przez strony zarówno pod względem podstawowych cech (ilości, czas trwania, mechanizm ustalania cen), jak i cech bardziej technicznych (rozmiar partii, okres trwania umowy, zasady elastyczności) jest zasadniczo opracowany zgodnie z kryteriami, które uważa się za najbardziej odpowiednie dla wdrożenia programu uwolnienia gazu z powodzeniem. Szczegółowe zasady skutecznego przeprowadzenia przetargu i wdrożenia umów dostawy gazu zostaną opracowane przez strony pod kontrolą Węgierskiego Urzędu Energetycznego i przedstawione Komisji do zatwierdzenia.

(71) Jeżeli chodzi o uwolnienie umowy, Komisja uważa, że strona trzecia będąca cesjonariuszem uwolnienia umowy reprezentować będzie znaczną i trwałą siłę konkurencyjną na węgierskich rynkach gazowych. Będzie ona posiadać dostateczne, długotrwałe zasoby gazowe dla wypracowania swojej pozycji na węgierskich rynkach gazowych i wprowadzenia płynności na te rynki.

MOŻLIWOŚĆ MAGAZYNOWANIA

(72) E.ON zobowiązuje się zapewnić odbiorcom gazu oraz podmiotom prowadzącym sprzedaż gazu, które kupują gaz bezpośrednio w ramach programu uwolnienia gazu lub uwolnienia umowy, dostęp do powierzchni magazynowych po regulowanych cenach i na regulowanych zasadach. W szczególności E.ON zobowiązuje się zapewnić wystarczające powierzchnie magazynowe tym użytkownikom końcowym i hurtownikom, nawet jeśli kupują oni gaz po raz pierwszy (nowym odbiorcom) lub wykazują większe zapotrzebowanie w zakresie magazynowania (jako że obecne ramy regulacyjne gwarantują jedynie przeniesienie na nowego dostawcę powierzchni magazynowej odpowiadającej wielkości obecnego zużycia dotychczasowych odbiorców).

(73) Komisja uważa, że zobowiązanie to wystarcza do zapewnienia skutecznego i niedyskryminacyjnego dostępu do powierzchni magazynowych dla odpowiednich ilości gazu i umożliwi podmiotom gospodarczym oraz odbiorcom gospodarowanie nabytym gazem stosownie do potrzeb własnych lub potrzeb odbiorców. Zobowiązanie w zakresie magazynowania przyczyni się do tego, by uwolnienie gazu i umowy stało się atrakcyjne dla stron trzecich.

F. WNIOSEK

(74) Ze względu na wyżej wymienione przyczyny, rozważane indywidualnie lub zbiorczo, Komisja doszła do wniosku, że zobowiązania przedłożone przez E.ON są wystarczające dla rozwiązania problemów związanych z konkurencją, jakie mogły powstać na skutek omawianej koncentracji.

(75) W związku z powyższym w niniejszej decyzji Komisja uznaje zgłoszoną transakcję za zgodną ze wspólnym rynkiem i Porozumieniem EOG zgodnie z art. 8 ust. 2 rozporządzenia w sprawie łączenia przedsiębiorstw.