KRÓLESTWO BELGII,

KRÓLESTWO DANII,

REPUBLIKA FEDERALNA NIEMIEC,

REPUBLIKA GRECKA,

KRÓLESTWO HISZPANII,

REPUBLIKA FRANCUSKA,

IRLANDIA,

REPUBLIKA WŁOSKA,

WIELKIE KSIĘSTWO LUKSEMBURGA,

KRÓLESTWO NIDERLANDÓW,

REPUBLIKA AUSTRII,

REPUBLIKA PORTUGALSKA,

REPUBLIKA FINLANDII,

KRÓLESTWO SZWECJI,

ZJEDNOCZONE KRÓLESTWO WIELKIEJ BRYTANII I IRLANDII PÓŁNOCNEJ,

Umawiające się Strony Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską, Traktatu ustanawiającego Europejską Wspólnotę Węgla i Stali, Traktatu ustanawiającego Europejską Wspólnotę Energii Atomowej oraz Traktatu o Unii Europejskiej,

zwane dalej „Państwami Członkowskimi”, oraz

WSPÓLNOTA EUROPEJSKA, EUROPEJSKA WSPÓLNOTA WĘGLA I STALI, EUROPEJSKA WSPÓLNOTA ENERGII ATOMOWEJ,

zwane dalej „Wspólnotą”,

z jednej strony, oraz

REPUBLIKA CHORWACJI, zwana dalej „Chorwacją”,

z drugiej strony,

ZWAŻYWSZY NA silne więzy łączące Strony i wyznawane przez nie wspólne wartości, ich pragnienie wzmocnienia tych więzów i stworzenia ścisłych i trwałych stosunków, opartych na zasadach wzajemności i na wzajemnych interesach, które powinny pozwolić Chorwacji na dalsze umacnianie i poszerzanie stosunków ze Wspólnotą,

ZWAŻYWSZY NA znaczenie niniejszego Układu, w ramach procesu stabilizacji i stowarzyszenia z państwami Europy Południowo-Wschodniej, dla stworzenia i konsolidacji stabilnego, opartego na współpracy porządku europejskiego, którego Unia Europejska jest filarem, jak również w ramach Paktu na rzecz Stabilności,

ZWAŻYWSZY NA zobowiązanie Stron do wniesienia wkładu wszelkimi środkami do politycznej, gospodarczej i instytucjonalnej stabilizacji w Chorwacji, a także w regionie, poprzez rozwój społeczeństwa obywatelskiego i demokratyzacji, rozwój instytucjonalny i reformę administracji publicznej, wzmocnioną współpracę handlową i gospodarczą, szeroko zakrojoną współpracę, w tym współpracę w dziedzinie wymiaru sprawiedliwości i spraw wewnętrznych, oraz poprzez wzmocnienie narodowego i regionalnego bezpieczeństwa,

ZWAŻYWSZY NA zobowiązanie Stron do zwiększenia wolności politycznych i gospodarczych, leżących u podstaw niniejszego Układu, jak również ich zobowiązanie do poszanowania praw człowieka i państwa prawnego, w tym praw osób należących do mniejszości narodowych oraz zasad demokratycznych, poprzez system wielopartyjny oraz wolne i uczciwe wybory,

ZWAŻYWSZY, że Chorwacja potwierdza swoje zaangażowanie w kwestię prawa powrotu wszystkich uchodźców i osób wysiedlonych oraz w kwestię ochrony ich praw pokrewnych,

ZWAŻYWSZY NA zaangażowanie Stron w pełną realizację wszystkich zasad i postanowień Karty NZ, OBWE, w szczególności tych zawartych w Akcie Końcowym z Helsinek, dokumentach końcowych z Konferencji w Madrycie i w Wiedniu, Karcie Paryskiej Nowej Europy oraz w Pakcie na rzecz Stabilności w Europie Południowo-Wschodniej, jak również zaangażowanie w wypełnianie zobowiązań podjętych na podstawie porozumień Dayton/Paryż oraz Erdut celem przyczynienia się do stabilności regionalnej i współpracy między państwami regionu,

MAJĄC NA UWADZE przywiązanie Stron do zasad gospodarki wolnorynkowej oraz gotowość Wspólnoty do wniesienia wkładu w reformy gospodarcze w Chorwacji,

MAJĄC NA UWADZE przywiązanie Stron do wolnego handlu, zgodnie z prawami i obowiązkami wynikającymi z WTO,

PRAGNĄC stworzenia stałego dialogu politycznego na temat dwustronnych i międzynarodowych zagadnień stanowiących przedmiot wzajemnego zainteresowania, w tym aspektów regionalnych, przy jednoczesnym uwzględnieniu Wspólnej Polityki Zagranicznej i Bezpieczeństwa Unii Europejskiej,

PRZEKONANE, że Układ o Stabilizacji i Stowarzyszeniu stworzy między nimi nowy klimat dla stosunków gospodarczych, a przede wszystkim dla rozwoju handlu i inwestycji, czynników zasadniczych w gospodarczej restrukturyzacji i modernizacji,

MAJĄC NA UWADZE zobowiązanie Chorwacji do zbliżenia swojego ustawodawstwa w istotnych sektorach do prawodawstwa Wspólnoty,

BIORĄC POD UWAGĘ wolę Wspólnoty zapewnienia zdecydowanego wsparcia przy wdrażaniu reform i odbudowie, a także wolę wykorzystania, w ramach działań podejmowanych ze względu na to przedsięwzięcie, wszelkich dostępnych instrumentów współpracy oraz technicznej, finansowej i gospodarczej pomocy o charakterze kompleksowym, indykatywnym i wieloletnim,

POTWIERDZAJĄC, że postanowienia niniejszego Układu, które wchodzą w zakres części III, tytułu IV Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską, wiążą Zjednoczone Królestwo i Irlandię jako odrębne Umawiające się Strony, a nie jako część Wspólnoty Europejskiej, do czasu kiedy Zjednoczone Królestwo lub Irlandia (zależnie od okoliczności) powiadomi Chorwację, że została związana Układem jako część Wspólnoty Europejskiej, zgodnie z Protokołem dotyczącym stanowiska Zjednoczonego Królestwa i Irlandii, załączonym do Traktatu o Unii Europejskiej, i Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską. To samo stosuje się do Danii, zgodnie z Protokołem dotyczącym stanowiska Danii, załączonym do tych Traktatów,

PRZYPOMINAJĄC szczyt w Zagrzebiu, podczas którego wezwano do dalszego umacniania stosunków między państwami włączonymi w proces stabilizacji i stowarzyszenia a Unią Europejską, jak również do pogłębionej współpracy regionalnej,

PRZYPOMINAJĄC gotowość Unii Europejskiej do włączenia Chorwacji w jak najszerszym zakresie w najważniejsze polityczne i gospodarcze procesy zachodzące w Europie oraz status Chorwacji jako potencjalnego kandydata do członkostwa w UE na podstawie Traktatu o Unii Europejskiej, jak również spełnienie kryteriów określonych przez Radę Europejską w czerwcu 1993 r., pod warunkiem pomyślnego wprowadzenia w życie niniejszego Układu, szczególnie w zakresie współpracy regionalnej,

UZGODNIŁY, CO NASTĘPUJE:

Artykuł 1

[1] 1. Niniejszym ustanawia się stowarzyszenie między Wspólnotą i jej Państwami Członkowskimi, z jednej strony, a Chorwacją, z drugiej strony.

2. Stowarzyszenie to ma następujące cele:

– zapewnienie odpowiednich ram dialogu politycznego umożliwiającego Stronom rozwój wzajemnych ścisłych stosunków politycznych,

– wspieranie wysiłków Chorwacji zmierzających do rozwoju jej współpracy gospodarczej i międzynarodowej, także poprzez zbliżenie jej ustawodawstwa do prawodawstwa Wspólnoty,

– wspieranie wysiłków Chorwacji zmierzających do zakończenia procesu przechodzenia na system gospodarki rynkowej, działanie na rzecz harmonijnych stosunków gospodarczych oraz stopniowe rozwijanie strefy wolnego handlu między Wspólnotą a Chorwacją,

– sprzyjanie współpracy regionalnej we wszystkich dziedzinach objętych niniejszym Układem.

TYTUŁ I

ZASADY OGÓLNE

Artykuł 2

Przestrzeganie zasad demokratycznych i praw człowieka, które zostały ogłoszone w Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka i określone w Akcie Końcowym z Helsinek oraz w Karcie Paryskiej Nowej Europy, przestrzeganie zasad prawa międzynarodowego i państwa prawnego, jak również zasad gospodarki rynkowej, które znalazły odzwierciedlenie w dokumencie z Konferencji bońskiej KBWE nt. współpracy gospodarczej, tworzą podstawy polityki wewnętrznej oraz zewnętrznej Stron i stanowią istotne elementy niniejszego Układu.

Artykuł 3

Pokój międzynarodowy i regionalny oraz stabilizacja i rozwój stosunków dobrosąsiedzkich mają zasadnicze znaczenie dla procesu stabilizacji i stowarzyszenia, o którym mowa w konkluzjach Rady Unii Europejskiej z dnia 21 czerwca 1999 r. Zawarcie i wprowadzenie w życie niniejszego Układu odbywa się na podstawie konkluzji Rady Unii Europejskiej z dnia 29 kwietnia 1997 r. i na podstawie poszczególnych osiągnięć Chorwacji.

Artykuł 4

Chorwacja zobowiązuje się do kontynuowania i wspierania współpracy oraz dobrosąsiedzkich stosunków z innymi państwami w regionie, w tym właściwego poziomu wzajemnych ustępstw dotyczących przepływu osób, towarów, kapitału i usług, a także rozwoju projektów stanowiących przedmiot wspólnego zainteresowania, w szczególności tych odnoszących się do powrotu uchodźców oraz walki ze zorganizowaną przestępczością, korupcją, praniem pieniędzy, nielegalną migracją i nielegalnym handlem. Zobowiązanie to stanowi podstawowy czynnik w rozwijaniu stosunków i współpracy między Stronami, a tym samym pozytywnie wpływa na stabilność w regionie.

Artykuł 5

1. Stowarzyszenie jest wdrażane w życie stopniowo, a jego całkowita realizacja nastąpi najpóźniej w terminie sześciu lat od wejścia w życie niniejszego Układu.

2. Rada ds. Stabilizacji i Stowarzyszenia utworzona na mocy artykułu 110 dokonuje systematycznego przeglądu odnoszącego się do stosowania niniejszego Układu oraz przeprowadzenia przez Chorwację reform prawnych, administracyjnych, instytucjonalnych i gospodarczych w świetle treści preambuły oraz zgodnie z zasadami ogólnymi ustanowionymi w niniejszym Układzie.

Artykuł 6

Niniejszy Układ jest całkowicie zgodny z odpowiednimi przepisami WTO, w szczególności z artykułem XXIV GATT z 1994 r. oraz artykułem V GATS.

TYTUŁ II

DIALOG POLITYCZNY

Artykuł 7

Dialog polityczny między Stronami ustanawiany jest w kontekście niniejszego Układu. Towarzyszy on zbliżeniu między Unią Europejską a Chorwacją i umacnia je oraz przyczynia się do stworzenia ścisłych więzów opartych na solidarności oraz nowych form współpracy między Stronami.

Dialog polityczny ma przede wszystkim sprzyjać:

– pełnej integracji Chorwacji ze wspólnotą demokratycznych narodów i stopniowemu zbliżaniu się do Unii Europejskiej,

– coraz większemu zbliżeniu stanowisk Stron w sprawach międzynarodowych, w stosownych przypadkach także poprzez wymianę informacji, a w szczególności w sprawach, które mogą mieć istotne dla Stron znaczenie,

– współpracy regionalnej oraz rozwojowi dobrosąsiedzkich stosunków,

– wspólnym poglądom w sprawach bezpieczeństwa i stabilności w Europie, w tym współpracy w dziedzinach objętych Wspólną Polityką Zagraniczną i Bezpieczeństwa Unii Europejskiej.

Artykuł 8

1. Dialog polityczny jest prowadzony w ramach Rady ds. Stabilizacji i Stowarzyszenia, która jest zasadniczo odpowiedzialna za wszelkie sprawy, z którymi Strony zechcą się do niej zgłosić.

2. Na wniosek Stron, dialog polityczny może również przyjąć następujące formy:

– w razie konieczności spotkania wyższych rangą urzędników reprezentujących Chorwację, z jednej strony i Prezydencję Rady Unii Europejskiej oraz Komisję, z drugiej strony,

– pełne wykorzystanie wszystkich kanałów dyplomatycznych między Stronami, w tym odpowiednich kontaktów w państwach trzecich, oraz na forum Organizacji Narodów Zjednoczonych, OBWE, Rady Europy i na innych międzynarodowych forach,

– wszelkie inne środki, które wniosłyby pożyteczny wkład w umocnienie, rozwijanie i pogłębianie tego dialogu.

Artykuł 9

Dialog polityczny na poziomie parlamentarnym odbywa się w ramach Komitetu Parlamentarnego ds. Stabilizacji i Stowarzyszenia, utworzonego na mocy artykułu 116.

Artykuł 10

Dialog polityczny może odbywać się w ramach wielostronnych, jak również jako dialog regionalny obejmujący inne państwa regionu.

TYTUŁ III

WSPÓŁPRACA REGIONALNA

Artykuł 11

Zgodnie ze swoim zaangażowaniem na rzecz pokoju i stabilności oraz rozwoju dobrosąsiedzkich stosunków, Chorwacja będzie aktywnie wspierać współpracę regionalną. Wspólnota będzie także wspierać projekty o wymiarze regionalnym lub transgranicznym poprzez swoje programy pomocy technicznej.

Za każdym razem, kiedy Chorwacja zaplanuje pogłębienie swojej współpracy z jednym z państw wymienionych w artykułach 12–14, informuje ona o tym Wspólnotę i jej Państwa Członkowskie oraz przeprowadza z nimi konsultacje, zgodnie z postanowieniami zawartymi w tytule X.

Artykuł 12

Współpraca z innymi państwami, które podpisały Układ o Stabilizacji i Stowarzyszeniu

Po podpisaniu niniejszego Układu Chorwacja rozpoczyna negocjacje z państwem lub państwami, które już podpisały Układ o Stabilizacji i Stowarzyszeniu, ze względu na zawarcie dwustronnych konwencji w sprawie współpracy regionalnej, których celem będzie rozszerzenie zakresu współpracy między zainteresowanymi państwami.

Głównymi elementami tych konwencji będą:

– dialog polityczny;

– ustanowienie strefy wolnego handlu między Stronami, zgodnie z odpowiednimi przepisami WTO,

– wzajemne ustępstwa dotyczące przepływu pracowników, zakładania przedsiębiorstw, świadczenia usług, bieżących płatności oraz przepływu kapitału, a także innych polityk odnoszących się do przepływu osób na poziomie równoważnym w stosunku do tego, który przewidziano w niniejszym Układzie,

– postanowienia dotyczące współpracy w innych dziedzinach, zarówno tych objętych, jak i nieobjętych niniejszym Układem, a w szczególności w dziedzinie wymiaru sprawiedliwości i spraw wewnętrznych.

W konwencjach tych znajdą się postanowienia dotyczące utworzenia w stosownych przypadkach niezbędnych mechanizmów instytucjonalnych.

Konwencje te będą zawierane w terminie dwóch lat od wejścia w życie niniejszego Układu. Gotowość Chorwacji do zawarcia tych konwencji będzie stanowiła warunek dalszego rozwoju stosunków między Chorwacją a Unią Europejską.

Artykuł 13

Współpraca z innymi państwami, których dotyczy proces stabilizacji i stowarzyszenia

Chorwacja podejmuje współpracę regionalną z innymi państwami, których dotyczy proces stabilizacji i stowarzyszenia, w niektórych lub we wszystkich dziedzinach współpracy objętych niniejszym Układem, a w szczególności w dziedzinach będących przedmiotem wspólnego zainteresowania. Współpraca taka powinna być zgodna z zasadami i celami niniejszego Układu.

Artykuł 14

Współpraca z państwami kandydującymi do UE

Chorwacja może rozwijać współpracę i zawrzeć konwencję o współpracy regionalnej z każdym państwem kandydującym do UE w każdej dziedzinie współpracy objętej niniejszym Układem. Celem takiej konwencji powinno być stopniowe dostosowywanie stosunków dwustronnych między Chorwacją a tym państwem do odpowiednich obszarów stosunków między Wspólnotą Europejską i jej Państwami Członkowskimi a tym państwem.

TYTUŁ IV

SWOBODNY PRZEPŁYW TOWARÓW

Artykuł 15

1. Wspólnota i Chorwacja będą stopniowo wprowadzać strefę wolnego handlu w okresie trwającym maksimum sześć lat, poczynając od daty wejścia niniejszego Układu w życie, zgodnie z postanowieniami niniejszego Układu i stosownie do postanowień GATT z 1994 r. oraz WTO. Czyniąc to, uwzględniają szczególne wymagania przewidziane poniżej.

2. Do klasyfikacji towarów w handlu między obiema Stronami stosowana jest Scalona Nomenklatura towarowa.

3. Dla każdego produktu podstawową stawką celną, do której stosowane będą kolejne obniżki zgodnie z postanowieniami niniejszego Układu, jest stawka celna faktycznie stosowana erga omnes w dniu poprzedzającym datę podpisania niniejszego Układu lub stawka ustalona w WTO na 2002 r., jeśli ta ostatnia jest niższa.

4. Jeżeli po podpisaniu niniejszego Układu wprowadzona zostanie jakakolwiek obniżka stawek celnych na zasadzie erga omnes, a szczególnie wynikająca z uzgodnień taryfowych dokonanych w ramach WTO, takie obniżone stawki zastępują z dniem ich wprowadzenia podstawową stawkę celną, o której mowa w ustępie 3.

5. Wspólnota i Chorwacja powiadamiają się wzajemnie o swoich odpowiednich podstawowych stawkach celnych.

ROZDZIAŁ I

PRODUKTY PRZEMYSŁOWE

Artykuł 16

1. Postanowienia niniejszego rozdziału stosuje się do produktów pochodzących ze Wspólnoty lub z Chorwacji, wymienionych w Działach 25–97 Nomenklatury Scalonej, z wyjątkiem produktów wymienionych w załączniku I § I ppkt ii) Porozumienia w sprawie rolnictwa (GATT z 1994 r.).

2. Postanowień artykułów 17 i 18 nie stosuje się ani do wyrobów włókienniczych, ani do produktów stalowych z Działu 72 Nomenklatury Scalonej, stosownie do artykułów 22 i 23.

3. Handel między Stronami produktami podlegającymi Traktatowi ustanawiającemu Europejską Wspólnotę Energii Atomowej jest prowadzony zgodnie z postanowieniami tego Traktatu.

Artykuł 17

1. Cła przywozowe obowiązujące we Wspólnocie na produkty pochodzące z Chorwacji zostają zniesione z dniem wejścia w życie niniejszego Układu.

2. Ograniczenia ilościowe przywozu na teren Wspólnoty oraz środki o skutku równoważnym odnoszące się do produktów pochodzących z Chorwacji zostają zniesione z dniem wejścia w życie niniejszego Układu.

Artykuł 18

1. Cła przywozowe obowiązujące w Chorwacji na towary pochodzące ze Wspólnoty, inne niż te wymienione w załącznikach I i II, zostają zniesione z dniem wejścia w życie niniejszego Układu.

2. Cła przywozowe obowiązujące w Chorwacji na towary pochodzące ze Wspólnoty, wymienione w załączniku I, będą stopniowo obniżane, zgodnie z następującym harmonogramem:

– z dniem wejścia w życie niniejszego Układu każda stawka celna zostaje obniżona do 60 % stawki podstawowej,

– z dniem 1 stycznia 2003 r. każda stawka celna zostaje obniżona do 30 % stawki podstawowej,

– z dniem 1 stycznia 2004 r. pozostałe cła zostają zniesione.

3. Cła przywozowe obowiązujące w Chorwacji na towary pochodzące ze Wspólnoty, wymienione w załączniku II, będą stopniowo obniżane i znoszone, zgodnie z następującym harmonogramem:

– z dniem wejścia w życie niniejszego Układu każda stawka celna zostaje obniżona do 70 % stawki podstawowej,

– z dniem 1 stycznia 2003 r. każda stawka celna zostaje obniżona do 50 % stawki podstawowej,

– z dniem 1 stycznia 2004 r. każda stawka celna zostaje obniżona do 40 % stawki podstawowej,

– z dniem 1 stycznia 2005 r. każda stawka celna zostaje obniżona do 30 % stawki podstawowej,

– z dniem 1 stycznia 2006 r. każda stawka celna zostaje obniżona do 15 % stawki podstawowej,

– z dniem 1 stycznia 2007 r. pozostałe cła zostają zniesione.

4. Ograniczenia ilościowe przywozu na teren Chorwacji odnoszące się do towarów pochodzących ze Wspólnoty oraz środki o skutku równoważnym zostają zniesione z dniem wejścia w życie niniejszego Układu.

Artykuł 19

Wspólnota i Chorwacja z dniem wejścia w życie niniejszego Układu znoszą w wymianie handlowej między sobą wszelkie opłaty o skutku równoważnym do ceł przywozowych.

Artykuł 20

1. Wspólnota i Chorwacja z dniem wejścia w życie niniejszego Układu znoszą wszelkie cła wywozowe oraz opłaty o skutku równoważnym.

2. Wspólnota i Chorwacja znoszą między sobą wszelkie ograniczenia ilościowe wywozu oraz środki o skutku równoważnym z dniem wejścia w życie niniejszego Układu.

Artykuł 21

Chorwacja deklaruje gotowość do obniżenia swoich ceł w wymianie handlowej ze Wspólnotą szybciej niż jest to przewidziane w artykule 18, jeżeli jej ogólna sytuacja gospodarcza oraz sytuacja danego sektora gospodarki będą na to pozwalały.

Rada ds. Stabilizacji i Stowarzyszenia formułuje w tym celu zalecenia.

Artykuł 22

Protokół 1 ustanawia uzgodnienia mające zastosowanie do określonych w nim wyrobów włókienniczych.

Artykuł 23

Protokół 2 ustanawia uzgodnienia mające zastosowanie do określonych w nim produktów stalowych z Działu 72 Nomenklatury Scalonej.

ROZDZIAŁ II

ROLNICTWO I RYBOŁÓWSTWO

Artykuł 24

Definicja

1. Postanowienia niniejszego rozdziału stosuje się do handlu produktami rolnymi i rybołówstwa pochodzącymi ze Wspólnoty i z Chorwacji.

2. Termin „produkty rolne i rybołówstwa” odnosi się do produktów wymienionych w Działach 1–24 Nomenklatury Scalonej oraz produktów wymienionych w załączniku I §I ppkt ii) Porozumienia w sprawie rolnictwa (GATT 1994).

3. Definicja ta obejmuje ryby i produkty rybołówstwa ujęte w Dziale 3, w pozycjach 1604 i 1605 oraz podpunktach 051191, 230120 i ex190220 („makarony nadziewane zawierające więcej niż 20 % masy ryb, skorupiaków, mięczaków lub innych bezkręgowców wodnych”).

Artykuł 25

Protokół 3 ustanawia uzgodnienia handlowe dla przetworzonych produktów rolnych, które są w nim wymienione.

Artykuł 26

1. Z dniem wejścia w życie niniejszego Układu Wspólnota znosi wszelkie ograniczenia ilościowe przywozu oraz środki o skutku równoważnym w odniesieniu do produktów rolnych i produktów rybołówstwa pochodzących z Chorwacji.

2. Z dniem wejścia w życie niniejszego Układu Chorwacja znosi wszelkie ograniczenia ilościowe przywozu oraz środki o skutku równoważnym w odniesieniu do produktów rolnych i produktów rybołówstwa pochodzących ze Wspólnoty.

Artykuł 27

Produkty rolne

1. Z dniem wejścia w życie niniejszego Układu Wspólnota znosi cła przywozowe i opłaty o skutku równoważnym odnoszące się do produktów rolnych pochodzących z Chorwacji, innych niż te wymienione w pozycjach nr 0102, 0201, 0202 i 2204 Nomenklatury Scalonej.

W odniesieniu do produktów objętych Działami 7 i 8 Nomenklatury Scalonej, dla których Wspólna Taryfa Celna przewiduje stosowanie stawek celnych ad valorem oraz szczególnej stawki celnej, zniesienie ma zastosowanie tylko do stawki celnej ad valorem.

2. Z dniem wejścia w życie niniejszego Układu Wspólnota ustala stosowane na terenie Wspólnoty cła przywozowe na produkty z młodej wołowiny, określone w załączniku III i pochodzące z Chorwacji, na poziomie 20 % stawki celnej ad valorem i na poziomie 20 % szczególnej stawki celnej zgodnie ze Wspólną Taryfą Celną Wspólnot Europejskich, w ramach limitu rocznego kontyngentu taryfowego w wysokości 9400 ton wyrażonego w masie tuszy.

3. a) Z dniem wejścia w życie niniejszego Układu Chorwacja:

i) znosi cła przywozowe na niektóre produkty rolne pochodzące ze Wspólnoty, wymienione w załączniku IVa;

ii) znosi cła przywozowe na niektóre produkty rolne pochodzące ze Wspólnoty, wymienione w załączniku IVb, w ramach limitu kontyngentów taryfowych wskazanych dla każdego produktu w tym załączniku. Kontyngenty taryfowe będą zwiększane każdego roku o ilość wskazaną dla każdego produktu w tym załączniku.

b) Po pierwszym roku od wejścia w życie niniejszego Układu Chorwacja:

i) znosi cła przywozowe na niektóre produkty rolne pochodzące ze Wspólnoty, wymienione w załączniku IVc.

c) Z dniem wejścia w życie niniejszego Układu Chorwacja:

i) znosi stopniowo cła przywozowe na niektóre produkty rolne pochodzące ze Wspólnoty, wymienione w załączniku IVd, w ramach limitu kontyngentów taryfowych i zgodnie z harmonogramem wskazanym dla każdego produktu w tym załączniku;

ii) obniża stopniowo cła przywozowe na niektóre produkty rolne pochodzące ze Wspólnoty, wymienione w załączniku IVe, do 50 % cła w ramach klauzuli największego uprzywilejowania (KNU), zgodnie z harmonogramem wskazanym dla każdego produktu w tym załączniku.

iii) obniża stopniowo cła przywozowe na niektóre produkty rolne pochodzące ze Wspólnoty, wymienione w załączniku IVf, do 50 % cła w ramach klauzuli największego uprzywilejowania (KNU), w granicach kontyngentów taryfowych, zgodnie z harmonogramem wskazanym dla każdego produktu w tym załączniku.

4. Uzgodnienia handlowe, które będą stosowane w odniesieniu do win i wyrobów spirytusowych, zostaną sformułowane w Protokole dodatkowym dotyczącym win i wyrobów spirytusowych.

Artykuł 28

Produkty rybołówstwa

1. Z dniem wejścia w życie niniejszego Układu Wspólnota znosi całkowicie cła na ryby i produkty rybołówstwa pochodzące z Chorwacji, które nie są wymienione w załączniku Va. Produkty wymienione w załączniku Va podlegają ustanowionym w nim postanowieniom.

2. Z dniem wejścia w życie niniejszego Układu Chorwacja znosi wszystkie opłaty mające skutek równoważny do ceł i znosi całkowicie cła na ryby i produkty rybołówstwa pochodzące ze Wspólnoty Europejskiej, które nie są wymienione w załączniku Vb. Produkty wymienione w załączniku Vb podlegają ustanowionym w nim postanowieniom.

Artykuł 29

Uwzględniając wielkość handlu między Stronami produktami rolnymi i rybołówstwa, ich szczególną wrażliwość, zasady wspólnych polityk Wspólnoty oraz polityk Chorwacji w zakresie rolnictwa i rybołówstwa, rolę rolnictwa i rybołówstwa w gospodarce Chorwacji oraz konsekwencje wielostronnych negocjacji handlowych w ramach WTO, Wspólnota i Chorwacja zbadają na forum Rady ds. Stabilizacji i Stowarzyszenia, najpóźniej do dnia 1 lipca 2006 r., możliwości udzielania sobie, w sposób uporządkowany i na zasadzie odpowiedniej wzajemności, kolejnych koncesji na poszczególne produkty ze względu na wprowadzanie w życie dalszej liberalizacji handlu produktami rolnymi i rybołówstwa.

Artykuł 30

Postanowienia niniejszego rozdziału nie mają żadnego wpływu na jednostronne stosowanie korzystniejszych środków przez jedną lub drugą Stronę.

Artykuł 31

Nie naruszając innych postanowień niniejszego Układu, a w szczególności artykułu 38, z uwagi na szczególną wrażliwość rynku rolnego i rybnego, jeżeli przywóz produktów pochodzących z jednej ze Stron, które podlegają koncesjom przyznanym na mocy artykułów 25, 27 i 28, powoduje poważne zakłócenia na rynkach lub w wewnętrznych mechanizmach regulacyjnych u drugiej Strony, obydwie Strony podejmą niezwłocznie konsultacje w celu znalezienia odpowiedniego rozwiązania. Oczekując na rozwiązanie, zainteresowana Strona może podjąć właściwe środki, które uważa za niezbędne.

ROZDZIAŁ III

POSTANOWIENIA WSPÓLNE

Artykuł 32

Postanowienia niniejszego rozdziału stosuje się do handlu wszystkimi produktami między Stronami, o ile niniejszy rozdział lub protokoły 1, 2 i 3 nie stanowią inaczej.

Artykuł 33

Zasada status quo

1. Z dniem wejścia w życie niniejszego Układu żadne nowe cła przywozowe bądź wywozowe lub opłaty o skutku równoważnym nie są wprowadzane w handlu między Wspólnotą i Chorwacją, a te, które już obowiązują, nie są podwyższane.

2. Z dniem wejścia w życie niniejszego Układu żadne nowe ograniczenia ilościowe przywozu lub wywozu lub środki o skutku równoważnym nie są wprowadzane w handlu między Wspólnotą i Chorwacją, a te, które już istnieją, nie są zaostrzone.

3. Bez uszczerbku dla koncesji przyznanych na mocy artykułu 26, postanowienia ustępów 1 i 2 niniejszego artykułu nie ograniczają w żaden sposób prowadzenia odpowiednich polityk rolnych Chorwacji i Wspólnoty lub podejmowania jakichkolwiek środków w ramach tych polityk, z zastrzeżeniem, że nie naruszają one systemu przywozu przewidzianego w załącznikach III, IVa, IVb, IVc, IVd, IVe, IVf oraz Va i Vb.

Artykuł 34

Zakaz dyskryminacji podatkowej

1. Strony powstrzymują się od wprowadzania jakichkolwiek wewnętrznych środków lub praktyk podatkowych, powodujących bezpośrednio lub pośrednio dyskryminację między produktami jednej Strony i podobnymi produktami pochodzącymi z terytorium drugiej Strony, a jeśli takie istnieją – znoszą je.

2. Produkty wywożone na terytorium jednej ze Stron nie mogą korzystać ze zwrotów wewnętrznych podatków pośrednich w kwocie wyższej od podatków pośrednich, jakie zostały na nie nałożone.

Artykuł 35

Postanowienia dotyczące zniesienia ceł przywozowych stosuje się do ceł o charakterze podatkowym.

Artykuł 36

Unie celne, strefy wolnego handlu, uzgodnienia transgraniczne

1. Niniejszy Układ nie wyklucza utrzymania lub utworzenia unii celnych, stref wolnego handlu lub uzgodnień dotyczących handlu przygranicznego, w takim zakresie, w jakim nie zmieniają one uzgodnień handlowych przewidzianych w niniejszym Układzie.

2. Podczas okresów przejściowych, wymienionych w artykule 18, postanowienia niniejszego Układu nie mają wpływu na wprowadzenie w życie szczególnych ustaleń preferencyjnych regulujących przepływ towarów, dokonanych albo w porozumieniach granicznych zawartych uprzednio między jednym lub kilkoma Państwami Członkowskimi a Socjalistyczną Federalną Republiką Jugosławii, oraz przejętych w ramach sukcesji przez Chorwację, lub wynikających z umów dwustronnych, wymienionych w tytule III, zawartych przez Chorwację w celu promowania handlu regionalnego.

3. W ramach Rady ds. Stabilizacji i Stowarzyszenia między Stronami prowadzone są konsultacje dotyczące umów wymienionych w ustępie 1 i 2 niniejszego artykułu, a tam gdzie jest to wymagane, również w innych ważnych sprawach związanych z odpowiednimi politykami handlowymi w stosunku do państw trzecich. W szczególności w przypadku przystąpienia państwa trzeciego do Wspólnoty takie konsultacje mają miejsce w celu zapewnienia, że wzajemne interesy Wspólnoty i Chorwacji określone w niniejszym Układzie będą uwzględniane.

Artykuł 37

Dumping

1. Jeśli jedna ze Stron stwierdzi wystąpienie dumpingu w handlu z drugą Stroną w rozumieniu artykułu VI GATT z 1994 r., może ona podjąć odpowiednie środki przeciwko takiej praktyce zgodnie z Porozumieniem o stosowaniu artykułu VI GATT z 1994 r. oraz własnym wewnętrznym ustawodawstwem w danej dziedzinie.

2. W odniesieniu do ustępu 1 niniejszego artykułu, Rada ds. Stabilizacji i Stowarzyszenia zostanie poinformowana o przypadku dumpingu, gdy tylko organy Strony przywożącej rozpoczną postępowanie. W przypadku gdy nie zostanie położony kres dumpingowi w rozumieniu artykułu VI Porozumienia GATT z 1994 r. lub nieosiągnięcia w ciągu 30 dni od przekazania sprawy do Rady ds. Stabilizacji i Stowarzyszenia jakiegokolwiek innego korzystnego rozstrzygnięcia, Strona przywożąca może podjąć odpowiednie środki.

Artykuł 38

Ogólna klauzula ochronna

1. W przypadku gdy jakikolwiek produkt jednej Strony jest przywożony na terytorium drugiej Strony w takich zwiększonych ilościach oraz na takich warunkach, które powodują lub grożą spowodowaniem:

– poważnej szkody przemysłowi wewnętrznemu wytwarzającemu produkty podobne lub bezpośrednio konkurencyjne na terytorium Strony przywożącej,

lub

– poważnych zakłóceń w jakimkolwiek sektorze gospodarki lub trudności mogących wywołać poważne pogorszenie sytuacji gospodarczej w regionie Strony przywożącej,

Strona przywożąca może podjąć odpowiednie środki zgodnie z warunkami i procedurami ustanowionymi w niniejszym artykule.

2. Wspólnota i Chorwacja stosują wzajemnie wobec siebie środki ochronne jedynie zgodnie z postanowieniami niniejszego Układu. Takie środki nie wykraczają poza środki niezbędne do naprawienia powstałych trudności oraz powinny zazwyczaj polegać na zawieszeniu dalszej obniżki wszelkich odpowiednich stawek celnych, przewidzianych niniejszym Układem w przypadku danego produktu lub podwyżce stawki celnej na dany produkt. Takie środki powinny zawierać jasne elementy prowadzące stopniowo do ich zniesienia najpóźniej pod koniec ustalonego okresu. Nie można podejmować środków na okres dłuższy niż rok. W bardzo wyjątkowych okolicznościach środki mogą być podejmowane najwyżej na okres do trzech lat. Żaden środek ochronny nie może być stosowany w odniesieniu do przywozu produktu, który wcześniej podlegał takiemu środkowi, przez okres co najmniej trzech lat od wygaśnięcia środka.

3. W przypadkach określonych w niniejszym artykule przed podjęciem środków w nim przewidzianych lub tak szybko, jak będzie to możliwe, w przypadkach, do których zastosowanie ma ustęp 4 litera b), Wspólnota lub Chorwacja, zależnie od okoliczności, przekazuje Radzie ds. Stabilizacji i Stowarzyszenia wszelkie odpowiednie informacje w celu znalezienia rozwiązania, które jest możliwe do przyjęcia przez obie Strony.

4. W celu wprowadzenia powyższych ustępów w życie stosuje się następujące postanowienia:

a) trudności wynikające z sytuacji, o których mowa w niniejszym artykule, przekazuje się do zbadania przez Radę ds. Stabilizacji i Stowarzyszenia, która może podjąć wszelkie decyzje niezbędne do usunięcia takich trudności.

Jeżeli Rada ds. Stabilizacji i Stowarzyszenia lub Strona wywożąca nie podejmą decyzji w sprawie usunięcia trudności lub nie zostanie osiągnięte inne zadowalające rozstrzygnięcie w ciągu 30 dni od przekazania sprawy Radzie ds. Stabilizacji i Stowarzyszenia, Strona przywożąca może przyjąć odpowiednie środki w celu rozwiązania problemu zgodnie z niniejszym artykułem. Przy wyborze środków ochronnych, należy przyznać pierwszeństwo środkom, które w najmniejszym stopniu zakłócają funkcjonowanie uzgodnień ustanowionych niniejszym Układem;

b) w przypadku gdy wyjątkowe i krytyczne okoliczności wymagające natychmiastowego działania uniemożliwiają uprzednie przekazanie informacji lub zbadanie spawy, w zależności od okoliczności, zainteresowana Strona może, w sytuacjach określonych w niniejszym artykule, zastosować środki ostrożności niezbędne dla zaradzenia sytuacji oraz powiadamia o tym niezwłocznie drugą Stronę.

5. Rada ds. Stabilizacji i Stowarzyszenia jest niezwłocznie powiadamiana o podjęciu środków ochronnych. Środki te stanowią przedmiot regularnych konsultacji w ramach tego organu, w szczególności w celu ustalenia harmonogramu ich zniesienia, gdy tylko okoliczności na to pozwolą.

6. W przypadku gdy Wspólnota lub Chorwacja poddaje przywóz produktów mogących powodować trudności określone w niniejszym artykule procedurze administracyjnej, której celem jest szybkie dostarczanie informacji dotyczących tendencji w przepływie handlowym, powiadamia o tym drugą Stronę.

Artykuł 39

Klauzula o niedoborach

1. Jeśli przestrzeganie postanowień niniejszego tytułu powoduje:

a) krytyczny niedobór lub groźbę niedoboru środków spożywczych lub innych produktów mających podstawowe znaczenie dla Strony wywożącej;

lub

b) ponowny wywóz do państwa trzeciego produktu, który dla Strony wywożącej stanowi przedmiot wywozowych ograniczeń ilościowych, wywozowych stawek celnych lub opłat o skutku równoważnym, i w przypadku gdy określone powyżej sytuacje powodują lub mogą spowodować poważne trudności dla Strony wywożącej,

Strona ta może podjąć właściwe środki na warunkach i zgodnie z procedurami ustanowionymi w niniejszym artykule.

2. Przy wyborze środków należy przyznać pierwszeństwo tym, które w najmniejszym stopniu zakłócają funkcjonowanie postanowień niniejszego Układu. Takie środki nie mogą być stosowane w sposób, który stanowiłby arbitralną lub nieuzasadnioną dyskryminacją w sytuacjach, kiedy istnieją takie same warunki, lub który stanowiłby ukryte ograniczenia w handlu. Środki te znosi się w przypadku, gdy okoliczności nie uzasadniają ich dalszego utrzymywania.

3. Przed podjęciem środków przewidzianych w ustępie 1 niniejszego artykułu lub tak szybko, jak tylko jest to możliwe, w przypadkach, do których stosuje się ustęp 4 niniejszego artykułu, Wspólnota lub Chorwacja, w zależności od okoliczności, przekazuje Radzie ds. Stabilizacji i Stowarzyszenia wszystkie odpowiednie informacje w celu znalezienia rozwiązania, które jest możliwe do przyjęcia przez Strony. Strony w ramach Rady ds. Stabilizacji i Stowarzyszenia mogą uzgadniać wszelkie środki niezbędne do usunięcia trudności. W przypadku nieosiągnięcia porozumienia w ciągu 30 dni od przekazania sprawy Radzie ds. Stabilizacji i Stowarzyszenia Strona wywożąca może wobec wywozu danego produktu zastosować środki na mocy niniejszego artykułu.

4. W przypadku gdy wyjątkowe i krytyczne okoliczności wymagające natychmiastowego działania uniemożliwiają, w zależności od okoliczności, wcześniejsze powiadomienie lub zbadanie sprawy, Wspólnota lub Chorwacja, w zależności od tego, której ze Stron to dotyczy, może zastosować środki ostrożności niezbędne dla zaradzenia sytuacji i powiadamia o tym niezwłocznie drugą Stronę.

5. Rada ds. Stabilizacji i Stowarzyszenia jest niezwłocznie powiadamiana o wszelkich środkach stosowanych na mocy niniejszego artykułu. Środki te stanowią przedmiot regularnych konsultacji w ramach tego organu, szczególnie w celu ustalenia harmonogramu ich znoszenia, gdy tylko okoliczności na to pozwolą.

Artykuł 40

Monopole państwowe

Chorwacja stopniowo dostosuje wszelkie monopole państwowe o charakterze handlowym w celu zapewnienia, że do końca czwartego roku następującego po wejściu w życie niniejszego Układu, zniesiona zostanie dyskryminacja między obywatelami Państw Członkowskich i obywatelami Chorwacji dotyczącej warunków, na jakich nabywane i sprzedawane są towary. Rada ds. Stabilizacji i Stowarzyszenia jest powiadamiana o środkach przyjętych dla urzeczywistnienia tego celu.

Artykuł 41

Protokół 4 ustanawia reguły pochodzenia w celu zastosowania preferencji taryfowych przewidzianych w niniejszym Układzie.

Artykuł 42

Dopuszczalne ograniczenia

Niniejszy Układ nie stanowi przeszkody w stosowaniu zakazów lub ograniczeń przywozowych, wywozowych lub tranzytowych, uzasadnionych względami moralności publicznej, porządku publicznego, bezpieczeństwa publicznego, ochrony zdrowia i życia ludzi i zwierząt lub ochrony roślin, ochrony narodowych dóbr kultury o wartości artystycznej, historycznej lub archeologicznej, bądź ochrony własności przemysłowej i handlowej lub przepisów odnoszącymi się do złota i srebra. Zakazy te i ograniczenia nie powinny jednak stanowić środka arbitralnej dyskryminacji ani ukrytych ograniczeń w handlu między Stronami.

Artykuł 43

Obie Strony zgadzają się współpracować w celu zmniejszenia możliwości wystąpienia oszustw w stosowaniu postanowień handlowych niniejszego Układu. Nie naruszając innych postanowień niniejszego Układu, a w szczególności artykułów 31, 38 i 89 oraz Protokołu nr 4, jeżeli jedna ze Stron stwierdzi, że istnieją wystarczające dowody oszustwa, takie jak znaczne zwiększenie handlu produktami przez jedną Stronę w stosunku do drugiej Strony, ponad poziom odzwierciedlający warunki gospodarcze, takie jak normalna produkcja oraz zdolności wywozowe, lub niezdolność do zapewnienia współpracy administracyjnej wymaganej dla weryfikacji dowodu pochodzenia przez drugą Stronę, obie Strony podejmą niezwłocznie konsultacje w celu znalezienia odpowiedniego rozwiązania. W oczekiwaniu na rozwiązanie zainteresowana Strona może podjąć właściwe środki, które uzna za niezbędne. Przy wyborze środków priorytet powinny posiadać te środki, które w najmniejszym stopniu zakłócają funkcjonowanie ustaleń określonych w niniejszym Układzie.

Artykuł 44

Stosowanie niniejszego Układu nie stanowi uszczerbku dla stosowania przepisów prawa Wspólnoty w stosunku do Wysp Kanaryjskich.

TYTUŁ V

PRZEPŁYW PRACOWNIKÓW, ZAKŁADANIE PRZEDSIĘBIORSTW, ŚWIADCZENIE USŁUG, KAPITAŁ

ROZDZIAŁ I

PRZEPŁYW PRACOWNIKÓW

Artykuł 45

1. Z zastrzeżeniem warunków i uregulowań stosowanych w każdym Państwie Członkowskim:

– traktowanie przyznane pracownikom, którzy są obywatelami Chorwacji oraz którzy są legalnie zatrudnieni na terytorium Państwa Członkowskiego, wolne jest od wszelkiej dyskryminacji ze względu na obywatelstwo w odniesieniu do warunków pracy, wynagrodzenia lub zwolnienia, w porównaniu z obywatelami tego państwa,

– małżonkowie i dzieci pracownika legalnie zatrudnionego na terytorium Państwa Członkowskiego, legalnie przebywający na terytorium Państwa Członkowskiego, z wyłączeniem pracowników sezonowych oraz pracowników objętych porozumieniami dwustronnymi, w rozumieniu artykułu 46, o ile powyższe porozumienia nie przewidują inaczej, mają dostęp do rynku pracy tego Państwa Członkowskiego w czasie okresu legalnego zatrudnienia danego pracownika.

2. Chorwacja, z zastrzeżeniem warunków i zasad istniejących w tym państwie, przyznaje traktowanie określone w ustępu 1 w odniesieniu do pracowników będących obywatelami Państwa Członkowskiego, zatrudnionych legalnie na jej terytorium, jak również w odniesieniu do ich małżonków i dzieci przebywających legalnie na jej terytorium.

Artykuł 46

1. Biorąc pod uwagę sytuację na rynku pracy w Państwach Członkowskich, z uwzględnieniem ich ustawodawstwa oraz zgodnie z zasadami obowiązującymi w Państwach Członkowskich w dziedzinie mobilności pracowników:

– istniejące ułatwienia w odniesieniu do dostępu do zatrudnienia chorwackich pracowników przyznane przez Państwa Członkowskie na mocy umów dwustronnych powinny być utrzymane i, jeżeli to możliwe, rozszerzone,

– inne Państwa Członkowskie zbadają możliwość zawarcia podobnych porozumień.

2. Rada ds. Stabilizacji i Stowarzyszenia dokona analizy możliwości przyznania innych ulepszeń, w tym ułatwienia dostępu do kształcenia zawodowego, zgodnie z zasadami i procedurami obowiązującymi w Państwach Członkowskich oraz biorąc pod uwagę sytuację na rynku pracy w Państwach Członkowskich i we Wspólnocie.

Artykuł 47

1. W celu koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego dla pracowników posiadających obywatelstwo chorwackie, legalnie zatrudnionych na terytorium Państwa Członkowskiego, oraz dla członków ich rodzin legalnie zamieszkałych na terytorium takiego państwa, zostaną określone odpowiednie zasady. W tym celu decyzja Rady ds. Stabilizacji i Stowarzyszenia, która nie powinna naruszać jakichkolwiek praw lub zobowiązań wynikających z porozumień dwustronnych, jeśli te ostatnie przewidują bardziej korzystne traktowanie, powinna zawierać następujące postanowienia:

– wszystkie okresy ubezpieczenia, zatrudnienia lub zamieszkania zakończone przez takich pracowników w różnych Państwach Członkowskich dodaje się do siebie do celów świadczeń rentowych i emerytalnych z tytułu wieku, inwalidztwa i śmierci oraz do celów opieki medycznej dla takich pracowników oraz członków ich rodzin,

– wszelkie renty lub emerytury z tytułu wieku, śmierci, wypadków w miejscu pracy lub chorób zawodowych, lub wynikającego z nich inwalidztwa, z wyjątkiem świadczeń nieskładkowych, powinny być swobodnie przenoszone według stawki stosowanej na mocy prawa Państwa Członkowskiego lub Państw Członkowskich będących dłużnikami,

– pracownicy, o których mowa, otrzymują dodatki rodzinne dla członków ich rodzin, jak określono powyżej.

2. Chorwacja przyznaje pracownikom będącym obywatelami Państw Członkowskich, którzy są legalnie zatrudnieni na jej terytorium, oraz członkom ich rodzin legalnie przebywającym na jej terytorium, traktowanie podobne do określonego w tiret drugim i trzecim ustępu 1.

ROZDZIAŁ II

ZAKŁADANIE PRZEDSIĘBIORSTW

Artykuł 48

Do celów niniejszego Układu:

a) „spółka wspólnotowa” lub „spółka chorwacka” oznacza odpowiednio spółkę utworzoną zgodnie z prawem Państwa Członkowskiego lub Chorwacji i posiadającą statutową siedzibę, zarząd lub główne przedsiębiorstwo odpowiednio na terytorium Wspólnoty lub Chorwacji.

jednakże jeżeli spółka założona zgodnie z prawem Państwa Członkowskiego lub Chorwacji ma jedynie swoją siedzibę statutową odpowiednio na terytorium Wspólnoty lub Chorwacji, spółka ta jest odpowiednio uważana za spółkę wspólnotową lub chorwacką, jeżeli jej działalność wykazuje rzeczywiste i ciągłe związki z gospodarką odpowiednio jednego z Państw Członkowskich lub Chorwacji;

b) „filia” spółki oznacza spółkę, która jest faktycznie kontrolowana przez pierwszą spółkę;

c) „oddział” spółki oznacza jednostkę nie posiadającą osobowości prawnej, która ma cechy ciągłości jako część podmiotu macierzystego, posiada zarząd oraz jest materialnie wyposażona do negocjowania spraw handlowych ze stronami trzecimi w taki sposób, że te strony trzecie, mimo iż wiedzą o tym, że, o ile to konieczne, będzie istniało powiązanie prawne z podmiotem dominującym, którego siedziba znajduje się za granicą, nie muszą bezpośrednio prowadzić transakcji z podmiotem macierzystym, lecz mogą je zawierać w miejscu funkcjonowania oddziału;

d) „zakładanie przedsiębiorstw” oznacza:

i) w odniesieniu do obywateli – prawo podejmowania i prowadzenia działalności gospodarczej na własny rachunek oraz tworzenia i zarządzania przedsiębiorstwami, w szczególności spółkami, które faktycznie kontrolują. Prowadzenie działalności na własny rachunek oraz zarządzanie przedsiębiorstwami przez obywateli nie obejmują poszukiwania lub podejmowania zatrudnienia na rynku pracy lub przyznawania prawa dostępu do rynku pracy innej Stronie. Postanowień niniejszego rozdziału nie stosuje się do tych osób, które nie pracują wyłącznie na własny rachunek;

ii) w przypadku spółek wspólnotowych lub chorwackich prawo do podejmowania działalności gospodarczej poprzez tworzenie filii i oddziałów odpowiednio w Chorwacji i Wspólnocie;

e) „działalność” oznacza prowadzenie działalności gospodarczej;

f) „działalność gospodarcza” obejmuje w zasadzie działalność o charakterze przemysłowym, handlowym i zawodowym oraz działalność rzemieślniczą;

g) „obywatel Wspólnoty” i „obywatel Chorwacji” oznacza odpowiednio osobę fizyczną, która jest obywatelem jednego z Państw Członkowskich lub Chorwacji;

h) w odniesieniu do międzynarodowego transportu morskiego, w tym do międzymodalnego transportu obejmującego odcinek morski, obywatele Państw Członkowskich lub Chorwacji prowadzący działalność gospodarczą poza terytorium Wspólnoty lub Chorwacji oraz spółki transportowe mające siedziby poza terytorium Wspólnoty lub Chorwacji i kontrolowane przez obywateli Państwa Członkowskiego lub Chorwacji są również beneficjentami postanowień niniejszego rozdziału oraz rozdziału III, jeżeli ich statki są zarejestrowane odpowiednio w tym Państwie Członkowskim lub w Chorwacji, zgodnie z odpowiednim ustawodawstwem tych państw;

i) „usługi finansowe” oznaczają działalność opisaną w załączniku VI. Rada ds. Stabilizacji i Stowarzyszenia może poszerzyć lub zmienić zakres tego załącznika.

Artykuł 49

1. Chorwacja ułatwia spółkom i obywatelom wspólnoty prowadzenie działalności na swoim terytorium. W tym celu przyznaje wraz z wejściem w życie niniejszego Układu:

i) w odniesieniu do zakładania spółek wspólnotowych traktowanie nie mniej korzystne niż przyznane własnym spółkom lub jakimkolwiek spółkom państwa trzeciego, zależnie od tego, które traktowanie jest lepsze;

oraz

ii) w odniesieniu do działalności filii i oddziałów spółek wspólnotowych w Chorwacji, po ich utworzeniu, traktowanie nie mniej korzystne niż to przyznane własnym spółkom i oddziałom lub jakimkolwiek filiom i oddziałom jakiejkolwiek spółki państwa trzeciego, zależnie od tego, które traktowanie jest lepsze.

2. Strony nie przyjmują jakichkolwiek nowych przepisów lub środków, które wprowadzałyby dyskryminację odnośnie podejmowania działalności przez spółki wspólnotowe lub chorwackie na ich terytoriach lub w odniesieniu do ich działalności, po ich utworzeniu, w porównaniu z ich własnymi spółkami.

3. Wspólnota i jej Państwa Członkowskie przyznają, wraz z wejściem w życie niniejszego Układu:

i) w odniesieniu do zakładania spółek chorwackich – traktowanie nie mniej korzystne niż przyznane przez Państwo Członkowskie własnym spółkom lub jakiejkolwiek spółce państwa trzeciego, zależnie od tego, które traktowanie jest korzystniejsze;

ii) w odniesieniu do działalności filii i oddziałów spółek chorwackich utworzonych na ich terytorium, traktowanie nie mniej korzystne niż to przyznane przez Państwa Członkowskie własnym spółkom i oddziałom lub jakimkolwiek filiom i oddziałom jakiejkolwiek spółki państwa trzeciego utworzonej na ich terytorium, zależnie od tego, które traktowanie jest lepsze.

4. Cztery lata po wejściu w życie niniejszego Układu Rada ds. Stabilizacji i Stowarzyszenia ustali możliwość rozszerzenia powyższych postanowień na zakładanie przedsiębiorstw przez obywateli obydwu Stron niniejszego Układu w celu prowadzenia działalności na własny rachunek.

5. Nie naruszając postanowień niniejszego artykułu:

a) filie i oddziały spółek wspólnotowych korzystają, z dniem wejścia w życie niniejszego Układu, z prawa do korzystania oraz wynajmowania nieruchomości w Chorwacji;

b) filie spółek wspólnotowych mają również prawo do nabywania i korzystania z praw własności w odniesieniu do nieruchomości, tak jak spółki chorwackie, oraz w odniesieniu do dóbr publicznych/dóbr wspólnych, takie same prawa jak spółki chorwackie, w przypadkach gdy te prawa są konieczne do prowadzenia działalności gospodarczej, dla której zostały ustanowione, z wyjątkiem zasobów naturalnych, gruntów rolnych, lasów i obszarów leśnych. Po upływie czterech lat od wejścia w życie niniejszego Układu Rada ds. Stabilizacji i Stowarzyszenia ustali możliwości rozszerzenia tych praw zgodnie z niniejszym ustępem na wyłączone sektory;

c) po upływie czterech lat od wejścia w życie niniejszego Układu Rada ds. Stabilizacji i Stowarzyszenia przeanalizuje możliwość rozszerzenia praw zgodnie z literą b), w tym praw w wyłączonych sektorach, na oddziały spółek wspólnotowych.

Artykuł 50

1. Z zastrzeżeniem przepisów artykułu 49, z wyjątkiem usług finansowych określonych w załączniku VI, każda ze Stron może regulować, na swym własnym terytorium, ustanawianie i prowadzenie działalności przez ich spółki i obywateli, w zakresie, w jakim uregulowania takie nie dyskryminują spółek i obywateli drugiej Strony w porównaniu z jej własnymi spółkami i obywatelami.

2. W odniesieniu do usług finansowych, nie naruszając jakichkolwiek innych postanowień niniejszego Układu, Stronie nie zabrania się podejmowania środków w celach ostrożnościowych, w tym środków służących ochronie inwestorów, depozytariuszy, posiadaczy polis lub osób, wobec których dostawcy usług finansowych mają zobowiązania powiernicze lub w celu zapewnienia integralności i stabilności systemu finansowego. Takie środki nie są wykorzystywane w celu unikania wykonania zobowiązań Strony na mocy niniejszego Układu.

3. Żadne z postanowień niniejszego Układu nie może być interpretowane jako wymagające od Strony ujawnienia informacji dotyczących spraw i rachunków klientów indywidualnych lub jakichkolwiek poufnych lub majątkowych informacji znajdujących się w posiadaniu podmiotów publicznych.

Artykuł 51

1. Postanowień niniejszego rozdziału nie stosuje się do usług transportu lotniczego, usług żeglugi śródlądowej oraz usług kabotażu morskiego.

2. Rada ds. Stabilizacji i Stowarzyszenia może przyjąć zalecenia dotyczące udoskonalenia podejmowania i prowadzenia działalności gospodarczej w dziedzinach objętych ustępem 1.

Artykuł 52

1. Postanowienia artykułów 49 i 50 nie wykluczają zastosowania przez Stronę szczególnych przepisów dotyczących podejmowania i prowadzenia działalności gospodarczej na jej terytorium przez oddziały spółek drugiej Strony niezarejestrowanych na terytorium pierwszej Strony, które są uzasadnione różnicami prawnymi lub technicznymi między takimi oddziałami w porównaniu z oddziałami spółek zarejestrowanych na jej terytorium, lub w odniesieniu do usług finansowych, w celach ostrożnościowych.

2. Różnica w traktowaniu nie może wykraczać poza to, co jest ściśle niezbędne w wyniku takich różnic prawnych lub technicznych lub, w przypadku usług finansowych – w celach ostrożnościowych.

Artykuł 53

W celu ułatwienia obywatelom Wspólnoty i obywatelom Chorwacji podejmowania i prowadzenia działalności w zawodach regulowanych, odpowiednio w Chorwacji i we Wspólnocie, Rada ds. Stabilizacji i Stowarzyszenia bada, jakie kroki należy podjąć w celu wzajemnego uznawania kwalifikacji. Może ona w tym celu podjąć wszelkie niezbędne środki.

Artykuł 54

1. Spółka wspólnotowa lub spółka chorwacka założona odpowiednio na terytorium Chorwacji lub Wspólnoty ma prawo do zatrudnienia sama lub poprzez jedną ze swoich filii lub oddziałów, zgodnie z obowiązującym ustawodawstwem państwa przyjmującego, odpowiednio na terytorium Chorwacji i Wspólnoty, pracowników, którzy są odpowiednio obywatelami Państw Członkowskich Wspólnoty i Chorwacji, pod warunkiem że tacy pracownicy są kluczowym personelem określonym w ustępie 2 oraz że są oni zatrudnieni wyłącznie przez spółki, filie lub oddziały. Pozwolenia na pobyt i pracę takich pracowników są wydawane wyłącznie na okres zatrudnienia.

2. Personel kluczowy wyżej wymienionych spółek, dalej zwanych „organizacjami”, to „pracownicy oddelegowani w ramach przedsiębiorstwa”, zgodnie z definicją zawartą w literze c) niniejszego ustępu w poniższych kategoriach, pod warunkiem że organizacja jest osobą prawną oraz że dane osoby zostały przez nią zatrudnione lub są w niej wspólnikami (innymi niż wspólnicy większościowi) przez co najmniej rok bezpośrednio poprzedzający takie oddelegowanie:

a) osoby pracujące w organizacji na wyższych stanowiskach, które zajmują się głównie zarządzaniem przedsiębiorstwem, znajdujące się pod ogólnym nadzorem lub otrzymujące wskazówki głównie od zarządu lub akcjonariuszy przedsiębiorstwa lub ich odpowiedników, w tym osoby:

– kierujące utworzeniem departamentu przedsiębiorstwa lub pododdziału przedsiębiorstwa,

– nadzorujące i kontrolujące pracę innych pracowników sprawujących funkcje nadzorcze, merytoryczne lub kierownicze,

– posiadające osobiste uprawnienia do dokonywania naboru i zwalniania lub zalecania naboru, zwalniania lub podejmowania innych czynności kadrowych;

b) osoby pracujące w organizacji, które posiadają specjalistyczną wiedzę konieczną do pracy w przedsiębiorstwie, wiedzę dotyczącą sprzętu badawczego, techniki lub zarządzania. Ocena takiej wiedzy może odzwierciedlać, oprócz wiedzy specyficznej dla danego przedsiębiorstwa, wysoki poziom kwalifikacji odnoszących się do rodzaju pracy lub działalności handlowej wymagających specyficznej wiedzy technicznej, w tym członkostwa w akredytowanej grupie zawodowej;

c) „pracownik oddelegowany w ramach przedsiębiorstwa” oznacza osobę fizyczną pracującą w organizacji na terytorium Strony oraz czasowo przeniesioną dla prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium innej Strony; dana organizacja musi posiadać podstawowe miejsce prowadzenia działalności na terytorium Strony, a przeniesienie powinno odbywać się do przedsiębiorstwa (oddziału, filii) danej organizacji, prowadzącej faktycznie podobną działalność gospodarczą na terytorium drugiej Strony.

3. Zezwala się na wjazd i czasowy pobyt na terytorium Wspólnoty lub Chorwacji odpowiednio obywateli Wspólnoty lub Chorwacji, w przypadku gdy przedstawicielami tych spółek są osoby pracujące na wyższych stanowiskach, jak zostało to zdefiniowane powyżej w ustępie 2 litera a), w ramach spółki i są odpowiedzialne za założenie wspólnotowej filii lub oddziału spółki chorwackiej lub chorwackiej filii lub oddziału spółki wspólnotowej odpowiednio w Państwie Członkowskim lub w Chorwacji, gdy:

– przedstawiciele ci nie są zaangażowani w prowadzenie bezpośredniej sprzedaży lub świadczenie usług,

oraz

– spółka posiada główne przedsiębiorstwo odpowiednio poza terytorium Wspólnoty lub Chorwacji i nie ma innych przedstawicieli, biura, oddziału lub filii odpowiednio w tym Państwie Członkowskim lub w Chorwacji.

Artykuł 55

W ciągu pierwszych trzech lat od daty wejścia w życie niniejszego Układu Chorwacja może, na zasadzie przejściowej, wprowadzić środki stanowiące odstępstwo od postanowień niniejszego rozdziału w odniesieniu do zakładania spółek wspólnotowych oraz obywateli Wspólnoty w ramach niektórych gałęzi gospodarki, które:

– podlegają restrukturyzacji lub napotykają poważne trudności, szczególnie w przypadku, gdy wiążą się one z poważnymi problemami społecznymi w Chorwacji,

lub

– stoją wobec problemu zniesienia lub drastycznego ograniczenia całkowitego udziału w rynku chorwackich spółek lub chorwackich obywateli w danym sektorze lub przemyśle w Chorwacji,

lub

– są nowo powstającymi gałęziami przemysłu w Chorwacji.

Takie środki:

i) przestają być stosowane przynajmniej po upływie pięciu lat od wejścia w życie niniejszego Układu;

ii) są rozsądne i niezbędne w celu zaradzenia sytuacji;

oraz

iii) nie wprowadzają dyskryminacji w odniesieniu do działalności spółek wspólnotowych lub obywateli już prowadzących działalność w Chorwacji w czasie wprowadzania danych środków, w porównaniu z chorwackimi spółkami i obywatelami.

Przy planowaniu oraz stosowaniu takich środków Chorwacja przyznaje traktowanie preferencyjne, o ile to możliwe, spółkom i obywatelom Wspólnoty, jak również w żadnym wypadku traktowanie to nie jest mniej korzystne niż traktowanie przyznane spółkom lub obywatelom z jakiegokolwiek państwa trzeciego. Przed wprowadzeniem w życie tych środków Chorwacja zasięga opinii Rady ds. Stabilizacji i Stowarzyszenia i nie wprowadza ich w życie przed upływem jednego miesiąca od dnia powiadomienia Rady ds. Stabilizacji i Stowarzyszenia o określonych środkach, jakie ma wprowadzić Chorwacja, z wyjątkiem sytuacji, gdy groźba nieodwracalnych szkód wymaga podjęcia pilnych środków; w takim wypadku Chorwacja zasięga opinii Rady ds. Stabilizacji i Stowarzyszenia niezwłocznie po ich przyjęciu.

Po upływie trzeciego roku następującego po wejściu w życie niniejszego Układu Chorwacja może wprowadzić lub utrzymać takie środki jedynie na podstawie upoważnienia Rady ds. Stabilizacji i Stowarzyszenia oraz na warunkach przez nią określonych.

ROZDZIAŁ III

ŚWIADCZENIE USŁUG

Artykuł 56

1. Strony zobowiązują się zgodnie z poniższymi postanowieniami do podejmowania niezbędnych kroków w celu stopniowego zezwolenia na świadczenie usług przez spółki lub obywateli Wspólnoty lub Chorwacji, których siedziba znajduje się na terytorium Strony innej niż ta, w której znajduje się osoba, dla której przeznaczona jest usługa.

2. Jednocześnie z procesem liberalizacji określonym w ustępie 1, Strony zezwalają na czasowy przepływ osób fizycznych świadczących usługi lub osób, które są zatrudnione przez usługodawcę jako pracownicy kluczowi, jak określono w artykule 54, włączając w to osoby fizyczne będące przedstawicielami spółki lub obywatela Wspólnoty lub Chorwacji i starające się o prawo czasowego wjazdu w celu negocjacji sprzedaży usług lub zawarcia umów dotyczących sprzedaży usług tego usługodawcy, w przypadku gdy ci przedstawiciele nie będą zaangażowani w dokonywanie bezpośredniej sprzedaży usług dla ogółu społeczeństwa ani nie będą osobiście świadczyć usług.

3. Od czterech lat po wejściu w życie niniejszego Układu Rada ds. Stabilizacji i Stowarzyszenia podejmuje środki niezbędne w celu stopniowego wprowadzenia w życie postanowień ustępu 1. Uwzględnia się postęp osiągnięty przez Strony w dziedzinie zbliżania ustawodawstwa.

Artykuł 57

1. Strony nie podejmują żadnych środków lub działań, które mogłyby sprawić, że warunki świadczenia usług przez obywateli lub spółki Wspólnoty i Chorwacji, mające siedzibę na terytorium Strony innej niż ta, w której znajduje się osoba, dla której są przeznaczone usługi są bardziej restrykcyjne w porównaniu z sytuacją istniejąca w dniu poprzedzającym dzień wejścia w życie niniejszego Układu.

2. Jeżeli jedna Strona uważa, że środki wprowadzone przez drugą Stronę od dnia wejścia w życie niniejszego Układu prowadzą do sytuacji w znaczącym stopniu bardziej restrykcyjnej w odniesieniu do świadczenia usług w porównaniu z sytuacją, jaka miała miejsce w dniu wejścia w życie niniejszego Układu, Strona ta może zażądać od drugiej Strony przeprowadzenia konsultacji.

Artykuł 58

W odniesieniu do świadczenia usług transportowych między Wspólnotą a Chorwacją stosuje się następujące postanowienia:

1) w odniesieniu do transportu lądowego, protokół 6 ustanawia zasady mające zastosowanie do stosunków między Stronami w celu zapewnienia, w szczególności, nieograniczonego tranzytowego ruchu drogowego w Chorwacji i na całym terytorium Wspólnoty, skuteczne stosowanie zasad niedyskryminacji i stopniowej harmonizacji ustawodawstwa Chorwacji dotyczącego transportu z prawodawstwem Wspólnoty;

2) w odniesieniu do międzynarodowego transportu morskiego, Strony zobowiązują się skutecznie stosować zasadę nieograniczonego dostępu do rynku i ruchu, opartego na zasadach handlowych.

a) Powyższe postanowienie pozostaje bez uszczerbku dla praw i zobowiązań wynikających z Kodeksu postępowania Narodów Zjednoczonych dla Konferencji Linii Żeglugowych, stosowanego przez jedną lub drugą Stronę niniejszego Układu. Linie nienależące do konferencji będą miały prawo do konkurencji z liniami konferencji, o ile będą przestrzegać zasad uczciwej konkurencji w oparciu o zasady handlowe.

b) Strony potwierdzają swoje przywiązanie do warunków swobodnej konkurencji, jako niezbędnej cechy handlu stałymi i płynnymi towarami masowymi;

3) stosując zasady określone w ustępie 2, Strony:

a) nie wprowadzają w przyszłych umowach dwustronnych z państwami trzecimi klauzul o podziale ładunku, chyba że zaistnieją wyjątkowe okoliczności, w których przedsiębiorstwa żeglugi liniowej jednej lub drugiej Strony niniejszego Układu nie miałyby skutecznej możliwości starania się o udział w handlu do i z danego państwa trzeciego;

b) zakazują w przyszłych umowach dwustronnych wprowadzania klauzul o podziale ładunku w przypadku handlu stałymi i płynnymi towarami masowymi;

c) znoszą, z dniem wejścia w życie niniejszego Układu, wszelkie środki jednostronne, przeszkody administracyjne, techniczne i inne, które mogłyby wywierać skutek ograniczający lub dyskryminacyjny w stosunku do swobodnego świadczenia usług w międzynarodowym transporcie morskim;

d) każda Strona przyznaje, między innymi, nie mniej korzystne warunki dla statków, które są eksploatowane przez obywateli lub spółki drugiej Strony, niż warunki przyznane dla własnych statków Strony w odniesieniu do dostępu do portów otwartych dla międzynarodowego handlu, korzystania z infrastruktury i pomocniczych usług morskich portów, jak również związanych z tym stawek i opłat oraz udogodnień celnych, przyznawania miejsc postoju w porcie, a także korzystania z urządzeń załadowczych i wyładowczych;

4) w celu zapewnienia skoordynowanego rozwoju i stopniowej liberalizacji transportu między Stronami, dostosowanego do ich wzajemnych potrzeb handlowych, warunki wzajemnego dostępu do rynku transportu lotniczego są przedmiotem szczególnych umów transportowych, które są negocjowane przez Strony po wejściu w życie niniejszego Układu;

5) przed zawarciem umów określonych w ustępie 4, Strony nie podejmują żadnych środków lub działań, które są bardziej restrykcyjne lub dyskryminacyjne w porównaniu z sytuacją istniejącą w dniu poprzedzającym dzień wejścia w życie niniejszego Układu;

6) Chorwacja dostosowuje swoje ustawodawstwo, w tym przepisy administracyjne, techniczne i inne, do aktualnie istniejącego prawodawstwa wspólnotowego w dziedzinie transportu lotniczego i drogowego w zakresie, w jakim służy to celom liberalizacji i wzajemnego dostępu do rynków Stron oraz ułatwia przepływ osób i rzeczy;

7) jednocześnie z ogólnym postępem w osiąganiu celów niniejszego rozdziału, Rada ds. Stabilizacji i Stowarzyszenia bada sposoby tworzenia warunków niezbędnych dla poprawy swobody świadczenia lotniczych i śródlądowych usług transportowych.

ROZDZIAŁ IV

PŁATNOŚCI BIEŻĄCE I PRZEPŁYW KAPITAŁU

Artykuł 59

Strony zobowiązują się zezwolić na dokonywanie wszelkich płatności i transferów w bieżącym bilansie płatniczym między Wspólnotą a Chorwacją we w pełni wymienialnej walucie, zgodnie z postanowieniami artykułu VIII statutu Międzynarodowego Funduszu Walutowego.

Artykuł 60

1. W odniesieniu do transakcji na rachunku kapitałowym i finansowym bilansu płatniczego od dnia wejścia w życie niniejszego Układu Strony zapewnią swobodny przepływ kapitału związanego z inwestycjami bezpośrednimi dokonywanymi w spółkach powstałych zgodnie z ustawodawstwem kraju lokalizacji inwestycji, oraz inwestycji dokonywanych zgodnie z postanowieniami rozdziału II tytułu V, jak również likwidację lub repatriację tych inwestycji oraz wszelkiego wynikającego z nich zysku.

2. W odniesieniu do transakcji na rachunku kapitałowym i finansowym bilansu płatniczego od dnia wejścia w życie niniejszego Układu, Strony zapewniają swobodny przepływ kapitału w zakresie kredytów dotyczących transakcji handlowych lub świadczenia usług, w których uczestniczy rezydent jednej ze Stron, oraz w zakresie pożyczek i kredytów z terminem płatności dłuższym niż jeden rok.

Od dnia wejścia w życie niniejszego Układu Chorwacja, poprzez pełne i celowe wykorzystanie jej istniejących procedur, zezwala obywatelom Państw Członkowskich Unii Europejskiej na nabywanie nieruchomości w Chorwacji z wyjątkiem obszarów i kwestii wymienionych w załączniku VII. W ciągu czterech lat od wejścia w życie niniejszego układu Chorwacja stopniowo dostosuje swoje ustawodawstwo dotyczące nabywania nieruchomości w Chorwacji przez obywateli Państw Członkowskich Unii Europejskiej w celu zapewnienia takiego samego traktowania w porównaniu z obywatelami Chorwacji. Na koniec czwartego roku po wejściu w życie niniejszego Układu Rada ds. Stabilizacji i Stowarzyszenia zbada uregulowania dotyczące rozszerzenia tych praw na obszary i kwestie wymienione w załączniku VII.

Strony zapewniają również, od czwartego roku po wejściu w życie niniejszego Układu, swobodny przepływ kapitału dotyczącego lokat portfelowych oraz pożyczek finansowych i kredytów z terminem płatności krótszym niż jeden rok.

3. Bez uszczerbku dla ustępu 1, Strony nie wprowadzają żadnych nowych ograniczeń w zakresie przepływu kapitału oraz płatności bieżących między rezydentami Wspólnoty i Chorwacji oraz nie zaostrzają obowiązujących uregulowań.

4. Bez uszczerbku dla postanowień artykułu 59 oraz niniejszego artykułu, jeżeli w wyjątkowych okolicznościach przepływ kapitału między Wspólnotą a Chorwacją spowoduje lub zagrozi spowodowaniem poważnych trudności w funkcjonowaniu polityki kursu wymiany walut lub polityki walutowej we Wspólnocie lub w Chorwacji, odpowiednio Wspólnota i Chorwacja mogą podjąć środki ochronne w odniesieniu do przepływu kapitału między Wspólnotą a Chorwacją przez okres nieprzekraczający sześciu miesięcy, jeżeli takie środki są ściśle niezbędne.

5. Nic w powyższych postanowieniach nie ma na celu ograniczania praw podmiotów gospodarczych Stron do korzystania z bardziej korzystnego traktowania, które może być przewidziane we wszelkich istniejących dwustronnych lub wielostronnych umowach międzynarodowych, w których uczestniczą Strony niniejszego Układu.

6. Strony konsultują się wzajemnie w związku z ułatwieniem przepływu kapitału między Wspólnotą a Chorwacją w celu wspierania celów niniejszego Układu.

Artykuł 61

1. Podczas pierwszych czterech lat od dnia wejścia w życie niniejszego Układu Strony podejmują środki umożliwiające tworzenie warunków niezbędnych w celu dalszego stopniowego stosowania zasad wspólnotowych dotyczących swobodnego przepływu kapitału.

2. Na koniec czwartego roku po wejściu w życie niniejszego Układu Rada ds. Stabilizacji i Stowarzyszenia określi sposoby pełnego zastosowania zasad wspólnotowych dotyczących przepływu kapitału.

ROZDZIAŁ V

POSTANOWIENIA OGÓLNE

Artykuł 62

1. Postanowienia niniejszego tytułu stosuje się z uwzględnieniem ograniczeń uzasadnionych względami porządku publicznego, bezpieczeństwa publicznego lub zdrowia publicznego.

2. Nie stosuje się ich do działalności, która na terytorium jakiejkolwiek ze Stron jest związana, choćby przejściowo, z wykonywaniem władzy publicznej.

Artykuł 63

Do celów niniejszego tytułu, żadne z postanowień niniejszego Układu nie uniemożliwia Stronom stosowania ich przepisów ustawowych i wykonawczych w zakresie wjazdu i pobytu, zatrudnienia, warunków pracy, osiedlania się osób fizycznych oraz świadczenia usług, pod warunkiem że czyniąc to, nie stosują ich w sposób unieważniający lub naruszający korzyści wynikłe dla którejkolwiek ze Stron zgodnie ze szczególnymi postanowieniami niniejszego Układu. Niniejsze postanowienie stosuje się bez uszczerbku dla artykułu 62.

Artykuł 64

Spółki, które są kontrolowane oraz należą wyłącznie do wspólnej własności spółek lub obywateli Chorwacji oraz spółek lub obywateli Wspólnoty, są również objęte postanowieniami niniejszego tytułu.

Artykuł 65

1. Klauzula najwyższego uprzywilejowania przyznana zgodnie z postanowieniami niniejszego tytułu nie ma zastosowania do korzyści podatkowych, jakie Strony zapewniają lub zapewnią w przyszłości na podstawie porozumień mających na celu unikanie podwójnego opodatkowania lub innych porozumień podatkowych.

2. Żadne z postanowień niniejszego tytułu nie jest interpretowane jako zapobiegające przyjęciu lub wykonaniu przez Strony jakiegokolwiek środka mającego na celu zapobieżenie unikaniu lub uchylaniu się od podatku zgodnie z postanowieniami podatkowymi porozumień w zakresie unikania podwójnego opodatkowania oraz innych porozumień podatkowych lub wewnętrznego ustawodawstwa podatkowego.

3. Żadne z postanowień niniejszego tytułu nie jest interpretowane jako zapobiegające stosowaniu przez Państwa Członkowskie lub Chorwację odpowiednich przepisów ich ustawodawstwa podatkowego, w zakresie rozróżniania między podatnikami, którzy nie są w identycznej sytuacji, w szczególności gdy chodzi o ich miejsce zamieszkania.

Artykuł 66

1. Strony dążą, o ile to możliwe, do uniknięcia nakładania środków ograniczających, włączając środki w zakresie przywozu, do celów bilansu płatniczego. Strona przyjmująca takie środki przedstawia możliwie najszybciej drugiej Stronie harmonogram ich usunięcia.

2. W przypadku gdy jedno lub więcej Państw Członkowskich lub Chorwacja napotka poważne trudności w zrównoważeniu bilansu płatniczego lub zaistnieje bezpośrednie ryzyko ich napotkania, Wspólnota lub Chorwacja, w zależności od przypadku, może, zgodnie z warunkami ustalonymi w Porozumieniu WTO, przyjąć środki ograniczające, łącznie ze środkami odnoszącymi się do przywozu, na określony okres i które wykraczają poza to co jest absolutnie niezbędne w celu zaradzenia trudnościom bilansu płatniczego. Wspólnota lub Chorwacja, w zależności od przypadku, niezwłocznie powiadamia o tym drugą Stronę.

3. Wszelkie środki ograniczające nie mają zastosowania do transferów związanych z inwestycjami, a w szczególności z repatriacją sum zainwestowanych lub ponownie zainwestowanych lub jakichkolwiek dochodów z nich wynikających.

Artykuł 67

Postanowienia niniejszego tytułu będą stopniowo dostosowywane, w szczególności w świetle wymogów wynikających z artykułu V Układu Ogólnego w sprawie Handlu Usługami (GATS).

Artykuł 68

Postanowienia niniejszego Układu pozostają bez uszczerbku dla stosowania przez którąkolwiek ze Stron jakichkolwiek środków niezbędnych w celu zapobieżenia obejściu jej środków dotyczących dostępu państw trzecich do ich rynku za pomocą postanowień niniejszego Układu.

TYTUŁ VI

ZBLIŻENIE USTAWODAWSTW, EGZEKWOWANIE PRAWA I ZASADY KONKURENCJI

Artykuł 69

1. Strony uznają znaczenie zbliżenia obowiązujących przepisów prawnych Chorwacji do przepisów Wspólnoty. Chorwacja dąży do zapewnienia, aby jej obowiązujące i przyszłe przepisy prawne były stopniowo dostosowywane do dorobku Wspólnoty.

2. Zbliżanie to rozpocznie się w dniu podpisania niniejszego Układu i zostanie stopniowo rozszerzone na wszystkie nowe elementy dorobku Wspólnoty, o których mowa w niniejszym Układzie do końca okresu określonego w artykule 5 niniejszego Układu. W szczególności we wczesnym etapie będzie on dotyczyć podstawowych elementów dorobku prawnego w zakresie rynku wewnętrznego, jak również innych obszarów związanych z handlem, zgodnie z programem, który zostanie uzgodniony między Komisją Wspólnot Europejskich a Chorwacją. Chorwacja określi również, w porozumieniu z Komisją Wspólnot Europejskich, sposoby monitorowania zbliżania ustawodawstwa oraz działania, jakie zostaną podjęte w celu egzekwowania prawa.

Artykuł 70

Konkurencja i inne postanowienia gospodarcze

1. Poniższe działania uznaje się za niezgodne ze sprawnym funkcjonowaniem Układu, w zakresie, w jakim może wpływać na handel między Wspólnotą i Chorwacją:

i) wszelkie porozumienia między przedsiębiorstwami, decyzje związków przedsiębiorstw i praktyki uzgodnione między przedsiębiorstwami, których celem lub skutkiem jest zapobieganie, ograniczanie lub zakłócanie konkurencji;

ii) nadużywanie przez jedno lub więcej przedsiębiorstw pozycji dominującej na całym terytorium Wspólnoty lub Chorwacji lub na ich znacznej części;

iii) jakakolwiek pomoc państwowa, która zakłóca lub grozi zakłóceniem konkurencji przez sprzyjanie niektórym przedsiębiorstwom lub niektórym produktom.

2. Wszelkie praktyki sprzeczne z niniejszym artykułem oceniane są na podstawie kryteriów wynikających ze stosowania zasad konkurencji mających zastosowanie we Wspólnocie, w szczególności wynikających z artykułów 81, 82, 86 i 87 Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską i dokumentów wyjaśniających przyjętych przez instytucje wspólnotowe.

3. Strony zapewniają, żeby funkcjonalnie niezależnemu organowi publicznemu powierzone zostały kompetencje niezbędne do pełnego zastosowania ustępu 1 podpunkty i) i ii) niniejszego artykułu, wobec przedsiębiorstw prywatnych i publicznych oraz przedsiębiorstw, którym zostały przyznane prawa specjalne.

4. Chorwacja tworzy funkcjonalnie niezależny organ publiczny, któremu powierzone są uprawnienia niezbędne do pełnego zastosowania ustępu 1 podpunkt iii), w terminie jednego roku od dnia wejścia w życie niniejszego Układu. Organ ten jest, między innymi, uprawniony do udzielania zezwoleń na stosowanie programów pomocy państwa i pomocy indywidualnej, zgodnie z ustępem 2 niniejszego artykułu, oraz do zarządzania zwrotu pomocy państwa przyznanej niezgodnie z prawem.

5. Każda ze Stron zapewnia przejrzystość w obszarze pomocy państwa, między innymi dostarczając drugiej Stronie regularne sprawozdania roczne lub podobny instrument, zgodnie z metodologią i prezentacją przeglądów wspólnotowych na temat pomocy państwa. Na wniosek jednej ze Stron druga Strona przekazuje informacje na temat szczególnych przypadków indywidualnej pomocy publicznej.

6. Chorwacja sporządza pełny spis systemów pomocy powołanych do życia przed utworzeniem organu określonego w ustępie 4 i dostosowuje takie systemy pomocy zgodnie z kryteriami określonymi w ustępie 2 niniejszego artykułu w terminie nie dłuższym niż cztery lata od dnia wejścia w życie niniejszego Układu.

7. a) Do celów stosowania postanowień ustępu 1 podpunkt iii), Strony uzgadniają, że w ciągu pierwszych czterech lat następujących po wejściu w życie niniejszego Układu wszelka pomoc publiczna przyznana przez Chorwację jest oceniana z uwzględnieniem faktu, że Chorwacja uważana jest za taki sam obszar, jak obszary Wspólnoty opisane w artykule 87 ustępie 3 litera a) Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską.

b) W ciągu trzech lat od dnia wejścia w życie niniejszego Układu Chorwacja przedkłada Komisji Wspólnot Europejskich dane o swoim PKB na jednego mieszkańca, zharmonizowane na poziomie NUTS II. Organ określony w ustępie 4 i Komisja Wspólnot Europejskich dokonują następnie wspólnej oceny uprawnień regionów Chorwacji oraz maksymalnej intensywności pomocy dla nich w celu sporządzenia regionalnej mapy pomocy na podstawie odpowiednich wytycznych wspólnotowych.

8. W odniesieniu do produktów, o których mowa w rozdziale II tytułu IV:

– nie stosuje się ustępu 1 podpunkt iii),

– wszelkie praktyki niezgodne z ustępem 1 podpunkt i) zostaną ocenione zgodnie z kryteriami ustanowionymi przez Wspólnotę na podstawie artykułów 36 i 37 Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską oraz szczególnymi aktami prawnymi Wspólnoty przyjętymi na ich podstawie.

9. Jeśli jedna ze Stron uważa, że szczególna praktyka jest niezgodna z postanowieniami ustępu 1 niniejszego artykułu, może przyjąć właściwe środki po konsultacji w ramach Rady ds. Stabilizacji i Stowarzyszenia lub po upływie trzydziestu dni roboczych od zwrócenia się z wnioskiem o taką konsultację.

Żadne z postanowień niniejszego artykułu nie narusza ani nie wpływa w jakikolwiek sposób na podjęcie przez Strony środków antydumpingowych lub wyrównawczych, zgodnie z odpowiednimi artykułami GATT z 1994 roku i Porozumienia WTO w sprawie subwencji i środków wyrównawczych, lub z właściwym ustawodawstwem wewnętrznym.

Artykuł 71

Własność intelektualna, przemysłowa i handlowa

1. Zgodnie z postanowieniami niniejszego artykułu oraz załącznika VIII Strony potwierdzają znaczenie, jakie przywiązują do zapewnienia odpowiedniej i skutecznej ochrony oraz egzekwowania praw własności intelektualnej, przemysłowej i handlowej.

2. Chorwacja podejmuje środki niezbędne do zapewnienia, nie później niż trzy lata po wejściu w życie niniejszego Układu, ochrony praw własności intelektualnej, przemysłowej i handlowej, na poziomie porównywalnym do poziomu istniejącego we Wspólnocie, włącznie ze skutecznymi środkami wykonania tych praw.

3. Rada ds. Stabilizacji i Stowarzyszenia może podjąć decyzję o zobowiązaniu Chorwacji do przystąpienia do określonych wielostronnych konwencji w tym zakresie.

4. W przypadku zaistnienia problemów w dziedzinie własności intelektualnej, przemysłowej i handlowej wpływających negatywnie na warunki handlowe są one niezwłocznie przekazywane na wniosek jednej ze Stron Radzie ds. Stabilizacji i Stowarzyszenia w celu znalezienia rozwiązań zadowalających obie Strony.

Artykuł 72

Kontrakty publiczne

1. Strony uznają, że pożądane jest otwarcie przetargów na kontrakty publiczne na zasadach niedyskryminacji oraz wzajemności, szczególnie w kontekście WTO.

2. Spółkom chorwackim, zarówno tym z siedzibą we Wspólnocie, jak i poza nią, przyznaje się dostęp do procedur przetargów publicznych we Wspólnocie zgodnie ze wspólnotowymi normami w zakresie zamówień publicznych, na zasadach nie mniej korzystnych niż te przyznane spółkom wspólnotowym od wejścia w życie niniejszego Układu.

Wyżej wymienione postanowienia stosuje się również do kontraktów w sektorze użyteczności publicznej, po przyjęciu przez rząd Chorwacji ustawodawstwa wprowadzającego reguły wspólnotowe w tej dziedzinie. Wspólnota okresowo bada, czy Chorwacja rzeczywiście wprowadziła takie ustawodawstwo.

Spółkom wspólnotowym z siedzibą poza Chorwacją przyznaje się dostęp do procedur udzielania zamówień w Chorwacji zgodnie z ustawą o zamówieniach publicznych, na zasadach nie mniej korzystnych niż te przyznane spółkom chorwackim, najpóźniej po upływie pięciu lat od dnia wejścia w życie niniejszego Układu. Spółki Wspólnoty założone w Chorwacji, zgodnie z postanowieniami rozdziału II tytułu V, po wejściu w życie niniejszego Układu będą mieć dostęp do procedur udzielania zamówień na zasadach nie mniej korzystnych niż te przyznane spółkom Chorwacji.

Rada ds. Stabilizacji i Stowarzyszenia bada okresowo możliwość przyznania dostępu przez Chorwację do procedur przetargowych w Chorwacji dla wszystkich spółek wspólnotowych.

3. W odniesieniu do zakładania przedsiębiorstw i prowadzenia działalności, świadczenia usług między Wspólnotą a Chorwacją, jak również do zatrudnienia i przepływu siły roboczej, powiązanych z realizacją zamówień publicznych, stosuje się postanowienia artykułów 45–68.

Artykuł 73

Standaryzacja, metrologia, akredytacja i ocena zgodności

1. Chorwacja podejmuje niezbędne środki w celu stopniowego osiągnięcia zgodności ze wspólnotowymi uregulowaniami technicznymi i europejskimi procedurami standaryzacji, metrologii, akredytacji i oceny zgodności.

2. W tym celu Strony na wczesnym etapie rozpoczynają:

– popieranie wykorzystania wspólnotowych przepisów technicznych oraz europejskich norm, testów i procedur oceny zgodności,

– zawieranie, tam gdzie właściwe, Protokołów w sprawie Europejskiej Oceny Zgodności,

– sprzyjanie rozwojowi infrastruktury jakości: standaryzacji, metrologii, akredytacji i oceny zgodności,

– wspieranie udziału Chorwacji w pracach wyspecjalizowanych organizacji europejskich, w szczególności CEN, CENELEC, ETSI, EA, WELMEC, EUROMET.

Artykuł 74

Ochrona konsumentów

Strony będą współpracować w celu dostosowania norm dotyczących ochrony konsumentów w Chorwacji do tych we Wspólnocie. Efektywna ochrona konsumentów jest niezbędna w celu zapewnienia właściwego funkcjonowania gospodarki rynkowej, a ochrona ta będzie zależeć od rozwoju infrastruktury administracyjnej w celu zapewnienia nadzoru rynku oraz egzekwowania prawa w tej dziedzinie.

W tym celu oraz mając na uwadze wspólne interesy, Strony będą wspierać i zapewnią:

– harmonizację ustawodawstwa i dostosowania ochrony konsumentów w Chorwacji do przepisów obowiązujących we Wspólnocie,

– politykę aktywnej ochrony konsumentów obejmującą zwiększenie zakresu dostępnych informacji oraz rozwój niezależnych organizacji,

– efektywną ochronę prawną konsumentów w celu udoskonalenia jakości towarów konsumenckich i utrzymania odpowiednich norm bezpieczeństwa.

TYTUŁ VII

WYMIAR SPRAWIEDLIWOŚCI I SPRAWY WEWNĘTRZNE

WPROWADZENIE

Artykuł 75

Wzmocnienie instytucji i państwo prawne

We współpracy w dziedzinie wymiaru sprawiedliwości oraz spraw wewnętrznych Strony będą przywiązywać szczególną wagę do wzmocnienia instytucji na wszystkich poziomach we wszystkich dziedzinach administracji, a szczególnie w ramach egzekwowania prawa i mechanizmów wymiaru sprawiedliwości.

Współpraca w dziedzinie wymiaru sprawiedliwości będzie się koncentrować w szczególności na niezawisłości sądownictwa, poprawie jego skuteczności oraz szkoleniu prawników.

WSPÓŁPRACA W DZIEDZINIE PRZEPŁYWU OSÓB

Artykuł 76

Wizy, kontrola graniczna, azyl i migracja

1. Strony współpracują w dziedzinie wiz, kontroli granicznej, azylu i migracji oraz stworzą ramy dla współpracy, włączając współpracę na poziomie regionalnym w powyższych dziedzinach.

2. Współpraca w sprawach, o których mowa w ustępie 1, opiera się na wzajemnych konsultacjach oraz ścisłej koordynacji między Stronami oraz powinna obejmować pomoc techniczną oraz administracyjną dla:

– wymiany informacji na temat prawodawstwa i praktyki,

– projektowania prawodawstwa,

– wzmocnienia efektywności instytucji,

– szkolenia personelu,

– zabezpieczenia dokumentów podróży i wykrywania fałszywych dokumentów.

3. Współpraca będzie się koncentrować w szczególności:

– w dziedzinie azylu – na rozwijaniu i wdrażaniu ustawodawstwa krajowego w celu sprostania standardom Konwencji genewskiej z 1951 r. oraz Protokołu z Nowego Jorku z 1967 r., a tym samym na zapewnieniu poszanowania zasady niestosowania ukrytej readmisji,

– w dziedzinie legalnej migracji, na zasadach i prawach dotyczących przyjmowania oraz statusu osób dopuszczonych. W odniesieniu do migracji Strony zgadzają się na sprawiedliwe traktowanie obywateli innych państw, którzy legalnie zamieszkują na ich terytoriach, oraz na wspieranie polityki integracyjnej mającej na celu przyznanie im praw i obowiązków porównywalnych z prawami i obowiązkami ich obywateli.

Rada ds. Stabilizacji i Stowarzyszenia może zalecić dodatkowe obszary współpracy na mocy niniejszego artykułu.

Artykuł 77

Zapobieganie i kontrola nielegalnej imigracji; readmisja

1. Strony zgadzają się współpracować w celu zapobieżenia i kontroli nielegalnej imigracji. W tym celu:

– Chorwacja zgadza się przyjąć ponownie wszelkich swoich obywateli przebywających nielegalnie na terytorium Państwa Członkowskiego, na wniosek tego ostatniego oraz bez dalszych formalności,

– oraz każde Państwo Członkowskie Unii Europejskiej zgadza się przyjąć ponownie wszelkich swoich obywateli przebywających nielegalnie na terytorium Chorwacji, na wniosek tej ostatniej oraz bez dalszych formalności;

Państwa Członkowskie Unii Europejskiej oraz Chorwacja wyposażą swoich obywateli w odpowiednie dokumenty tożsamości oraz udzielą im ułatwień administracyjnych niezbędnych dla tych celów.

2. Strony zgadzają się zawrzeć, na wniosek, porozumienie między Chorwacją a Wspólnotą Europejską regulujące szczegółowe obowiązki Chorwacji oraz Państw Członkowskich Unii Europejskiej, dotyczące readmisji, włączając obowiązek ponownego przyjęcia obywateli innych państw i bezpaństwowców.

3. Do czasu zawarcia porozumienia ze Wspólnotą, o którym mowa w ustępie 2, Chorwacja zgadza się zawrzeć, na wniosek Państwa Członkowskiego, porozumienia dwustronne z poszczególnymi Państwami Członkowskimi Unii Europejskiej regulujące szczegółowe obowiązki w zakresie readmisji między Chorwacją a danym Państwem Członkowskim, obejmujące obowiązek ponownego przyjęcia obywateli innych państw i bezpaństwowców.

4. Rada ds. Stabilizacji i Stowarzyszenia bada, jakie inne wspólne działania mogą zostać podjęte w celu zapobieżenia i kontroli nielegalnej imigracji, w tym handlu ludźmi.

WSPÓŁPRACA W ZAKRESIE PRANIA PIENIĘDZY I NIELEGALNYCH NARKOTYKÓW

Artykuł 78

Pranie pieniędzy

1. Strony zgadzają się, że istnieje potrzeba dołożenia wszelkich starań oraz współpracy w celu zapobieżenia wykorzystywania ich systemów finansowych do prania pieniędzy pochodzących z przestępstw, a w szczególności przestępstw narkotykowych.

2. Współpraca w tej dziedzinie może obejmować pomoc administracyjną i techniczną w celu rozwoju wdrażania przepisów oraz efektywnego funkcjonowania odpowiednich norm i mechanizmów służących zwalczaniu prania pieniędzy, odpowiadających tym przyjętym przez Wspólnotę oraz fora międzynarodowe w tej dziedzinie.

Artykuł 79

Współpraca w zwalczaniu nielegalnych narkotyków

1. W ramach swoich odpowiednich uprawnień i kompetencji Strony współpracują w celu zapewnienia zrównoważonego i zintegrowanego podejścia do kontroli narkotyków. Polityki i działania dotyczące kontroli narkotyków będą mieć na celu zmniejszenie podaży, handlu oraz popytu na nielegalne narkotyki, jak również bardziej efektywną kontrolę prekursorów.

2. Strony uzgadniają niezbędne metody współpracy dla osiągnięcia tych celów. Działania mogą opierać się na wzajemnie uzgodnionych zasadach zgodnie ze strategią antynarkotykową UE.

Współpraca między Stronami polega na pomocy technicznej i administracyjnej, w szczególności w następujących dziedzinach:

– projektowanie krajowego ustawodawstwa i polityk,

– tworzenie instytucji i ośrodków informacji,

– szkolenie personelu,

– badania dotyczących narkotyków,

– oraz zapobieganie wyodrębnianiu prekursorów wykorzystywanych do nielegalnego wytwarzania narkotyków.

Strony mogą uzgodnić dodanie innych dziedzin.

WSPÓŁPRACA W SPRAWACH KARNYCH

Artykuł 80

Zapobieganie oraz zwalczanie przestępczości i innej nielegalnej działalności

1. Strony zgadzają się współpracować w dziedzinie zwalczania i zapobiegania działalności przestępczej i nielegalnej, zorganizowanej lub nie, takiej jak:

– handel ludźmi,

– nielegalna działalność gospodarcza, a w szczególności korupcja, podrabianie walut, nielegalne transakcje wyrobami, takimi jak odpady przemysłowe, materiały radioaktywne i transakcje w zakresie wyrobów nielegalnych i podrobionych,

– nielegalny handel środkami odurzającymi i substancjami psychotropowymi,

– przemyt,

– nielegalny handel bronią,

– terroryzm.

Współpraca w wyżej wymienionych dziedzinach będzie przedmiotem konsultacji oraz ścisłej koordynacji między Stronami.

2. Pomoc techniczna i administracyjna w tej dziedzinie może obejmować:

– projektowanie ustawodawstwa krajowego w dziedzinie prawa karnego,

– wzmacnianie skuteczności instytucji odpowiedzialnych za zwalczanie i zapobieganie przestępczości,

– szkolenie personelu i rozwijanie infrastruktury dochodzeniowej,

– formułowanie środków w celu zapobiegania przestępczości.

TYTUŁ VIII

POLITYKI WSPÓŁPRACY

Artykuł 81

1. Wspólnota i Chorwacja ustanawiają ścisłą współpracę w celu wniesienia wkładu do rozwoju i zwiększenia potencjału Chorwacji. Taka współpraca wzmacnia istniejące więzy gospodarcze na możliwie najszerszej płaszczyźnie, z korzyścią dla obydwu Stron.

2. Polityki i inne środki zostaną zaprojektowane w taki sposób, aby spowodować gospodarczy i społeczny rozwój Chorwacji. Polityki te powinny zapewnić pełne uwzględnienie od samego początku elementów dotyczących ochrony środowiska oraz ich powiązanie z wymogami harmonijnego rozwoju społecznego.

3. Polityki współpracy są zintegrowane z regionalnymi ramami współpracy. Szczególną uwagę należy poświęcić środkom, które mogą sprzyjać współpracy między Chorwacją a sąsiadującymi z nią państwami, włączając Państwa Członkowskie, wpływając tym samym korzystnie na stabilność regionalną. Rada ds. Stabilizacji i Stowarzyszenia może określić priorytety między politykami współpracy opisanymi powyżej oraz w ich ramach.

Artykuł 82

Polityka gospodarcza

1. Wspólnota i Chorwacja ułatwiają proces reform gospodarczych poprzez współpracę w celu polepszenia zrozumienia podstaw swoich gospodarek oraz wdrażania polityki gospodarczej w gospodarkach rynkowych.

2. W tym celu Wspólnota i Chorwacja współpracują, aby:

– wymieniać informacje na temat osiągnięć i perspektyw makroekonomicznych oraz strategii rozwoju,

– wspólnie analizować zagadnienia gospodarcze będące przedmiotem wzajemnego zainteresowania, włączając w to formułowanie polityki gospodarczej i instrumentów dotyczących służących jej wdrażaniu,

– promować szerszą współpracę w celu przyśpieszenia napływu know-how oraz dostępu do nowych technologii.

3. Na wniosek władz Chorwacji Wspólnota może udzielić pomocy mającej na celu wsparcie wysiłków Chorwacji w kierunku stopniowego zbliżania jej polityk do polityk Unii Gospodarczej i Walutowej. Współpraca w tej dziedzinie będzie obejmować nieformalną wymianę informacji dotyczących zasad i funkcjonowania Unii Gospodarczej i Walutowej oraz Europejskiego Systemu Banków Centralnych.

Artykuł 83

Współpraca w zakresie statystyki

1. Współpraca w dziedzinie statystyki będzie mieć na celu rozwijanie efektywnego i zrównoważonego systemu statystycznego zdolnego do zapewnienia w odpowiednim czasie rzetelnych, obiektywnych i dokładnych danych niezbędnych do planowania i kontrolowania procesu transformacji i reform w Chorwacji. Powinna ona umożliwić lepsze sprostanie przez Centralny Urząd Statystyczny Chorwacji potrzebom jego klientów, zarówno administracji publicznej, jak i przedsiębiorców prywatnych. System statystyczny respektuje podstawowe zasady statystyki wydawane przez Organizację Narodów Zjednoczonych oraz przepisy europejskiego prawa statystycznego, jak również ewolucję w kierunku przyjęcia wspólnotowego dorobku prawnego.

2. W tym celu Strony mogą współpracować w szczególności w celu:

– wspierania rozwoju efektywnej służby statystycznej w Chorwacji opartej na odpowiednich ramach instytucjonalnych,

– dążenia do harmonizacji z międzynarodowymi i europejskimi normami oraz klasyfikacjami w celu umożliwienia przystosowania krajowego systemu statystycznego do dorobku Wspólnoty w dziedzinie statystyki,

– zapewnienia podmiotom gospodarczym sektora prywatnego i publicznego oraz społeczności badawczej odpowiednich danych społeczno-ekonomicznych,

– zapewnienia danych potrzebnych do utrzymania i kontrolowania reform gospodarczych,

– zapewnienia poufności poszczególnych danych,

– stopniowe zwiększanie ilości danych gromadzonych i przekazywanych do europejskiego systemu statystycznego.

3. Współpraca w tej dziedzinie obejmuje, w szczególności, wymianę informacji na temat metod, przekazywanie know-how oraz szkolenie.

Artykuł 84

Bankowość, ubezpieczenia i inne usługi finansowe

1. Strony współpracują w celu ustanowienia i rozwoju odpowiednich ram sprzyjających rozwojowi sektora bankowego, ubezpieczeń i usług finansowych w Chorwacji.

Współpraca koncentruje się na:

– przyjęciu wspólnego systemu księgowości, zgodnego z normami europejskimi,

– wzmacnianiu i restrukturyzacji bankowości, ubezpieczeń oraz innych sektorów finansowych,

– polepszeniu nadzoru i regulacji bankowości i innych usług finansowych,

– wymianie informacji, szczególnie w odniesieniu do projektowanego ustawodawstwa,

– przygotowywaniu tłumaczeń i glosariuszy terminologicznych.

2. Strony będą współpracować w celu rozwijania efektywnych systemów audytu w Chorwacji, zgodnych ze zharmonizowanymi metodami i procedurami wspólnotowymi.

Współpraca koncentruje się na:

– pomocy technicznej na rzecz Państwowego Urzędu Audytorów w Chorwacji,

– tworzeniu jednostek audytu wewnętrznego w urzędach państwowych,

– wymianie informacji w zakresie systemów audytu,

– standaryzacji dokumentacji audytu,

– szkoleniu oraz czynnościach doradczych.

Artykuł 85

Popieranie i ochrona inwestycji

1. Współpraca między Stronami będzie mieć na celu ustanowienie korzystnego klimatu dla inwestycji prywatnych, zarówno krajowych, jak i zagranicznych.

2. W szczególności celami współpracy są:

– w przypadku Chorwacji – udoskonalenie ram prawnych, które wspierają i chronią inwestycje,

– zawieranie, w miarę potrzeby, dwustronnych porozumień z Państwami Członkowskimi dotyczących popierania i ochrony inwestycji,

– poprawa ochrony inwestycji.

Artykuł 86

Współpraca w zakresie przemysłu

1. Współpraca ma na celu promowanie modernizacji i restrukturyzacji przemysłu oraz poszczególnych sektorów w Chorwacji, jak również współpracy przemysłowej między podmiotami gospodarczymi obydwu stron, ze szczególnym celem polegającym na umocnieniu sektora prywatnego na warunkach zapewniających ochronę środowiska.

2. Inicjatywy w ramach współpracy przemysłowej będą odzwierciedlać priorytety określone przez obydwie Strony. Będą one uwzględniać aspekty regionalne rozwoju przemysłowego, popieranie ponadnarodowych inicjatyw partnerskich, tam gdzie to stosowne. Inicjatywy powinny mieć na celu w szczególności ustanowienie odpowiednich ram dla przedsiębiorstw, poprawę zarządzania i know-how oraz promowanie rynków, przejrzystości rynku i środowiska gospodarczego. Specjalna uwaga musi zostać poświęcona ustanowieniu w Chorwacji skutecznych działań wspierających wywóz.

Artykuł 87

Małe i średnie przedsiębiorstwa

Strony mają na celu rozwijanie i umacnianie małych i średnich przedsiębiorstw sektora prywatnego (MSP), tworzenie nowych przedsiębiorstw w dziedzinach oferujących potencjał rozwojowy oraz współpracę między MSP we Wspólnocie i Chorwacji.

Artykuł 88

Turystyka

1. Współpraca między Stronami w dziedzinie turystyki będzie mieć na celu ułatwienie i popieranie turystyki i sprzedaży turystyki poprzez transfer know-how, udział Chorwacji w ważnych europejskich organizacjach turystycznych oraz badanie możliwości wspólnych działań.

2. Współpraca obejmuje w szczególności:

– wymianę informacji dotyczących głównych kwestii w zakresie wspólnych interesów, które mają wpływ na sektor turystyki oraz transfer know-how,

– popieranie rozwoju infrastruktury sprzyjającej inwestycjom w sektorze turystyki;

– badanie regionalnych projektów turystycznych.

Artykuł 89

Cła

1. Strony współpracują w celu zagwarantowania przestrzegania wszystkich przepisów przewidzianych do przyjęcia w dziedzinie handlu oraz osiągnięcia zbliżenia systemu celnego Chorwacji ze wspólnotowym, umożliwiając tym samym stworzenie warunków dla wdrożenia środków liberalizacyjnych planowanych zgodnie z niniejszym Układem.

2. Współpraca obejmuje w szczególności:

– możliwość powiązania między systemami tranzytowymi Wspólnoty i Chorwacji, jak również przyjęcie i stosowanie Jednolitego Dokumentu Administracyjnego (SAD),

– usprawnienie i uproszczenie procedury kontroli celnej oraz formalności w odniesieniu do przewozu rzeczy,

– rozwijanie infrastruktury transgranicznej między Stronami,

– przygotowanie wsparcia współpracy celnej dla wprowadzenia nowoczesnych systemów informacji celnej,

– wymianę informacji, w tym informacji na temat metod dochodzeniowych,

– przyjęcie przez Chorwację Nomenklatury Scalonej,

– szkolenie urzędników celnych.

3. Bez uszczerbku dla dalszej współpracy przewidzianej niniejszym Układem, a w szczególności w artykułach 77, 78 i 80, wzajemna pomoc między organami administracyjnymi właściwymi w sprawach celnych Stron jest realizowana zgodnie z postanowieniami Protokołu nr 5.

Artykuł 90

Podatki

Strony ustanowią współpracę w dziedzinie opodatkowania, w tym środki mające na celu dalsze reformowanie systemu podatkowego, modernizację służb podatkowych w dążeniu do zapewnienia efektywności ściągania podatków oraz zwalczania oszustw podatkowych.

Artykuł 91

Współpraca w dziedzinie społecznej

1. W zakresie zatrudnienia współpraca między Stronami koncentruje się głównie na udoskonaleniu służb pośrednictwa pracy oraz doradztwa personalnego, zapewnianiu środków wsparcia oraz promowaniu rozwoju lokalnego w celu wsparcia restrukturyzacji sektora przemysłowego i rynku pracy. Obejmuje ona również środki, takie jak studia, delegacje służbowe ekspertów oraz działalność informacyjną i szkoleniową.

2. W zakresie zabezpieczenia społecznego współpraca między Stronami będzie mieć na celu dostosowanie systemu zabezpieczenia społecznego Chorwacji do nowych wymogów ekonomicznych i społecznych, szczególnie poprzez zapewnienie usług ekspertów oraz organizowanie działalności informacyjnej i szkoleniowej.

3. Współpraca między Stronami będzie obejmować dostosowanie ustawodawstwa Chorwacji w zakresie warunków pracy oraz równych szans dla kobiet i mężczyzn.

4. Strony będą rozwijać wzajemną współpracę w celu podniesienia poziomu ochrony zdrowia i bezpieczeństwa pracowników, przyjmując jako punkt odniesienia poziom ochrony istniejący we Wspólnocie.

Artykuł 92

Rolnictwo i sektor rolno-przemysłowy

Współpraca w tej dziedzinie będzie mieć na celu modernizację i restrukturyzację rolnictwa i sektora rolno-przemysłowego spójnego z zasadami i normami Wspólnoty oraz sektora gospodarki wodnej, rozwój obszarów wiejskich, stopniową harmonizację przepisów weterynaryjnych i fitosanitarnych z normami wspólnotowymi oraz rozwój leśnictwa w Chorwacji.

Artykuł 93

Rybołówstwo

Wspólnota i Chorwacja zbadają możliwość określenia obszarów wspólnego zainteresowania w sektorze rybołówstwa, które ze względu na swój charakter powinny być wzajemnie korzystne.

Artykuł 94

Edukacja i szkolenia

1. Strony będą współpracować w celu podniesienia poziomu ogólnej edukacji oraz kwalifikacji zawodowych w Chorwacji.

2. Program Tempus przyczyni się do wzmacniania współpracy między Stronami w dziedzinie edukacji i szkolenia, promowania demokracji, państwa prawnego oraz reform gospodarczych.

3. Europejska Fundacja Kształcenia również wniesie wkład do udoskonalania struktur szkoleniowych i działalności w Chorwacji.

Artykuł 95

Współpraca kulturalna

Strony zobowiązują się do wspierania współpracy kulturalnej. Współpraca ta służy między innymi podniesieniu wzajemnego zrozumienia i szacunku między jednostkami, społecznościami i ludźmi.

Artykuł 96

Informacja i łączność

Wspólnota i Chorwacja podejmą środki niezbędne dla stymulowania wzajemnej wymiany informacji. Priorytetowo zostaną potraktowane programy mające na celu zapewnienie społeczeństwu podstawowych informacji o Wspólnocie, a społecznościom zawodowym w Chorwacji bardziej wyspecjalizowanych informacji.

Artykuł 97

Współpraca w dziedzinie audiowizualnej

1. Strony współpracują w celu promocji przemysłu audiowizualnego w Europie oraz zachęcają do współpracy w dziedzinach kina i telewizji.

2. Chorwacja dostosuje swoje polityki w zakresie regulacji treści transgranicznego nadawania programów, zwracając szczególną uwagę na sprawy dotyczące nabywania praw własności intelektualnej do programów oraz nadawania drogą satelitarną lub kablową, do regulacji Wspólnoty oraz zharmonizuje swoje prawodawstwo z dorobkiem Wspólnoty.

Artykuł 98

Infrastruktura łączności elektronicznej i związane z tym usługi

1. Strony będą pogłębiać współpracę w dziedzinie infrastruktur łączności elektronicznej, w tym klasycznych sieci telekomunikacyjnych oraz odpowiednich sieci audiowizualnych i związanych z tym usług, w celu ostatecznego dostosowania przez Chorwację do wspólnotowego dorobku prawnego od dnia wejścia w życie niniejszego Układu.

2. Wyżej wymieniona współpraca będzie się koncentrować na następujących priorytetowych dziedzinach:

– rozwój polityki,

– aspekty prawne i regulacyjne,

– rozwój instytucjonalny wymagany do celów zliberalizowanego środowiska,

– modernizacja infrastruktury elektronicznej Chorwacji oraz jej integracja z sieciami europejskimi i światowymi, ze szczególnym uwzględnieniem modernizacji na poziomie regionalnym,

– współpraca międzynarodowa,

– współpraca w ramach struktur europejskich, w szczególności tych zaangażowanych w standaryzację,

– koordynowanie stanowisk w organizacjach i forach międzynarodowych.

Artykuł 99

Społeczeństwo informacyjne

Strony wzmocnią współpracę w celu dalszego rozwijania społeczeństwa informacyjnego w Chorwacji. Do ogólnych celów należeć będzie przygotowanie całego społeczeństwa do ery cyfrowej, przyciągnięcie inwestycji oraz interoperacyjności sieci i usług.

Władze Chorwacji, z pomocą Wspólnoty, dokonają dokładnego przeglądu wszelkich zobowiązań politycznych podjętych w ramach Unii Europejskiej w celu dostosowania swoich polityk do tych obowiązujących w Unii.

Władze Chorwacji ustanowią plan przyjęcia ustawodawstwa wspólnotowego w dziedzinie społeczeństwa informacyjnego.

Artykuł 100

Transport

1. Niezależnie od postanowień artykułu 58 niniejszego Układu, Strony rozwijają i pogłębiają współpracę w dziedzinie transportu w celu umożliwienia Chorwacji:

– restrukturyzacji i modernizacji transportu i związanej z nim infrastruktury,

– udoskonalenia przepływu osób i rzeczy oraz dostępu do rynku transportu poprzez usuwanie przeszkód natury administracyjnej, technicznej i innych,

– osiągnięcia norm operacyjnych porównywalnych do norm wspólnotowych,

– rozwoju systemu transportowego zgodnego i dostosowanego do systemu wspólnotowego,

– podniesienia ochrony środowiska w kontekście transportu, zmniejszenia jego szkodliwych skutków i zanieczyszczenia.

2. Priorytetowymi działaniami współpracy są:

– rozwój infrastruktury drogowej, kolejowej, lotniczej, żeglugi śródlądowej i portowej oraz innych ważnych dróg będących przedmiotem wspólnego zainteresowania, jak również połączeń transeuropejskich i paneuropejskich,

– zarządzanie kolejami i portami lotniczymi, w tym współpraca między właściwymi organami krajowymi,

– transport drogowy, w tym podatki i opłaty drogowe oraz aspekty społeczne i środowiskowe,

– transport kombinowany kolejowy i drogowy,

– harmonizacja międzynarodowych statystyk transportowych,

– modernizacja transportowego wyposażenia technicznego zgodnie z normami wspólnotowymi, oraz pomoc w uzyskaniu środków finansowych dla tego celu, szczególnie w odniesieniu do transportu drogowo-kolejowego, multimodalnego i przeładunku,

– promocję wspólnych programów technologicznych i badawczych,

– przyjęcie skoordynowanych polityk transportowych, zgodnych z tymi stosowanymi we Wspólnocie.

Artykuł 101

Energia

1. Współpraca będzie odzwierciedlać zasady gospodarki rynkowej oraz Traktatu w sprawie Europejskiej Karty Energetycznej i będzie rozwijana ze względu na stopniową integrację rynków energetycznych Europy.

2. Współpraca obejmuje w szczególności:

– formułowanie i planowanie polityki energetycznej, w tym modernizację infrastruktury, doskonalenie i dywersyfikacje dostaw oraz polepszanie dostępu do rynku energii, w tym ułatwienia w tranzycie, przesyle i dystrybucji oraz odnowę połączeń międzysystemowych między sieciami elektroenergetycznymi o regionalnym znaczeniu w państwach sąsiadujących,

– zarządzanie i szkolenie w sektorze energetycznym oraz transfer technologii i know-how,

– promowanie oszczędności energii, efektywności energetycznej, energii odnawialnej oraz badanie wpływu produkcji i zużycia energii na środowisko,

– formułowanie warunków ramowych dla restrukturyzacji spółek energetycznych i współpracy między przedsiębiorstwami w tym sektorze,

– opracowywanie ram regulacyjnych w dziedzinie energii, zgodnych z dorobkiem Wspólnoty.

Artykuł 102

Bezpieczeństwo jądrowe

1. Strony współpracują w dziedzinie bezpieczeństwa jądrowego i zabezpieczeń. Współpraca może objąć następujące zagadnienia:

– doskonalenie chorwackich przepisów ustawowych i wykonawczych dotyczących bezpieczeństwa jądrowego oraz wzmocnienie organów nadzoru i ich zasobów,

– ochrona przed promieniowaniem, w tym monitorowanie poziomu napromieniowania środowiska,

– gospodarka odpadami promieniotwórczymi oraz tam, gdzie to odpowiednie, zamykanie obiektów jądrowych,

– zachęcanie wspierania porozumień między Państwami Członkowskimi UE lub Euratomu oraz Chorwacją w zakresie wczesnego powiadamiania oraz wymiany informacji w przypadkach awarii jądrowych oraz dotyczących przygotowania na wypadki, jak również transgranicznych badań sejsmicznych oraz ogólnych kwestii bezpieczeństwa jądrowego, jeżeli jest to właściwe,

– problemy związane z cyklem paliwowym,

– zabezpieczenia materiałów jądrowych,

– wzmacnianie nadzoru i kontroli transportu materiałów wrażliwych na zanieczyszczenie promieniotwórcze,

– odpowiedzialność jądrowa stron trzecich.

Artykuł 103

Środowisko

1. Strony rozwijają i zacieśniają wzajemną współpracę w zakresie podstawowego zadania, jakim jest zwalczanie degradacji środowiska, w celu promowania równowagi ekologicznej.

2. Współpraca może się koncentrować na następujących priorytetach:

– jakość wody, włącznie z oczyszczaniem ścieków, szczególnie w przypadku transgranicznych cieków wodnych,

– zwalczanie zanieczyszczenia powietrza i wody (wraz z wodą pitną) o charakterze lokalnym, regionalnym i transgranicznym,

– skuteczne monitorowanie poziomów zanieczyszczenia i emisji,

– rozwój strategii, szczególnie w odniesieniu do zagadnień o wymiarze globalnym i związanych z klimatem,

– wydajna, zrównoważona i czysta produkcja oraz stosowanie energii,

– klasyfikacja i bezpieczne obchodzenie się z chemikaliami,

– bezpieczeństwo zakładów przemysłowych,

– zmniejszenie ilości odpadów, odzyskiwanie oraz bezpieczna utylizacja odpadów oraz wdrażanie Konwencji bazylejskiej o kontroli transgranicznego przemieszczania i usuwania odpadów niebezpiecznych (Bazylea 1989 r.),

– wpływ rolnictwa na środowisko naturalne; erozja gleb oraz zanieczyszczanie rolnymi środkami chemicznymi, ochrona flory i fauny, włącznie z lasami oraz zachowanie różnorodności biologicznej,

– planowanie miast i wsi, w tym budownictwo i planowanie miejskie,

– stosowanie instrumentów gospodarczych i fiskalnych w celu poprawy środowiska,

– wykonywanie oceny oddziaływania na środowisko oraz strategicznych ocen środowiskowych,

– ciągłe zbliżaniu przepisów ustawowych i wykonawczych do norm wspólnotowych,

– międzynarodowe konwencje w dziedzinie środowiska, których Wspólnota jest stroną,

– współpraca na poziomie regionalnym i międzynarodowym,

– edukacja i informacje dotyczące kwestii środowiskowych oraz stały rozwój.

3. W dziedzinie ochrony przed klęskami żywiołowymi Strony współpracują w celu zapewnienia ochrony ludności, zwierząt i majątku oraz środowiska przed katastrofami spowodowanymi przez człowieka. W tym celu współpraca może obejmować następujące dziedziny:

– wymianę wyników naukowych i badawczych projektów rozwojowych,

– wzajemne monitorowanie, wczesne powiadamianie i systemy ostrzegania na temat zagrożeń, katastrof i ich konsekwencji,

– systemy ćwiczeń ratowniczych i naprawczych w przypadku katastrof,

– wymianę doświadczeń w dziedzinie rehabilitacji i odbudowy po katastrofach.

Artykuł 104

Współpraca w dziedzinie badań i rozwoju technologicznego

1. Strony zachęcają do współpracy dwustronnej w dziedzinie cywilnych badań naukowych i rozwoju technologicznego (BRT) na zasadach wzajemnych korzyści oraz biorąc pod uwagę dostępność środków, odpowiedni dostęp do programów, pod warunkiem zapewnienia odpowiedniego poziomu efektywnej ochrony praw własności intelektualnej, przemysłowej i handlowej (IPR).

2. Współpraca ta obejmuje:

– wymianę informacji naukowych i technicznych oraz organizowanie wspólnych konferencji naukowych,

– wspólną działalność w dziedzinie BRT,

– działalność szkoleniową oraz programy wymiany naukowców, badaczy i techników zaangażowanych w BRT z obydwu stron.

3. Powyższa współpraca będzie realizowana zgodnie ze szczegółowymi ustaleniami, które zostaną wynegocjowane i zawarte zgodnie z procedurami przyjętymi przez każdą Stronę i które ustanawiają między innymi odpowiednie postanowienia dotyczące IPR.

Artykuł 105

Rozwój regionalny i lokalny

Strony będą pogłębiać współpracę w dziedzinie rozwoju regionalnego w celu wniesienia wkładu do rozwoju gospodarczego oraz zmniejszenia nierównowagi regionalnej.

Szczególnej uwagi będzie się udzielać współpracy transgranicznej, transnarodowej i międzyregionalnej. W tym celu mogą zostać realizowane wymiana informacji i ekspertów.

TYTUŁ IX

WSPÓŁPRACA FINANSOWA

Artykuł 106

Dla osiągnięcia celów niniejszego Układu oraz zgodnie z artykułem 3, 107 i 109 Chorwacja może otrzymywać pomoc finansową od Wspólnoty w postaci dotacji i pożyczek, włączając pożyczki z Europejskiego Banku Inwestycyjnego.

Artykuł 107

Pomoc finansowa w postaci dotacji objęta jest środkami operacyjnymi, o których mowa w odpowiednim rozporządzeniu Rady w ramach wieloletnich ram indykatywnych ustanowionych przez Wspólnotę po konsultacjach z Chorwacją.

Ogólne cele pomocy, w postaci rozwoju instytucjonalnego i inwestycji, stanowią wkład w reformy demokratyczne, gospodarcze i instytucjonalne w Chorwacji, zgodnie z procesem stabilizacji i stowarzyszenia. Pomoc finansowa może obejmować wszystkie dziedziny harmonizacji ustawodawstwa i polityk współpracy objętych niniejszym Układem, włączając wymiar sprawiedliwości i sprawy wewnętrzne. Należy uwzględnić pełną realizację projektów infrastrukturalnych będących przedmiotem wspólnego zainteresowania określonych w Protokole nr 6.

Artykuł 108

Na wniosek Chorwacji oraz w przypadku szczególnej potrzeby Wspólnota może zbadać w porozumieniu z międzynarodowymi instytucjami finansowymi możliwość przyznania na wyjątkowych zasadach pomocy makrofinansowej, z uwzględnieniem szczególnych warunków oraz biorąc pod uwagę dostępność wszystkich zasobów finansowych.

Artykuł 109

W celu optymalnego wykorzystania dostępnych zasobów Strony zapewnią, aby pomoc ze strony Wspólnoty pozostawała w ścisłej koordynacji ze środkami pomocowymi z innych źródeł, takich jak Państwa Członkowskie, inne państwa oraz międzynarodowe instytucje finansowe.

W tym celu Strony będą regularnie wymieniać informacje na temat wszystkich źródeł pomocy.

TYTUŁ X

POSTANOWIENIA INSTYTUCJONALNE, OGÓLNE I KOŃCOWE

Artykuł 110

Tworzy się niniejszym Radę ds. Stabilizacji i Stowarzyszenia, która nadzoruje stosowanie i wprowadzanie w życie niniejszego Układu. Będzie się ona spotykać na odpowiednim poziomie w regularnych odstępach oraz w razie potrzeby. Rada bada wszelkie istotne kwestie wynikłe w ramach stosowania Układu oraz wszelkie inne zagadnienia dwustronne lub międzynarodowe będące przedmiotem wspólnego zainteresowania.

Artykuł 111

1. Rada ds. Stabilizacji i Stowarzyszenia składa się z członków Rady Unii Europejskiej i członków Komisji Wspólnot Europejskich, z jednej strony, oraz z członków rządu Chorwacji, z drugiej strony.

2. Rada ds. Stabilizacji i Stowarzyszenia przyjmuje swój regulamin.

3. Członkowie Rady ds. Stabilizacji i Stowarzyszenia mogą być reprezentowani zgodnie z warunkami ustanowionymi w regulaminie.

4. Radzie ds. Stabilizacji i Stowarzyszenia przewodniczą przemiennie przedstawiciel Wspólnoty Europejskiej oraz przedstawiciel Chorwacji, zgodnie z postanowieniami zawartymi w regulaminie.

5. W sprawach, które go dotyczą Europejski Bank Inwestycyjny bierze udział w pracach Rady ds. Stabilizacji i Stowarzyszenia w charakterze obserwatora.

Artykuł 112

Rada ds. Stabilizacji i Stowarzyszenia, dla osiągnięcia celów określonych w niniejszym Układzie, ma prawo do podejmowania decyzji w ramach Układu w przypadkach, o których w nim mowa. Podjęte decyzje są wiążące dla Stron, które podejmują środki niezbędne dla ich realizacji. Rada ds. Stabilizacji i Stowarzyszenia może również wydawać odpowiednie zalecenia. Podejmuje ona decyzje i przyjmuje zalecenia w drodze porozumienia między Stronami.

Artykuł 113

Każda Strona może przekazać Radzie ds. Stabilizacji i Stowarzyszenia jakikolwiek spór odnoszący się do stosowania lub interpretacji niniejszego Układu. Rada ds. Stabilizacji i Stowarzyszenia może rozstrzygnąć spór w drodze wiążącej decyzji.

Artykuł 114

1. Przy wykonywaniu swoich obowiązków Rada ds. Stabilizacji i Stowarzyszenia jest wspomagana przez Komitet ds. Stabilizacji i Stowarzyszenia, składający się z przedstawicieli Rady Unii Europejskiej oraz przedstawicieli Komisji Wspólnot Europejskich, z jednej strony, i przedstawicieli Chorwacji, z drugiej strony.

2. W swoim regulaminie Rada ds. Stabilizacji i Stowarzyszenia określa obowiązki Komitetu ds. Stabilizacji i Stowarzyszenia, do których należy przygotowanie posiedzeń Rady ds. Stabilizacji i Stowarzyszenia oraz określa sposób funkcjonowania Komitetu.

3. Rada ds. Stabilizacji i Stowarzyszenia może delegować Komitetowi ds. Stabilizacji i Stowarzyszenia jakiekolwiek ze swoich uprawnień. W takim przypadku Komitet ds. Stabilizacji i Stowarzyszenia podejmuje swoje decyzje zgodnie z warunkami określonymi w artykule 112.

Artykuł 115

Komitet ds. Stabilizacji i Stowarzyszenia może tworzyć podkomitety.

Artykuł 116

Niniejszym ustanawia się Komitet Parlamentarny ds. Stabilizacji i Stowarzyszenia. Stanowi on forum spotkań i wymiany poglądów członków Parlamentu Chorwacji i Parlamentu Europejskiego. Komitet zbiera się w odstępach czasu, które sam ustala.

Komitet Parlamentarny ds. Stabilizacji i Stowarzyszenia składa się z członków Parlamentu Europejskiego, z jednej strony, oraz z członków Parlamentu Chorwacji, z drugiej strony.

Komitet Parlamentarny ds. Stabilizacji i Stowarzyszenia uchwala swój regulamin.

Komitetowi Parlamentarnemu ds. Stabilizacji i Stowarzyszenia przewodniczy kolejno Parlament Europejski oraz Parlament Chorwacji, zgodnie z przepisami ustanowionymi w jego regulaminie.

Artykuł 117

W ramach niniejszego Układu każda Strona zobowiązuje się do zapewnienia, aby osoby fizyczne i prawne drugiej Strony miały dostęp wolny od dyskryminacji, w stosunku do jej własnych obywateli, do właściwych sądów i organów administracyjnych Stron w celu obrony swoich indywidualnych praw i praw majątkowych.

Artykuł 118

Żadne z postanowień niniejszego Układu nie uniemożliwia którejkolwiek ze Stron podejmowania jakichkolwiek środków:

a) jakie uzna za niezbędne w celu zapobieżenia ujawnieniu informacji, niezgodnemu ze swoimi podstawowymi interesami bezpieczeństwa;

b) które odnoszą się do produkcji lub handlu bronią, amunicją lub materiałami wojennymi lub do badań, rozwoju lub produkcji niezbędnych dla celów obronnych, pod warunkiem że takie środki nie naruszają warunków konkurencji w odniesieniu do produktów, które nie są specjalnie przeznaczone do celów wojskowych;

c) jakie uzna za niezbędne dla swojego bezpieczeństwa w przypadku poważnych zakłóceń wewnętrznych wpływających negatywnie na utrzymanie prawa i porządku, w czasie wojny lub poważnych napięć międzynarodowych stanowiących groźbę wojny lub w celu wykonania zobowiązań, przyjętych przez nie w celu utrzymania międzynarodowego pokoju i bezpieczeństwa.

Artykuł 119

1. W dziedzinach objętych niniejszym Układem oraz bez uszczerbku dla jakichkolwiek szczególnych postanowień w nim zawartych:

– uzgodnienia stosowane przez Chorwację w odniesieniu do Wspólnoty nie powodują jakiejkolwiek dyskryminacji między Państwami Członkowskimi, ich obywatelami, spółkami lub innymi przedsiębiorstwami,

– uzgodnienia stosowane przez Wspólnotę w stosunku do Chorwacji nie powodują jakiejkolwiek dyskryminacji między chorwackimi obywatelami, spółkami lub innymi przedsiębiorstwami.

2. Postanowienia ustępu 1 nie stanowią uszczerbku dla prawa Stron do stosowania odpowiednich postanowień swojego ustawodawstwa podatkowego w stosunku do podatników, którzy nie są w identycznej sytuacji, gdy chodzi o ich miejsce zamieszkania.

Artykuł 120

1. Strony podejmują wszelkie ogólne lub szczegółowe środki wymagane dla wykonania ich zobowiązań wynikających z niniejszego Układu. Dołożą one wszelkich starań, aby cele określone w niniejszym Układzie zostały osiągnięte.

2. Jeżeli któraś ze Stron uzna, że druga Strona nie wykonała zobowiązań wynikających z niniejszego Układu, może ona podjąć odpowiednie środki. Przed ich podjęciem, z wyjątkiem przypadków szczególnej pilności, przekazuje Radzie ds. Stabilizacji i Stowarzyszenia wszelkie stosowne informacje niezbędne dla dokonania dokładnej analizy sytuacji w celu znalezienia rozwiązania możliwego do przyjęcia przez Strony.

3. Przy wyborze środków pierwszeństwo należy przyznać tym, które w najmniejszym stopniu zakłócają funkcjonowanie niniejszego Układu. Powyższe środki są niezwłocznie notyfikowane Radzie ds. Stabilizacji i Stowarzyszenia oraz są przedmiotem konsultacji w ramach Rady ds. Stabilizacji i Stowarzyszenia, jeśli druga Strona tego zażąda.

Artykuł 121

Strony zgadzają się konsultować się niezwłocznie odpowiednimi kanałami na wniosek którejkolwiek ze Stron celem omówienia wszelkich spraw dotyczących interpretacji lub wykonania niniejszego Układu oraz innych stosownych aspektów dotyczących stosunków między Stronami.

Postanowienia niniejszego artykułu w żaden sposób nie wpływają na postanowienia artykułów 31, 38, 39 i 43 i nie stanowią dla nich uszczerbku.

Artykuł 122

Aż do momentu osiągnięcia równych praw dla jednostek i podmiotów gospodarczych, niniejszy Układ nie narusza praw zagwarantowanych im na mocy obowiązujących porozumień wiążących jedno lub więcej Państw Członkowskich, z jednej strony oraz Chorwację, z drugiej strony.

Artykuł 123

Protokoły 1, 2, 3, 4, 5 i 6 oraz załączniki I-VIII stanowią integralną część niniejszego Układu.

Artykuł 124

Niniejszy Układ jest zawarty na czas nieograniczony.

Każda Strona może wypowiedzieć niniejszy Układ notyfikując ten zamiar drugiej Stronie. Niniejszy Układ przestaje obowiązywać sześć miesięcy po dniu takiego powiadomienia.

Artykuł 125

Do celów niniejszego Układu pojęcie „Strony” oznacza Wspólnotę lub jej Państwa Członkowskie lub Wspólnotę i jej Państwa Członkowskie, zgodnie z ich odpowiednimi uprawnieniami, z jednej strony, oraz Chorwację, z drugiej strony.

Artykuł 126

Niniejszy Układ stosuje się z jednej strony do terytoriów, na których obowiązują Traktaty ustanawiające Europejską Wspólnotę Gospodarczą, Europejską Wspólnotę Węgla i Stali oraz Europejską Wspólnotę Energii Atomowej na warunkach określonych w tych Traktatach, oraz do terytorium Chorwacji, z drugiej strony.

Artykuł 127

Depozytariuszem niniejszego Układu jest Sekretarz Generalny Rady Unii Europejskiej.

Artykuł 128

Niniejszy Układ sporządzony jest w dwóch egzemplarzach w każdym z języków urzędowych Stron, przy czym każdy z tych tekstów jest jednakowo autentyczny.

Artykuł 129

Niniejszy Układ podlega przyjęciu przez Strony, zgodnie z ich własnymi procedurami.

Niniejszy Układ wchodzi w życie pierwszego dnia drugiego miesiąca następującego po dniu, w którym Strony poinformują się wzajemnie o tym, że procedury, o których mowa w pierwszym akapicie, zostały ukończone.

Artykuł 130

Umowa przejściowa

W przypadku gdyby przed zakończeniem procedur niezbędnych dla wejścia w życie niniejszego Układu postanowienia niektórych jego części, a w szczególności postanowienia dotyczące swobodnego przepływu towarów, jak również postanowienia dotyczące transportu stały się skuteczne w wyniku Umowy przejściowej między Wspólnotą a Chorwacją, Strony zgadzają się, aby w takich okolicznościach dla celów tytułu IV, artykułów 70 i 71 niniejszego Układu oraz jego Protokołów 1–5, a także odpowiednich postanowień jego Protokołu 6 pojęcie „data wejścia w życie niniejszego Układu” oznaczało datę wejścia w życie Umowy przejściowej w odniesieniu do zobowiązań zawartych w wyżej wymienionych postanowieniach.

(¹) W dniu 26 kwietnia 2005 r. Rada Stabilizacji i Stowarzyszenia UE–Chorwacja zatwierdziła polską wersję językową Układu o Stabilizacji i Stowarzyszeniu między Wspólnotami Europejskimi i ich Państwami Członkowskimi, z jednej strony, a Republiką Chorwacji, z drugiej strony (patrz: przypis 4, Dz.U. L 26 z 28.1.2005, str. 1).

Załącznik VIII

Prawa własności intelektualnej, przemysłowej i handlowej określone w artykule 71

Treść załącznika w wersji PDF do pobrania tutaj

WYKAZ PROTOKOŁÓW

Protokół 1: dotyczący wyrobów włókienniczych i odzieżowych

Protokół 2: dotyczący wyrobów stalowych

Protokół 3: dotyczący handlu między Wspólnotą i Chorwacją przetworzonymi produktami rolnymi

Protokół 4: dotyczący definicji pojęcia „produktów pochodzących” i metod współpracy administracyjnej

Protokół 5: dotyczący wzajemnej pomocy administracyjnej w sprawach celnych

Protokół 6: dotyczący transportu lądowego

Protokół 1

dotyczący wyrobów włókienniczych i odzieżowych

Treść protokołu w wersji PDF do pobrania tutaj

Protokół 2

dotyczący wyrobów stalowych

Treść protokołu w wersji PDF do pobrania tutaj

Protokół 3

dotyczący handlu między Wspólnotą i Chorwacją przetworzonymi produktami rolnymi

Treść protokołu w wersji PDF do pobrania tutaj

Protokół 4

dotyczący definicji pojęcia „produktów pochodzących” i metod współpracy administracyjnej

Treść protokołu w wersji PDF do pobrania tutaj

Protokół 5

dotyczący wzajemnej pomocy administracyjnej w sprawach celnych

Treść protokołu w wersji PDF do pobrania tutaj

Protokół 6

dotyczący transportu lądowego

Treść protokołu w wersji PDF do pobrania tutaj