KOMISJA WSPÓLNOT EUROPEJSKICH,

uwzględniając Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską,

uwzględniając dyrektywę 2001/83/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 6 listopada 2001 r. w sprawie wspólnotowego kodeksu odnoszącego się do produktów leczniczych stosowanych u ludzi (¹), ostatnio zmienioną dyrektywą 2002/98/WE (²), w szczególności jej art. 120,

a także mając na uwadze, co następuje:

(1) Na każdy produkt leczniczy stosowany u ludzi, który ma być wprowadzany do obrotu we Wspólnocie Europejskiej musi być udzielone pozwolenie na dopuszczenie do obrotu wydane przez właściwy organ. W celu uzyskania pozwolenia na dopuszczenie do obrotu, należy przedłożyć dokumentację dołączaną do wniosku zawierającą dane szczegółowe i dokumenty odnoszące się do wyników badań i prób przeprowadzonych na danym produkcie leczniczym.

(2) Szczegółowe wymagania naukowe i techniczne załącznika I do dyrektywy 2001/83/WE wymagają dostosowania biorąc pod uwagę postęp naukowy i techniczny, w szczególności duży zestaw nowych wymogów wynikających z ostatniej legislacji. Prezentacja i zawartość dokumentacji dołączanej do wniosku o pozwolenie na dopuszczenie do obrotu musi być ulepszone w celu ułatwienia oceny i lepszego wykorzystania niektórych części dokumentacji, które są wspólne dla kilku produktów leczniczych.

(3) W ramach Międzynarodowej Konferencji ds. harmonizacji (ICH) w 2000 r. osiągnięto porozumienie co do ustalenia zharmonizowanego formularza i terminologii dla Wspólnego Dokumentu Technicznego, dzięki któremu mogłaby być osiągnięta jednorodna organizacja i prezentacja dokumentacji dołączanej do wniosku o pozwolenie na dopuszczenie do obrotu produktów leczniczych stosowanych u ludzi. Dlatego, w celu wprowadzenia w życie Wspólnego Dokumentu Technicznego należy wprowadzić znormalizowaną dokumentację dołączaną do wniosku o pozwolenie na dopuszczenie do obrotu.

(4) Wymagania dotyczące znormalizowanej dokumentacji dołączanej do wniosku o pozwolenie na dopuszczenie do obrotu (formularz zharmonizowany) powinny mieć zastosowanie do każdego rodzaju produktu leczniczego stosowanego u ludzi, niezależnie od procedury przyznawania pozwolenia na dopuszczenie do obrotu. Niektóre produkty lecznicze charakteryzują się jednakże tak specyficznymi cechami, że nie wszystkie wymagania mogą zostać spełnione. Biorąc pod uwagę takie szczególne sytuacje należy przewidzieć uproszczoną prezentację dokumentacji.

(5) Bezpieczeństwo biologicznych produktów leczniczych polega na rygorystycznej kontroli ich materiałów wyjściowych. Wymagania dla przydatności ludzkich dawców i badanie pobrań materiału wyjściowego produktów leczniczych pochodzących z osocza przewidziane są w dyrektywie 2002/98/WE ustanawiająca normy jakości i bezpiecznego pobierania, testowania, przetwarzania, przechowywania i dystrybucji krwi ludzkiej i składników krwi oraz zmieniająca dyrektywę 2001/83/WE. Zmieniono art. 109 dyrektywy 2001/83/WE. Produkty lecznicze pochodzące z osocza per se są biologicznymi produktami leczniczymi, których produkcja oparta jest na starannym posługiwaniu się ludzkim osoczem jako materiałem wyjściowym. Biorąc pod uwagę fakt, że ten sam materiał osocza jest stosowany w większości przypadkach dla kilku produktów leczniczych w wyniku czego podstawowa część dokumentacji dołączanej do wniosku o pozwolenie na dopuszczenie do obrotu może być wspólna dla dużej liczby innych dokumentacji dla całkowicie różnych produktów leczniczych pochodzących z osocza, właściwe jest ustanowienie nowego systemu zmierzającego do uproszczenia procedur dla obu zatwierdzeń i kolejnych zmian w produktach leczniczych pochodzących z osocza ludzkiego. W tym celu należy wprowadzić koncepcję głównego zbioru danych dotyczących osocza (PMF), w szczególności w celu umożliwienia zebrania krajowych ekspertyz i poprzez koordynację przez Europejską Agencję Oceny Produktów Leczniczych (EMEA) pojedynczych ocen. PMF powinien służyć jako niezależny dokument, oddzielony od dokumentacji dołączonej do wniosku o pozwolenie na dopuszczenie do obrotu i poprzez który uzyskuje się zharmonizowaną kontrolę istotnych informacji dotyczących materiałów wyjściowych stosowanych w produkcji produktów leczniczych pochodzących z osocza. System PMF musi składać się z dwustopniowej oceny: pierwsza ocena PMF przeprowadzona na poziomie wspólnotowym, której wynikiem jest np. świadectwo zgodności z prawodawstwem wspólnotowym dla każdego PMF który musi być brany pod uwagę przez każdy właściwy organ krajowy, zapobiegając w ten sposób jakimkolwiek kolejnym ponownym ocenom; druga ocena końcowego produktu leczniczego pochodzącego z osocza, zawierająca zmodyfikowaną część PMF (dwie podstawowe części zawartości, pochodzenie osocza i jakość-bezpieczeństwoosocza). Niniejsze należy do zadań właściwego organu, udzielającego pozwolenia na dopuszczenie do obrotu dla produktów leczniczych pochodzących z osocza.

(6) W przypadku szczepionek stosowanych u ludzi, ten sam antygen może być wspólny dla kilku produktów leczniczych (szczepionek) i jakakolwiek zmiana poszczególnego antygenu, ipso facto, może wpływać na kilka szczepionek zatwierdzonych różnymi procedurami. W celu uproszczenia istniejących procedur oceny takich szczepionek, zarówno w celu udzielenia pierwszego pozwolenia na dopuszczenie do obrotu jak i dla kolejnych w nich zmian z powodu zmian procesu produkcyjnego i badania poszczególnych antygenów włączonych do szczepionek skojarzonych, musi być wprowadzony nowy system oparty o koncepcję głównego zbioru danych dotyczących antygenów szczepionkowych (VAMF). VAMF umożliwi zebranie krajowych ekspertyz i poprzez koordynacje przez EMEA, pojedynczą ocenę danego antygenu szczepionkowego. VAMF powinien służyć jako niezależna część dokumentacji dołączanej do wniosku o pozwolenie na dopuszczenie do obrotu i dostarczać wszystkie istotne informacje o charakterze biologicznym i chemicznym związanym z jednym specyficznym antygenem, który tworzy jedną z substancji czynnych jednej lub kilku szczepionek skojarzonych.

(7) System VAMF składa się z dwustopniowej oceny: pierwsza ocena VAMF przeprowadzona na poziomie wspólnotowym, której wynikiem jest świadectwo zgodności z prawodawstwem wspólnotowym dla każdego VAMF, musi być brany pod uwagę przez jakikolwiek właściwy organ krajowy, zapobiegając w ten sposób jakimkolwiek kolejnym ponownym ocenom; druga ocena końcowego produktu leczniczego (szczepionki skojarzonej), zawierająca zmodyfikowany antygen, która jest zadaniem właściwych organów udzielających pozwolenia na dopuszczenie do obrotu szczepionki skojarzonej.

(8) Ziołowe produkty lecznicze różnią się znacznie od konwencjonalnych produktów leczniczych tak dalece jak są nieodłącznie związane z bardzo szczególnym pojęciem substancji ziołowych i preparatów ziołowych. Dlatego właściwe jest ustalenie szczególnych wymagań w zakresie tych produktów w odniesieniu do znormalizowania wymagań pozwolenia na dopuszczenie do obrotu.

(9) Według nowego podejścia, koncepcja leczenia różnych nabytych i dziedzicznych patologicznych dysfunkcji u człowieka jest oparta na rozwoju technik biotechnologicznych. To ostatnie obejmuje wykorzystanie zaawansowanej terapii produktami leczniczymi opartej na procesach zogniskowanych na różnych biomolekułach wytworzonych przez przeniesienie genów (produkty lecznicze terapii genowej) i manipulowanie lub przetworzenie komórek (produkty lecznicze terapii komórkowej), jako substancji czynnych.

(10) Tak dalece jak osiąga ona swoje podstawowe działanie w rozumieniu metabolicznym, fizjologicznym i immunologicznym do odbudowy, poprawy lub zmiany funkcji fizjologicznych u człowieka, ta nowa grupa terapeutyczna reprezentuje nową kategorię biologicznych produktów leczniczych w rozumieniu art. 1 i 2 dyrektywy 2001/83/WE. Zasady ogólne już zastosowane do tych produktów muszą być określone z naukowo-technicznego punktu widzenia oraz muszą zostać ustalone szczególne wymagania w odniesieniu do warunków znormalizowanego pozwolenia na dopuszczenie do obrotu.

(11) W związku z powyższym dyrektywa 2001/8 3/EWG powinna zostać odpowiednio zmieniona.

(12) Środki przewidziane w niniejszej dyrektywie są zgodne z opinią Stałego Komitetu ds. Produktów Leczniczych Stosowanych u Ludzi,

PRZYJMUJE NINIEJSZĄ DYREKTYWĘ:

Artykuł 1

W dyrektywie 2001/83/WE wprowadza się następujące zmiany:

a) w art. 22 ustęp drugi wyrazy „część 4 (G)” zastępuje się wyrazami:

„Część II pkt 6;”

b) załącznik I zastępuje się tekstem Załącznika do niniejszej dyrektywy.

Artykuł 2

Państwa Członkowskie wprowadzą w życie przepisy ustawowe, wykonawcze i administracyjne niezbędne do wykonania niniejszej dyrektywy najpóźniej przed dniem 31 października 2003 r. Państwa Członkowskie niezwłocznie powiadomią o tym Komisję.

Przepisy przyjęte przez Państwa Członkowskie zawierają odniesienie do niniejszej dyrektywy lub odniesienie to towarzyszy ich urzędowej publikacji. Sposoby dokonania takiego odniesienia określane są przez Państwa Członkowskie.

Niniejszą dyrektywę stosuje jest od dnia 1 lipca 2003 r.

Artykuł 3

Niniejsza dyrektywa wchodzi w życie trzeciego dnia po jej opublikowaniu w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej.

Artykuł 4

Niniejsza dyrektywa skierowana jest do Państw Członkowskich.

Sporządzono w Brukseli, dnia 25 czerwca 2003 r.

ZAŁĄCZNIK

Załącznik I do dyrektywy 2001/83/WE otrzymuje brzmienie:

„ZAŁĄCZNIK I

ANALITYCZNE, FARMAKOTOKSYKOLOGICZNE I KLINICZNE NORMY I PROTOKOŁY W ODNIESIENIU DO BADAŃ PRODUKTÓW LECZNICZYCH

SPIS TREŚCI

Wprowadzenie i zasady ogólne

Część I: Wymagania dla dokumentacji znormalizowanego pozwolenia na dopuszczenie do obrotu

1. Moduł 1: Informacje administracyjne

1.1. Spis treści

1.2. Formularz wniosku

1.3. Podsumowanie właściwości produktu, etykietowania i ulotki dołączone do opakowania

1.3.1. Posumowanie właściwości produktu

1.3.2. Etykietowanie i ulotka dołączona do opakowania

1.3.3. Makiety i próbki

1.3.4. Podsumowanie właściwości produktu już zatwierdzonych w Państwach Członkowskich

1.4. Informacje na temat ekspertów

1.5. Szczególne wymagania dla różnego typu wniosków

1.6. Ocena ryzyka dla środowiska

2. Moduł 2: Podsumowania

2.1. Wyczerpujący spis treści

2.2. Wprowadzenie

2.3. Ogólne podsumowanie jakości

2.4. Przegląd niekliniczny

2.5. Przegląd kliniczny

2.6. Podsumowanie danych nieklinicznych

2.7. Podsumowanie kliniczne

3. Moduł 3: chemiczna, farmaceutyczna i biologiczna informacja o produktach leczniczych zawierających chemiczne i/lub biologiczne substancje czynne

3.1. Formularz i prezentacja

3.2. Zawartość: podstawowe zasady i wymagania

3.2.1. Substancje czynne

3.2.1.1. Ogólna informacje i informacje związane z wyjściowymi materiałami i surowcami

3.2.1.2. Proces produkcyjny substancji czynnych

3.2.1.3. Charakterystyka substancji czynnych

3.2.1.4. Kontrola substancji czynnych

3.2.1.5. Wzorce lub materiały odniesienia

3.2.1.6. Opakowania i system zamykania substancji czynnych

3.2.1.7. Trwałość substancji czynnych

3.2.2. Gotowy produkt leczniczy

3.2.2.1. Opis i skład gotowych produktów leczniczych

3.2.2.2. Farmaceutyczny rozwój

3.2.2.3. Proces produkcyjny gotowego produktu leczniczego

3.2.2.4. Kontrola zarobek

3.2.2.5. Kontrola gotowego produktu leczniczego

3.2.2.6. Wzorce lub materiały odniesienia

3.2.2.7. Opakowanie i zamkniecie gotowego produktu leczniczego

3.2.2.8. Trwałość gotowego produktu leczniczego

4. Moduł 4: Sprawozdania z badań nieklinicznych

4.1. Formularz i prezentacja

4.2. Zawartość: podstawowe zasady i wymagania

4.2.1. Farmakologia

4.2.2. Farmakokinetyka

4.2.3. Toksykologia

5. Moduł 5: Sprawozdania z badań klinicznych

5.1. Formularz i prezentacja

5.2. Zawartość: podstawowe zasady i wymagania

5.2.1. Sprawozdania z badań biofarmaceutycznych

5.2.2. Sprawozdania z badań dotyczących farmakokinetyki z zastosowaniem biomateriałów pochodzenia ludzkiego

5.2.3. Sprawozdania z badań farmakokinetycznych u ludzi

5.2.4. Sprawozdania z badań farmakodynamicznych u ludzi

5.2.5. Sprawozdania z badań skuteczności i bezpieczeństwa

5.2.5.1. Sprawozdania z kontrolowanych klinicznie badań dotyczących wnioskowanego wskazania

5.2.5.2. Sprawozdania z niekontrolowanych klinicznie badań sprawozdań analiz danych z więcej niż jednego badania i innych sprawozdań badań klinicznych

5.2.6. Sprawozdania z doświadczeń po dopuszczeniu do obrotu

5.2.7. Formularz sprawozdań przypadku i wykaz poszczególnych pacjentów

Część II: Szczególna dokumentacja i wymagania pozwolenia na dopuszczenie do obrotu

1. Ugruntowane zastosowanie medyczne

2. Podstawowe podobne produkty lecznicze

3. Dodatkowe dane wymagane w szczególnych sytuacjach

4. Podobne biologicznie produkty lecznicze

5. Ustalone połączenia produktów leczniczych

6. Dokumentacja dla wniosków w wyjątkowych okolicznościach

7. Mieszane wnioski o pozwolenie na dopuszczenie do obrotu

Część III: Szczególne produkty lecznicze

1. Biologiczne produkty lecznicze

1.1. Produkty lecznicze pochodzące z osocza

1.2. Szczepionki

2. Radiofarmaceutyki i prekursory do celów radioznakowania

2.1. Radiofarmaceutyki

2.2. Prekursory radiofarmaceutyków do celów radioznakowania

3. Homeopatyczne produkty lecznicze

4. Ziołowe produkty lecznicze

5. Sieroce produkty lecznicze

Część IV: Produkty lecznicze terapii zaawansowanej

1. Produkty lecznicze terapii genowej (ludzkie i ksenogenne)

1.1. Zróżnicowanie produktów leczniczych terapii genowej

1.2. Szczególne wymagania dotyczące modułu 3

2. Produkty lecznicze terapii somatycznej terapii komórkowej (ludzkie i ksenogenne)

3. Szczególne wymagania dla produktów leczniczych terapii genowej i somatycznej terapii komórkowej (ludzkich i ksenogennych) dotyczące modułów 4 i 5

3.1. Moduł 4

3.2. Moduł 5

3.2.1. Farmakologia człowieka i skuteczność badań

3.2.2. Bezpieczeństwo

4. Szczególna deklaracja w sprawie ksenotransplantacyjnych produktów leczniczych