PARLAMENT EUROPEJSKI I RADA UNII EUROPEJSKIEJ,

uwzględniając Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską, w szczególności jego art. 175,

uwzględniając wniosek Komisji (¹),

uwzględniając opinię Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego (²),

uwzględniając opinię Komitetu Regionów (³),

stanowiąc zgodnie z procedurą przewidzianą w art. 251 Traktatu (⁴), w świetle tekstu jednolitego zatwierdzonego przez Komitet Pojednawczy w dniu 15 stycznia 2003 r.,

a także mając na uwadze, co następuje:

(1) Prawodawstwo wspólnotowe w dziedzinie środowiska ma na celu przyczynienie się do zachowania, ochrony i poprawy jakości środowiska naturalnego oraz ochrony zdrowia ludzkiego.

(2) Wspólnotowe prawodawstwo w zakresie środowiska zawiera przepisy dotyczące władz publicznych i innych organów, aby podejmowały decyzje, które mogą mieć znaczący wpływ na środowisko, podobnie jak na zdrowie i ogólne dobro.

(3) Skuteczny udział społeczeństwa w podejmowaniu decyzji umożliwia społeczeństwu wyrażenie, a decydentom branie pod uwagę opinii i trosk, które mogą mieć związek z tymi decyzjami, zwiększając w ten sposób odpowiedzialność i przejrzystość procesu podejmowania decyzji oraz wnosząc wkład w publiczną świadomość w zakresie kwestii dotyczących środowiska i w poparcie dla podjętych decyzji.

(4) Udział, włączając uczestnictwo poprzez stowarzyszenia, organizacje i grupy, w szczególności organizacje pozarządowe promujące ochronę środowiska naturalnego, powinien być odpowiednio rozwijany, w tym między innymi poprzez promowanie edukacji społeczeństwa w zakresie środowiska naturalnego.

(5) 25 czerwca 1998 r. Wspólnota podpisała Konwencję ONZ/EKG o dostępie do informacji, udziale społeczeństwa w podejmowaniu decyzji oraz dostępie do wymiaru sprawiedliwości w sprawach dotyczących środowiska (Konwencja z Aarhus). Prawo wspólnotowe powinno być właściwie dopasowane do tej Konwencji w związku z jej ratyfikacją przez Wspólnotę.

(6) Wśród celów Konwencji z Aarhus znajduje się pragnienie zagwarantowania praw udziału społeczeństwa w podejmowaniu decyzji w sprawach środowiskowych w celu przyczyniania się do ochrony prawa do życia w środowisku, które jest odpowiednie dla zdrowia i ogólnego dobra.

(7) Artykuł 6 Konwencji z Aarhus przewiduje udział społeczeństwa w podejmowaniu decyzji dotyczących szczególnych działalności wymienionych w załączniku I do tej Konwencji oraz działalności tam niewymienionych, które mogą mieć znaczący wpływ na środowisko.

(8) Artykuł 7 Konwencji z Aarhus przewiduje udział społeczeństwa dotyczący planów i programów odnoszących się do środowiska.

(9) Artykuł 9 ust. 2 i 4 Konwencji z Aarhus przewiduje dostęp do procedury sądowej i innych procedur w celu zakwestionowania materialnej lub proceduralnej legalności decyzji, aktów lub zaniechań, z zastrzeżeniem przepisów art. 6 tej Konwencji.

(10) W związku z niektórymi dyrektywami należy wprowadzić przepisy w dziedzinie środowiska, które wymagałyby od Państw Członkowskich opracowywania planów i programów odnoszących się do środowiska, ale które nie zawierałby wystarczających przepisów w sprawie udziału społeczeństwa, aby zapewnić ten udział zgodnie z postanowieniami Konwencji z Aarhus, w szczególności jej art. 7. Inne odnośne prawodawstwo wspólnotowe przewiduje już udział społeczeństwa w przygotowywaniu planów i programów oraz, w przyszłości, wymogi udziału społeczeństwa zgodne z Konwencją z Aarhus zostaną włączone od samego początku do odnośnej legislacji.

(11) Dyrektywa Rady 85/337/EWG z dnia 27 czerwca 1985 r. w sprawie oceny wpływu wywieranego przez niektóre przedsięwzięcia publiczne i prywatne na środowisko (⁵) oraz dyrektywa Rady 96/61/WE z dnia 24 września 1996 r. dotycząca zintegrowanego zapobiegania zanieczyszczeniom i ich kontroli (⁶) powinny zostać zmienione, aby zapewnić, że są w pełni zgodne z postanowieniami Konwencji z Aarhus, w szczególności jej art. 6 oraz art. 9 ust. 2 i 4.

(12) Ponieważ cel proponowanego działania, mianowicie przyczynienie się do wprowadzenia w życie zobowiązań wynikających z Konwencji z Aarhus, nie może zostać w stopniu wystarczającym osiągnięty przez Państwa Członkowskie, i w związku z tym może, z uwagi na rozmiar i efekty proponowanego działania, zostać lepiej osiągnięty na poziomie wspólnotowym, Wspólnota może przyjąć środki, zgodnie z zasadą pomocniczości, jak określono w art. 5 Traktatu. Zgodnie z zasadą proporcjonalności, jak została określona w powyższym artykule, dyrektywa niniejsza nie wykracza poza to, co jest konieczne w celu osiągnięcia wyznaczonego celu,

PRZYJMUJĄ NINIEJSZĄ DYREKTYWĘ:

Artykuł 1

Cel

Celem niniejszej dyrektywy jest przyczynienie się do wprowadzenia w życie zobowiązań wynikających z Konwencji z Aarhus, w szczególności poprzez:

a) zapewnienie udziału społeczeństwa względem sporządzania niektórych planów i programów odnoszących się do środowiska;

b) poprawienie udziału społeczeństwa i ustanowienie przepisów w sprawie dostępu do wymiaru sprawiedliwości w ramach dyrektyw Rady 85/337/EWG i 96/61/WE.

Artykuł 2

Udział społeczeństwa dotyczący planów i programów

1. Do celów niniejszego artykułu, „społeczeństwo” oznacza jedną lub więcej osób fizycznych lub prawnych oraz, zgodnie z krajowym ustawodawstwem lub praktyką, ich stowarzyszenia, organizacje lub grupy.

2. Państwa Członkowskie zapewniają, że społeczeństwo otrzyma wczesne i skuteczne możliwości uczestnictwa w przygotowywaniu i modyfikowaniu lub rewidowaniu żądanych planów albo programów, sporządzanych na mocy przepisów wymienionych w załączniku I.

W tym celu Państwa Członkowskie zapewniają, że:

a) społeczeństwo jest informowane, czy to poprzez ogłoszenia publiczne lub inne właściwe środki, takie jak media elektroniczne, gdzie są dostępne, o jakichkolwiek wnioskach dotyczących takich planów lub programów albo dotyczących ich zmiany lub rewizji oraz że istotne informacje o takich wnioskach są podawane do wiadomości społeczeństwa, włączając między innymi informacje o prawie do uczestnictwa w podejmowaniu decyzji i o właściwych władzach, którym mogą być przedkładane komentarze i zapytania;

b) społeczeństwo jest uprawnione do wyrażania komentarzy i opinii, kiedy wszystkie opcje są dostępne, zanim podjęte zostaną decyzje dotyczące planów i programów;

c) w podejmowaniu takich decyzji przykłada się należytą uwagę do wyników udziału społeczeństwa;

d) przebadawszy komentarze i opinie wyrażone przez społeczeństwo, właściwe władze dokładają należytych starań, aby poinformować społeczeństwo o podjętych decyzjach oraz przyczynach i przemyśleniach, na których oparto te decyzje, w tym informacjach o procesie udziału społeczeństwa.

3. Państwa Członkowskie określają osoby uprawnione do uczestnictwa do celów ust. 2, włączając odnośne organizacje pozarządowe spełniające wszelkie wymogi nałożone na mocy prawa krajowego, takie jak te promujące ochronę środowiska naturalnego.

Szczegółowe regulacje dotyczące udziału społeczeństwa na mocy tego artykułu zostaną ustalone przez Państwa Członkowskie, aby umożliwić społeczeństwu skuteczne przygotowanie i uczestnictwo.

Ustanowione zostaną odpowiednie ramy czasowe, wprowadzające wystarczającą ilość czasu dla każdego z różnych etapów udziału społeczeństwa wymaganych przez ten artykuł.

4. Niniejszy artykuł nie ma zastosowania do planów i programów zaprojektowanych w wyłącznym celu służenia obronie narodowej lub podejmowanych w przypadku cywilnych działań nadzwyczajnych.

5. Niniejszy artykuł nie ma zastosowania do planów i programów określonych w załączniku I, dla których procedura udziału społeczeństwa przeprowadzana jest zgodnie z dyrektywą 2001/42/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 27 czerwca 2001 r. w sprawie oceny wpływu niektórych planów i programów na środowisko (⁷) lub zgodnie z dyrektywą 2000/60/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 października 2000 r. ustanawiającą ramy wspólnotowego działania w dziedzinie polityki wodnej (⁸).

Artykuł 3

(uchylony).

Artykuł 4

(uchylony).

Artykuł 5

Sprawozdawczość i przegląd

Do 25 czerwca 2009 r. Komisja przesyła Parlamentowi Europejskiemu i Radzie sprawozdanie dotyczące zastosowania i skuteczności niniejszej dyrektywy. W związku z dalszym włączeniem wymogów ochrony środowiska naturalnego, zgodnie z art. 6 Traktatu, oraz uwzględniając doświadczenie nabyte w trakcie stosowania niniejszej dyrektywy w Państwach Członkowskich, do takiego sprawozdania dołączane są propozycje zmian do niniejszej dyrektywy, jeżeli właściwe. W szczególności Komisja rozważa możliwość rozszerzenia zakresu stosowania niniejszej dyrektywy do innych planów i programów odnoszących się do środowiska.

Artykuł 6

Wykonanie

Państwa Członkowskie wprowadzają w życie przepisy ustawowe, wykonawcze i administracyjne niezbędne do wykonania niniejszej dyrektywy najpóźniej do 25 czerwca 2005 r. Niezwłocznie informują o tym Komisję.

Przepisy przyjęte przez Państwa Członkowskie zawierają odniesienie do niniejszej dyrektywy lub odniesienie takie towarzyszy ich urzędowej publikacji. Metody dokonywania takiego odniesienia określane są przez Państwa Członkowskie.

Artykuł 7

Wejście w życie

Niniejsza dyrektywa wchodzi w życie z dniem jej opublikowania w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej.

Artykuł 8

Adresaci

Niniejsza dyrektywa skierowana jest do Państw Członkowskich.

Sporządzono w Brukseli, dnia 26 maja 2003 r.

ZAŁĄCZNIK II

(uchylony)