RADA UNII EUROPEJSKIEJ,

uwzględniając Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską, w szczególności jego art. 61 lit. c) i art. 67 ust. 1,

uwzględniając wniosek Komisji⁽¹),

uwzględniając opinię Parlamentu Europejskiego⁽²),

uwzględniając opinię Komitetu Ekonomiczno-Społecznego⁽³),

a także mając na uwadze, co następuje:

1) Unia Europejska postawiła sobie za cel utrzymanie i rozwijanie przestrzeni wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości, w których zapewnia się swobodny przepływ osób. W tym celu Wspólnota musi przyjąć, między innymi, środki w dziedzinie współpracy sądowej w sprawach cywilnych niezbędne dla sprawnego funkcjonowania rynku wewnętrznego.

2) Dnia 3 grudnia 1998 r., Rada przyjęła plan działań Rady i Komisji dotyczący jak najlepszego wykonania postanowień Traktatu z Amsterdamu odnośnie do przestrzeni wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości (zwany dalej „wiedeński plan działań”)(⁴).

3) Podczas spotkania Rady Europejskiej w Tampere w dniach 15 i 16 października 1999 r. przyjęto konkluzje zatytułowane „W stronę unii wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości: kamienie milowe z Tampere”.

4) Dnia 30 listopada 2000 r., Rada przyjęła wspólny program Komisji i Rady dotyczący sposobów wprowadzenia w życie zasady wzajemnego uznawania orzeczeń w sprawach cywilnych i handlowych(⁵).

5) Wspólne działanie 96/636/WSiSW(⁶) ustanowiło, na okres 1996-2000 r., program zachęt oraz wymiany dla prawników (Grotius).

6) Rozporządzeniem (WE) nr 290/2001(⁷), program zachęt oraz wymiany dla prawników w dziedzinie prawa cywilnego (Grotius civil) przedłożono na okres przejściowy tylko jednego roku, oczekując wyników dokładnej analizy w kwestii, na co w przyszłości powinny być skierowane działania i wsparcie Wspólnoty.

7) Decyzja nr 1496/98/WE Parlamentu Europejskiego i Rady(⁸) ustanowiła na okres trzech lat program działań w celu poprawy świadomości prawa Wspólnoty w ramach zawodów prawniczych (projekt Roberta Schumana).

8) Elastyczne i skuteczne ogólne ramy dla działań Wspólnoty w dziedzinie prawa cywilnego są niezbędne, jeśli mają być realizowane ambitne cele wytyczone przez Traktat, wiedeński plan działań i konkluzje z Tampere.

9) Ogólne ramy dla działań Wspólnoty powinny przewidywać inicjatywy podejmowane przez Komisję, w zgodności z zasadą subsydiarności, odnośnie działań wspierania organizacji wspierających i ułatwiających współpracę sądową w sprawach cywilnych, oraz odnośnie działań wspierania specyficznych projektów.

10) Znaczna ilość działań będzie wymagana do dalszego rozwoju współpracy sądowej w sprawach cywilnych, i dlatego powinna być podejmowana w ramach programu działań Wspólnoty. Planowanie i realizacja takich działań odniesie korzyści z przydzielenia obydwu do ogólnych ram działania Wspólnoty.

11) Działania Komisji mogą obejmować specyficzne działania, takie jak studia, badania, seminaria, konferencje, spotkania biegłych, publikacje, podręczniki, bazy danych i/lub strony w sieci internetowej, jak również środki rozpowszechniania wyników projektów współfinansowanych na podstawie ogólnych ram działania Wspólnoty.

12) Ogólne ramy dla działań Wspólnoty w celu poprawy wzajemnego zrozumienia prawnych i sądowych systemów Państw Członkowskich przyczynią się do obniżenia barier we współpracy sądowej w sprawach cywilnych, co poprawi funkcjonowanie rynku wewnętrznego.

13) Działania zapewniające dobre wykorzystanie instrumentów wspólnotowych w dziedzinie współpracy sądowej w sprawach cywilnych są niezbędne i będą bardziej skuteczne, jeśli są koordynowane wewnątrz ogólnych ram działania Wspólnoty.

14) Ponieważ, cele zaproponowanego działania nie mogą zostać w pełni osiągnięte przez Państwa Członkowskie, i oczekiwana ekonomia skali oraz łączny skutek zamierzonych działań, z powodu europejskiego wymiaru koniecznego do osiągania swoich celów, lepiej może być osiągnięty przez Wspólnotę, Wspólnota może przyjąć środki, zgodnie z zasadą pomocniczości, określone w art. 5 Traktatu. Zgodnie z zasadą proporcjonalności, jak wymieniono w tym artykule, niniejsze rozporządzenie nie wykracza poza to, co jest konieczne do zapewnienia tych celów.

15) Udział w ogólnych ramach działania Wspólnoty krajów kandydujących do przystąpienia do Unii Europejskiej, będzie przydatnym przygotowaniem do przystąpienia, w szczególności w odniesieniu do możliwości stosowania w tych krajach dorobku wspólnotowego.

16) Niektóre zasady muszą być ustanowione w odniesieniu do sankcji, jakie mają być nałożone, w przypadku, gdy odnotowano nieprawidłowości lub w przypadku, gdy nie są przestrzegane zobowiązania wynikające z umów o dotacji między Komisją a beneficjentami.

17) Środki konieczne do wykonania niniejszego rozporządzenia powinny być przyjęte zgodnie z decyzją Rady 1999/468/WE z dnia 28 czerwca 1999 r. ustanawiającą warunki wykonywania uprawnień wykonawczych przyznanych Komisji(⁹).

18) Roczny program pracy zostaje przyjęty przez Komitet Zarządzający procedurą w celu zapewnienia środka równowagi instytucjonalnej, ze szczególnym uwzględnieniem faktu, że specyficzne działania przewidziane w art. 3 ust. 1 podejmowane są przez Komisję.

19) Zjednoczone Królestwo Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej i Irlandia, zgodnie z art. 3 Protokołu w sprawie stanowiska Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej i Irlandii załączonego do Traktatu o Unii Europejskiej i Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską, powiadomiły o swojej chęci uczestnictwa w przyjęciu i wykonaniu niniejszego rozporządzenia.

20) Dania, zgodnie z art. 1 i 2 Protokołu w sprawie stanowiska Danii załączonego do Traktatu o Unii Europejskiej i Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską, nie bierze udziału w przyjęciu niniejszego rozporządzenia, które nie jest wiążące dla Danii ani w stosunku do niej stosowane,

PRZYJMUJE NINIEJSZE ROZPORZĄDZENIE:

ROZDZIAŁ I

CELE I DZIAŁANIA

Artykuł 1

Przedmiot

1. Niniejsze rozporządzenie ustanawia, na okres od dnia 1 stycznia 2002 r. do dnia 31 grudnia 2006 r., ogólne ramy dla działań Wspólnoty, aby ułatwić wprowadzenie w życie współpracy sądowej w sprawach cywilnych (zwane dalej „ogólnymi ramami”).

2. Niniejsze rozporządzenie nie ma zastosowania do Danii.

Artykuł 2

Cele

Ogólne ramy dla działań mają następujące cele:

1. popieranie współpracy sądowej w sprawach cywilnych, dążąc w szczególności do:

a) zapewnienia pewności prawnej i poprawienia dostępu do sądownictwa;

b) wspierania wzajemnego uznawanie orzeczeń sądowych i wyroków,

c) wspierania koniecznego zbliżenia ustawodawstwa; lub

d) eliminowania przeszkód powstałych wskutek rozbieżności w prawie cywilnym i procedurach cywilnych;

2. poprawę wzajemnej znajomości systemów prawnych i sądowych Państw Członkowskich w sprawach cywilnych;

3. zapewnienie poprawnego wykonania i zastosowania instrumentów wspólnotowych w dziedzinie współpracy sądowej w sprawach cywilnych; i

4. poprawę w informowaniu społeczeństwa o dostępie do sądownictwa, we współpracy sądowej i w systemach prawnych Państw Członkowskich w sprawach cywilnych.

Artykuł 3

Rodzaje działalności

Działania finansowane lub podejmowane zgodnie z niniejszymi ogólnymi ramami dla działań odpowiadają przynajmniej jednemu z celów z art. 2 i polegają na:

1. szczególnych działaniach podejmowanych przez Komisję; lub

2. działaniach dostarczających pomoc finansową dla szczególnych projektów będących przedmiotem zainteresowania Wspólnoty zgodnie z warunkami określonymi w art. 5; lub

3. działaniach dostarczających pomoc finansową dla działań organizacji pozarządowych zgodnie z warunkami określonymi w art. 6.

Artykuł 4

Udział państw trzecich

W niniejszych ogólnych ramach działań mogą uczestniczyć:

1. kraje kandydujące Europy Środkowej i Wschodniej (CEECs), zgodnie z warunkami ustalonymi w Układach Europejskich, w dodatkowych Protokołach do nich i w decyzjach właściwychRad Stowarzyszenia;

2. Cypr, Malta i Turcja, na podstawie dwustronnych umów zawieranych z tymi krajami; i

3. inne kraje, jeśli pozwalają na to porozumienia i procedury.

Artykuł 5

Szczególne projekty

1. Szczególne projekty określone w art. 3 ust. 2 obejmują jeden lub więcej następujących punktów:

a) kształcenie zawodowe;

b) wymiany i praktyki zawodowe;

c) studia i badania;

d) spotkania i seminaria;

e) rozpowszechnianie informacji.

2. Projekty mogą składać instytucje i organizacje publiczne lub prywatne, włączając organizacje zawodowe, instytuty badawcze oraz prawne i sądowe instytuty kształcące zawodowo lub dalsze instytuty kształcące dla prawników.

Określenie „prawnicy” oznacza, między innymi, sędziów, prokuratorów, adwokatów, radców prawnych, personel akademicki i naukowy, urzędników ministerstw, wyższych urzędników sądowych, komorników, sądowych tłumaczy i innych przedstawicieli zawodów związanych z sądownictwem w dziedzinie prawa cywilnego.

3. Do współfinansowania kwalifikują się projekty, które obejmują przynajmniej trzy kraje uczestniczące w niniejszych ogólnych ramach dla działań.

Projekty mogą również włączać prawników z Danii, z krajów kandydujących, w przypadku gdy przyczyniłoby się to do przygotowania ich do przystąpienia, lub z innego państwa trzeciego nie uczestniczącego w niniejszych ramach działań, w przypadku gdy służy to celom projektów.

Artykuł 6

Działalność organizacji pozarządowych

Pomoc finansowa dla działań określonych w art. 3 ust. 3 może być przyznane na działalność wspierającą włączoną do rocznych programów działalności organizacji pozarządowych, które odpowiadają następującym kryteriom:

1. muszą być to organizacje nie przynoszące zysków;

2. muszą być ustanowione zgodnie z prawem jednego z Państw Członkowskich;

3. muszą zajmować się działalnością o europejskim wymiarze i włączać przynajmniej, co do zasady, przynajmniej połowę Państw Członkowskich;

4. cele ich działalności muszą obejmować jeden lub więcej celów ustanowionych w art. 2.

ROZDZIAŁ II

FINANSOWANIE, WYKONANIE I PROCEDURY

Artykuł 7

Finansowanie

1. Współfinansowanie działalności zgodnie z niniejszymi ogólnymi ramami wyklucza każde inne finansowanie przez inny program finansowany z ogólnego budżetu Unii Europejskiej.

2. Działania określone w art. 3 ust. 1, z jednej strony, i w art. 3 ust. 2 i 3, z drugiej strony, otrzymują odpowiednią część rocznej kwoty.

3. Proporcja pomocy finansowej z ogólnego budżetu Unii Europejskiej nie może, w zasadzie, przekroczyć 60% kosztów dla działań określonych w art. 3 ust. 2 lub 3. Jednakże, w wyjątkowych okolicznościach, pomoc finansowa może wynieść 80%.

Artykuł 8

Wprowadzenie w życie

1. Komisja opublikuje każdego roku, jeśli jest to możliwe przed dniem 30 czerwca, roczny program pracy:

a) określając priorytety zgodnie z celami i rodzajami działalności w następnym roku;

b) opisując działania określone w art. 3 ust. 1, jakie Komisja zamierza podjąć; oraz

c) włączając opis dokonania wyboru i kryteria przyznania oraz procedury złożenia i zatwierdzenia propozycji dla działań określonych w art. 3 ust. 2 i 3.

2. Komisja przyjmuje roczny program pracy zgodnie z procedurą określoną w art. 13 ust. 2.

3. Komisja przykłada szczególną wagę do następujących kryteriów podczas oceniania i wybierania propozycji:

a) zdolność przyczynienia się do celów z art. 2;

b) ukierunkowanie na rozwiązywanie problemów;

c) europejski wymiar

d) środki zaplanowane dla zapewnienia rozpowszechnienia wyników;

e) komplementarność z inną przeszłą, obecną czy przyszłą działalnością; oraz

f) zasięg działania, w szczególności zgodnie z korzyściami skali i efektywność pod względem kosztów.

4. Komisja zbada każdy z przedłożonych jej projektów działań, jak określono w art. 3 ust. 2 i 3. Decyzje odnoszące się do takich działań przyjmuje się zgodnie z procedurą określoną w art. 12 ust. 2.

Artykuł 9

Decyzje o finansowaniu

1. Po decyzjach Komisji o finansowaniu na mocy art. 3 ust. 2 i 3 następuje zawarcie porozumień o dotacji między Komisją a beneficjentami.

2. Decyzje o finansowaniu i wynikające z nich porozumienia o dotacji podlegają kontroli finansowej Komisji i rewizjom Trybunału Obrachunkowego.

Artykuł 10

Monitorowanie

1. Komisja zapewnia regularne monitorowanie i nadzór nad realizacją działań finansowanych przez Wspólnotę. Monitorowanie i nadzór sprawuje się na podstawie sprawozdań wykorzystujących procedury uzgodnione między Komisją a beneficjentem. To może obejmować kontrole na miejscu metodą pobierania próbek.

2. Beneficjenci składają Komisji sprawozdanie z każdego działania w terminie trzech miesięcy od jego zakończenia. Komisja ustala formę tego sprawozdania, łącznie z rodzajem informacji, jakie muszą być w nim zawarte.

3. Beneficjenci pomocy finansowej trzymają do dyspozycji Komisji wszelką dokumentację dowodową wydatków przez okres pięciu lat od ostatniej wypłaty dotyczącej danego działania.

Artykuł 11

Rozpowszechnianie informacji

1. Komisja zapewnia coroczne opublikowanie listy beneficjentów i działalności finansowanych na podstawie niniejszych ogólnych ram, łącznie z podaniem kwoty przydzielonej na wspieranie.

2. W przypadku, gdy projekty finansowane na mocy art. 3 ust. 2 nie przewidują rozpowszechnienia wyników, i w przypadku, gdy to przyczyniłoby się do osiągnięcia jednego z celów z art. 2, Komisja może podjąć środki.

3. Na początku każdego roku Komisja przekazuje wyznaczonemu zgodnie z art. 12 Komitetowi informację o działaniach podjętych w poprzednim roku na mocy art. 3 ust. 1.

Artykuł 12

Komitet

1. Komisja jest wspomagana przez Komitet („art. 12 Komitet”).

2. W przypadku, gdy odniesienia do tego ustępu, stosuje się art. 3 i 7 decyzji 1999/468/WE.

3. Komitet uchwala swój regulamin.

Artykuł 13

Komitet Zarządzający

1. Komisja jest wspomagana przez Komitet („art. 13 Komitet”).

2. W przypadku, odniesienia do tego ustępu, stosuje się art. 4 i 7 decyzji 1999/468/WE.

Okres przewidziany w art. 4 ust. 3 decyzji 1999/468/WE ustala się na trzy miesiące.

3. Komitet uchwala swój regulamin.

Artykuł 14

Sankcje

1. Sankcje sa uregulowane w porozumieniach o dotacji zgodnie z niniejszym rozporządzeniem.

2. Komisja może wypowiedzieć porozumienie o dotacji zawarte na podstawie ogólnych ram, jeśli wykryje nieprawidłowości, lub jeśli nie dotrzymano zobowiązań wynikających z porozumienia o dotacji.

Jeśli wykryto nieprawidłowości, lub jeśli nie dotrzymano zobowiązań wynikających z porozumienia o dotacji, Komisja może zawiesić wypłatę pozostałej sumy pomocyfinansowej. Komisja zwraca się dobeneficjenta o wyjaśnienie lub poprawienie sytuacji w odpowiednim czasie określonym przez Komisję.

Jeśli odpowiedź nie jest zadowalająca, lub jeśli sytuacja nieuległa poprawie, Komisja może wypowiedzieć porozumienie o dotacji i zażądać zwrotu już wypłaconej sumy, z odsetkami za niedotrzymanie warunków.

3. Jeśli któreś ze zobowiązań wynikających z porozumienia nie zostało dotrzymane, Komisja może obniżyć pozostałą sumę pomocy finansowej i zażądać zwrotu części każdej już wypłaconej sumy, z zapłaceniem odsetek za niedotrzymanie warunków.

Artykuł 15

Sprawozdanie i ocena

1. Komisja złoży sprawozdanie Parlamentowi Europejskiemu i Radzie najpóźniej do dnia 30 czerwca 2004 r. z wykonania niniejszych ogólnych ram współpracy, łącznie z wynikami kontroli, sprawozdaniami i monitorowaniem działań.

2. Komisja złoży Parlamentowi Europejskiemu i Radzie sprawozdanie oceniające niniejsze ogólne ramy, gotowe na czas przed możliwym odnowieniem ogólnych ram lub najpóźniej do dnia 31 grudnia 2005 r. Sprawozdanie to będzie zawierać ocenę efektywności pod względem kosztów i oszacowanie oparte na wskaźnikach wykonania, czy cele zostały osiągnięte.

Artykuł 16

Wejście w życie

Niniejsze rozporządzenie wchodzi w życie z dniem jego opublikowania w Dzienniku Urzędowym Wspólnot Europejskich.

Niniejsze rozporządzenie wiąże w całości i jest bezpośrednio stosowane w Państwach Członkowskich, zgodnie z Traktatem ustanawiającym Wspólnotę Europejską.

Sporządzono w Luksemburgu, dnia 25 kwietnia 2002 r.

W imieniu Rady

M. RAJOY BREY

Przewodniczący