PARLAMENT EUROPEJSKI I RADA UNII EUROPEJSKIEJ,

uwzględniając Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską, w szczególności jego art. 137 ust. 2,

uwzględniając wniosek Komisji,

uwzględniając opinię Komitetu Ekonomiczno - Społecznego(¹),

po konsultacji z Komitetem Regionów,

stanowiąc zgodnie z procedurą przewidzianą w art. 251 Traktatu(²),

a także mając na uwadze, co następuje:

Dyrektywa Rady 90/679/EWG z dnia 26 listopada 1990 r. w sprawie ochrony pracowników przed ryzykiem związanym z narażeniem na działanie czynników biologicznych w miejscu pracy (siódma dyrektywa szczegółowa w rozumieniu art. 16 ust. 1 dyrektywy 89/391/EWG)(³)była wielokrotnie zmieniana(⁴). Do celów przejrzystości i racjonalności dyrektywa 90/679/EWG powinna zostać skodyfikowana.

Zgodność z minimalnymi wymaganiami, mającymi na celu zagwarantowanie lepszego standardu bezpieczeństwa i zdrowia w zakresie ochrony pracowników przed ryzykiem związanym z narażeniem na działanie czynników biologicznych w miejscu pracy jest istotna dla zapewnienia bezpieczeństwa i zdrowia pracowników.

Niniejsza dyrektywa jest dyrektywą szczegółową w rozumieniu art. 16 ust. 1 dyrektywy Rady 89/391/EWG z dnia 12 czerwca 1989 r. w sprawie wprowadzenia środków w celu poprawy bezpieczeństwa i zdrowia pracowników w miejscu pracy(⁵). Przepisy tej dyrektywy mają zatem pełne zastosowanie do narażenia pracowników na działanie czynników biologicznych z zastrzeżeniem dla bardziej rygorystycznych i/lub bardziej szczegółowych przepisów zawartych w niniejszej dyrektywie.

Dokładniejszą wiedzę na temat ryzyka związanego z narażeniem na działanie czynników biologicznych można uzyskać poprzez prowadzenie rejestrów.

Lista i klasyfikacja czynników biologicznych muszą być regularnie sprawdzane i korygowane w oparciu o nowe dane naukowe.

W odniesieniu do szeregu czynników biologicznych należy przedstawić dane dodatkowe do ich sklasyfikowania.

Pracodawcy muszą mieć aktualne informacje na temat nowych osiągnięć technologicznych w celu poprawy ochrony bezpieczeństwa i zdrowia pracowników.

W celu ochrony bezpieczeństwa i zdrowia pracowników narażonych na czynniki biologiczne powinny zostać podjęte środki zapobiegawcze.

Niniejsza dyrektywa stanowi praktyczny aspekt realizacji społecznego wymiaru rynku wewnętrznego.

Zgodnie z decyzją Rady 74/325/EWG(⁶), Komisja powinna konsultować się z Komitetem Doradczym ds. bezpieczeństwa, higieny i ochrony zdrowia w miejscu pracy w celu formułowania propozycji w tym zakresie. Zasięgano jego opinii przy formułowaniu projektów dyrektyw Rady zawartych w niniejszej dyrektywie.

Niniejsza dyrektywa pozostaje z zastrzeżeniem dla zobowiązań Państw Członkowskich dotyczących końcowych terminów transpozycji, wymienionych w załączniku VIII część B.

PRZYJMUJĄ NINIEJSZĄ DYREKTYWĘ:

ROZDZIAŁ I

PRZEPISY OGÓLNE

Artykuł 1

Cel

a) Niniejsza dyrektywa ma na celu ochronę pracowników przed ryzykiem dla ich zdrowia i bezpieczeństwa, łącznie z zapobieganiem takiemu ryzyku, powstającym lub mogącym powstać w wyniku narażenia na działanie czynników biologicznych w miejscu pracy.

Ustanawia ona poszczególne wymogi minimalne w tej dziedzinie.

b) Dyrektywę 89/391/EWG stosuje się w pełni do całego obszaru, określonego w ust. 1, z zastrzeżeniem dla bardziej rygorystycznych i/lub przepisów szczegółowych zawartych w niniejszej dyrektywie.

c) Niniejszą dyrektywę stosuje się z zastrzeżeniem dla przepisów dyrektywy Rady 90/219/EWG(⁷) oraz dyrektywy Rady 90/220/EWG(⁸).

Artykuł 2

Definicje

Do celów niniejszej dyrektywy:

1. „czynniki biologiczne” oznaczają drobnoustroje, włącznie z tymi, które zostały zmodyfikowane genetycznie, hodowle komórkowe i wewnętrzne pasożyty ludzkie, mogące być przyczyną zakażenia i, alergii lub zatrucia;

2. „drobnoustroje” oznaczają komórkowe i bezkomórkowe jednostki mikrobiologiczne, zdolne do replikacji lub przenoszenia materiału genetycznego;

3. „hodowle komórkowe” oznaczają hodowlę in-vitro komórek pochodzących z organizmów wielokomórkowych.

„Czynniki biologiczne” klasyfikuje się w czterech grupach ryzyka zgodnie z ich poziomem ryzyka zakażenia:

1. czynnik biologiczny należący do grupy 1 oznacza taki, poprzez który wywołanie choroby u ludzi jest mało prawdopodobne;

2. czynnik biologiczny należący do grupy 2 oznacza taki, który może wywoływać chorobę u ludzi i może być niebezpieczny dla pracowników; jego rozprzestrzenienie się na teren Wspólnoty jest mało prawdopodobne; skuteczna profilaktyka lub leczenie są możliwe;

3. czynnik biologiczny należący do grupy 3 oznacza taki, który może wywoływać ciężką chorobę u ludzi i może stanowić poważne niebezpieczeństwo dla pracowników; istnieje ryzyko, jego rozprzestrzenia na terenie Wspólnoty, lecz zazwyczaj skuteczna profilaktyka lub leczenie są możliwe;

4. czynnik biologiczny należący do grupy 4 oznacza taki, który wywołuje ciężką chorobę u ludzi i stanowi poważne niebezpieczeństwo dla pracowników; istnieje wysokie ryzyko, jego rozprzestrzenia na terenie Wspólnoty; zazwyczaj skuteczna profilaktyka lub leczenie nie są możliwe.

Artykuł 3

Zakres – oszacowanie i ocena ryzyka

1. Niniejsza dyrektywa dotyczy czynności, podczas których pracownicy w wyniku wykonywania pracy są lub mogą być potencjalnie narażeni na działanie czynników biologicznych.

2. W przypadku jakiejkolwiek czynności mogącej stwarzać ryzyko wystąpienia narażenia na działanie czynników biologicznych, należy ustalić rodzaj, stopień oraz czas trwania narażenia pracowników w celu umożliwienia oceny stopnia wszelkiego zagrożenia dla zdrowia lub bezpieczeństwa pracowników oraz ustanowienia środków ostrożności, które należy podjąć.

W przypadku czynności wiążących się z narażeniem na działanie kilku grup czynników biologicznych, ryzyko określane jest na podstawie zagrożeń wywoływanych przez wszystkie obecne niebezpieczne czynniki biologiczne.

Ocena powinna być odnawiana regularnie oraz w każdym przypadku, gdy następuje jakakolwiek zmiana warunków, mogąca wpłynąć na narażenie pracowników na działanie czynników biologicznych.

Pracodawca musi na żądanie właściwych władz przedstawić informacje na podstawie których przeprowadzono ocenę.

3. Ocenę, określoną w ust. 2 przeprowadza się na podstawie wszystkich dostępnych informacji z uwzględnieniem:

klasyfikacji czynników biologicznych stanowiących lub mogących stanowić niebezpieczeństwo dla zdrowia ludzi, określonych w art. 18;

zaleceń właściwych władz wskazujących na konieczność kontroli czynników biologicznych w celu ochrony zdrowia pracowników, jeżeli w wyniku wykonywania pracy pracownicy są lub mogą być narażeni na działanie takich czynników biologicznych;

informacji na temat chorób, które mogą wystąpić w następstwie pracy wykonywanej przez pracownika;

potencjalnego działania alergizującego lub toksycznego, występującego w wyniku wykonywanej przez pracownika pracy;

wiedzy na temat choroby na którą stwierdzono, że cierpi pracownik i która ma bezpośredni związek z jego pracą.

Artykuł 4

Stosowanie poszczególnych artykułów w odniesieniu do oceny ryzyka

1. Jeżeli wyniki oceny, określonej w art. 3, wskazują występowanie narażenia i/lub potencjalnego narażenia na czynnik biologiczny grupy 1, bez rozpoznanego ryzyka zdrowotnego dla pracowników, nie stosuje się art. 5-17 i art. 19.

Jednakże stosuje się pkt 1 załącznika VI.

2. Jeżeli wyniki oceny, określonej w art. 3, wskazują, że działalność nie przewiduje świadomego zamiaru pracy lub kontaktu z czynnikami biologicznymi, lecz może skutkować narażeniem pracowników na działanie czynnika biologicznego, jak w przypadku działalności, których wykaz znajduje się w załączniku I, stosuje się art. 5, 7, 8, 10, 11,12,13,14 chyba, że wyniki oceny, określonej w art. 3, wskazują na brak takiej konieczności.

ROZDZIAŁ II

OBOWIĄZKI PRACODAWCY

Artykuł 5

Zastąpienie

Jeżeli rodzaj działalności na to pozwala, pracodawca unika stosowania szkodliwego czynnika biologicznego, poprzez jego zastąpienie innym czynnikiem biologicznym, który zgodnie z jego warunkami użytkowania nie jest niebezpieczny lub jest mniej niebezpieczny dla zdrowia pracowników, w odpowiednim przypadku, z uwzględnieniem aktualnego stanu wiedzy.

Artykuł 6

Zmniejszanie ryzyka

1. W przypadku, gdy wynik oceny, określonej w art. 3, wskazuje na wystąpienie ryzyka dla zdrowia lub bezpieczeństwa pracowników, należy przeciwdziałać narażeniu pracowników.

2. W przypadku, gdy nie jest to technicznie wykonalne, uwzględniając rodzaj działalności oraz ocenę ryzyka, określoną w art. 3, w celu właściwej ochrony zdrowia i bezpieczeństwa zainteresowanych pracowników, ryzyko narażenia musi być zmniejszane do najniższego koniecznego poziomu, w szczególności poprzez następujące środki, które należy podjąć w świetle wyników oceny, określonej w art. 3:

utrzymywanie jak najniższej liczby pracowników narażonych lub potencjalnie narażonych;

zaprojektowanie przebiegu pracy oraz środków nadzoru przemysłowego w taki sposób, aby uniknąć lub zminimalizować uwalnianie się czynników biologicznych w miejscu pracy;

środki ochrony zbiorowej i/lub w przypadku, gdy w inny sposób nie można uniknąć narażenia, indywidualne środki ochrony;

środki higieny zgodne z celem zapobiegania lub redukcji przypadkowego przeniesienia bądź uwolnienia czynnika biologicznego poza miejsce pracy;

stosowanie znaku zagrożenia biologicznego przedstawionego w załączniku II oraz innych istotnych znaków ostrzegawczych;

sporządzanie planów postępowania na wypadek awarii z udziałem czynników biologicznych;

przeprowadzanie testów, tam gdzie jest to konieczne i technicznie wykonalne, na obecność czynników biologicznych stosowanych w pracy, poza pierwotnym miejscem fizycznego zamknięcia;

środki bezpiecznego pobierania, składowania oraz usuwania odpadów przez pracowników, łącznie z zastosowaniem bezpiecznych i możliwych do zidentyfikowania pojemników, w miarę potrzeb po odpowiednim przetworzeniu;

procedury bezpiecznego obchodzenia się z czynnikami biologicznymi i ich transportu w obrębie miejsca pracy.

Artykuł 7

Informacja dla właściwych władz

1. W przypadku, gdy wyniki oceny, określonej w art. 3, wskazują na ryzyko dla zdrowia i bezpieczeństwa pracowników, pracodawca na żądanie właściwych władz udostępnia odpowiednie informacje dotyczące:

wyników przeprowadzonej oceny;

czynności, podczas których pracownik jest lub może być narażony na działanie czynników biologicznych;

liczby pracowników narażonych;

nazwiska i kwalifikacji osoby odpowiedzialnej za bezpieczeństwo i zdrowie w miejscu pracy;

podjętych środków zapobiegawczych i ochronnych, łącznie ze stosowanymi procedurami i metodami pracy;

planu awaryjnego dla ochrony pracowników przed narażeniem na czynnik biologiczny grupy 3 lub 4, do którego może dojść w wyniku utraty hermetyczności.

2. Pracodawcy niezwłocznie informują właściwe władze o każdej awarii lub wypadku, które mogły spowodować uwolnienie się czynnika biologicznego i które mogły wywołać poważne zakażenie i/lub chorobę u ludzi.

3. Lista, określona w art. 11, oraz karty zdrowia pacjenta, określone w art. 14, zostają udostępniane właściwym władzom w przypadkach zakończenia działalności przedsiębiorstwa, zgodnie z prawem krajowym i/lub praktyką.

Artykuł 8

Higiena i ochrona indywidualna

1. W przypadku wszystkich działalności, w których istnienie ryzyka dla zdrowia i bezpieczeństwa pracowników związanych z pracą z czynnikami biologicznymi, pracodawca jest zobowiązany podjąć właściwe środki ostrożności, w celu zapewnienia, że:

pracownicy nie spożywają posiłków lub napojów w miejscach pracy, w których występuje ryzyko skażenia czynnikami biologicznymi;

pracownicy są wyposażeni w odpowiednią odzież ochronną lub inną odpowiednią, odzież specjalną;

pracownicy mają zapewnione odpowiednie i właściwe łazienki i toalety, które mogą być wyposażone w urządzenia do przemywania oczu i i/lub środki odkażające skórę;

wszelkie konieczne wyposażenie ochronne jest:

1. prawidłowo przechowywane w wyraźnie określonym miejscu,

2. sprawdzane i czyszczone jeżeli to możliwe przed i w każdym przypadku po użyciu,

3. naprawiane, w przypadku usterki, lub jest wymieniane przed dalszym użyciem;

ustalone są procedury pobierania, obchodzenia się z i przetwarzania próbek pochodzenia ludzkiego bądź zwierzęcego.

2. Odzież robocza oraz wyposażenie ochronne, w tym odzież ochronna, określona w ust. 1, które mogą ulec skażeniu czynnikami biologicznymi, muszą być usuwane w chwili opuszczania miejsca pracy i, przed podjęciem środków, określonych w akapicie drugim, przechowywane oddzielnie od innej odzieży.

Pracodawca musi zapewnić, że taka odzież oraz wyposażenie ochronne są odkażone i oczyszczone lub, w razie konieczności, zniszczone.

3. Pracownicy nie mogą być obciążani kosztami poniesionych środków, określonych w ust. 1 i 2.

Artykuł 9

Informacja oraz szkolenie pracowników

1. Pracodawca podejmuje właściwe środki w celu zapewnienia pracownikom i/lub jakimkolwiek przedstawicielom pracowników w przedsiębiorstwie lub zakładzie odpowiedniego i właściwego szkolenia, opartego o wszystkie dostępne informacje, w szczególności w formie informacji i instrukcji dotyczących:

potencjalnego ryzyka dla zdrowia;

środków ostrożności, które należy podjąć w celu zapobieżenia narażeniu;

wymagań higieny;

noszenia i stosowania wyposażenia i odzieży ochronnej;

kroków, które pracownicy powinni podjąć w razie wypadków lub dla zapobieżenia wypadkowi.

2. Szkolenie jest:

przeprowadzane przed podjęciem pracy związanej z kontaktem z czynnikami biologicznymi,

dostosowywane, aby wziąć pod uwagę nowe lub zmienione ryzyko, oraz

powtarzane okresowo, w miarę potrzeb.

Artykuł 10

Informowanie pracownika w szczególnych przypadkach

1. Pracodawca dostarcza pracownikom pisemne instrukcje w miejscu pracy i, w miarę potrzeb, umieszcza uwagi, które obejmują przynajmniej informacje o procedurze postępowania w razie:

poważnej awarii lub wypadku związanego z obchodzeniem się z czynnikiem biologicznym;

obchodzenia się z czynnikiem biologicznym grupy 4.

2. Pracownicy niezwłocznie zgłaszają każdą awarię lub wypadek związany z obchodzeniem się z czynnikiem biologicznym przełożonemu lub osobie odpowiedzialnej za bezpieczeństwo i zdrowie w miejscu pracy.

3. Pracodawcy niezwłocznie informują pracowników lub wszelkich przedstawicieli pracowników o każdej awarii lub wypadku, który mógł spowodować uwolnienie się czynnika biologicznego i który mógł być przyczyną poważnego zakażenia ludzi i/lub choroby.

Dodatkowo, w razie zaistnienia poważnej awarii lub wypadku, pracodawcy informują tak szybko jak to jest możliwe, pracowników lub przedstawicieli pracowników w przedsiębiorstwie lub zakładzie, o jego przyczynach oraz o podjętych i proponowanych środkach mających na celu opanowanie sytuacji.

4. Każdy pracownik posiada dostęp do informacji na temat wykazu, określonego w art. 11, który dotyczy go osobiście.

5. Pracownicy lub przedstawiciele pracowników w przedsiębiorstwie lub zakładzie mają dostęp do anonimowych informacji zbiorczych.

6. Pracodawcy dostarczają pracownikom i/lub ich przedstawicielom, na ich żądanie, informacje przewidziane w art. 7 ust. 1.

Artykuł 11

Wykaz pracowników narażonych

1. Pracodawca posiada wykaz pracowników narażonych na czynniki biologiczne grupy 3 i/lub 4, ze wskazaniem rodzaju wykonywanej pracy oraz, gdy to możliwe, czynnika biologicznego, na którego działanie pracownik był narażony, jak również, w miarę potrzeb, zapisy przypadków narażenia, awarii oraz wypadków.

2. Wykaz, określony w ust. 1 przechowywany jest, przez, co najmniej 10 lat od momentu zakończenia narażenia, zgodnie z prawem krajowym i praktyką.

W przypadku tych narażeń, które mogą skutkować zakażeniami:

czynnikami biologicznymi mogącymi wywołać zakażenie chroniczne lub ukryte;

które, w świetle obecnej wiedzy, są niemożliwe do zdiagnozowania do czasu rozwinięcia się choroby po wielu latach;

o wyjątkowo długim okresie inkubacji zanim choroba się rozwinie;

które prowadzą do choroby, która czasami nawraca w długim okresie czasu pomimo leczenia, lub

mogącymi powodować poważne, długookresowe powikłania,

wykaz przechowywany jest przez odpowiednio dłuższy czas do 40 lat od momentu zaistnienia ostatniego odnotowanego przypadku narażenia.

3. Lekarz, określony w art. 14, i/lub właściwy organ ds. zdrowia i bezpieczeństwa w miejscu pracy oraz jakakolwiek inna osoba odpowiedzialna za zdrowie i bezpieczeństwo w miejscu pracy, posiadają dostęp do wykazu, określonego w ust. 1.

Artykuł 12

Konsultacje i udział pracowników

Konsultacje i udział pracowników i/lub ich przedstawicieli w związku ze sprawami objętymi niniejszą dyrektywą, odbywają się zgodnie z art. 11 dyrektywy 89/391/EWG.

Artykuł 13

Zgłoszenie właściwej władzy

1. Uprzednie zgłoszenie jest przedstawiane właściwym władzom w przypadku użycia po raz pierwszy:

czynników biologicznych grupy 2;

czynników biologicznych grupy 3;

czynników biologicznych grupy 4.

Zgłoszenia dokonuje się przynajmniej 30 dni przed rozpoczęciem pracy.

Z zastrzeżeniem ust. 2, uprzedniego zgłoszenia dokonuje się również w przypadku użycia po raz pierwszy każdego kolejnego czynnika biologicznego grupy 4 oraz każdego kolejnego, nowego czynnika biologicznego grupy 3, w przypadku, gdy pracodawca samodzielnie tymczasowo klasyfikuje czynnik biologiczny.

2. Od laboratoriów świadczących usługi diagnostyczne w odniesieniu do czynników biologicznych grupy 4 wymaga się dokonania jedynie wstępnego zgłoszenia o swoim zamiarze.

3. Ponowne zgłoszenie musi również mieć miejsce w każdym przypadku, gdy zachodzą istotne zmiany mające znaczenie dla bezpieczeństwa i zdrowia w miejscu pracy dotyczących trybów lub procedur, które czynią zgłoszenie nieaktualnym.

4. Zgłoszenie, określone w ust. 1, 2 i 3, zawiera:

nazwę i adres przedsiębiorstwa i/lub zakładu;

nazwisko i stanowisko osoby odpowiedzialnej za bezpieczeństwo i zdrowie w miejscu pracy;

wyniki oceny, określonej w art. 3;

gatunek czynnika biologicznego;

środki ochrony i zapobiegawcze, które są przewidywane.

ROZDZIAŁ III

PRZEPISY RÓŻNE

Artykuł 14

Kontrola zdrowotna

a) Państwa Członkowskie ustanawiają, zgodnie z przepisami krajowymi i praktyką, zasady prowadzenia właściwej kontroli zdrowotnej pracowników w stosunku, do których w wyniku oceny, określonej w art. 3, stwierdzono występowanie ryzyka dla zdrowia lub bezpieczeństwa.

b) Zasady, określone w ust. 1, umożliwiają każdemu pracownikowi poddanie się w miarę potrzeb odpowiedniej kontroli zdrowotnej:

przed narażeniem;

w regularnych odstępach czasowych po nim.

Zasady te bezpośrednio umożliwiają wdrożenie środków higieny indywidualnej i zawodowej.

c) Ocena, określona w art. 3, powinna wskazywać tych pracowników w stosunku, do których wymagane może być podjęcie szczególnych środków ostrożności.

Tam gdzie jest to konieczne, skuteczne szczepionki powinny być udostępnione pracownikom, którzy nie są już uodpornieni na czynniki biologiczne, na których działanie są lub mogą być narażeni.

Gdy pracodawcy udostępniają szczepionki, powinni wziąć pod uwagę rekomendowany kodeks zasad postępowania ustanowiony w załączniku VII.

Jeżeli zostaje stwierdzone, że pracownik cierpi z powodu zakażenia i/lub choroby, która może być skutkiem narażenia, lekarz lub organ odpowiedzialny za kontrolę zdrowotną pracowników proponuje przeprowadzenie takiej kontroli pozostałym pracownikom, którzy byli podobnie narażeni.

W takim przypadku przeprowadza się ponowną ocenę ryzyka narażenia zgodnie z art. 3.

d) W przypadku przeprowadzenia kontroli zdrowotnej, karta zdrowia pacjenta jest przechowywana przez okres przynajmniej 10 lat od zakończenia narażenia, zgodnie z krajowym prawem i praktyką.

W wyjątkowych przypadkach, określonych w art. 11 ust. 2 akapit drugi, karta zdrowia pacjenta przechowywana jest przez odpowiednio dłuższy czas, aż do 40 lat od momentu ostatniego odnotowanego przypadku narażenia.

e) Lekarz lub władza odpowiedzialna za kontrolę zdrowotną proponuje wszelkie środki ochronne lub zapobiegawcze, które powinny być podjęte w odniesieniu do poszczególnych pracowników.

f) Pracownikom muszą zostać zapewnione informacje oraz poradnictwo na temat kontroli zdrowotnej, której mogą być poddani po zakończeniu narażenia.

g) Zgodnie z krajowymi przepisami i/lub praktyką:

pracownicy mają dostęp do wyników kontroli zdrowotnej, które ich dotyczą, oraz

zainteresowani pracownicy lub pracodawca mogą żądać wglądu do wyników kontroli zdrowotnej.

h) Praktyczne zalecenia dotyczące kontroli zdrowotnej pracowników są zawarte w załączniku IV.

i) Wszystkie przypadki zgonów lub zachorowań uznane, zgodnie z krajowymi przepisami i/lub praktyką, za wynikające z zawodowego narażenia na czynniki biologiczne zgłasza się właściwej władzy.

Artykuł 15

Zakłady opieki zdrowotnej i weterynaryjnej inne niż laboratoria diagnostyczne

a) Dla przeprowadzenia oceny, określonej w art. 3, należy zwrócić szczególną uwagę na:

brak pewności w stosunku do występowania czynników biologicznych u pacjentów lub zwierząt oraz w materiale i próbkach od nich pobranych;

niebezpieczeństwo ze strony czynników biologicznych o których wiadomo, że są obecne lub których obecność jest podejrzewana u pacjentów lub u zwierząt oraz w materiałach i próbkach od nich pobranych;

ryzyko wynikające z rodzaju pracy.

2. W zakładach opieki zdrowotnej i weterynaryjnej podejmuje się właściwe środki w celu ochrony zdrowia i bezpieczeństwa zainteresowanych pracowników.

Środki, które się podejmuje, obejmują w szczególności:

stworzenie odpowiedniego systemu procedur odkażania i dezynfekcji, oraz

wprowadzenie procedur umożliwiających pozwalających na usuwanie i obchodzenie się skażonym odpadami bez ryzyka.

3. W izolatkach, w których znajdują się zarażeni ludzie bądź zwierzęta, u których istnieje lub podejrzewa się zarażenie czynnikami biologicznymi z grupy 3 lub 4, w celu zminimalizowania ryzyka zarażenia, wybiera się środki hermetyczności spośród wymienionych w załączniku V kolumna A.

Artykuł 16

Szczególne środki dla procesów przemysłowych, laboratoriów oraz pomieszczeń dla zwierząt

a) Następujące środki należy podjąć w laboratoriach, w tym w laboratoriach diagnostycznych oraz w pomieszczeniach dla zwierząt laboratoryjnych, które zostały celowo zainfekowane czynnikami biologicznymi z grup 2,3 lub 4 lub, które są lub podejrzane są o nosicielstwo takich czynników.

Laboratoria, które prowadzą prace, wymagające obchodzenia się z czynnikami biologicznymi z grup 2,3 lub 4 do celów badawczych, rozwoju, edukacyjnych lub diagnostycznych, przyjmują środki bezpieczeństwa zgodnie z załącznikiem V, w celu zminimalizowania ryzyka zakażenia.

W wyniku przeprowadzonej oceny, określonej w art. 3, zostaną określone środki zgodnie z załącznikiem V, po ustaleniu stopnia hermetyczności wymaganego dla poszczególnych czynników biologicznych, według stopnia ryzyka.

Czynności związane z obchodzeniem się z czynnikiem biologicznym, muszą być prowadzone:

4. jedynie w miejscach pracy do tego wyznaczonych odpowiadających przynajmniej stopniowi hermetyczności 2, dla czynnika biologicznego grupy 2,

5. jedynie w miejscach pracy do tego wyznaczonych odpowiadających przynajmniej stopniowi hermetyczności 3, dla czynnika biologicznego grupy 3,

6. jedynie w miejscach pracy do tego wyznaczonych odpowiadających przynajmniej stopniowi hermetyczności 4, dla czynnika biologicznego grupy 4.

Laboratoria, obchodzące się z materiałami w odniesieniu, do których, istnieje niepewność w kwestii obecności czynników biologicznych, mogących wywoływać choroby u ludzi, a których celem nie jest prowadzenie badań nad tymi czynnikami jako takimi (tj. prowadzenia hodowli lub gromadzenia) powinny przyjąć warunki przynajmniej stopień hermetyczności 2. Stopnie hermetyczności 3 lub 4 muszą być stosowane, w miarę potrzeb, jeżeli wiadomo lub podejrzewa się, że jest to konieczne, z wyjątkiem sytuacji, gdy wytyczne właściwych władz krajowych wskazują, że w pewnych wypadkach wystarczające jest zachowanie niższego poziomu strefy bezpieczeństwa.

b) W odniesieniu do procesów przemysłowych w trakcie, których stosowane są czynniki biologiczne grupy 2, 3 lub 4, następujące środki muszą być podjęte:

a) Zasady bezpieczeństwa wymienione w ust. 1 lit. b) akapit drugi stosuje się również do procesów przemysłowych, na podstawie praktycznych środków oraz właściwych procedur podanych w załączniku VI.

b) Zgodnie z oceną ryzyka zastosowania związanego z wykorzystaniem grup 2,3 lub 4 czynników biologicznych, właściwe władze mogą zdecydować o podjęciu odpowiednich środków, które muszą być stosowane w wykorzystaniu przemysłowym takich czynników biologicznych.

c) Wszystkie czynności objęte ust. 1 i 2 odnośnie, których nie jest możliwe przeprowadzenie rozstrzygającej oceny czynnika biologicznego, lecz po przeanalizowaniu, których wydaje się, że zastosowanie tego czynnika może być związane z poważnym ryzykiem dla zdrowia pracowników, mogą być prowadzone wyłącznie na stanowiskach pracy odpowiadających, co najmniej stopniowi hermetyczności 3.

Artykuł 17

Wykorzystanie danych

Komisja posiada pełny dostęp do sposobu wykorzystania przez właściwe władze krajowe informacji, określonych w art. 14 ust. 9.

Artykuł 18

Klasyfikacja czynników biologicznych

a) Klasyfikacja Wspólnoty jest oparta na definicjach zawartych w art. 2 akapit drugi pkt. 2-4 (grupy 2-4).

b) Do czasu ukończenia klasyfikacji Wspólnoty, Państwa Członkowskie klasyfikują czynniki biologiczne, które stanowią lub mogą stanowić zagrożenie dla ludzkiego zdrowia, na podstawie definicji zawartych w art. 2 akapit drugi pkt. 2-4 (grupy 2-4).

c) Jeżeli poddawany ocenie czynnik biologiczny nie może być jednoznacznie sklasyfikowany w jednej z grup określonych w art. 2 akapit drugi, należy go sklasyfikować w najwyższej grupie ryzyka spośród możliwych do wyboru.

Artykuł 19

Załączniki

Dostosowania czysto techniczne, dotyczące załączników, uwzględniające osiągnięcia postępu technicznego, zmiany przepisów międzynarodowych lub specyfikacji oraz nowe osiągnięcia w zakresie czynników biologicznych przyjmowane są zgodnie z procedurą przewidzianą w art. 17 dyrektywy 89/391/EWG.

Artykuł 20

Powiadomienie Komisji

Państwa Członkowskie przekazują Komisji teksty przepisów prawa krajowego, które przyjmują w zakresie objętym niniejszą dyrektywą.

Artykuł 21

Uchylenie

Dyrektywa 90/679/EWG, zmieniona dyrektywami określonymi w załączniku VIII część A, traci moc z zastrzeżeniem dla zobowiązań Państw Członkowskich w zakresie ostatecznych terminów transpozycji, określonych w załączniku VIII część B.

Odniesienia do uchylonej dyrektywy są formułowane jako odniesienia do niniejszej dyrektywy oraz są skorelowane zgodnie z tabelą współzależności wymienioną w załączniku IX.

Artykuł 22

Wejście w życie

Niniejsza dyrektywa wchodzi w życie dwudziestego dnia po jej opublikowaniu w Dzienniku Urzędowym Wspólnot Europejskich.

Artykuł 23

Adresaci

Niniejsza dyrektywa skierowana jest do Państw Członkowskich.

Sporządzono w Brukseli, dnia 18 września 2000 r.

ZAŁĄCZNIK I

WYKAZ RODZAJÓW DZIAŁALNOŚCI

(art. 4 ust. 2)

Uwaga wstępna

W przypadku gdy wynik oceny ryzyka, przeprowadzonej zgodnie z art. 3 i art. 4 ust. 2 niniejszej dyrektywy, wskazuje na narażenie niezamierzone na czynniki biologiczne, mogą istnieć rodzaje działalności, nieuwzględnione w niniejszym załączniku, które należy wziąć pod uwagę.

1. Praca w zakładach produkcji żywności.

2. Praca w rolnictwie.

3. Praca, w trakcie której dochodzi do kontaktu ze zwierzętami lub produktami pochodzenia zwierzęcego.

4. Praca w służbie zdrowia, w tym w jednostkach odizolowanych oraz jednostkach wykonujących badania pośmiertne.

5. Praca w laboratoriach klinicznych, weterynaryjnych lub diagnostycznych, z wyłączeniem mikrobiologicznych laboratoriów diagnostycznych.

6. Praca w zakładach przetwarzania odpadów.

7. Praca przy urządzeniach oczyszczania ścieków.

ZAŁĄCZNIK II

ZNAK ZAGROŻENIA BIOLOGICZNEGO

(art. 6 ust. 2 lit. e))

ZAŁĄCZNIK IV

PRAKTYCZNE ZALECENIA DLA KONTROLI ZDROWOTNEJ PRACOWNIKÓW

(art. 14 ust. 8)

1. Lekarz lub władza odpowiedzialna za kontrolę zdrowotną pracowników narażonych na czynniki biologiczne musi znać warunki i okoliczności narażenia każdego z pracowników.

2. Kontrola zdrowotna pracowników musi być przeprowadzana zgodnie z zasadami i praktyką medycyny pracy: musi obejmować przynajmniej następujące środki:

– gromadzenie danych na temat stanu zdrowia i przebiegu pracy zawodowej,

– indywidualna ocena stanu zdrowia pracownika,

– w miarę potrzeb, monitorowanie biologiczne, a także wykrywanie wczesnych i odwracalnych skutków.

Każdy pracownik poddany kontroli zdrowotnej może być skierowany do przeprowadzenia dalszych badań, w świetle najaktualniejszych danych dostępnych w dziedzinie medycyny pracy.

ZAŁĄCZNIK V

WSKAZÓWKI DOTYCZĄCE ŚRODKÓW HERMETYCZNOŚCI I STOPNI HERMETYCZNOŚCI

(art. 15 ust. 3 i art. 16 ust. 1 lit. a) i b))

Uwaga wstępna

Środki zawarte w niniejszym załączniku stosuje się zgodnie z rodzajem wykonywanej czynności, oceną ryzyka dla pracowników oraz rodzajem danego czynnika biologicznego.

W tabeli określenie „zalecane” oznacza, że środki powinny być zasadniczo stosowane, o ile wyniki oceny, o której mowa w art. 3 ust. 2, nie wskazują inaczej.

A. Środki hermetyczności	B. Stopień hermetyczności
	2	3	4
Miejsce pracy
1. Miejsce pracy należy oddzielić od innych czynności wykonywanych w tym samym budynku	Nie	Zalecane	Tak
2. Miejsce pracy powinno posiadać możliwość szczelnego zamknięcia umożliwiającego przeprowadzenie fumigacji	Nie	Zalecane	Tak
Obiekty
3. Nad skażonym materiałem, włącznie z wszelkimi zwierzętami, należy pracować w bezpiecznym pomieszczeniu lub izolatce lub innym odpowiednim pomieszczeniu zamkniętym.	W stosownym przypadku	Tak, jeżeli zakażenie przenoszone jest drogą powietrzną	Tak
Wyposażenie
4. Powietrze wprowadzane do miejsca pracy i wyprowadzane z niego powinno przechodzić przez filtry (HEPA (1)) lub podobne	Nie	Tak, dla powietrza wyprowadzanego	Tak, dla powietrza wprowadzanego i wyprowadzanego
5. Ciśnienie powietrza w miejscu pracy powinno być utrzymywane na poziomie niższym od ciśnienia atmosferycznego	Nie	Zalecane	Tak
6. Powierzchnie nieprzepuszczalne dla wody i łatwo zmywalne	Tak, dla stołów i podłóg	Tak, dla stołów, podłóg i innych powierzchni określonych w ocenie ryzyka	Tak, dla stołów, ścian, podłóg i sufitu
7. Powierzchnie odporne na kwasy, zasady, rozpuszczalniki, środki dezynfekcyjne	Zalecane	Tak	Tak
System pracy
8. Dostęp wyłącznie dla osób uprawnionych	Zalecane	Tak	Tak, przez śluzę powietrzną (2)
9. Skuteczna kontrola wektorów zakażeń, np. gryzoni i owadów	Zalecane	Tak	Tak
10. Określone procedury dezynfekcji	Tak	Tak	Tak
11. Bezpieczne sposoby przechowywania czynnika biologicznego	Tak	Tak	Tak, bezpieczne przechowywanie
12. Pracownicy powinni wziąć prysznic przed opuszczeniem pomieszczenia zamkniętego	Nie	Zalecane	Zalecane
Odpady
13. Zatwierdzony proces inaktywacji w celu bezpiecznego usuwania zwłok zwierzęcych	Zalecane	Tak, na miejscu lub poza nim	Tak, na miejscu
Inne środki
14. Laboratorium powinno zawierać swoje własne wyposażenie	Nie	Zalecane	Tak
15. Okno do obserwacji lub podobne rozwiązanie, tak aby znajdujący się wewnątrz pracownicy mogli być widoczni	Zalecane	Zalecane	Tak”
(1) HEPA: wysokosprawny filtr powietrza. (2) Śluza powietrzna: Wejście musi odbywać się przez śluzę powietrzną, która jest pomieszczeniem odizolowanym od laboratorium. Strona czysta śluzy powietrznej musi być odseparowana od strony ograniczonego wstępu pomieszczeniem z prysznicami lub szatnią i najlepiej z drzwiami ryglowanymi od wewnątrz.

ZAŁĄCZNIK VII

ZALECANY KODEKS ZASAD POSTĘPOWANIA ODNOŚNIE DO SZCZEPIEŃ

(art. 14 ust. 3)

1. Jeżeli ocena określona w art. 3 ust. 2 wskazuje, że istnieje ryzyko dla zdrowia i bezpieczeństwa pracowników z powodu ich narażenia na czynniki biologiczne, na które istnieją skuteczne szczepionki, ich pracodawcy powinni zaoferować im wykonanie szczepień.

2. Szczepienie należy przeprowadzać zgodnie z przepisami krajowymi i/lub praktyką.

Pracowników należy informować o korzyściach oraz wadach zarówno szczepienia, jak i niezaszczepienia się.

3. Szczepienie należy zaoferować pracownikom nieodpłatnie.

4. Zaświadczenie o szczepieniu może być sporządzone i udostępnione zainteresowanemu pracownikowi oraz, na żądanie, właściwym władzom.

ZAŁĄCZNIK VIII

CZĘŚĆ A

Uchylona dyrektywa oraz jej kolejne zmiany

(określone w art. 21)

dyrektywa Rady 90/679/EWG (Dz.U. L 374 z 31.12.1990, str. 1)

dyrektywa Rady 93/88/EWG (Dz.U. L 268 z 29.10.1993, str. 71)

dyrektywa Komisji 95/30/WE (Dz.U. L 155 z 6.7.1995, str. 41)

dyrektywa Komisji 97/59/WE (Dz.U. L 282 z 15.10.1997 str. 33)

dyrektywa Komisji 97/65/WE (Dz.U. L 335 z 6.12.1997, str. 17)

CZĘŚĆ B

Terminy transpozycji do prawa krajowego

(określone w art. 21)

ZAŁĄCZNIK IX

TABELA KORELACJI