Przedmiot: Stosowanie art. 39 Konwencji: poprawa współpracy policji w dziedzinie zapobiegania i wykrywania przestępstw

Jednym z celów Prezydencji niemieckiej jest poprawa współpracy policji Umawiających się Państw w wykrywaniu przestępstw. W ramach swej Prezydencji Niemcy, na posiedzeniu Grupy Roboczej I w dniu 14 września 1998 r., przedłożyły notę (SCH/I (98) 55 rev.) określającą problemy i propozycje rozwiązań.

Wszystkie delegacje zgodziły się, że uchybień we współpracy policji w zakresie ścigania przestępstw można w dużym stopniu uniknąć poprzez jednolitą wykładnię oraz odpowiednie do założonych celów stosowanie Konwencji z Schengen.

Umawiające się Państwa zgadzają się, że poprawa współpracy policji w dziedzinie wykrywania przestępstw nie może naruszać uprawnień organów wymiaru sprawiedliwości.

Rozwiązania możliwe do wykonania w krótkim czasie:

1. Wykaz

Do celów stosowania art. 39 Konwencji z Schengen i dla poprawy wykrywania i zapobiegania przestępstwom, służby policyjne Państw Schengen mogą wymieniać informacje, pod warunkiem że:

— wymiana informacji nie wymaga stosowania środków przymusu,

— wymiana informacji jest dopuszczalna na podstawie prawa krajowego Umawiającego się Państwa, do którego wniosek jest skierowany, a wykonywanie tych czynności nie jest wyłącznie zastrzeżone dla organów sądowych lub nie podlega ich zezwoleniu.

Poprawę wykrywalności i zapobiegania przestępstwom osiągnie się poprzez współpracę służb policyjnych Państw Schengen bez udziału organów sądowych, w przypadkach, kiedy pojawiają się podstawy do podejrzeń lub konkretne zagrożenia, w szczególności przy wykonywaniu czynności, wymienionych poniżej. Wykaz ten nie jest wyczerpujący, a wykonanie wspomnianych czynności jest uzależnione od ich dopuszczenia przez prawo krajowe państwa wnioskującego i państwa, do którego wniosek został skierowany.

— ustalanie danych właściciela / kierowcy pojazdu,

— zbieranie danych dotyczących prawa jazdy,

— ustalanie miejsca pobytu i stałego miejsca zamieszkania,

— ustalenie właścicieli przyłączy telekomunikacyjnych (telefon, faks oraz Internet), pod warunkiem że są to informacje publicznie dostępne,

— pozyskiwanie informacji przez policję, na zasadzie dobrowolnej*, od określonych osób,

— ustalanie tożsamości,

— przekazywanie informacji z policyjnych systemów informatycznych oraz akt policyjnych, w poszanowaniu odpowiednich przepisów regulujących ochronę danych,

— przygotowywanie planów oraz koordynacja działań w zakresie poszukiwań jak również podejmowanie poszukiwań w trybie natychmiastowym (niezależnie od poszukiwań przez SIS),

— ustalanie pochodzenia przedmiotów, w szczególności broni i pojazdów (śledzenie kanałów sprzedaży),

— badanie dowodów (np. oględziny szkód pojazdu w przypadku ucieczki sprawcy z miejsca wypadku, wymazania w dokumentach itd.).

Państwa Schengen mogą zgodnie z art. 39 Konwencji z Schengen ustalić, z poszczególnymi lub wszystkimi Umawiającymi się Stronami, dodatkowe dziedziny, w których wzajemna współpraca policji bez udziału organów sądowych może mieć miejsce.

2. Wymóg sądowej zgody (art. 39 ust. 2)

Natychmiastowe użycie informacji jako dowodów w postępowaniu karnym jest możliwe tylko wtedy, gdy Umawiające się Państwo, do którego wniosek skierowano nie wymaga dodatkowo urzędowego wniosku o udzielenie pomocy prawnej. Ograniczone środki organów zajmujących się ściganiem przestępstw muszą być wykorzystane do zajmowania się pilnymi problemami zapobiegania przestępczości i nie być niepotrzebnie krępowane wymaganiami zezwoleń.

Art. 39 ust. 2 Konwencji nie stanowi, w żadnej mierze, że wymagana jest zgoda organów sądowych na wykorzystanie dokumentów jako dowodu. Ustalenie procedury uzyskania zgody leży, zatem, w gestii Umawiających się Państw.

Państwa Schengen są zgodne, że służby policyjne lub organy sądowe mogą przesyłać wnioski o udzielenie zgody oraz towarzyszące im materiały za pomocą każdego środka komunikacji umożliwiającego szybki przekaz (np. telefaks, e-mail), pod warunkiem że przekazanej informacji będzie towarzyszyć pisemny ślad zawierający dane autora informacji.

3. Uproszczenie procedur

Uproszczenie procedur, szczególnie w nagłych przypadkach, może przyspieszyć bieg przygotowawczego postępowania karnego. Przykładem na to mogą być bilateralne umowy między dwoma Państwami Schengen, w ramach których, organa policji, na wniosek organów sądowych, współpracują bezpośrednio udzielając sobie nawzajem pomocy przy przesłuchaniach, przeszukiwaniach i przy zajmowaniu przedmiotów, jeśli zwłoka byłaby niewskazana.

W świetle doświadczeń nabytych przy wykonywaniu tej umowy lub innych podobnych, Umawiające się Strony rozważą czy nie byłoby możliwe rozszerzyć stosowanie takich procedur na cały obszar Schengen.