RADA WSPÓLNOT EUROPEJSKICH,

uwzględniając Traktat ustanawiający Europejską Wspólnotę Gospodarczą, w szczególności jego art. 130s,

uwzględniając wniosek Komisji(¹),

uwzględniając opinię Parlamentu Europejskiego(²),

uwzględniając opinię Komitetu Ekonomiczno-Społecznego(³),

a także mając na uwadze, co następuje:

w Traktacie przewidziano opracowanie i wprowadzenie w życie polityki Wspólnoty w dziedzinie środowiska, a także określono cele oraz zasady, które powinny rządzić tą polityką;

wymagania w zakresie ochrony środowiska będą częścią składową polityki Wspólnoty w innych dziedzinach;

Wspólnota, zgodnie z art. 130r Traktatu, przygotowując działania odnoszące się do środowiska weźmie pod uwagę między innymi dostępne dane naukowe i techniczne;

Komisja, zgodnie z decyzją 85/338/EWG(⁴), podjęła program pracy dotyczący eksperymentalnego przedsięwzięcia w zakresie gromadzenia, koordynacji i zapewniania spójności informacji o stanie środowiska i zasobów naturalnych we Wspólnocie; należy obecnie podjąć niezbędne decyzje dotyczące stałego systemu informacji i obserwacji środowiska;

gromadzenie, przetwarzanie i analiza danych na temat środowiska w skali Europy są konieczne do zapewnienia obiektywnych, wiarygodnych i porównywalnych informacji, które umożliwią Wspólnocie i Państwom Członkowskim podjęcie niezbędnych środków zmierzających do ochrony środowiska, ocenę wyników tych posunięć i zapewnią należyte informowanie opinii publicznej o stanie środowiska;

istnieją już we Wspólnocie i w Państwach Członkowskich obiekty zapewniające te informacje i usługi;

obiekty te powinny stanowić podstawę dla ustanowienia Europejskiej Sieci Informacji i Obserwacji Środowiska, koordynowanej na poziomie wspólnotowym przez Europejską Agencję Ochrony Środowiska;

Agencja ta powinna współpracować z istniejącymi strukturami na poziomie wspólnotowym, aby zapewnić pełne zastosowanie ustawodawstwa wspólnotowego w zakresie środowiska;

status i struktura tej Agencji powinny odpowiadać obiektywnemu charakterowi wyników, które ma dostarczać, i umożliwić jej spełnianie swoich funkcji w ścisłej współpracy z istniejącymi krajowymi i międzynarodowymi obiektami;

Agencja powinna uzyskać pełną autonomię, utrzymując jednocześnie bliskie związki z instytucjami Wspólnoty i Państwami Członkowskimi;

pożądane jest, aby Agencja była otwarta dla innych państw, które podzielają troskę Wspólnoty i Państw Członkowskich o realizację celów Agencji na mocy umów, które mają być zawarte między tymi państwami, a Wspólnotą;

treść niniejszego rozporządzenia należy ocenić po dwóch latach w celu podjęcia decyzji dotyczących dalszych zadań Agencji,

PRZYJMUJE NINIEJSZE ROZPORZĄDZENIE:

Artykuł 1

1. Niniejsze rozporządzenie ustanawia Europejską Agencję Ochrony Środowiska i zmierza do utworzenia Europejskiej Sieci Informacji i Obserwacji Środowiska.

2. Aby osiągnąć cele w zakresie ochrony i poprawy stanu środowiska naturalnego określone w Traktacie i w kolejnych programach wspólnotowego działania w dziedzinie ochrony środowiska, należy dążyć do zapewnienia Wspólnocie i Państwom Członkowskim:

– obiektywnych, wiarygodnych i porównywalnych informacji, które umożliwią Wspólnocie i Państwom Członkowskim podjęcie niezbędnych środków na rzecz ochrony środowiska, ocenę wyników tych działań i odpowiednie informowanie opinii publicznej o stanie środowiska,

– niezbędnego w tym celu wsparcia technicznego i naukowego.

Artykuł 2

Aby osiągnąć cel określony w art. 1, Agencja będzie miała następujące zadania:

(i) ustanowienie i koordynowanie sieci, określonej w art. 4, we współpracy z Państwami Członkowskimi. W tym kontekście Agencja będzie odpowiedzialna za gromadzenie, przetwarzanie i analizę danych, w szczególności w dziedzinach, określonych w art. 3; będzie ona także odpowiedzialna za kontynuowanie prac rozpoczętych na mocy decyzji 85/338/EWG;

(ii) zapewnianie Wspólnocie i Państwom Członkowskim obiektywnych informacji koniecznych do określenia ram oraz wprowadzenia w życie trafnej i skutecznej polityki w zakresie ochrony środowiska; w tym celu udostępnianie Komisji w szczególności informacji potrzebnych do pomyślnej realizacji jej zadań dotyczących wskazywania, przygotowania i oceny środków oraz aktów prawnych w zakresie środowiska;

(iii) rejestrowanie, zestawianie i ocena danych o stanie środowiska, sporządzanie specjalistycznych sprawozdań na temat jakości, wrażliwości i presji na środowisko na terytorium Wspólnoty, zapewnienie jednolitych kryteriów oceny danych o środowisku, które mają być stosowane przez wszystkie Państwa Członkowskie. Komisja używa tych informacji w realizacji swojego zadania polegającego na zapewnieniu wprowadzenia w życie aktów prawnych Wspólnoty w zakresie środowiska;

(iv) dążenie do zapewnienia, że dane uzyskiwane w skali Europy są porównywalne, a w razie konieczności, zachęcanie właściwym sposobem do lepszego zharmonizowania metod pomiarowych;

(v) wspieranie włączania europejskich informacji środowiskowych do międzynarodowych programów monitorowania środowiska, takich jak programy ustalone przez Organizację Narodów Zjednoczonych i jej specjalistyczne agencje;

(vi) zapewnienie szerokiego upowszechnienia wiarygodnych informacji środowiskowych. Ponadto Agencja publikuje, co trzy lata sprawozdanie o stanie środowiska;

(vii) stymulowanie rozwoju i zastosowania technik prognozowania środowiska, aby umożliwić podejmowanie odpowiednich środków zapobiegawczych we właściwym czasie;

(viii) stymulowanie rozwoju metod oceny kosztów szkód w środowisku i kosztów prowadzenia polityki zapobiegania zniszczeniom środowiska, jego ochrony i odnawiania;

(ix) stymulowanie wymiany informacji o najlepszych dostępnych technologiach zapobiegania szkodom w środowisku lub zmniejszania tych szkód;

(x) współpraca z organami i programami określonymi w art. 15.

Artykuł 3

1. Główne obszary działania Agencji będą obejmowały, na ile to tylko możliwe, wszystkie elementy umożliwiające jej gromadzenie informacji pozwalających na opisanie aktualnego i przewidywalnego stanu środowiska z uwzględnieniem następujących czynników:

(i) jakości środowiska,

(ii) presji na środowisko,

(iii) wrażliwości środowiska.

2. Agencja dostarczy informacje, które można bezpośrednio wykorzystać przy wprowadzaniu w życie polityki Wspólnoty w zakresie ochrony środowiska.

Pierwszeństwo przypadnie następującym obszarom działania:

– jakość powietrza i emisje do atmosfery,

– jakość wody, zanieczyszczenia wód i zasoby wodne,

– stan gleby, fauny i flory oraz biotopów,

– przeznaczenie gruntów i zasobów naturalnych,

– zarządzanie odpadami,

– emisja hałasu,

– substancje chemiczne niebezpieczne dla środowiska,

– ochrona wybrzeży.

W szczególności uwzględnione będą zjawiska transgraniczne oraz zjawiska dotyczące wielu krajów i globalne.

Zostanie również uwzględniony wymiar społeczno - ekonomiczny.

W swojej działalności Agencja będzie unikała powtarzania istniejących działań innych instytucji i organów.

Artykuł 4

1. W skład sieci wchodzą:

– główne elementy składowe krajowych sieci informacyjnych,

– krajowe punkty ogniskowe,

– ośrodki tematyczne.

2. W celu jak najszybszego i jak najsprawniejszego utworzenia sieci Państwa Członkowskie poinformują Agencję, w ciągu sześciu miesięcy od wejścia w życie niniejszego rozporządzenia, o głównych elementach składowych krajowych sieci informacji o środowisku, szczególnie w dziedzinach priorytetowych, określonych w art. 3 ust. 2, włączając w to każdą instytucję, która według ich oceny mogłaby wnieść wkład w pracę Agencji i uwzględniając potrzebę objęcia geograficznym zasięgiem sieci jak największej części ich terytoriów.

3. Państwa Członkowskie mogą w szczególności wyznaczyć spośród instytucji, określonych w ust. 2, lub spośród innych organizacji utworzonych na terytoriach tych państw, „krajowy punkt ogniskowy” w celu koordynacji i/lub przekazywania informacji, jakie mają być dostarczane na szczeblu ogólnokrajowym do Agencji i do instytucji lub organów wchodzących w skład sieci, włączając w to ośrodki tematyczne, określonych w ust. 4.

4. Państwa Członkowskie mogą także, w terminie ustanowionym w ust. 2, określać instytucje lub inne organizacje utworzone na ich terytoriach, którym można powierzyć konkretne zadanie współpracy z Agencją w zakresie niektórych tematów, będących przedmiotem szczególnego zainteresowania. Wskazana w ten sposób instytucja powinna mieć uprawnienia do zawarcia umowy z Agencją w sprawie działania jako ośrodek tematyczny sieci do realizacji konkretnych zadań w ściśle określonym obszarze geograficznym. Ośrodki te współpracują z innymi instytucjami wchodzącymi w skład sieci.

5. W ciągu sześciu miesięcy od otrzymania informacji, określonych w ust. 2, Agencja potwierdzi główne elementy sieci na podstawie decyzji zarządu i ustaleń, określonych w art. 5.

Ośrodki tematyczne zostaną powołane na mocy jednomyślnej decyzji członków zarządu, jak określono w art. 8 ust. 1, na okres nie dłuższy niż czas trwania któregokolwiek z wieloletnich programów pracy, określonych w art. 8 ust. 4. Każde powołanie może być jednak wznowione.

6. Rozdzielenie zadań szczególnych ośrodkom tematycznym wykazane jest w wieloletnim programie pracy Agencji, określonym w art. 8 ust. 4.

7. W świetle w szczególności wieloletniego programu pracy, Agencja będzie dokonywała okresowych przeglądów elementów składowych sieci, jak określono w ust. 2, a także będzie dokonywała zmian, o których może zadecydować zarząd, z uwzględnieniem wszelkich nowych powołań zatwierdzonych przez Państwa Członkowskie.

Artykuł 5

Agencja może dokonywać, w formie kontraktów, koniecznych ustaleń z instytucjami lub organami wchodzącymi w skład sieci określonej w art. 4, mających na celu pomyślną realizację zadań, które może im powierzyć. Państwo Członkowskie może postanowić, w odniesieniu do krajowych instytucji lub organizacji znajdujących się na jego terytorium, że takie ustalenia z Agencją będą podjęte w Porozumieniu z krajowym punktem ogniskowym.

Artykuł 6

Dane na temat środowiska dostarczane Agencji lub od niej pochodzące mogą być publikowane i udostępniane opinii publicznej pod warunkiem ich zgodności z przepisami Komisji i Państw Członkowskich dotyczącymi rozpowszechniania informacji, szczególnie dotyczącymi poufności.

Artykuł 7

Agencja ma osobowość prawną. Korzysta we wszystkich Państwach Członkowskich z jak najszerszej zdolności prawnej przyznawanej osobom prawnym przez ich prawo krajowe.

Artykuł 8

1. Agencja będzie miała zarząd składający się z jednego przedstawiciela z każdego Państwa Członkowskiego i z dwóch przedstawicieli Komisji.

Ponadto Parlament Europejski desygnuje na członków zarządu dwóch wybitnych naukowców posiadających szczególne kwalifikacje w dziedzinie ochrony środowiska naturalnego, którzy zostaną wybrani na podstawie osobistego wkładu, jaki mogą wnieść w pracę Agencji.

Każdy członek zarządu może być reprezentowany przez członka zastępującego.

2. Zarząd wybiera spośród swoich członków przewodniczącego na okres trzech lat i uchwala swój regulamin. Każdy członek zarządu będzie miał prawo do jednego głosu.

3. Do ich przyjęcia decyzje zarządu wymagają większości dwóch trzecich głosów członków zarządu, z wyjątkiem przypadków, określonych w art. 4 ust. 5 akapit drugi.

4. Zarząd przyjmie wieloletni program pracy oparty na dziedzinach priorytetowych, określonych w art. 3 ust. 2, którego podstawą będzie projekt przedłożony przez dyrektora zarządzającego określonego w art. 9, po konsultacjach z komitetem naukowym, określonym w art. 10, oraz po otrzymaniu opinii Komisji. Pierwszy wieloletni program zostanie przyjęty w ciągu dziewięciu miesięcy od wejścia w życie niniejszego rozporządzenia.

5. W ramach wieloletniego programu zarząd przyjmuje, co roku program pracy Agencji na podstawie projektu przedłożonego przez dyrektora zarządzającego, po konsultacji z komitetem naukowym i po otrzymaniu opinii Komisji. Program może być korygowany w ciągu roku według tej samej procedury.

6. Najpóźniej do dnia 31 stycznia każdego roku zarząd przyjmie doroczne sprawozdanie ogólne z działalności Agencji. dyrektor zarządzający przekaże je Parlamentowi Europejskiemu, Radzie, Komisji i Państwom Członkowskim.

Artykuł 9

1. Na czele Agencji będzie stał dyrektor zarządzający, mianowany przez zarząd na wniosek Komisji na pięcioletni okres, który jest przedłużany. Dyrektor zarządzający będzie prawnym przedstawicielem Agencji. Jest odpowiedzialny za:

– prawidłowe przygotowanie i realizację decyzji oraz programów przyjętych przez zarząd,

– bieżące administrowanie Agencją,

– wykonywanie zadań określonych w art. 12 i 13,

– sporządzanie i publikowanie sprawozdań wymienionych w art. 2 (vi),

– wszystkie sprawy kadrowe,

– wykonanie zadań, określonych w art. 8 ust. 4 i 5.

Dokonując naboru pracowników naukowych Agencji dyrektor będzie zasięgał opinii komitetu naukowego, określonego w art. 10.

2. Dyrektor zarządzający będzie odpowiadał za wykonanie swoich obowiązków przed zarządem.

Artykuł 10

1. Zarząd i dyrektor zarządzający otrzymają pomoc ze strony komitetu naukowego, który będzie przedstawiał swoje opinie w przypadkach przewidzianych w niniejszym rozporządzeniu oraz na temat wszelkich spraw naukowych dotyczących działalności Agencji przedstawionych przez zarząd lub przez dyrektora zarządzającego.

Opinie komitetu naukowego podlegają publikacji.

2. Komitet naukowy będzie się składał z dziewięciu członków posiadających szczególne kwalifikacje w dziedzinie ochrony środowiska, desygnowanych przez zarząd na czteroletnią kadencję, która może być jeden raz przedłużona. Będzie on funkcjonował według regulaminu przewidzianego w art. 8 ust. 2.

Artykuł 11

1. Kalkulacje wszystkich przychodów i wydatków Agencji będą sporządzane na każdy rok obrachunkowy pokrywający się z rokiem kalendarzowym i będą wprowadzane do budżetu Agencji.

2. Budżet powinien być zrównoważony w odniesieniu do dochodów i wydatków

3. Na przychody Agencji, bez uszczerbku dla innych zasobów, będzie się składała dotacja Wspólnoty uwzględniona w budżecie ogólnym Wspólnot Europejskich oraz opłaty za świadczone usługi.

4. Wydatki Agencji obejmują między innymi wynagrodzenia dla pracowników, wydatki administracyjne i na infrastrukturę, koszty operacyjne i wydatki odnoszące się do umów zawartych z instytucjami lub organami wchodzącymi w skład sieci i ze stronami trzecimi.

Artykuł 12

1. Do dnia 31 marca każdego roku dyrektor zarządzający sporządzi preliminarz dochodów i wydatków Agencji na kolejny rok finansowy i przekaże go zarządowi wraz z planem zatrudnienia.

2. Zarząd opracowuje prognozę wraz z planem zatrudnienia, przesyła ją niezwłocznie do Komisji, która na tej podstawie sporządzi stosowne kalkulacje do wstępnego projektu budżetu, który przedłoży Radzie, zgodnie z art. 203 Traktatu.

3. Zarząd przyjmie budżet Agencji przed rozpoczęciem roku budżetowego, w miarę potrzeb, dostosowując go do subwencji Wspólnoty i innych środków Agencji.

Artykuł 13

1. Dyrektor zarządzający wykonuje budżet Agencji.

2. Monitorowanie zobowiązań i płatności wszystkich wydatków Agencji oraz szacunków i wykonania wszystkich wydatków Agencji, jak również kontrola szacunków i odzyskania wszystkich przychodów Agencji będą prowadzone przez kontrolera finansowego wyznaczonego przez zarząd.

3. Do dnia 31 marca każdego roku dyrektor zarządzający prześle Komisji, zarządowi i Trybunałowi Obrachunkowemu rozliczenia wszystkich przychodów i wydatków Agencji dotyczących poprzedniego roku obrachunkowego. Trybunał Obrachunkowy zbada je zgodnie z art. 206a Traktatu.

4. Zarząd rozlicza z obowiązków dyrektora zarządzającego w zakresie wykonania budżetu

Artykuł 14

Po przedstawieniu opinii przez Trybunał Obrachunkowego, zarząd przyjmuje wewnętrzne przepisy finansowe, podając w szczególności procedurę ustanawiającą i wykonującą budżet Agencji.

Artykuł 15

1. Agencja będzie aktywnie dążyła do współpracy z innymi organami i programami wspólnotowymi, szczególnie ze Wspólnym Centrum Badawczym, Urzędem Statystycznym oraz z programami badawczo - rozwojowymi w zakresie środowiska. W szczególności:

– współpraca ze Wspólnym Centrum Badawczym będzie obejmowała zadania określone w Załączniku pkt. A,

– współdziałanie z Urzędem Statystycznym Wspólnot Europejskich (Eurostat) i statystycznym programem Wspólnot Europejskich będzie przebiegała zgodnie z wytycznymi podanymi w Załączniku pkt. B.

2. Agencja także współpracuje z innymi organami, takimi jak: Europejska Agencja Kosmiczna, Organizacja Współpracy Gospodarczej i Rozwoju, Rada Europy, Międzynarodowa Agencja Energii oraz Organizacja Narodów Zjednoczonych i jej wyspecjalizowane agencje, szczególnie Program Ochrony Środowiska Narodów Zjednoczonych (UNEP), Światowa Organizacja Meteorologiczna i Międzynarodowa Agencja Energii Atomowej.

3. Współpraca określona w ust. 1 i 2 musi w szczególności uwzględniać potrzebę unikania jakiegokolwiek dublowania wysiłków.

Artykuł 16

W Agencji stosuje się Protokół w sprawie przywilejów i immunitetów Wspólnot Europejskich.

Artykuł 17

Personel Agencji będzie podlega przepisom i zasadom dotyczącym urzędników i innych pracowników Wspólnot Europejskich.

Agencja posiada wobec swojego personelu kompetencje nadane organowi właściwemu do powołania.

Zarząd, w porozumieniu z Komisją, przyjmie właściwe przepisy wykonawcze.

Artykuł 18

1. Odpowiedzialność kontraktowa Agencji regulowana jest prawem właściwym dla danej umowy. Trybunał Sprawiedliwości Wspólnot Europejskich jest właściwy do orzekania na mocy klauzuli arbitrażowej umieszczonej w umowie zawartej przez Agencję.

2. W przypadku odpowiedzialności pozaumownej, Agencja, zgodnie z ogólnymi zasadami wspólnymi dla przepisów prawnych Państw Członkowskich, naprawia wszelkie szkody spowodowane przez Agencję lub jej urzędników w czasie wykonywania ich obowiązków.

Trybunał Sprawiedliwości ma jurysdykcję w sporach dotyczących odszkodowania za wszelkie szkody tego rodzaju.

3. Odpowiedzialność osobista urzędników wobec Agencji będzie podlegała przepisom mającym zastosowanie do personelu Agencji.

Artykuł 19

Agencja jest otwarta dla państw, które nie należą do Wspólnot Europejskich, ale które podzielają troskę Wspólnot i ich Państw Członkowskich o realizację celów Agencji na mocy umów zawartych między nimi, a Wspólnotą, zgodnie z procedurą art. 228 Traktatu.

Artykuł 20

Nie później niż dwa lata po wejściu w życie niniejszego rozporządzenia oraz po konsultacji z Parlamentem Europejskim Rada na tej samej zasadzie, na której oparte jest niniejsze rozporządzenie, i na podstawie sprawozdania Komisji z odpowiednimi wnioskami zdecyduje o dalszych zadaniach Agencji, szczególnie obejmujących:

– współdziałanie w monitorowaniu wprowadzania w życie aktów prawnych Wspólnoty w zakresie środowiska, we współpracy z Komisją i istniejącymi właściwymi organami Państw Członkowskich,

– przygotowanie etykiet środowiskowych i kryteriów przyznawania takich etykiet przyjaznym dla środowiska produktom, technologiom, towarom, usługom i programom, które nie powodują marnowania zasobów naturalnych,

– promowanie technologii i procesów przyjaznych dla środowiska oraz ich stosowanie i transfer we Wspólnocie oraz w państwach trzecich,

– ustanowienie kryteriów oceny oddziaływania na środowisko w celu zastosowania i ewentualnej zmiany dyrektywy 85/337/EWG(⁵), jak przewidziano w art. 11 tej dyrektywy.

Artykuł 21

Niniejsze rozporządzenie wchodzi w życie w dniu następującym po tym, w którym właściwe organy zadecydują o siedzibie Agencji(⁶).

Niniejsze rozporządzenie wiąże w całości i jest bezpośrednio stosowane we wszystkich Państwach Członkowskich.

Sporządzono w Brukseli, dnia 7 maja 1990 r.

ZAŁĄCZNIK

A. Współpraca ze Wspólnym Centrum Badawczym

– Harmonizowanie metod pomiarowych w ochronie środowiska(¹).

– Interkalibrowanie urządzeń pomiarowych⁷.

– normalizacja formatów danych.

– Rozwój nowych metod i urządzeń pomiarowych w ochronie środowiska.

– Inne zadania uzgodnione między dyrektorem zarządzającym Agencji a dyrektorem Generalnym Wspólnego Centrum Badawczego.

B. Współpraca z Eurostatem

1. System będzie korzystał, w możliwie jak najszerszym zakresie, z systemu informacji statystycznych utworzonego przez Eurostat oraz krajowe służby statystyczne w Państwach Członkowskich.

2. Program statystyczny w zakresie ochrony środowiska zostanie uzgodniony między dyrektorem wykonawczym Agencji, a dyrektorem generalnym Eurostatu i przedłożony do zatwierdzenia zarządowi Agencji i Komitetowi ds. programu statystycznego.

3. Program Statystyczny będzie przyjęty i wykonany w ramach określonych przez międzynarodowe organy statystyczne, takie jak Komisja Statystyki ONZ, Konferencja Statystyków Europejskich oraz OECD.

---

(¹) Współpraca w tych dziedzinach bierze również pod uwagę prace prowadzone przez Wspólnotowe Biuro Referencji.