Rozdział 1

Przepisy ogólne

§ 1. [Zakres regulacji] Rozporządzenie określa:

1) wykaz chorób i ułomności uwzględniany przy orzekaniu o zdolności do służby wojskowej oraz do służby poza granicami państwa;

2) wykaz chorób i ułomności uwzględniany przy orzekaniu o zdolności do pełnienia służby w rodzajach wojsk i służb oraz na stanowiskach służbowych i funkcjach wojskowych wymagających szczególnych predyspozycji zdrowotnych;

3) wykaz chorób i ułomności uwzględniany przy orzekaniu o ograniczonej zdolności do pełnienia zawodowej służby wojskowej w poszczególnych rodzajach Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej i rodzajach wojsk oraz na określonych stanowiskach służbowych wraz ze wskazaniem kategorii zdolności do zawodowej służby wojskowej;

4) zakres badań wykonywanych w ramach orzekania o zdolności do poszczególnych rodzajów służby wojskowej;

5) warunki orzekania o zdolności do służby wojskowej przez wojskowe komisje lekarskie;

6) szczegółowe warunki orzekania o zdolności do służby wojskowej poza granicami państwa;

7) tryb postępowania wojskowych komisji lekarskich, w tym tryb zgłaszania sprzeciwu wobec projektu orzeczenia komisji lekarskiej;

8) sposób ustalania związku chorób oraz śmierci ze służbą wojskową przez te komisje;

9) sposób orzekania o potrzebie udzielenia żołnierzowi urlopu zdrowotnego.

§ 2.[Wykaz chorób i ułomności uwzględniany przy orzekaniu o zdolności do służby wojskowej] 1. Wykaz chorób i ułomności uwzględniany przy orzekaniu o zdolności do służby wojskowej oraz do służby poza granicami państwa, a także o ograniczonej zdolności do pełnienia zawodowej służby wojskowej w poszczególnych rodzajach Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej i rodzajach wojsk oraz na określonych stanowiskach służbowych wraz ze wskazaniem kategorii zdolności do zawodowej służby wojskowej oraz warunki orzekania w tych sprawach są określone w załączniku nr 1 do rozporządzenia.

2. Wykaz chorób i ułomności uwzględniany przy orzekaniu o zdolności do pełnienia służby w rodzajach wojsk i służb oraz na stanowiskach służbowych i funkcjach wojskowych wymagających szczególnych predyspozycji zdrowotnych oraz warunki orzekania w tych sprawach są określone w załączniku nr 2 do rozporządzenia.

Rozdział 2

Orzekanie o zdolności do pełnienia służby wojskowej i do pełnienia służby poza granicami państwa oraz ustalanie związku choroby i śmierci ze służbą wojskową

§ 3. [Wykazy chorób i ułomności uwzględnianych przy orzekaniu przez wojskowe komisje lekarskie] Wojskowe komisje lekarskie orzekają z uwzględnieniem wykazów chorób i ułomności określonych w:

1) załączniku nr 1 do rozporządzenia – w odniesieniu do służby wojskowej na stanowiskach służbowych i funkcjach wojskowych:

a) w jednostkach lub instytucjach, w których występują stanowiska służbowe, na których przewiduje się wykonywanie skoków spadochronowych z wysokości do 4000 metrów,

b) w Żandarmerii Wojskowej,

c) w pododdziałach reprezentacyjnych Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej,

d) w jednostkach Wojsk Specjalnych,

e) w zasięgu działania promieniowania mikrofalowego,

f) w warunkach działania prądu elektrycznego,

g) pełnionej poza granicami państwa,

h) w jednostkach lub instytucjach, w których występują stanowiska służbowe: pilota bezzałogowych statków powietrznych klasy I, operatora sensorów bezzałogowych statków powietrznych klasy I, personelu obsługi bezzałogowych statków powietrznych;

2) części I załącznika nr 2 do rozporządzenia – w odniesieniu do służby wojskowej na stanowiskach służbowych i funkcjach wojskowych:

a) w składzie personelu latającego, naziemnego personelu lotniczego,

b) w jednostkach lub instytucjach, w których występują stanowiska służbowe, na których przewiduje się wykonywanie skoków spadochronowych z wysokości powyżej 4000 metrów;

3) części II załącznika nr 2 do rozporządzenia – w odniesieniu do służby wojskowej na stanowiskach służbowych i funkcjach wojskowych:

a) na okrętach wojennych i innych jednostkach pływających Marynarki Wojennej oraz w jednostkach nadbrzeżnych Marynarki Wojennej,

b) w charakterze nurków i płetwonurków.

§ 4.[Czynniki brane pod uwagę przy orzekaniu o zdolności żołnierza do pełnienia służby wojskowej poza granicami państwa] 1. Orzekając o zdolności żołnierza do pełnienia służby wojskowej poza granicami państwa, wojskowa komisja lekarska dokonuje oceny jego stanu zdrowia stosownie do specyfiki klimatyczno-geograficznej oraz sanitarno-epidemiologicznej rejonu, w którym ma on pełnić służbę.

2. Jeżeli bezpośrednio przed wyjazdem żołnierza, lecz po wydaniu przez wojskową komisję lekarską orzeczenia o zdolności do pełnienia służby wojskowej poza granicami państwa, stan zdrowia tego żołnierza będzie wskazywał na niezdolność do tej służby (uraz, choroba), dowódca jednostki wojskowej, w której żołnierz pełni służbę, na wniosek lekarza tej jednostki lub lekarza sprawującego opiekę nad jednostką ponownie kieruje żołnierza do wojskowej komisji lekarskiej.

3. Po powrocie żołnierza do kraju wojskowa komisja lekarska, orzekając o zdolności żołnierza do pełnienia służby wojskowej, dokonuje oceny jego stanu zdrowia z uwzględnieniem warunków, w jakich pełnił on służbę poza granicami państwa, a w szczególności specyfiki klimatyczno-geograficznej i sanitarno-epidemiologicznej rejonu, w którym pełnił tę służbę.

§ 5.[Zaliczenie żołnierza zawodowego do kategorii Z/O] Orzekając o zaliczeniu żołnierza zawodowego do kategorii Z/O, wojskowa komisja lekarska ustala zdolność do pełnienia zawodowej służby wojskowej na stanowisku służbowym wskazanym przez organ właściwy do wyznaczenia na to stanowisko z uwzględnieniem wykazu chorób i ułomności określonego w załączniku nr 1 do rozporządzenia.

§ 6.[Kwalifikacja choroby lub ułomności niewymienionej w załącznikach nr 1 i 2 do rozporządzenia] Jeżeli stwierdzona podczas orzekania choroba lub ułomność nie została wymieniona w załącznikach nr 1 i 2 do rozporządzenia, kwalifikuje się ją zgodnie z wiedzą medyczną, według paragrafu lub punktu najbardziej zbliżonego.

§ 7.[Orzeczenie o związku lub braku związku choroby ze służbą wojskową] 1. Podczas orzekania o zdolności do służby wojskowej, w razie stwierdzenia u żołnierza choroby, wojskowa komisja lekarska orzeka również o związku lub braku związku tej choroby ze służbą wojskową:

1) kierując się, w odniesieniu do żołnierzy zawodowych, kryteriami zdrowotnymi określonymi w wykazie chorób i schorzeń ustalonym na podstawie art. 20 ust. 4 ustawy z dnia 10 grudnia 1993 r. o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy zawodowych oraz ich rodzin (Dz. U. z 2024 r. poz. 242);

2) kierując się, w odniesieniu do żołnierzy czynnej służby innej niż służba zawodowa, kryteriami zdrowotnymi określonymi w wykazie chorób i stanów chorobowych ustalonym na podstawie art. 32 ust. 2 ustawy z dnia 29 maja 1974 r. o zaopatrzeniu inwalidów wojennych i wojskowych oraz ich rodzin (Dz. U. z 2023 r. poz. 1100).

2. Jeżeli w trakcie procesu orzeczniczego w sprawie zdolności do służby wojskowej wojskowa komisja lekarska stwierdzi niezdolność żołnierza do pełnienia tej służby, a za przyczynę tej niezdolności uzna przynajmniej jedną chorobę pozostającą w związku ze służbą wojskową i jednocześnie powodującą niezdolność do tej służby, to niezdolność do służby uznaje się za pozostającą w związku ze służbą wojskową.

3. Orzekając o związku śmierci żołnierza z czynną służbą wojskową, wojskowa komisja lekarska ustala jednocześnie, czy śmierć jest następstwem wypadku pozostającego w związku z pełnieniem czynnej służby wojskowej lub choroby powstałej w związku ze szczególnymi właściwościami lub warunkami takiej służby, z których tytułu przysługują świadczenia odszkodowawcze.

Rozdział 3

Tryb postępowania wojskowych komisji lekarskich

§ 8. [Skierowanie do wojskowej komisji lekarskiej] 1. Wojskowa komisja lekarska orzeka na podstawie skierowania wystawionego przez uprawniony organ kierujący.

2. Skierowanie do wojskowej komisji lekarskiej zawiera:

1) nazwę lub pieczęć nagłówkową jednostki organizacyjnej właściwej dla organu kierującego;

2) cel skierowania;

3) określenie rejonu pełnienia służby – w przypadku gdy orzeczenie ma dotyczyć zdolności do odbywania czynnej służby wojskowej poza granicami państwa;

4) dane osoby kierowanej do komisji:

a) nazwisko i imię (imiona),

b) numer PESEL,

c) stopień wojskowy,

d) przydział służbowy ze wskazaniem jednostki wojskowej oraz zajmowanego stanowiska służbowego,

e) datę wstąpienia do służby wojskowej,

f) nazwę jednostki organizacyjnej powołującej do służby wojskowej,

g) miejsce zamieszkania;

5) dotychczas wydane orzeczenia z podaniem nazwy komisji, numeru orzeczenia, daty wydania, rozpoznania według paragrafów;

6) termin stawiennictwa;

7) uzasadnienie skierowania;

8) podpis i pieczęć służbową albo uwierzytelniony podpis elektroniczny kierownika organu kierującego lub osoby przez niego upoważnionej.

3. Do skierowania do wojskowej komisji lekarskiej załącza się:

1) odpis przebiegu służby wojskowej z akt personalnych żołnierza;

2) informację o warunkach i przebiegu służby wojskowej do celów wojskowej komisji lekarskiej;

3) historie leczenia ambulatoryjnego i szpitalnego;

4) wyniki pomiarów czynników szkodliwych występujących w środowisku służby;

5) akta postępowania powypadkowego żołnierza;

6) informacje zawarte w pisemnym oświadczeniu żołnierza.

4. Dopuszcza się możliwość odstąpienia od badania lekarskiego, w przypadku gdy dotychczas zgromadzona dokumentacja medyczna zawiera wynik takiego badania i jest wystarczająca do podjęcia decyzji orzeczniczej.

5. Informacja o warunkach i przebiegu służby wojskowej uwzględnia wykryte schorzenia i przebyte urazy z ich przebiegiem i wynikiem leczenia, a także czynniki ryzyka wynikające ze szczególnych właściwości lub warunków służby na zajmowanych stanowiskach. Informację tę sporządza lekarz jednostki na podstawie badania lekarskiego, karty opisu stanowiska służbowego, karty badań profilaktycznych i okresowych, a także dokumentacji medycznej i orzeczniczo-lekarskiej żołnierza. Informację podpisuje lekarz jednostki oraz dowódca jednostki.

§ 9.[Wydanie orzeczenia przez wojskową komisję lekarską] 1. Wojskowa komisja lekarska wydaje orzeczenie niezwłocznie po przeprowadzeniu wymaganych badań oraz po zgromadzeniu wymaganej dokumentacji, nie później jednak niż w terminie 7 dni od dnia przedłożenia wyników tych badań i konsultacji wojskowej komisji lekarskiej. Zakres badań wykonywanych w ramach orzekania o zdolności do poszczególnych rodzajów służby wojskowej jest określony w załączniku nr 3 do rozporządzenia.

2. W postępowaniu rekrutacyjnym, jeżeli nie zachodzi konieczność wykonania dodatkowych badań lekarskich i konsultacji specjalistycznych, orzeczenie o zdolności do czynnej służby wojskowej wraz z uzasadnieniem może być wydane i doręczone na piśmie osobie skierowanej oraz organowi, który skierował tę osobę, w miejscu i w czasie prowadzenia rekrutacji i naboru do czynnej służby wojskowej, z wyjątkiem zawodowej służby wojskowej.

3. W przypadku konieczności przeprowadzenia dodatkowych badań lekarskich i konsultacji specjalistycznych wojskowa komisja lekarska określa w formie pisemnej ich zakres, a orzeczenie wydaje w swojej siedzibie w terminie do 7 dni roboczych od dnia przedłożenia w jej siedzibie wyników tych badań i konsultacji.

4. Jeżeli wojskowa komisja lekarska stwierdzi, że do wydania orzeczenia są niezbędne dokumenty inne niż określone w ust. 1 i 3, w szczególności dotyczące chorób, ułomności i śmierci oraz ich związku z czynną służbą wojskową, pisemnie wzywa żołnierza, a w razie jego śmierci – jego małżonka, a w przypadku braku małżonka – dzieci, rodziców, dziadków, wnuki albo rodzeństwo do ich dostarczenia w terminie nieprzekraczającym 14 dni od dnia doręczenia wezwania.

5. Wojskowa komisja lekarska może wystąpić także do organu, który skierował żołnierza do komisji, oraz do dowódców jednostek wojskowych, w których pełnił on służbę, o dostarczenie niezbędnych dokumentów w terminie nieprzekraczającym 14 dni od dnia doręczenia żądania.

6. Po bezskutecznym upływie terminu wyznaczonego na dostarczenie dokumentów wojskowa komisja lekarska wydaje orzeczenie na podstawie posiadanej dokumentacji.

§ 10.[Orzeczenie wojskowej komisji lekarskiej] 1. Orzeczenie wojskowej komisji lekarskiej zawiera:

1) nazwisko i imię;

2) numer PESEL;

3) stopień wojskowy;

4) przydział służbowy / nazwę stanowiska;

5) datę powołania do służby wojskowej;

6) nazwę wojskowego centrum rekrutacji powołującego do służby wojskowej;

7) skład komisji orzekającej;

8) rozpoznanie;

9) ustalenie kategorii zdolności do służby wojskowej wraz z uzasadnieniem;

10) w razie stwierdzenia chorób i ułomności – określenie ich związku lub braku związku z czynną służbą wojskową;

11) określenie inwalidztwa;

12) podpisy członków komisji, którzy wydali orzeczenie.

2. Orzeczenie wojskowej komisji lekarskiej dotyczące zmarłego żołnierza wskazuje:

1) datę śmierci;

2) przyczynę śmierci;

3) określenie związku lub braku związku śmierci z czynną służbą wojskową wraz z uzasadnieniem.

3. Orzeczenie wojskowej komisji lekarskiej o zdolności do odbywania służby wojskowej poza granicami państwa zawiera wskazanie (określenie) rejonu, w którym żołnierz jest zdolny odbywać taką służbę.

4. Orzeczenie wojskowej komisji lekarskiej o ograniczonej zdolności do zawodowej służby wojskowej zawiera również określenie stanowiska służbowego, na którym żołnierz może pełnić służbę.

§ 11.[Skład wojskowej komisji lekarskiej] 1. Wojskowa komisja lekarska orzeka w składzie dwóch lekarzy, z wyłączeniem sytuacji, gdy działa jednoosobowo. Przewodniczącego składu orzekającego wyznacza przewodniczący wojskowej komisji lekarskiej. Decydujący głos ma przewodniczący składu orzekającego.

2. Członek składu orzekającego wojskowej komisji lekarskiej może wnieść na piśmie sprzeciw wobec projektu orzeczenia z podaniem uzasadnienia. W takim przypadku przewodniczący wojskowej komisji lekarskiej przesyła sprzeciw łącznie z projektem orzeczenia i pozostałą dokumentacją do wojskowej komisji lekarskiej wyższego stopnia, która zajmuje stanowisko w sprawie w terminie siedmiu dni od dnia otrzymania sprzeciwu.

3. Wojskowa komisja lekarska wyższego stopnia zajmuje stanowisko na podstawie otrzymanej dokumentacji. W razie potrzeby wojskowa komisja lekarska wyższego stopnia może przeprowadzić ponowne badanie lekarskie i badania specjalistyczne, badania psychologiczne oraz skierować żołnierza na obserwację szpitalną, a także przeprowadzić dodatkowe postępowanie w celu uzupełnienia materiałów w sprawie.

4. W przypadku uznania zasadności sprzeciwu przez wojskową komisję lekarską wyższego stopnia skład orzekający wydaje orzeczenie zgodne z tym stanowiskiem.

5. Orzeczenie wojskowej komisji lekarskiej podpisują wszyscy członkowie składu orzekającego. Orzeczenie opatruje się pieczęcią urzędową wojskowej komisji lekarskiej. W przypadku gdy komisja orzeka w składzie jednego lekarza, lekarz ten podpisuje orzeczenie.

§ 12.[Odwołanie od orzeczenia woskowej komisji lekarskiej] 1. Wojskowa komisja lekarska wyższego stopnia rozpatruje odwołanie w składzie trzech lekarzy. Przewodniczącego składu orzekającego wyznacza przewodniczący wojskowej komisji lekarskiej wyższego stopnia.

2. Wojskowa komisja lekarska wyższego stopnia, rozpatrując odwołanie, orzeka na podstawie dokumentów znajdujących się w aktach sprawy. W razie potrzeby wojskowa komisja lekarska wyższego stopnia może przeprowadzić ponowne badanie lekarskie i badania specjalistyczne, badania psychologiczne oraz skierować żołnierza na obserwację szpitalną, jeżeli wyraża on na to zgodę, oraz przeprowadzić dodatkowe postępowanie w celu uzupełnienia materiałów w sprawie.

3. Wojskowa komisja lekarska wyższego stopnia orzeka w sprawie odwołania większością głosów składu orzekającego.

Rozdział 4

Orzekanie o potrzebie udzielenia urlopu zdrowotnego oraz o potrzebie udzielenia długotrwałego lub stałego zwolnienia żołnierza zawodowego ze względu na stan zdrowia od niektórych zajęć służbowych

§ 13. [Orzeczenie o urlopie zdrowotnym lub o potrzebie udzielenia długotrwałego lub stałego zwolnienia żołnierza zawodowego] 1. Wojskowa komisja lekarska, orzekając o potrzebie udzielenia urlopu zdrowotnego oraz o potrzebie udzielenia długotrwałego lub stałego zwolnienia żołnierza zawodowego ze względu na stan zdrowia od niektórych zajęć służbowych, ocenia:

1) rodzaj schorzenia oraz stopień upośledzenia stanu zdrowia żołnierza;

2) rokowania odzyskania stanu zdrowia umożliwiającego pełnienie obowiązków na stanowisku służbowym, na którym żołnierz odbywa służbę wojskową, oraz możliwości wykonywania przez niego zadań służbowych.

2. Wojskowa komisja lekarska, orzekając o potrzebie udzielenia urlopu zdrowotnego, wskazuje również proponowany wymiar tego urlopu.

3. Wojskowa komisja lekarska, orzekając o potrzebie udzielenia długotrwałego lub stałego zwolnienia żołnierza zawodowego ze względu na stan zdrowia od niektórych zajęć służbowych, wskazuje zakres zadań służbowych, z których wykonywania żołnierz powinien być zwolniony, oraz wymiar trwania tego zwolnienia.

4. Do orzekania o potrzebie udzielenia urlopu zdrowotnego oraz o potrzebie udzielenia długotrwałego lub stałego zwolnienia żołnierza zawodowego ze względu na stan zdrowia od niektórych zajęć służbowych przez wojskowe komisje lekarskie stosuje się odpowiednio przepisy § 8, § 9 ust. 1, 3, 4 i 5, § 10 ust. 1, § 11 ust. 1 i 5 oraz § 12.

Rozdział 5

Przepis końcowy

§ 14. [Stosowanie przepisów dotychczasowych] Sprawy wszczęte i niezakończone przed dniem wejścia w życie niniejszego rozporządzenia prowadzi się według przepisów dotychczasowych.

§ 15.[Wejście w życie] Rozporządzenie wchodzi w życie z dniem następującym po dniu ogłoszenia.¹⁾