Rozdział 1

Przepisy ogólne

§ 1. [Zakres regulacji] Rozporządzenie określa w odniesieniu do członków załóg statków powietrznych w przewozie lotniczym przy użyciu samolotu:

1) wykonywanym taksówką powietrzną, w załodze jednoosobowej oraz w służbie ratownictwa medycznego:

a) warunki i okresy wypoczynku należne w związku z pełnieniem czynności lotniczych oraz sposób skracania i wydłużania okresu wypoczynku,

b) warunki i okresy wypoczynku dodatkowego stanowiącego kompensatę wpływu różnic stref czasowych na członków załogi statku powietrznego,

c) formy i warunki pełnienia gotowości, jej limity oraz sposób wliczania gotowości do okresu służby i okresu pełnienia czynności lotniczych;

2) wykonywanym taksówką powietrzną oraz w służbie ratownictwa medycznego wydłużony okres pełnienia czynności lotniczych ze względu na zwiększenie składu personelu lotniczego w załodze wieloosobowej;

3) w załodze jednoosobowej oraz w służbie ratownictwa medycznego sposób wliczania czasu przemieszczania członka załogi w celu zajęcia stanowiska do okresu służby i okresu pełnienia czynności lotniczych;

4) wykonywanym taksówką powietrzną przerwy w pełnieniu czynności lotniczych oraz wydłużony okres pełnienia czynności lotniczych ze względu na zastosowaną przerwę;

5) w załodze jednoosobowej szczegółowy sposób określania okresu pełnienia czynności lotniczych w zależności od czasu zgłoszenia się do lotu oraz liczby odcinków;

6) w służbie ratownictwa medycznego wydłużony okres pełnienia czynności lotniczych ze względu na udział w akcji ratowniczej lub wystąpienie nieprzewidzianych okoliczności podczas operacji lotniczej.

§ 2.[Definicje] Użyte w rozporządzeniu określenia i skróty oznaczają:

1) czas dojazdu – czas dojazdu w rozumieniu pkt 1.12 OPS 1.1095 w części Q załącznika III do rozporządzenia nr 3922/91;

2) czas lotu – czas blokowy w rozumieniu pkt 1.2 OPS 1.1095 w części Q załącznika III do rozporządzenia nr 3922/91;

3) czas powiadamiania – ustalony przez operatora okres od chwili powiadomienia członka załogi przebywającego na dyżurze o konieczności zgłoszenia się do służby do chwili przystąpienia przez niego do służby;

4) lot w pasie strefowej zmiany czasu – lot, w którym różnica czasu między miejscem startu a miejscem lądowania wynosi co najmniej 1 godzinę;

5) odcinek – część okresu pełnienia czynności lotniczych liczoną od chwili, gdy statek powietrzny ruszy z miejsca postoju w celu wykonania lotu do chwili zakończenia służby przez załogę tego statku powietrznego i zajęcia przez statek powietrzny wyznaczonej pozycji postojowej po wykonaniu lotu;

6) port macierzysty – port macierzysty w rozumieniu pkt 1.7 OPS 1.1095 w części Q załącznika III do rozporządzenia nr 3922/91;

7) przerwa – przerwę w rozumieniu pkt 1.3 OPS 1.1095 w części Q załącznika III do rozporządzenia nr 3922/91;

8) rozporządzenie nr 3922/91 – rozporządzenie Rady (EWG) nr 3922/91 z dnia 16 grudnia 1991 r. w sprawie harmonizacji wymagań technicznych i procedur administracyjnych w dziedzinie lotnictwa cywilnego (Dz. Urz. WE L 373 z 31.12.1991, str. 4, z późn. zm. – Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne, rozdz. 7, t. 1, str. 348) w brzmieniu nadanym rozporządzeniem Komisji (WE) nr 859/2008 z dnia 20 sierpnia 2008 r. zmieniającym rozporządzenie Rady (EWG) nr 3922/91 w odniesieniu do wspólnych wymagań technicznych i procedur administracyjnych mających zastosowanie do komercyjnego transportu lotniczego (Dz. Urz. UE L 254 z 20.09.2008, str. 1, z późn. zm.) [1];

9) służba – służbę w rozumieniu pkt 1.4 OPS 1.1095 w części Q załącznika III do rozporządzenia nr 3922/91.

Rozdział 2

Warunki i okresy wypoczynku należne w związku z pełnieniem czynności lotniczych

§ 3. [Wypoczynek dla członka załogi statku powietrznego] Członkowi załogi statku powietrznego w przewozie lotniczym przy użyciu samolotu wykonywanym taksówką powietrzną, w załodze jednoosobowej oraz w służbie ratownictwa medycznego, przystępującemu poza portem macierzystym do służby w celu wykonania lotu w pasie strefowej zmiany czasu, operator zapewnia uprzednio nieprzerwany okres wypoczynku wynoszący co najmniej tyle, ile będzie trwał okres pełnienia czynności lotniczych, jednak nie mniej niż:

1) 14 godzin – w przypadku gdy różnica czasu wynosi co najmniej 4 godziny;

2) 16 godzin – w przypadku gdy różnica czasu wynosi co najmniej 6 godzin.

§ 4.[Okres wypoczynku członka załogi statku powietrznego] 1. Okres wypoczynku członka załogi statku powietrznego w przewozie lotniczym przy użyciu samolotu wykonywanym taksówką powietrzną, w załodze jednoosobowej oraz w służbie ratownictwa medycznego, określony w pkt 1.2 OPS 1.1110 w części Q załącznika III do rozporządzenia nr 3922/91, może zostać skrócony maksymalnie o 3 godziny, pod warunkiem że:

1) poprzedni okres wypoczynku wynosił co najmniej tyle, ile okres wypoczynku określony w pkt 1.2 OPS 1.1110 w części Q załącznika III do rozporządzenia nr 3922/91;

2) liczba godzin, o którą skrócono okres wypoczynku, zostanie dodana do następnego okresu wypoczynku, który nie może ulec skróceniu;

3) okres wypoczynku nie będzie krótszy niż 10 godzin.

2. Okres wypoczynku członka załogi statku powietrznego w przewozie lotniczym przy użyciu samolotu wykonywanym taksówką powietrzną, w załodze jednoosobowej oraz w służbie ratownictwa medycznego nie może zostać skrócony przed wykonaniem służby z przerwą lub po tej służbie.

§ 5.[Okres wypoczynku członka załogi statku powietrznego dłuższy niż 10 godzin] 1. Jeżeli planowany czas dojazdu członka załogi statku powietrznego w przewozie lotniczym przy użyciu samolotu wykonywanym taksówką powietrzną, w załodze jednoosobowej oraz w służbie ratownictwa medycznego z miejsca służby do miejsca zakwaterowania wyznaczonego przez operatora poza portem macierzystym przekracza 2 godziny w obu kierunkach, do okresu wypoczynku dodaje się czas dojazdu ponad planowane 2 godziny tego dojazdu.

2. Jeżeli okres wypoczynku członka załogi statku powietrznego w przewozie lotniczym przy użyciu samolotu wykonywanym taksówką powietrzną, w załodze jednoosobowej oraz w służbie ratownictwa medycznego w miejscu zakwaterowania wyznaczonym przez operatora jest nie krótszy niż 10 godzin, a planowany czas dojazdu jest krótszy niż 1 godzina i 30 minut, okres wypoczynku może zostać skrócony o różnicę między tym czasem a faktycznym czasem dojazdu.

§ 6.[Okres wypoczynku członka załogi statku powietrznego przekraczający 6 godzin] Jeżeli okres wypoczynku członka załogi statku powietrznego w przewozie lotniczym przy użyciu samolotu wykonywanym taksówką powietrzną, w załodze jednoosobowej oraz w służbie ratownictwa medycznego na lotnisku położonym poza portem macierzystym przekracza 6 godzin członek załogi jest uprawniony do wypoczynku w warunkach hotelowych.

§ 7.[Okres wypoczynku dodatkowego członka załogi statku powietrznego wynoszący co najmniej 48 godzin] Okres wypoczynku dodatkowego członka załogi statku powietrznego w przewozie lotniczym przy użyciu samolotu wykonywanym taksówką powietrzną, w załodze jednoosobowej oraz w służbie ratownictwa medycznego, przystępującego do służby w porcie macierzystym po wykonaniu lotu w pasie strefowej zmiany czasu z różnicą czasu powyżej 4 godzin, wynosi co najmniej 48 godzin liczonych od zakończenia okresu wypoczynku minimalnego.

§ 7a.[Nieprzerwany okres wypoczynku] Członkowi załogi statku powietrznego w przewozie lotniczym przy użyciu samolotu w służbie ratownictwa medycznego po wydłużonym okresie pełnienia czynności lotniczych, niezależnie od tego, czy okres pełnienia czynności lotniczych kończy się w porcie macierzystym czy poza portem macierzystym, operator zapewnia nieprzerwany okres wypoczynku wynoszący co najmniej tyle, ile poprzedzający go okres służby albo 14 godzin – w zależności od tego, który z tych okresów jest dłuższy.

Rozdział 3

Formy i warunki pełnienia gotowości, jej limity oraz sposób wliczania gotowości do okresu służby i okresu pełnienia czynności lotniczych

§ 8. [Gotowość członka załogi statku powietrznego w przewozie lotniczym] 1. Gotowość członka załogi statku powietrznego w przewozie lotniczym przy użyciu samolotu wykonywanym taksówką powietrzną, w załodze jednoosobowej oraz w służbie ratownictwa medycznego jest pełniona w porcie lotniczym, w innym niż port lotniczy miejscu wyznaczonym przez operatora albo jako dyżur telefoniczny.

2. Członek załogi statku powietrznego w przewozie lotniczym przy użyciu samolotu wykonywanym taksówką powietrzną, w załodze jednoosobowej oraz w służbie ratownictwa medycznego podczas gotowości musi być zdolny do wykonywania służby.

3. Limity czasu pełnienia gotowości określa załącznik nr 1 do rozporządzenia.

§ 9.[Czynności lotnicze podjęte po pełnieniu gotowości w porcie lotniczym] 1. Jeżeli członek załogi statku powietrznego w przewozie lotniczym przy użyciu samolotu wykonywanym taksówką powietrzną, w załodze jednoosobowej oraz w służbie ratownictwa medycznego bezpośrednio po pełnieniu gotowości w porcie lotniczym podejmuje czynności lotnicze, 50% czasu odbytej gotowości wlicza się do okresu pełnienia czynności lotniczych, lecz nie liczy się jako odcinek.

2. Jeżeli podczas pełnienia gotowości w porcie lotniczym członek załogi statku powietrznego w przewozie lotniczym przy użyciu samolotu wykonywanym taksówką powietrzną, w załodze jednoosobowej oraz w służbie ratownictwa medycznego nie został wyznaczony do pełnienia czynności lotniczych, następujący po pełnieniu gotowości okres wypoczynku tego członka załogi wynosi co najmniej 11 godzin.

§ 10.[Czas gotowości pełnionej przez członka załogi statku powietrznego w przewozie lotniczym] 1. Czas gotowości pełnionej przez członka załogi statku powietrznego w przewozie lotniczym przy użyciu samolotu wykonywanym taksówką powietrzną, w załodze jednoosobowej oraz w służbie ratownictwa medycznego w innym niż port lotniczy miejscu wyznaczonym przez operatora oraz w formie dyżuru telefonicznego wlicza się do okresu służby w wymiarze 25% czasu odbytej gotowości.

2. Jeżeli członek załogi statku powietrznego w przewozie lotniczym przy użyciu samolotu wykonywanym taksówką powietrzną, w załodze jednoosobowej oraz w służbie ratownictwa medycznego bezpośrednio po pełnieniu gotowości w innym niż port lotniczy miejscu wyznaczonym przez operatora podejmuje czynności lotnicze, 25% czasu odbytej gotowości wlicza się do okresu pełnienia czynności lotniczych, lecz nie liczy się jako odcinek.

§ 11.[Pełnienie gotowości w innym niż port lotniczy miejscu wyznaczonym przez operatora] 1. Jeżeli członek załogi statku powietrznego w przewozie lotniczym przy użyciu samolotu wykonywanym taksówką powietrzną, w załodze jednoosobowej oraz w służbie ratownictwa medycznego pełni gotowość w innym niż port lotniczy miejscu wyznaczonym przez operatora, operator zapewnia członkowi załogi odpowiednie warunki pełnienia gotowości, w szczególności dostęp do oddzielnego, spokojnego i wygodnego pomieszczenia.

2. Jeżeli członek załogi statku powietrznego w przewozie lotniczym przy użyciu samolotu wykonywanym taksówką powietrzną, w załodze jednoosobowej oraz w służbie ratownictwa medycznego pełni gotowość w innym niż port lotniczy miejscu wyznaczonym przez operatora, w przypadku gdy czas pełnionej gotowości przekracza 6 godzin albo gdy więcej niż 4 godziny pełnienia gotowości przypadają między godziną 22⁰⁰ a godziną 6⁰⁰ czasu lokalnego, operator zapewnia członkowi załogi pełnienie gotowości w warunkach hotelowych.

Rozdział 4

Sposób wliczania czasu przemieszczania członka załogi statku powietrznego w celu zajęcia stanowiska do okresu służby i okresu pełnienia czynności lotniczych w przewozie lotniczym przy użyciu samolotu w załodze jednoosobowej oraz w służbie ratownictwa medycznego

§ 12. [Czas przemieszczania członka załogi statku powietrznego w przewozie lotniczym] Czas przemieszczania członka załogi statku powietrznego w przewozie lotniczym przy użyciu samolotu w załodze jednoosobowej oraz w służbie ratownictwa medycznego w celu zajęcia stanowiska wlicza się do czasu służby, a jeżeli poprzedza on bezpośrednio podjęcie obowiązków operacyjnych, wlicza się również do okresu pełnienia czynności lotniczych, lecz nie liczy się jako odcinek.

Rozdział 5

Wydłużenie okresu pełnienia czynności lotniczych w przewozie lotniczym przy użyciu samolotu wykonywanym taksówką powietrzną oraz w służbie ratownictwa medycznego

§ 13. [Wydłużenie okresu pełnienia czynności lotniczych w przewozie lotniczym] 1. Wydłużenie okresu pełnienia czynności lotniczych w przewozie lotniczym przy użyciu samolotu wykonywanym taksówką powietrzną jest możliwe w przypadku zwiększenia składu personelu lotniczego statku powietrznego w załodze wieloosobowej o:

1) drugi pełny skład – wówczas okres pełnienia czynności lotniczych określony w pkt 1.3 OPS 1.1105 w części Q załącznika III do rozporządzenia nr 3922/91 może zostać wydłużony do 17 godzin, a nieprzerwany czas lotu – do 15 godzin;

2) jednego pilota, który ma uprawnienia do pełnienia funkcji dowódcy statku powietrznego na danym typie statku powietrznego – wówczas okres pełnienia czynności lotniczych określony w pkt 1.3 OPS 1.1105 w części Q załącznika III do rozporządzenia nr 3922/91 może zostać wydłużony do 15 godzin, a nieprzerwany czas lotu – do 12 godzin.

2. Załoga statku powietrznego w składzie zwiększonym w sposób określony w ust. 1 nie może wykonywać więcej niż dwóch lądowań.

3. Jeżeli planowany okres pełnienia czynności lotniczych członków personelu lotniczego w zwiększonym składzie wynosi:

1) mniej niż 16 godzin – członkom personelu lotniczego niewykonującym czasowo czynności zapewnia się rozkładane fotele oddzielone od reszty załogi i miejsc dla pasażerów;

2) 16 lub więcej godzin – członkom personelu lotniczego niewykonującym czasowo czynności zapewnia się miejsca do leżenia oddzielone od reszty załogi i miejsc dla pasażerów.

§ 14.[Warunek wystąpienia przerwy przy wydłużeniu okresu pełnienia czynności lotniczych w przewozie lotniczym] 1. Wydłużenie okresu pełnienia czynności lotniczych w przewozie lotniczym przy użyciu samolotu wykonywanym taksówką powietrzną jest możliwe, jeżeli występuje w nim przerwa.

2. Maksymalny okres pełnienia czynności lotniczych określony w OPS 1.1105 w części Q załącznika III do rozporządzenia nr 3922/91 w przewozie lotniczym przy użyciu samolotu wykonywanym taksówką powietrzną ulega wydłużeniu w przypadku przerwy wynoszącej:

1) 3–6 godzin 59 minut – o 1/2 czasu przerwy;

2) 7–9 godzin 59 minut – o 2/3 czasu przerwy albo 1 1/2 czasu przerwy, jeżeli przerwa nastąpiła między godziną 20⁰⁰ a 8⁰⁰ czasu lokalnego.

3. Wydłużenie okresu pełnienia czynności lotniczych, o którym mowa w ust. 1, przed przerwą i po przerwie nie może przekraczać 8 godzin, a wydłużony w ten sposób okres służby nie może być dłuższy niż 18 godzin.

4. Podczas jednego okresu pełnienia czynności lotniczych w przewozie lotniczym przy użyciu samolotu wykonywanym taksówką powietrzną może wystąpić tylko jedna przerwa.

5. Przepisów ust. 1–3 nie stosuje się w przewozie lotniczym przy użyciu samolotu wykonywanym taksówką powietrzną w przypadku:

1) pełnienia czynności lotniczych w załodze jednoosobowej albo

2) zastosowania wydłużenia okresu pełnienia czynności lotniczych, o którym mowa w § 13.

§ 15.[Normy okresu pełnienia czynności lotniczych w przewozie lotniczym] Jeżeli okres pełnienia czynności lotniczych w przewozie lotniczym przy użyciu samolotu wykonywanym taksówką powietrzną przekracza:

1) 16 godzin:

a) członek personelu pokładowego jest zwalniany od zajęć w czasie lotu na 1/3 czasu lotu liczoną w ten sposób, że od planowanego czasu lotu odejmuje się 1 godzinę, a pozostałość dzieli się przez 3,

b) dla 1/3 personelu pokładowego zapewnia się oddzielone od reszty załogi i miejsc dla pasażerów miejsca do leżenia;

2) 14 godzin, ale nie przekracza 16 godzin:

a) członek personelu pokładowego jest zwalniany od zajęć w czasie lotu na 1/4 czasu lotu liczoną w ten sposób, że od planowanego czasu lotu odejmuje się 1 godzinę, a pozostałość dzieli się przez 4,

b) dla 1/4 personelu pokładowego zapewnia się oddzielone od reszty załogi i miejsc dla pasażerów rozkładane fotele;

3) limity wykonywania czynności lotniczych określone w OPS 1.1105 w części Q załącznika III do rozporządzenia nr 3922/91 – członek personelu pokładowego jest zwalniany od zajęć w czasie lotu na co najmniej 1 godzinę.

§ 15a.[Wydłużenie okresu pełnienia czynności lotniczych] 1. Wydłużenie okresu pełnienia czynności lotniczych w przewozie lotniczym przy użyciu samolotu wykonywanym w służbie ratownictwa medycznego jest możliwe w przypadku zwiększenia składu personelu lotniczego statku powietrznego w załodze wieloosobowej o:

1) drugi pełny skład – wówczas okres pełnienia czynności lotniczych określony w pkt 1.3 OPS 1.1105 w części Q załącznika III do rozporządzenia nr 3922/91 może zostać wydłużony do:

a) 16 godzin – w przypadku zapewnienia członkom załogi statku powietrznego niewykonującym czasowo czynności rozkładanych foteli,

b) 17 godzin – w przypadku zapewnienia członkom załogi statku powietrznego niewykonującym czasowo czynności miejsc do leżenia

– a nieprzerwany czas lotu – do 15 godzin;

2) jednego pilota, który ma uprawnienia do pełnienia funkcji dowódcy statku powietrznego na danym typie statku powietrznego – wówczas okres pełnienia czynności lotniczych określony w pkt 1.3 OPS 1.1105 w części Q załącznika III do rozporządzenia nr 3922/91 może zostać wydłużony do:

a) 15 godzin – w przypadku zapewnienia członkowi załogi statku powietrznego niewykonującemu czasowo czynności rozkładanego fotela,

b) 16 godzin – w przypadku zapewnienia członkowi załogi statku powietrznego niewykonującemu czasowo czynności miejsca do leżenia

– a nieprzerwany czas lotu – do 12 godzin.

2. Rozkładany fotel oraz miejsce do leżenia, o których mowa w ust. 1, oddziela się od reszty załogi i miejsc dla pasażerów, a w przypadku braku takiej możliwości członkom załogi statku powietrznego niewykonującym czasowo czynności zapewnia się środki zaciemniające i łagodzące hałas.

3. Załoga statku powietrznego w składzie zwiększonym w sposób określony w ust. 1 nie może wykonywać więcej niż czterech lądowań.

4. W przypadku wydłużenia okresu pełnienia czynności lotniczych w sposób określony w ust. 1 członek załogi statku powietrznego jest zwalniany od zajęć w czasie lotu co najmniej na czas określony w załączniku nr 1a do rozporządzenia, obejmujący nieprzerwany czas zwolnienia członka załogi statku powietrznego od zajęć w czasie lotu wynoszący co najmniej:

1) 2 godziny – w przypadku członka personelu lotniczego wykonującego operację ostatniego lądowania statku powietrznego;

2) 1 godzinę 30 minut – w przypadku członka załogi statku powietrznego innego niż członek personelu lotniczego, o którym mowa w pkt 1.

5. Okres pełnienia czynności lotniczych załogi statku powietrznego w składzie zwiększonym w sposób określony w ust. 1 może zostać wydłużony dodatkowo o 1 godzinę, jeżeli wszyscy członkowie załogi statku powietrznego zostaną zwolnieni od zajęć w czasie lotu co najmniej na czas określony w załączniku nr 1a do rozporządzenia, obejmujący nieprzerwany czas zwolnienia członka załogi statku powietrznego od zajęć w czasie lotu wynoszący co najmniej 2 godziny 30 minut.

§ 16.[Wydłużenie okresu pełnienia czynności lotniczych członka załogi statku powietrznego w przewozie lotniczym] Wydłużenie okresu pełnienia czynności lotniczych członka załogi statku powietrznego w przewozie lotniczym przy użyciu samolotu w służbie ratownictwa medycznego w ciągu kolejnych 24 godzin może nastąpić za zgodą dowódcy statku powietrznego, nie więcej niż 2 razy w ciągu kolejnych 7 dni w przypadku:

1) udziału w akcji ratowniczej – o 2 godziny;

2) nieprzewidzianych okoliczności podczas operacji lotniczej – o 3 godziny.

Rozdział 6

Okres pełnienia czynności lotniczych w przewozie lotniczym przy użyciu samolotu w załodze jednoosobowej

§ 17. [Okres pełnienia czynności lotniczych członka załogi statku powietrznego w przewozie lotniczym] Okres pełnienia czynności lotniczych członka załogi statku powietrznego w przewozie lotniczym przy użyciu samolotu w załodze jednoosobowej określa się, uwzględniając czas zgłoszenia się do lotu oraz liczbę odcinków, w taki sposób, aby nie przekraczał maksymalnego okresu pełnienia czynności lotniczych określonego w załączniku nr 2 do rozporządzenia.

Rozdział 7

Przepis końcowy

§ 18. [Wejście w życie] Rozporządzenie wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.