Rozdział 1

Przepisy ogólne

§ 1. [Zakres regulacji] Rozporządzenie określa:

1) organizację, szczegółowe zadania i wymagania dla służb ratownictwa górniczego przedsiębiorcy oraz podmiotu zawodowo trudniącego się ratownictwem górniczym;

2) szczegółowe wymagania dotyczące specjalistycznych badań lekarskich, specjalistycznych badań psychologicznych oraz specjalistycznych szkoleń w zakresie ratownictwa górniczego, w tym przypadki, w których szkolenia te są przeprowadzane przez przedsiębiorcę;

3) szczegółowe wymagania dotyczące dokumentacji w zakresie ratownictwa górniczego oraz planu ratownictwa górniczego;

4) sposoby współpracy przedsiębiorcy oraz podmiotu zawodowo trudniącego się ratownictwem górniczym, w przypadku zawarcia umowy, o której mowa w art. 122 ust. 15 ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. – Prawo geologiczne i górnicze, zwanej dalej „ustawą”;

5) przypadki, w których wykonuje się prace profilaktyczne;

6) sposób prowadzenia akcji ratowniczych w zależności od rodzaju i natężenia zagrożeń występujących w zakładach górniczych.

§ 2.[Stosowanie przepisów rozporządzenia] Przepisy rozporządzenia stosuje się do wszystkich rodzajów zakładów górniczych, z wyjątkiem przepisów rozdziałów 2–5, których nie stosuje się do zakładów górniczych wydobywających kopaliny metodą odkrywkową.

§ 3.[Definicje] Użyte w rozporządzeniu określenia oznaczają:

1) jednostka ratownictwa:

a) podmiot zawodowo trudniący się ratownictwem górniczym, posiadający osobowość prawną oraz siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej albo

b) służby ratownictwa górniczego przedsiębiorcy, wyodrębnione w strukturach przedsiębiorcy dla jego własnych potrzeb, spełniające wymagania niezbędne do wykonywania czynności w zakresie ratownictwa górniczego, w szczególności dysponujące zastępami ratowniczymi i pogotowiami specjalistycznymi oraz sprzętem niezbędnym do wykonywania zadań;

2) ćwiczenia sprawdzające – teoretyczne i praktyczne sprawdzenie posiadanych przez ratowników umiejętności w posługiwaniu się sprzętem ratowniczym lub w wykonywaniu prac ratowniczych;

3) system łączności ratowniczej – zestaw urządzeń i łączy przeznaczonych do szybkiej organizacji łączności pomiędzy bazą ratowniczą i zastępem ratowniczym, posiadający możliwość podłączenia do systemu łączności kierownika akcji ratowniczej;

4) system niezwłocznego powiadamiania – zestaw urządzeń i łączy służący do niezwłocznego wysyłania, do określonych w planie ratownictwa górniczego osób kierownictwa i dozoru ruchu zakładu górniczego, informacji o zaistnieniu określonego rodzaju zdarzeń za pomocą technicznych środków łączności;

5) dyżurujący zastęp ratowniczy – wyznaczony przez kierownika kopalnianej stacji ratownictwa górniczego lub kierownika jednostki ratownictwa zastęp ratowniczy, wyposażony w sprzęt umożliwiający natychmiastowy udział w akcji ratowniczej.

§ 4.[Opinia związków zawodowych ratowników górniczych] Przedsiębiorca może zasięgać opinii związków zawodowych ratowników górniczych w przypadku organizowania stałej współpracy służb ratownictwa ze służbami ratownictwa innego przedsiębiorcy.

Rozdział 2

Organizacja, szczegółowe zadania i wymagania dla służb ratownictwa górniczego przedsiębiorcy oraz podmiotu zawodowo trudniącego się ratownictwem górniczym

§ 5. [Skład drużyny ratowniczej] 1. Jednostką organizacyjną służby ratownictwa górniczego przedsiębiorcy jest drużyna ratownicza.

2. W skład drużyny ratowniczej wchodzą:

1) kierownik kopalnianej stacji ratownictwa górniczego;

2) zastępcy kierownika kopalnianej stacji ratownictwa górniczego;

3) ratownicy górniczy;

4) mechanicy sprzętu ratowniczego.

3. Przynależność do ratownictwa górniczego jest dobrowolna.

§ 6.[Liczba osób wchodzących w skład drużyny ratowniczej] 1. Kierownik ruchu zakładu górniczego ustala liczbę osób wchodzących w skład drużyny ratowniczej i jej skład, uwzględniając zagrożenia występujące w zakładzie górniczym.

2. W przypadkach uzasadnionych potrzebą zapewnienia bezpieczeństwa pracy w drużynie ratowniczej utrzymuje się specjalistyczne zastępy ratownicze do wykonywania w trakcie akcji ratowniczej oraz prac profilaktycznych czynności, które wymagają szczególnych umiejętności.

§ 7.[Liczba ratowników górniczych w drużynie ratowniczej podziemnego zakładu górniczego] 1. Liczba ratowników górniczych w drużynie ratowniczej podziemnego zakładu górniczego jest uzależniona od liczby osób przebywających w ciągu doby pod ziemią i wynosi nie mniej niż:

1) 15 ratowników górniczych – w przypadku zatrudnienia nie więcej niż 500 pracowników;

2) 50 ratowników górniczych – w przypadku zatrudnienia co najmniej 501 pracowników i nie więcej niż 2000 pracowników;

3) 80 ratowników górniczych – w przypadku zatrudnienia co najmniej 2001 pracowników.

2. W zakładzie górniczym prowadzącym więcej niż jeden ruch zakładu górniczego liczba ratowników górniczych w każdym z tych ruchów musi spełniać wymagania określone w ust. 1.

§ 8.[Ilość zastępów ratowniczych w zakładach górniczych wydobywających węglowodory] W zakładach górniczych wydobywających węglowodory albo w zakładach poszukujących węglowodorów utrzymuje się:

1) w granicach lądu stałego – co najmniej 2 zastępy ratownicze, a w przypadku występowania zagrożenia siarkowodorowego – 4 zastępy ratownicze;

2) w granicach obszarów morskich Rzeczypospolitej Polskiej – co najmniej 2 zastępy ratownicze w każdym z obiektów wydobywczych zakładu górniczego albo zakładu poszukującego węglowodorów.

§ 9.[Ilość zastępów ratowniczych w zakładach górniczych wydobywających siarkę otworami wiertniczymi metodą wytapiania] W zakładach górniczych wydobywających siarkę otworami wiertniczymi metodą wytapiania utrzymuje się nie mniej niż:

1) 2 zastępy ratownicze – w przypadku zatrudnienia do 100 pracowników;

2) 4 zastępy ratownicze – w przypadku zatrudnienia od 101 do 500 pracowników;

3) 8 zastępów ratowniczych – w przypadku zatrudnienia powyżej 500 pracowników.

§ 10.[Wymagania dotyczące kierownika kopalnianej stacji ratownictwa górniczego] 1. Kierownik ruchu zakładu górniczego wyznacza kierownika kopalnianej lub zakładowej stacji ratownictwa górniczego i jego zastępców spośród osób kierownictwa ruchu zakładu górniczego lub wyższego dozoru ruchu tego zakładu, które odbyły kursy i szkolenia, o których mowa w § 55 ust. 1 pkt 1 i 4.

2. Kierownikiem kopalnianej stacji ratownictwa górniczego albo kierownikiem zakładowej stacji ratownictwa górniczego w zakładach, o których mowa w § 8 i § 9, jest osoba kierownictwa lub wyższego dozoru ruchu zakładu górniczego:

1) mająca doświadczenie w zakresie opanowywania zagrożeń w danej specjalności albo

2) będąca ratownikiem górniczym albo będąca byłym ratownikiem górniczym, mająca staż w ratownictwie górniczym co najmniej pięć lat, po odbyciu kursu i szkolenia, o których mowa w § 55 ust. 1 pkt 1 i 4 oraz w § 60 ust. 4–8.

§ 11.[Zadania kierownika kopalnianej stacji ratownictwa górniczego] 1. Do zadań kierownika kopalnianej stacji ratownictwa górniczego albo kierownika zakładowej stacji ratownictwa górniczego należy w szczególności:

1) zapewnienie wymaganego wyposażenia i wyszkolenia drużyny ratowniczej oraz wyposażenia kopalnianej stacji ratownictwa górniczego;

2) dbanie o:

a) stałą gotowość drużyny ratowniczej, stan pomieszczeń i organizację pracy dyżurujących zastępów ratowniczych, w tym sporządzanie harmonogramów dyżurów,

b) sprawne działanie sprzętu stanowiącego wyposażenie kopalnianej lub zakładowej stacji ratownictwa górniczego;

3) prowadzenie, zgodnie z harmonogramem, ćwiczeń ratowniczych oraz terminowe kierowanie ratowników górniczych na badania lekarskie i wymagane szkolenia;

4) kontrolowanie pracy mechaników sprzętu ratowniczego;

5) kontrolowanie prowadzenia szkoleń w zakresie używania ucieczkowego sprzętu ochrony układu oddechowego i aparatów regeneracyjnych lub powietrznych butlowych;

6) przeprowadzanie, nie rzadziej niż raz w miesiącu, kontroli stanu technicznego aparatów regeneracyjnych lub powietrznych butlowych i pozostałego sprzętu ratowniczego oraz przedstawianie, co najmniej raz na kwartał, wyników kontroli kierownikowi ruchu zakładu górniczego;

7) prowadzenie szkoleń w zakresie używania ucieczkowego sprzętu ochrony układu oddechowego i aparatów regeneracyjnych lub powietrznych butlowych;

8) prowadzenie ewidencji:

a) członków drużyny ratowniczej i dokumentowanie w niej badań lekarskich, ćwiczeń, dyżurów, szkoleń oraz udziału w akcjach ratowniczych,

b) osób przeszkolonych w zakresie ratownictwa górniczego: kierowników akcji, kierowników akcji w obiekcie, kierowników sztabu akcji, a także osób niebędących ratownikami górniczymi.

2. Kierownik ruchu zakładu górniczego potwierdza zapoznanie się z wynikami kontroli, o której mowa w ust. 1 pkt 6.

3. W zakładach górniczych wydobywających kopaliny otworami wiertniczymi kierownik ruchu zakładu górniczego ustala sposób przeprowadzania kontroli na podstawie instrukcji producenta.

§ 12.[Podmiot kierujący drużyną ratowniczą w podziemnym zakładzie górniczym] 1. Drużyną ratowniczą w podziemnym zakładzie górniczym kieruje kierownik kopalnianej stacji ratownictwa górniczego z co najmniej dwoma zastępcami, a w pozostałych rodzajach zakładów górniczych – z co najmniej jednym zastępcą.

2. Kierownik kopalnianej stacji ratownictwa górniczego lub jeden z jego zastępców są ratownikami górniczymi.

3. Funkcję kierownika kopalnianej stacji ratownictwa górniczego lub co najmniej jednego z jego zastępców pełni osoba, która:

1) ma co najmniej pięcioletni staż ratownika górniczego;

2) ukończyła z wynikiem pozytywnym kurs dla kandydatów na kierowników kopalnianych stacji ratownictwa górniczego.

4. Kierownik kopalnianej stacji ratownictwa górniczego w podziemnych zakładach górniczych wydobywających węgiel kamienny nie może równocześnie pełnić innych funkcji w kierownictwie lub w dozorze ruchu zakładu górniczego.

§ 13.[Skład zastępu ratowniczego] 1. Ratownicy górniczy w czasie akcji ratowniczej, wykonywania prac profilaktycznych oraz ćwiczeń przydzielani są przez kierownika kopalnianej stacji ratownictwa górniczego do zastępów ratowniczych.

2. W skład zastępu ratowniczego wchodzą:

1) zastępowy;

2) czterech ratowników górniczych, z których jeden wyznaczony przez zastępowego pełni dodatkowo funkcję zastępcy zastępowego;

3) w podziemnych zakładach górniczych – co najmniej jeden ratownik górniczy mający uprawnienia ratownika, o którym mowa w ustawie z dnia 8 września 2006 r. o Państwowym Ratownictwie Medycznym (Dz. U. z 2021 r. poz. 2053 i 2459 oraz z 2022 r. poz. 974).

3. Dokonywanie podziału zastępu ratowniczego biorącego udział w akcji ratowniczej jest niedozwolone.

4. Zastępowego wyznacza kierownik ruchu zakładu górniczego na wniosek kierownika kopalnianej stacji ratownictwa górniczego.

5. Zastępowy kieruje pracą zastępu ratowniczego. Jeżeli w trakcie prac profilaktycznych lub akcji ratowniczej zastępowy nie może pełnić swojej funkcji, obowiązki zastępowego przejmuje zastępca zastępowego.

6. Funkcję zastępowego pełni ratownik górniczy mający co najmniej pięcioletni staż pracy w ratownictwie górniczym.

§ 14.[Wymagania dotyczące ratownika górniczego] 1. Ratownikiem górniczym może być osoba, która:

1) ma odpowiedni stan zdrowia oraz predyspozycje psychologiczne potwierdzone specjalistycznymi badaniami lekarskimi i psychologicznymi, zorganizowanymi i przeprowadzonymi przez podmiot zawodowo trudniący się ratownictwem górniczym lub przez przedsiębiorcę spełniającego wymagania dla podmiotu zawodowo trudniącego się ratownictwem górniczym;

2) ukończyła kurs dla kandydatów na ratowników górniczych i zdała egzamin;

3) włada językiem polskim w mowie i w piśmie w stopniu niezbędnym do wykonywania czynności ratownika górniczego.

2. Ratownik górniczy:

1) uczestniczy w pogotowiu ratowniczym, bierze udział w ćwiczeniach, pracach profilaktycznych i akcjach ratowniczych;

2) w przypadku wezwania niezwłocznie zgłasza się do kopalnianej stacji ratownictwa górniczego lub wyznaczonego miejsca w sposób określony w planie ratownictwa;

3) poddaje się, nie rzadziej niż co 12 miesięcy, okresowym specjalistycznym badaniom lekarskim;

4) uczestniczy co pięć lat w kursie okresowym dla ratowników górniczych.

3. Jeżeli ratownik górniczy nie wywiązuje się z obowiązków, o których mowa w ust. 2, z przyczyn przez niego zawinionych, kierownik kopalnianej stacji ratownictwa górniczego skreśla ratownika górniczego z ewidencji członków drużyny ratowniczej zakładu górniczego.

4. Ponowny wpis do ewidencji członków drużyny ratowniczej zakładu górniczego następuje po wykonaniu obowiązków, o których mowa w ust. 2.

§ 15.[Mechanik sprzętu ratowniczego] 1. Mechanikiem sprzętu ratowniczego jest ratownik górniczy lub były ratownik górniczy, który:

1) ukończył kurs dla kandydatów na mechaników sprzętu ratowniczego i zdał egzamin;

2) włada językiem polskim w mowie i w piśmie w stopniu niezbędnym do sprawowania czynności mechanika sprzętu ratowniczego.

2. Kierownik ruchu zakładu górniczego, na wniosek kierownika kopalnianej stacji ratownictwa górniczego, wyznacza mechaników sprzętu ratowniczego.

3. Kierownik kopalnianej stacji ratownictwa górniczego wyznacza, spośród podległych mu mechaników sprzętu ratowniczego, pierwszego mechanika i jego zastępcę, którzy sprawują nadzór nad pozostałymi mechanikami sprzętu ratowniczego.

4. Mechanik sprzętu ratowniczego odbywa co pięć lat kurs okresowy dla mechaników sprzętu ratowniczego.

§ 16.[Rezerwowy mechanik sprzętu ratowniczego] 1. W kopalnianej stacji ratownictwa górniczego w podziemnym zakładzie górniczym na każdej zmianie zatrudnia się mechanika sprzętu ratowniczego.

2. W podziemnym zakładzie górniczym wydobywającym kopaliny inne niż węgiel kamienny kierownik ruchu zakładu górniczego decyduje o zatrudnianiu mechanika sprzętu ratowniczego w kopalnianej stacji ratownictwa górniczego na zmianach niewydobywczych.

3. Oprócz mechaników sprzętu ratowniczego stale zatrudnionych w kopalnianej stacji ratownictwa górniczego w podziemnym zakładzie górniczym zatrudnia się co najmniej dwóch rezerwowych mechaników sprzętu ratowniczego.

4. Rezerwowy mechanik sprzętu ratowniczego nie rzadziej niż raz na kwartał pełni przez pięć dni dyżur w kopalnianej stacji ratownictwa górniczego na zmianie, na której jest zatrudniony pierwszy mechanik sprzętu ratowniczego lub jego zastępca.

§ 17.[Zadania mechanika sprzętu ratowniczego] Do zadań mechanika sprzętu ratowniczego należy w szczególności:

1) utrzymywanie, na swojej zmianie, w stałej gotowości aparatów regeneracyjnych lub powietrznych butlowych, przyrządów pomiarowych i kontrolnych oraz pozostałego sprzętu ratowniczego;

2) przeprowadzanie kontroli, naprawy, konserwacji i dezynfekcji aparatów regeneracyjnych lub powietrznych butlowych oraz pozostałego sprzętu ratowniczego, stanowiącego wyposażenie kopalnianej stacji ratownictwa górniczego, oraz prowadzenie odpowiednich książek ewidencyjno-kontrolnych;

3) oznaczanie urządzeń ratowniczych numerami i znakami własności stosowanymi w zakładzie górniczym;

4) przedkładanie kierownikowi kopalnianej stacji ratownictwa górniczego, co najmniej raz w miesiącu, do wglądu i potwierdzenia, książki ewidencyjno-kontrolnej;

5) zapewnienie, aby w pomieszczeniach przeznaczonych do przechowywania aparatów regeneracyjnych lub powietrznych butlowych i pozostałego sprzętu ratowniczego znajdował się wyłącznie sprzęt sprawny i przygotowany do prowadzenia akcji ratowniczej;

6) zgłaszanie dyspozytorowi ruchu zakładu górniczego miejsca pobytu dyżurujących na dole zastępów ratowniczych, z podaniem sposobu ich powiadamiania;

7) prowadzenie na swojej zmianie ewidencji ratowników górniczych przebywających w zakładzie górniczym.

§ 18.[Specjalistyczna służba ratownicza] 1. Do prowadzenia akcji ratowniczych i wykonywania prac profilaktycznych w podziemnym zakładzie górniczym wymagających zastosowania specjalnych technik, w szczególności alpinistycznych lub nurkowych, przedsiębiorca, w zależności od rodzaju zagrożeń występujących w zakładzie górniczym, w porozumieniu z jednostką ratownictwa górniczego powołuje specjalistyczną służbę ratowniczą, którą stanowią:

1) co najmniej dwa zastępy ratownicze tej samej specjalności;

2) mechanicy specjalistycznego sprzętu ratowniczego;

3) kierownicy specjalistycznych zastępów ratowniczych;

4) lekarze przygotowani do współdziałania ze specjalistycznymi zastępami ratowniczymi.

2. Specjalistyczna służba ratownicza może być powołana w ramach służby ratownictwa przedsiębiorcy lub w jednostce ratownictwa.

3. Specjalistycznym zastępom ratowniczym w trakcie wykonywania prac kierownik ruchu zakładu górniczego zapewnia opiekę lekarską.

§ 19.[Członek specjalistycznego zastępu ratowniczego] Członkiem specjalistycznego zastępu ratowniczego jest ratownik górniczy, który poddał się specjalistycznym badaniom lekarskim i ukończył kurs dla ratowników górniczych specjalistycznych zastępów ratowniczych.

§ 20.[Mechanik specjalistycznego sprzętu ratowniczego] Mechanikiem specjalistycznego sprzętu ratowniczego jest osoba, która:

1) jest mechanikiem sprzętu ratowniczego drużyny ratowniczej;

2) ma co najmniej roczny staż pracy w specjalistycznym zastępie ratowniczym;

3) ukończyła z wynikiem pozytywnym specjalistyczny kurs obsługi sprzętu ratowniczego.

§ 21.[Kierownik specjalistycznych zastępów ratowniczych] 1. Kierownikiem specjalistycznych zastępów ratowniczych jest osoba, która:

1) jest osobą kierownictwa lub dozoru ruchu zakładu górniczego lub zawodowym ratownikiem górniczym;

2) ukończyła kurs dla kierowników akcji prowadzonej pod ziemią lub dla kierowników baz ratowniczych;

3) ukończyła kurs dla kierowników specjalistycznych zastępów ratowniczych.

2. Kierownik specjalistycznych zastępów ratowniczych:

1) uzgadnia z kierownikiem akcji ratowniczej decyzje dotyczące wykonywania prac wymagających zastosowania specjalnych technik;

2) określa możliwości wykonywania zadań specjalistycznych zastępów ratowniczych w akcjach ratowniczych i pracach profilaktycznych;

3) nadzoruje, a w szczególnych przypadkach kieruje bezpośrednio pracami wykonywanymi przez specjalistyczne zastępy ratownicze i zapewnia przestrzeganie zasad bezpieczeństwa pracy tych zastępów;

4) uczestniczy w specjalistycznych ćwiczeniach ratowniczych, szkoleniach i zgrupowaniach kondycyjno-szkoleniowych.

§ 22.[Dokumentacja] 1. W jednostce ratownictwa i w zakładzie górniczym utrzymującym specjalistyczne zastępy ratownicze prowadzi się dokumentację.

2. Rodzaj i wzory dokumentacji ustala kierownik jednostki ratownictwa lub kierownik ruchu zakładu górniczego w porozumieniu z kierownikiem jednostki ratownictwa.

§ 23.[Udział w ćwiczeniach specjalistycznych, szkoleniach i zgrupowaniach kondycyjno-szkoleniowych] 1. Osoby, o których mowa w § 18 ust. 1 pkt 1–3, biorą udział w ćwiczeniach specjalistycznych, szkoleniach i zgrupowaniach kondycyjno-szkoleniowych.

2. Programy ćwiczeń specjalistycznych oraz programy kursów, o których mowa w § 19, w § 20 pkt 3 i w § 21 ust. 1 pkt 2 i 3, ustala kierownik jednostki ratownictwa górniczego.

§ 24.[Przepisy stosowane do projektowania, budowy lub przebudowy kopalnianej stacji ratownictwa górniczego] 1. Podziemny zakład górniczy posiada kopalnianą stację ratownictwa górniczego wyposażoną w sprzęt. W zakładach górniczych wydobywających kopaliny otworami wiertniczymi wyposażenie w sprzęt uzgadnia się z jednostką ratownictwa.

2. Do projektowania, budowy lub przebudowy kopalnianej stacji ratownictwa górniczego stosuje się wymagania określone w Polskiej Normie PN-G-02010:1993 Kopalniane stacje ratownictwa górniczego – zasady projektowania.

3. Do zakładowej stacji ratownictwa górniczego w zakładach górniczych wydobywających kopaliny otworami wiertniczymi stosuje się przepisy dotyczące kopalnianej stacji ratownictwa górniczego.

§ 25.[Pomieszczenia przeznaczone do przechowywania, konserwacji i naprawy sprzętu ratowniczego] 1. W kopalnianej stacji ratownictwa górniczego w podziemnym zakładzie górniczym znajdują się pomieszczenia przeznaczone do przechowywania, konserwacji i naprawy sprzętu ratowniczego, przeprowadzania szkolenia teoretycznego i praktycznego ratowników górniczych oraz grupowania ratowników górniczych zmobilizowanych do akcji ratowniczej.

2. Kopalnianą stację ratownictwa górniczego sytuuje się w pobliżu szybu zjazdowego.

3. W kopalnianej stacji ratownictwa górniczego znajduje się komora ćwiczeń ratowniczych do prowadzenia praktycznych ćwiczeń ratowniczych oraz szkolenia pracowników zakładu górniczego w posługiwaniu się sprzętem ochrony układu oddechowego.

4. Jeżeli zawarto umowę z podmiotem zawodowo trudniącym się ratownictwem górniczym w podziemnych zakładach górniczych wydobywających kopaliny inne niż węgiel kamienny, obowiązkowe ćwiczenia ratownicze mogą odbywać się w komorze ćwiczeń właściwej jednostki ratownictwa.

§ 26.[Wyposażenie punktu ratownictwa górniczego] 1. W podziemnym zakładzie górniczym, w którym roboty górnicze i zjazd pracowników są prowadzone w kilku rejonach znacznie oddalonych od siebie, oprócz kopalnianej stacji ratownictwa górniczego utrzymuje się także punkt lub punkty ratownictwa górniczego.

2. W punkcie ratownictwa górniczego znajdują się pomieszczenia przeznaczone do przechowywania i konserwacji sprzętu ratowniczego, spełniające wymagania określone dla tego rodzaju pomieszczeń w kopalnianej stacji ratownictwa górniczego.

3. Punkt ratownictwa górniczego wyposaża się w co najmniej 10 aparatów regeneracyjnych lub powietrznych butlowych.

§ 27.[Wymagania w zakresie wyposażenia kopalnianej stacji i służby ratownictwa górniczego w zakładzie górniczym] 1. Kopalniane stacje ratownictwa górniczego i służby ratownictwa górniczego w zakładzie górniczym wyposaża się w sprzęt: ochrony układu oddechowego, ratowniczy i pomocniczy, medyczny, ochrony indywidualnej oraz przyrządy pomiarowe i kontrolne, a także w odzież ochronną.

2. Sprzęt i przyrządy, o których mowa w ust. 1, oraz inne urządzenia niezbędne do prowadzenia akcji ratowniczej utrzymuje się w takim stanie, aby zapewniały w szczególności:

1) skuteczne prowadzenie prac ratowniczych;

2) bezpieczeństwo ludzi w trakcie likwidacji zagrożenia, zwłaszcza w trakcie wykonywania prac niebezpiecznych wymagających użycia sprzętu specjalistycznego.

3. Szczegółowe wymagania w zakresie wyposażenia kopalnianej stacji ratownictwa górniczego i służby ratownictwa górniczego w zakładzie górniczym określa się w planie ratownictwa, uwzględniając rodzaj zagrożeń występujących w zakładzie górniczym, a w podziemnym zakładzie górniczym – także liczbę pracowników zatrudnionych w ciągu doby pod ziemią.

4. Jeżeli zawarto umowę z podmiotem zawodowo trudniącym się ratownictwem górniczym, szczegółowe wymagania, o których mowa w ust. 3, określa się w uzgodnieniu z tym podmiotem.

§ 28.[Przechowywanie i konserwacja sprzętu ratowniczego] 1. Sprzęt ratowniczy przechowuje się i konserwuje w sposób określony w instrukcji producenta sprzętu ratowniczego, zapewniając możliwość natychmiastowego jego użycia.

2. Aparaty regeneracyjne lub powietrzne butlowe oraz sprzęt ochrony układu oddechowego przystosowane do ewakuacji poszkodowanych przechowuje się w kopalnianych stacjach ratownictwa albo w punktach ratownictwa górniczego.

3. Aparaty regeneracyjne lub powietrzne butlowe wydawane są przez mechaników sprzętu ratowniczego na polecenie kierownika kopalnianej stacji ratownictwa górniczego, jego zastępców albo kierownika akcji ratowniczej.

4. Kierownik kopalnianej stacji ratownictwa górniczego powiadamia kierownika ruchu zakładu górniczego o każdym przypadku użycia aparatów regeneracyjnych lub powietrznych butlowych, a także o wypadku zaistniałym w trakcie ich użycia.

5. W razie zaistnienia wypadku podczas używania aparatu regeneracyjnego lub powietrznego butlowego oraz sprzętu ochrony układu oddechowego, kierownik kopalnianej stacji ratownictwa górniczego zabezpiecza używane aparaty w szczelnym opakowaniu, a w przypadku użycia aparatu regeneracyjnego – zabezpiecza trzy sztuki nieużywanych i zaplombowanych pochłaniaczy CO₂ tej samej partii, serii i daty produkcji, jakich użyto w aparacie używanym podczas wypadku.

6. W zakładach górniczych, o których mowa w § 8 i § 9, używających filtropochłaniaczy, zabezpiecza się filtropochłaniacz wraz z maską.

§ 29.[Podmiot przeprowadzający konserwację sprzętu ratowniczego] Konserwację sprzętu ratowniczego przeprowadza mechanik sprzętu ratowniczego po każdorazowym jego użyciu, a także z częstotliwością określoną w instrukcji producenta.

§ 30.[Oznakowanie sprzętu i przyrządów] 1. Sprzęt i przyrządy, o których mowa w § 27 ust. 1, oznakowuje się symbolem zakładu górniczego i kolejnym numerem zgodnym z numerem zamieszczonym w ewidencji sprzętu ratowniczego.

2. Sprzęt ratowniczy, o którym mowa w § 27 ust. 1, ewidencjonuje się. W ramach ewidencji prowadzi się dokumentację, w której odnotowuje się informacje o użyciu sprzętu, przeprowadzonej kontroli jego sprawności i wykonywanych naprawach.

3. Przyrządy, o których mowa w § 27 ust. 1, służące do pomiaru składu atmosfery kopalnianej, przeznaczone dla zastępów ratowniczych, kontroluje się, a wyniki kontroli sporządza się w formie pisemnej:

1) każdorazowo po użyciu tych przyrządów;

2) jeżeli nie były używane dłużej niż tydzień, zgodnie z instrukcją producenta.

4. Wymagania dla stanowisk do wykonywania kontroli dotyczące sposobu dokumentowania wyników kontroli ustala kierownik ruchu zakładu górniczego.

§ 31.[Zabezpieczenie pomieszczeń służących do przechowywania sprzętu ratowniczego] Pomieszczenia, w których jest przechowywany sprzęt ratowniczy, zabezpiecza się przed dostępem osób nieupoważnionych.

§ 32.[Dyżurujące zastępy ratownicze] 1. Dyżurujące zastępy ratownicze utrzymuje się w wyrobiskach podziemnych zakładów górniczych wydobywających węgiel kamienny na wszystkich zmianach wydobywczych i niewydobywczych, przy czym na zmianach wydobywczych utrzymuje się w wyrobiskach co najmniej dwa dyżurujące zastępy ratownicze.

2. W zakładzie górniczym prowadzącym więcej niż jeden ruch liczba dyżurujących zastępów ratowniczych w każdym ruchu spełnia wymagania określone w ust. 1.

3. Utrzymywanie dyżurujących zastępów ratowniczych w podziemnym zakładzie górniczym innym niż wymieniony w ust. 1 jest wymagane, jeżeli wynika to z planu ratownictwa górniczego.

4. Dyżurującym zastępom ratowniczym w podziemnych zakładach górniczych kierownik ruchu zakładu górniczego zapewnia opiekę lekarską.

5. Na zmianach niewydobywczych dla co najmniej dwóch podziemnych zakładów górniczych lub zakładów górniczych prowadzących więcej niż jeden ruch mogą być utrzymywane dyżury nie mniej niż dwóch zastępów ratowniczych, na warunkach ustalonych w planie ratownictwa górniczego, dla których:

1) zatrudnia się na każdej zmianie co najmniej jednego ratownika górniczego – przewodnika posiadającego wiedzę o zakładzie górniczym lub ruchu w zakładzie górniczym prowadzącym więcej niż jeden ruch, mechanika sprzętu ratowniczego i osobę dozoru ruchu będącą ratownikiem górniczym;

2) utrzymuje się, w trakcie dyżuru, środek transportu wraz z kierowcą, przystosowany do przewozu ludzi i sprzętu ratowniczego.

6. Dyżurujące na zmianach niewydobywczych zastępy ratownicze dla co najmniej dwóch podziemnych zakładów górniczych lub zakładu górniczego prowadzącego więcej niż jeden ruch przebywają w kopalnianej stacji ratownictwa górniczego.

7. O warunkach ustalonych w planie ratownictwa górniczego powiadamia się właściwy organ nadzoru górniczego.

§ 33.[Zatrudnienie i zmiana dyżurujących zastępów ratowniczych] 1. Dyżurujące zastępy ratownicze w podziemnych zakładach górniczych zatrudnia się w różnych rejonach wentylacyjnych, w wyrobiskach, z których ratownicy górniczy mają zapewniony szybki transport do innych rejonów zakładu górniczego.

2. Rodzaj, miejsce pracy i zadania wykonywane przez dyżurujące zastępy ratownicze określa i odnotowuje w „Dzienniku kopalnianej stacji ratownictwa górniczego” kierownik działu wentylacji zakładu górniczego.

3. Zmiana dyżurujących zastępów ratowniczych odbywa się w uzasadnionych przypadkach w miejscu wykonywania prac lub na wyznaczonej drodze dojścia do kopalnianej stacji ratownictwa górniczego.

§ 34.[Powiadomienie o miejscu pracy zastępu] 1. Dyżurującemu zastępowi ratowniczemu w podziemnym zakładzie górniczym zapewnia się łączność z centralą telefoniczną zakładu górniczego.

2. Zastępowy dyżurującego zastępu ratowniczego powiadamia o miejscu pracy zastępu, zakresie wykonywanych prac i numerze telefonu:

1) kopalnianą stację ratownictwa górniczego;

2) dyspozytora ruchu zakładu górniczego.

3. Powiadomienie, o którym mowa w ust. 2, jest udokumentowane przez dyspozytora ruchu zakładu górniczego oraz w kopalnianej stacji ratownictwa górniczego.

4. Zastępowy dyżurującego zastępu ratowniczego powiadamia obsługę centrali telefonicznej zakładu górniczego o miejscu pracy zastępu ratowniczego i numerze telefonu w tym miejscu.

5. Mechanik sprzętu ratowniczego oraz dyżurujący w kopalnianej stacji ratownictwa górniczego sprawdza łączność z dyżurującym zastępem ratowniczym co najmniej dwa razy w trakcie zmiany.

6. Zastępowy dyżurującego zastępu ratowniczego udającego się do miejsca pracy pod ziemią lub powracającego z tego miejsca po ukończeniu pracy, w drodze do szybu, zgłasza się telefonicznie do kopalnianej stacji ratownictwa górniczego.

7. Podział zastępu ratowniczego na mniejsze jednostki w trakcie wykonywania prac jest niedopuszczalny, z wyjątkiem wydzielenia ratownika zabezpieczającego sprzęt w miejscu ze stałą łącznością radiową lub telefoniczną.

§ 35.[Imienny skład dyżurującego zastępu ratowniczego] 1. Dyżurujący zastęp ratowniczy w podziemnym zakładzie górniczym składa się z pięciu ratowników górniczych o różnych specjalnościach.

2. Kierownik kopalnianej stacji ratownictwa górniczego ustala imienny skład dyżurującego zastępu ratowniczego.

3. W dyżurującym zastępie ratowniczym jest co najmniej jeden ratownik górniczy posiadający uprawnienia ratownika, o którym mowa w ustawie z dnia 8 września 2006 r. o Państwowym Ratownictwie Medycznym.

4. Ratowników dyżurującego zastępu ratowniczego zapoznaje się z układem wyrobisk podziemnego zakładu górniczego.

5. Mechanik sprzętu ratowniczego wpisuje do „Dziennika kopalnianej stacji ratownictwa górniczego” nazwiska ratowników górniczych dyżurującego zastępu ratowniczego oraz numery aparatów regeneracyjnych lub powietrznych butlowych.

§ 36.[Wyposażenie w sprzęt dyżurującego zastępu ratowniczego w podziemnym zakładzie górniczym] 1. Dyżurujący zastęp ratowniczy w podziemnym zakładzie górniczym wyposaża się w odpowiedni sprzęt określony w planie ratownictwa górniczego, w szczególności:

1) tlenomierz o pomiarze ciągłym i sygnalizacji zadanego progu zawartości tlenu;

2) przyrządy do ciągłego pomiaru zawartości gazów, zwłaszcza CO, CO₂, CH₄;

3) przyrządy do pomiaru wilgotności i temperatury.

2. Wyposażenie dyżurującego zastępu ratowniczego, o którym mowa w ust. 1, przechowuje się w jak najmniejszej odległości od miejsca pracy tego zastępu.

3. Ratowników górniczych w dyżurującym zastępie ratowniczym oraz ratowników górniczych biorących udział w akcji ratowniczej wyposaża się w sygnalizatory optyczne i akustyczne przez nich uruchamiane, a także w czujniki bezruchu.

4. Dyżurujące zastępy ratownicze, zatrudnione dłużej niż jedną zmianę w tym samym rejonie podziemnego zakładu górniczego, mogą przekazywać sobie na każdej zmianie w wyrobiskach górniczych wyposażenie, w tym aparaty regeneracyjne i aparaty powietrzne butlowe.

5. Wyposażenie, o którym mowa w ust. 4, przekazuje się w podziemnych wyrobiskach górniczych między zastępowymi dyżurujących zastępów ratowniczych kończących i podejmujących pracę.

6. Kierownik ruchu zakładu górniczego ustala:

1) zasady i częstotliwość przeprowadzania kontroli wyposażenia znajdującego się w pomieszczeniach kopalnianej stacji ratownictwa górniczego, na podstawie instrukcji producenta tego wyposażenia;

2) sposób przekazywania wyposażenia przez dyżurujące zastępy ratownicze.

7. Kierownik ruchu zakładu górniczego informuje jednostkę ratownictwa o zmianie wyposażenia znajdującego się w pomieszczeniach kopalnianej stacji ratownictwa górniczego.

§ 37.[Zgłoszenie miejsca wykonywania prac przez dyżurujących ratowników górniczych na danej zmianie] 1. Miejsce wykonywania prac przez dyżurujących ratowników górniczych na danej zmianie oraz ratowników górniczych pozostających w gotowości do udziału w akcji ratowniczej zgłasza się dyspozytorowi zakładu górniczego lub w sposób określony w planie ratownictwa górniczego.

2. Kierownik ruchu zakładu górniczego jest uprawniony do nakazania pełnienia stałego dyżuru przez dyżurujący zastęp ratowniczy w określonym miejscu i czasie.

§ 38.[Zadania jednostki ratownictwa] 1. W jednostce ratownictwa zawodowymi ratownikami górniczymi tworzącymi drużynę ratowniczą są:

1) ratownicy górniczy wchodzący w skład zawodowego zastępu ratowniczego;

2) ratownicy górniczy oraz pracownicy jednostki ratownictwa wchodzący w skład zawodowego pogotowia specjalistycznego.

2. W skład drużyny ratowniczej wchodzą także, w charakterze specjalistów, osoby posiadające kwalifikacje w zakresie zwalczania zagrożeń górniczych i prowadzenia akcji ratowniczych. Specjalistów tych wyznacza, za ich zgodą, kierownik jednostki ratownictwa.

3. Jednostka ratownictwa:

1) utrzymuje inne służby do wykonywania jej zadań;

2) tworzy oddziały terenowe lub okręgowe stacje ratownictwa górniczego.

§ 39.[Regulamin] W jednostce ratownictwa sporządza się regulamin, zatwierdzany przez kierownika jednostki ratownictwa, w którym określa się:

1) zadania wykonywane przez zawodowe zastępy ratownicze oraz zawodowe pogotowia specjalistyczne, a także dyżurujące zastępy ratownicze dla grup podziemnych zakładów górniczych;

2) sposób szkolenia i odbywania ćwiczeń ratowniczych przez osoby wchodzące w skład zastępów i pogotowi, o których mowa w pkt 1;

3) organizację służby medycznej oraz zabezpieczenia medycznego zastępów i pogotowi, o których mowa w pkt 1, a także kwalifikacje i zasady szkolenia lekarzy.

§ 40.[Całodobowa służba dyspozytorska] W jednostce ratownictwa organizuje się całodobową służbę dyspozytorską.

§ 41.[Sposób pełnienia dyżurów i utrzymywania stałej gotowości dla jednostek ratownictwa] 1. Dyżurujące zawodowe zastępy ratownicze, zawodowe pogotowia specjalistyczne oraz zastępy ratownicze dla grup zakładów górniczych utrzymuje się w stałej gotowości, umożliwiającej niezwłoczny wyjazd na wezwanie zakładu górniczego, w którym wystąpiło zagrożenie.

2. Dyżurujące zawodowe zastępy ratownicze oraz dyżurujące zastępy ratownicze dla grup zakładów górniczych przebywają w pomieszczeniach przygotowanych do pełnienia całodobowego dyżuru, w szczególności zapewniających łączność i utrzymywanie stałej gotowości do niezwłocznego przystąpienia do akcji ratowniczej.

3. Sposób pełnienia dyżurów i utrzymywania stałej gotowości dla jednostek ratownictwa zakładów poszukujących węglowodorów oraz zakładów górniczych wydobywających kopaliny otworami wiertniczymi ustala kierownik tej jednostki.

§ 42.[Środki transportu do przewozu zastępów ratowniczych] 1. Jednostka ratownictwa dysponuje środkami transportu do przewozu zastępów ratowniczych oraz pogotowi specjalistycznych wraz z wyposażeniem do prowadzenia akcji ratowniczej w zakładzie górniczym.

2. Jednostkę ratownictwa wyposaża się oprócz sprzętu, o którym mowa w § 27 ust. 1, także w specjalistyczny sprzęt ratowniczy oraz wozy bojowe przeznaczone dla dyżurujących zawodowych zastępów ratowniczych, dyżurujących zastępów ratowniczych dla grup podziemnych zakładów górniczych albo zawodowych pogotowi specjalistycznych.

3. Kierownik jednostki ratownictwa określa:

1) szczegółowe wyposażenie jednostki ratownictwa w urządzenia, sprzęt i materiały, w tym wyposażenie wozu bojowego;

2) niezbędny zestaw środków i sprzętu medycznego do dyspozycji lekarza biorącego udział w akcji ratowniczej.

§ 43.[Skład dyżurujących zawodowych zastępów ratowniczych] 1. Jednostka ratownictwa dla podziemnych zakładów górniczych utrzymuje w ciągłej gotowości co najmniej dwa dyżurujące zawodowe zastępy ratownicze oraz dyżurujące zastępy ratownicze dla grup podziemnych zakładów górniczych.

2. W skład dyżurujących zawodowych zastępów ratowniczych, na każdej zmianie roboczej, wchodzą:

1) kierownik dyżurujących zawodowych zastępów ratowniczych;

2) dwóch zastępowych;

3) ośmiu ratowników górniczych;

4) mechanik sprzętu ratowniczego.

3. Jednostka ratownictwa do zabezpieczenia grup zakładów górniczych wykorzystuje dyżurujące zastępy ratownicze okresowo oddelegowane z zakładów górniczych do dyspozycji jednostki ratownictwa. W skład dyżurujących zastępów ratowniczych dla grup podziemnych zakładów górniczych wchodzą:

1) kierownik dyżurujących zastępów ratowniczych dla grup podziemnych zakładów górniczych;

2) dwóch zastępowych;

3) dziewięciu ratowników górniczych;

4) mechanik sprzętu ratowniczego;

5) specjalista jednostki ratownictwa posiadający kwalifikacje do prowadzenia prac ratowniczych.

4. Kierownikiem dyżurujących zastępów ratowniczych dla grup podziemnych zakładów górniczych jest kierownik kopalnianej stacji ratownictwa górniczego. Dopuszcza się powierzenie funkcji kierownika dyżurujących zastępów ratowniczych dla grup podziemnych zakładów górniczych osobie wyższego dozoru ruchu zakładu górniczego będącej ratownikiem górniczym.

5. Dyżurujące zawodowe zastępy ratownicze oraz dyżurujące zastępy ratownicze dla grup podziemnych zakładów górniczych pełnią dyżur nieprzerwanie przez całą dobę.

§ 44.[Zadania jednostki ratownictwa] Do zadań jednostki ratownictwa należy w szczególności:

1) organizowanie i prowadzenie kursów szkoleniowych z zakresu ratownictwa górniczego;

2) przeprowadzanie ćwiczeń z zakresu ratownictwa górniczego;

3) organizowanie i przeprowadzanie badań lekarskich ratowników górniczych w specjalistycznym ośrodku badań lekarskich;

4) badanie i opiniowanie sprzętu ratowniczego;

5) wykonywanie specjalistycznych analiz chemicznych prób powietrza.

§ 45.[Zawodowe pogotowie specjalistyczne] 1. Do wykonania prac ratowniczych w podziemnych zakładach górniczych, wymagających zastosowania specjalnych technik ratowniczych, utrzymuje się w jednostce ratownictwa zawodowe pogotowie specjalistyczne, w szczególności:

1) pomiarowe – do pomiaru parametrów fizykochemicznych powietrza i gazów pożarowych oraz oceny stopnia wybuchowości mieszanin gazowych;

2) do inertyzacji powietrza kopalnianego;

3) przeciwpożarowe – do wykonywania prac ratowniczych przy zwalczaniu pożarów podziemnych, wymagających zastosowania sprzętu i urządzeń do podawania pian gaśniczych oraz izolacji wyrobisk, górotworu i zrobów;

4) górniczo-techniczne – do wykonywania prac ratowniczych związanych z ratowaniem ludzi uwięzionych pod zawałem lub odciętych od czynnych wyrobisk wskutek tąpnięcia lub zawału;

5) wodne – do usuwania skutków wdarcia się lub niekontrolowanego dopływu do wyrobisk wody albo wody z luźnym materiałem oraz wykonywania prac z zastosowaniem technik nurkowych;

6) przewoźnych wyciągów ratowniczych – do ewakuacji pracowników lub wykonywania innych prac ratowniczych w szybach lub otworach wiertniczych wielkośrednicowych oraz prac awaryjno-rewizyjnych i kontrolnych w szybach i w otworach wielkośrednicowych za pomocą urządzeń mechanicznych oraz technik alpinistycznych.

2. Przepisu ust. 1 pkt 2 nie stosuje się do jednostek ratownictwa utrzymujących zawodowe pogotowia specjalistyczne dla podziemnych zakładów górniczych wydobywających kopaliny inne niż węgiel kamienny.

3. Zawodowe pogotowia specjalistyczne organizuje się w zastępy lub grupy specjalistyczne, utrzymywane w ciągłej gotowości.

4. Kierownik jednostki ratownictwa ustala sposób szkolenia i odbywania ćwiczeń ratowniczych przez zastępy ratownicze wchodzące w skład zawodowego pogotowia specjalistycznego.

§ 46.[Kierownik zastępów ratowniczych] 1. W jednostce ratownictwa dla zakładów górniczych wydobywających kopaliny otworami wiertniczymi w skład pogotowia ratowniczego wchodzą:

1) kierownik zawodowych zastępów ratowniczych;

2) co najmniej pięciu ratowników górniczych;

3) mechanik sprzętu ratowniczego.

2. Kierownikiem zastępów ratowniczych jest osoba posiadająca kwalifikacje kierownika kopalnianej stacji ratownictwa górniczego. Dopuszcza się pełnienie funkcji kierownika zawodowych zastępów ratowniczych przez osobę dozoru, będącą ratownikiem górniczym.

3. W jednostkach ratownictwa utrzymujących wyłącznie zawodowe pogotowie specjalistyczne dopuszcza się wykonywanie zadań pogotowia ratowniczego przez ratowników górniczych.

§ 47.[Zawodowe pogotowia specjalistyczne] Jednostka ratownictwa dla zakładów górniczych wydobywających kopaliny otworami wiertniczymi może tworzyć zawodowe pogotowia specjalistyczne, w zależności od rodzaju występujących zagrożeń.

§ 48.[Zadania lekarzy zabezpieczających pomoc medyczną w jednostce ratownictwa dla podziemnych zakładów górniczych] Lekarze zabezpieczający pomoc medyczną w jednostce ratownictwa dla podziemnych zakładów górniczych:

1) uczestniczą w akcjach ratowniczych;

2) udzielają pomocy medycznej poszkodowanym;

3) uzgadniają z kierownictwem akcji ratowniczej zakres dopuszczalnych fizycznych i termicznych obciążeń ratowników wykonujących prace ratownicze;

4) wykonują badania oraz udzielają pomocy w zakresie, o którym mowa w § 52 pkt 2;

5) przeprowadzają szkolenia medyczne ratowników górniczych.

§ 49.[Porozumienie między służbami] W jednostce ratownictwa dla zakładów górniczych wydobywających kopaliny otworami wiertniczymi pomoc medyczna ratownictwa górniczego może być zorganizowana w porozumieniu ze służbą medyczną zakładu górniczego lub z inną jednostką opieki zdrowotnej.

§ 50.[Stosowanie przepisów rozporządzenia] Przepisy § 46, § 47 oraz § 49 stosuje się do jednostek ratownictwa dla zakładów górniczych prowadzących podziemne bezzbiornikowe magazynowanie substancji lub podziemne składowanie odpadów metodą otworową.

Rozdział 3

Szczegółowe wymagania dotyczące specjalistycznych badań lekarskich, specjalistycznych badań psychologicznych oraz specjalistycznych szkoleń w zakresie ratownictwa górniczego, w tym przypadki, w których te szkolenia są przeprowadzane przez przedsiębiorcę

§ 51. [Szczegółowe wymagania dotyczące specjalistycznych badań lekarskich i badań psychologicznych] 1. Przedsiębiorca zapewnia kandydatom na ratowników górniczych i ratownikom górniczym oraz ratownikom górniczym zespołów specjalistycznych przeprowadzanie specjalistycznych badań lekarskich i psychologicznych w celu stwierdzenia ich przydatności do służby w ratownictwie górniczym.

2. Szczegółowe wymagania dotyczące specjalistycznych badań lekarskich i specjalistycznych badań psychologicznych określa załącznik nr 1 do rozporządzenia.

3. Dla każdego ratownika górniczego prowadzi się dokumentację lekarską o jego stanie zdrowia, zawierającą informacje wynikające z wykonanych badań.

§ 52.[Badania i pomoc ambulatoryjna zapewniona ratownikom górniczym] Jednostka ratownictwa zapewnia ratownikom górniczym:

1) badania lekarskie przed każdorazowym rozpoczęciem dyżurów w jednostce ratownictwa oraz przed ćwiczeniami, z wyłączeniem zakładów, o których mowa w § 8 i § 9;

2) pomoc ambulatoryjną w trakcie pełnienia dyżurów oraz odbywania ćwiczeń w jednostce ratownictwa;

3) pełniącym dyżury w jednostce ratownictwa:

a) pomoc lekarską i psychologiczną w trakcie akcji ratowniczych w okresie pełnienia dyżuru,

b) sprawdzanie stanu zdrowia bezpośrednio przed przystąpieniem do akcji ratowniczej i po jej zakończeniu w trakcie pełnienia dyżuru.

§ 53.[Badanie kontrolne] 1. Ratownik górniczy, po każdym trwającym dłużej niż 30 dni okresie niezdolności do pracy z powodu choroby, podlega lekarskiemu badaniu kontrolnemu w specjalistycznym ośrodku badań lekarskich we właściwej jednostce ratownictwa.

2. Jeżeli ratownik górniczy nie odbędzie badań kontrolnych lub uzyska negatywną opinię lekarską, jest skreślany z ewidencji członków drużyny ratowniczej.

3. Jeżeli ratownik górniczy nie zgłosi się na badania kontrolne, traci ważność wydane temu ratownikowi orzeczenie o jego zdolności do służby w ratownictwie górniczym.

4. Za przestrzeganie wymagań, o których mowa w ust. 1 i 2, jest odpowiedzialny kierownik kopalnianej stacji ratownictwa górniczego albo kierownik jednostki ratownictwa.

§ 54.[Podmiot odpowiedzialny za stan wyszkolenia w zakresie ratownictwa górniczego] Kierownik ruchu zakładu górniczego jest odpowiedzialny za stan wyszkolenia w zakresie ratownictwa górniczego w zakładzie górniczym.

§ 55.[Zakres specjalistycznych szkoleń z zakresu ratownictwa górniczego] 1. Specjalistyczne szkolenia z zakresu ratownictwa górniczego, prowadzone przez jednostkę ratownictwa, obejmują:

1) kursy dla kandydatów na kierowników kopalnianych stacji ratownictwa górniczego, ratowników górniczych i mechaników sprzętu ratowniczego;

2) kursy dla kierowników akcji pod ziemią lub w obiekcie, kierowników baz ratowniczych oraz kierowników sztabu akcji;

3) seminaria dla kierowników ruchu zakładu górniczego oraz dyspozytorów ruchu w podziemnych zakładach górniczych;

4) szkolenia okresowe dla kierowników kopalnianych stacji ratownictwa górniczego, ratowników górniczych i mechaników sprzętu ratowniczego oraz osób kierownictwa i dozoru ruchu zakładu górniczego, niewchodzących w skład drużyny ratowniczej;

5) kursy z zakresu opanowania erupcji płynu złożowego dla osób dozoru o specjalności wiertniczej w zakładzie poszukującym węglowodorów oraz w zakładzie górniczym wydobywającym kopaliny otworami wiertniczymi;

6) szkolenia dla ratowników górniczych, o których mowa w § 13 ust. 2 pkt 3 oraz § 35 ust. 3, z zakresu kwalifikowanej pierwszej pomocy, realizowane zgodnie z ustawą z dnia 8 września 2006 r. o Państwowym Ratownictwie Medycznym;

7) inne kursy z zakresu ratownictwa górniczego, w zależności od potrzeb.

2. Programy specjalistycznych szkoleń ustala i zatwierdza kierownik jednostki ratownictwa, z wyłączeniem programów specjalistycznych szkoleń zatwierdzanych w innym trybie.

3. Specjalistyczne szkolenia są prowadzone:

1) przez osoby posiadające wiedzę i doświadczenie zawodowe w zakresie ratownictwa górniczego oraz zapobiegania zagrożeniom występującym w zakładach górniczych i opanowywania tych zagrożeń;

2) z uwzględnieniem danej specjalności wynikającej z zakresu robót wykonywanych w poszczególnych rodzajach zakładów górniczych.

4. W dniu odbywania specjalistycznego szkolenia osoby w nim uczestniczące są zwolnione z obowiązku wykonywania pracy.

§ 56.[Tematyka kursów] 1. Kursy dla kandydatów na ratowników górniczych i mechaników sprzętu ratowniczego, zwane dalej „kursami”, obejmują część teoretyczną i praktyczną. Kursy te są prowadzone przez właściwą jednostkę ratownictwa.

2. W programach kursów uwzględnia się w szczególności tematykę z zakresu:

1) organizacji służb ratownictwa górniczego;

2) przepisów z zakresu ratownictwa górniczego;

3) organizacji akcji ratowniczych;

4) zagrożeń naturalnych i technicznych;

5) sprzętu ochrony układu oddechowego;

6) sprzętu ratowniczego;

7) udzielania pierwszej pomocy poszkodowanym;

8) psychologii zachowań ratowników górniczych i osób kierujących akcjami ratowniczymi.

3. W części praktycznej kursów przeprowadza się ćwiczenia w zakresie posługiwania się aparatami regeneracyjnymi lub powietrznymi butlowymi i ucieczkowym sprzętem ochrony układu oddechowego, w szczególności praktycznego przeprowadzania kontroli aparatu regeneracyjnego lub powietrznego butlowego przez ratowników górniczych i zastępowego, montażu i demontażu zasadniczych zespołów aparatu oraz wymiany butli i pochłaniacza w aparacie, a także ćwiczenia w zakresie posługiwania się podstawowym i specjalistycznym sprzętem ratowniczym.

4. W zależności od rodzaju kursu część zajęć praktycznych jest prowadzona w warunkach zbliżonych do warunków występujących w trakcie prowadzenia akcji ratowniczej, przy pozorowanym zagrożeniu, w szczególności w komorze ćwiczeń. Część zajęć praktycznych dla kandydatów na ratowników górniczych w drużynach ratowniczych dla podziemnych zakładów górniczych odbywa się w warunkach pełnego zadymienia i ograniczonej widoczności.

5. W części praktycznej kursu dla mechaników sprzętu ratowniczego przeprowadza się ćwiczenia w zakresie demontażu, montażu oraz prawidłowości działania i sprawdzania parametrów sprzętu ochrony układu oddechowego różnych typów, prawidłowej obsługi oraz demontażu, montażu, konserwacji i napraw sprzętu ratowniczego, stosowanego w akcjach ratowniczych.

§ 57.[Warunki uczestnictwa w kursie dla kandydatów na ratowników górniczych] 1. Warunkiem uczestnictwa w kursie dla kandydatów na ratowników górniczych jest:

1) ukończenie 23 roku życia;

2) przepracowanie co najmniej 24 miesięcy w ruchu zakładu górniczego lub jednostce ratownictwa.

2. Warunkiem uczestnictwa w kursie dla kandydatów na mechaników sprzętu ratowniczego jest posiadanie:

1) świadectwa ukończenia co najmniej zasadniczej szkoły zawodowej;

2) co najmniej pięcioletniego stażu pracy jako ratownik górniczy w podziemnych zakładach górniczych lub w podmiotach zawodowo trudniących się ratownictwem górniczym wykonujących czynności dla podziemnych zakładów górniczych, a w zakładach poszukujących węglowodorów oraz zakładach górniczych wydobywających kopaliny otworami wiertniczymi – nie mniej niż trzyletniego stażu w ratownictwie górniczym.

§ 58.[Egzamin] 1. Kursy, o których mowa w § 56 ust. 1, kończą się egzaminem sprawdzającym wiedzę w zakresie objętym kursem.

2. Egzamin przeprowadza komisja egzaminacyjna powołana przez kierownika jednostki ratownictwa. W skład komisji egzaminacyjnej wchodzą przewodniczący, sekretarz oraz członkowie.

3. Komisja egzaminacyjna przeprowadza egzamin w zespołach egzaminacyjnych, których skład ustala przewodniczący komisji spośród jej członków, z tym że przynajmniej jeden członek tej komisji jest osobą kierownictwa lub specjalistą jednostki ratownictwa.

4. O wyniku egzaminu zespół egzaminacyjny decyduje większością głosów, ustalając go jako „pozytywny” lub „negatywny”.

5. Kierownik jednostki ratownictwa wystawia kandydatowi, który złożył egzamin z wynikiem pozytywnym, zaświadczenie o ukończeniu kursu.

6. Przewodniczący komisji egzaminacyjnej powiadamia właściwy organ nadzoru górniczego o terminie i miejscu egzaminu. Przedstawiciel właściwego organu nadzoru górniczego jest uprawniony do uczestniczenia w egzaminie.

§ 59.[Szkolenia] Szkolenia dla:

1) członków drużyny ratowniczej obejmują:

a) zapoznanie z podstawowymi zjawiskami towarzyszącymi zagrożeniom występującym w zakładzie górniczym,

b) nabycie umiejętności posługiwania się sprzętem ochrony układu oddechowego oraz pozostałym sprzętem ratowniczym, stanowiącym wyposażenie kopalnianej stacji ratownictwa górniczego,

c) zasady udzielania pierwszej pomocy poszkodowanym;

2) członków drużyny ratowniczej oraz kierowników akcji ratowniczych, kierowników akcji pod ziemią albo w obiekcie oraz kierowników bazy obejmują elementy wiedzy z zakresu psychologii dotyczące funkcjonowania i radzenia sobie w sytuacjach ekstremalnych, streso- i traumatogennych oraz obejmujące zagadnienia z zakresu komunikacji w warunkach szczególnych;

3) ratowników wchodzących w skład drużyny ratowniczej w podziemnych zakładach górniczych, oprócz zagadnień określonych w pkt 1, obejmują:

a) wykonywanie wszelkiego rodzaju obudowy górniczej, szczególnie w warunkach wyrobisk zarabowanych,

b) likwidację wyrobisk techniką zawałową oraz przez podsadzanie różnego typu materiałami izolacyjnymi,

c) budowę wszystkich typów tam izolacyjnych przeciwwybuchowych,

d) montaż i demontaż instalacji rurociągów wodnych i wykorzystywanych do transportu substancji izolacyjnych,

e) posługiwanie się przyrządami do pomiarów parametrów fizykochemicznych powietrza kopalnianego,

f) posługiwanie się sprzętem do zwalczania zagrożeń zawałowych;

4) ratowników wchodzących w skład drużyny ratowniczej w zakładach poszukujących węglowodorów oraz w zakładach górniczych wydobywających kopaliny otworami wiertniczymi, oprócz zagadnień określonych w pkt 1, obejmują:

a) montaż i demontaż urządzeń przeciwerupcyjnych, wchodzących w skład uzbrojenia wylotu otworu wiertniczego oraz głowic otworów eksploatacyjnych,

b) wykonywanie podstawowych czynności związanych z obsługą wiertnic oraz czynności wykonywanych w trakcie opanowywania erupcji płynu złożowego,

c) wymianę elementów uzbrojenia wylotu otworu wiertniczego pod ciśnieniem,

d) wykonywanie prac ratunkowych w ubraniach ochronnych, w warunkach zagrożeń technicznych i toksycznych,

e) posługiwanie się sprzętem specjalistycznym stosowanym przy opanowywaniu erupcji, w tym przyrządami kontrolno-pomiarowymi;

5) ratowników wchodzących w skład drużyny ratowniczej w zakładach górniczych wydobywających siarkę metodą otworową, oprócz zagadnień określonych w pkt 1, obejmują:

a) montaż i demontaż głowicy stanowiącej uzbrojenie otworu eksploatacyjnego,

b) montaż i demontaż instalacji rurociągów,

c) wykonywanie prac ratowniczych w ubraniach gazoszczelnych i kwasoodpornych przy zagrożeniach występujących w zakładach górniczych wydobywających siarkę metodą otworową,

d) posługiwanie się podstawowymi przyrządami do pomiarów parametrów fizykochemicznych powietrza,

e) posługiwanie się sprzętem ratownictwa technicznego oraz zapoznanie z podstawowymi zjawiskami towarzyszącymi erupcji, a także innymi zagrożeniami występującymi w kopalni otworowej.

§ 60.[Uczestnictwo w seminariach i kursach specjalistycznych] 1. Kierownik ruchu zakładu górniczego, jego zastępcy oraz dyspozytorzy ruchu zakładu górniczego uczestniczą co 2 lata w seminariach, o których mowa w § 55 ust. 1 pkt 3.

2. Osoby kierownictwa i dozoru ruchu zakładu górniczego, które nie wchodzą w skład drużyny ratowniczej zakładu górniczego, uczestniczą, nie rzadziej niż co pięć lat, w kursach specjalistycznych z zakresu ratownictwa górniczego organizowanych przez jednostki ratownictwa.

3. Kierownik akcji ratowniczej pod ziemią lub w obiekcie oraz kierownik bazy ratowniczej uczestniczą co 3 lata w kursach specjalistycznych, a w okresach pomiędzy tymi kursami uczestniczą, odpowiednio do rodzaju zakładu górniczego, w jednostkach ratownictwa w rozłożonych równomiernie w czasie ćwiczeniach praktycznych, obejmujących tematykę:

1) prowadzenia akcji ratowniczej w podziemnych wyrobiskach zakładu górniczego – w dwóch ćwiczeniach;

2) likwidacji zagrożeń w zakładach górniczych wydobywających siarkę metodą otworową – w dwóch ćwiczeniach;

3) likwidacji zagrożeń występujących w zakładach górniczych wydobywających inne niż siarka kopaliny otworami wiertniczymi – w jednym ćwiczeniu.

4. Kierownik kopalnianej stacji ratownictwa górniczego oraz jego zastępcy uczestniczą co pięć lat w kursie specjalistycznym okresowym dla kierowników tych stacji.

5. Kursy specjalistyczne obejmują część teoretyczną i praktyczną. Kursy te kończą się egzaminem sprawdzającym przyswojenie przez uczestników kursu wiedzy objętej tematem kursu.

6. W programach kursów specjalistycznych uwzględnia się w szczególności zagadnienia dotyczące:

1) organizacji służb ratownictwa górniczego;

2) przepisów z zakresu ratownictwa górniczego;

3) obowiązków i uprawnień osoby pełniącej określoną funkcję po ukończeniu kursu;

4) organizacji i zarządzania akcją ratowniczą;

5) zagrożeń naturalnych i technicznych;

6) sprzętu ochrony układu oddechowego, sprzętu do określania parametrów fizykochemicznych powietrza kopalnianego oraz innego sprzętu specjalistycznego, w zależności od rodzaju kursu, a także oświetlenia osobistego ratowników górniczych i łączności;

7) udzielania pierwszej pomocy poszkodowanym;

8) psychologii zachowań ratowników górniczych i osób kierujących akcjami.

7. W części praktycznej kursów specjalistycznych prowadzonych dla uczestników, o których mowa w ust. 3 i 4, przeprowadza się ćwiczenia w zakresie posługiwania się sprzętem stosowanym w akcjach ratowniczych, w warunkach zbliżonych do warunków prowadzenia akcji ratowniczej, w szczególności w komorze ćwiczeń.

8. Uczestnicy kursów specjalistycznych, o których mowa w ust. 3 i 4, samodzielnie wykonują określone czynności.

9. Kierownik sztabu akcji ratowniczej uczestniczy co pięć lat w kursie obejmującym tematykę z zakresu:

1) organizacji służb ratownictwa górniczego;

2) przepisów dotyczących ratownictwa górniczego;

3) obowiązków i uprawnień kierownika sztabu akcji ratowniczej;

4) organizacji i zarządzania akcją ratowniczą;

5) zagrożeń naturalnych i technicznych.

10. Jeżeli osoba uprawniona do kierowania bazą lub akcją ratowniczą pod ziemią lub w obiekcie oraz kierownik sztabu nie odbyli odpowiedniego kursu lub wymaganych ćwiczeń, kierownik ruchu zakładu górniczego pozbawia tę osobę pełnienia danej funkcji.

11. Osoby przeszkolone na kursach lub seminariach kierowników:

1) akcji ratowniczej pod ziemią lub w obiekcie,

2) baz ratowniczych,

3) kopalnianej stacji ratownictwa górniczego,

4) akcji ratowniczej i dyspozytorów ruchu,

5) sztabu akcji

– nie uczestniczą w kursach dla osób dozoru niewchodzących w skład drużyn ratowniczych.

§ 61.[Szkolenie z zakresu opanowywania erupcji płynu złożowego] W zakładach poszukujących węglowodorów oraz w zakładach górniczych wydobywających kopaliny otworami wiertniczymi osoby kierownictwa i dozoru ruchu o specjalności wiertniczej odbywają co dwa lata szkolenia z zakresu opanowywania erupcji płynu złożowego.

§ 62.[Seminaria dla zastępowych zastępów ratowniczych] 1. Kierownik kopalnianej stacji ratownictwa górniczego organizuje seminaria dla zastępowych zastępów ratowniczych. Seminaria te odbywają się co najmniej raz w roku w wymiarze nie mniejszym niż 6 godzin.

2. Kierownik kopalnianej stacji ratownictwa górniczego dla zakładów, o których mowa w § 8 i § 9, organizuje seminaria dla zastępowych zastępów ratowniczych. Seminaria te odbywają się w jednostce ratownictwa co najmniej raz w roku w wymiarze nie mniejszym niż 6 godzin.

3. Zakres merytoryczny seminariów uwzględnia tematykę z zakresu:

1) zasad postępowania i obowiązków zastępowego kopalnianej drużyny ratowniczej w trakcie akcji ratowniczej;

2) nowoczesnego sprzętu;

3) przyrządów pomiarowych, urządzeń i sprzętu wprowadzonych do stosowania w ratownictwie górniczym;

4) charakterystycznych elementów akcji ratowniczych przeprowadzanych w ostatnim czasie.

4. Zastępowy kopalnianej drużyny ratowniczej uczestniczy co dwa lata w zorganizowanym i przeprowadzanym przez właściwą jednostkę ratownictwa szkoleniu z zakresu udzielania pierwszej pomocy. W szkoleniu tym nie uczestniczy zastępowy posiadający uprawnienia ratownika, o którym mowa w ustawie z dnia 8 września 2006 r. o Państwowym Ratownictwie Medycznym.

§ 63.[Uczestnictwo zastępów specjalistycznych w dodatkowym szkoleniu] Zastępy specjalistyczne stosujące w trakcie akcji ratowniczych i wykonywania prac profilaktycznych w podziemnych zakładach górniczych specjalne techniki, w szczególności alpinistyczne i nurkowe, uczestniczą w dodatkowym szkoleniu. Tematykę zajęć praktycznych i ćwiczeń zatwierdza kierownik właściwej jednostki ratownictwa.

§ 64.[Ćwiczenia okresowe] 1. W jednostce ratownictwa przeprowadza się ćwiczenia okresowe sprawdzające wiadomości nabyte na kursach dla ratowników górniczych, zwane dalej „ćwiczeniami okresowymi”.

2. Ćwiczenia okresowe są przeprowadzane odrębnie dla zastępów specjalistycznych.

3. Ratownik górniczy będący członkiem drużyny ratowniczej zakładu górniczego:

1) w podziemnych zakładach górniczych oraz w zakładach górniczych wydobywających siarkę metodą otworową bierze udział w sześciu ćwiczeniach okresowych w trakcie roku, nie rzadziej niż co 2 miesiące, w tym w:

a) dwóch ćwiczeniach okresowych sprawdzających we właściwej jednostce ratownictwa,

b) czterech ćwiczeniach okresowych w zakładzie górniczym, w tym w dwóch ćwiczeniach pod ziemią lub w obiekcie oraz w dwóch ćwiczeniach w kopalnianej stacji ratownictwa górniczego;

2) w zakładach poszukujących węglowodorów oraz w zakładach górniczych wydobywających kopaliny otworami wiertniczymi, z wyłączeniem zakładów górniczych wydobywających siarkę metodą otworową, odbywa cztery ćwiczenia w jednostce ratownictwa w trakcie roku; w ćwiczeniach tych biorą udział ratownicy górniczy oraz mechanicy sprzętu ratowniczego.

4. Na każde ćwiczenie okresowe przeznacza się jeden dzień roboczy.

5. W uzasadnionych przypadkach ćwiczenia okresowe przewidziane do przeprowadzenia w kopalnianej stacji ratownictwa górniczego mogą być przeprowadzane w jednostce ratownictwa.

6. Ratownik górniczy biorący udział w ćwiczeniach okresowych posiada aktualne świadectwo lekarskie, stwierdzające jego zdolność do pełnienia obowiązków ratownika górniczego, oraz ukończony kurs dla ratowników górniczych.

7. Ćwiczenia okresowe w zakładzie górniczym prowadzi kierownik kopalnianej stacji ratownictwa górniczego, a w przypadku jego nieobecności – zastępca kierownika kopalnianej stacji ratownictwa górniczego. W razie potrzeby zajęcia teoretyczne prowadzą osoby kierownictwa ruchu zakładu górniczego oraz specjaliści spoza zakładu górniczego. Ćwiczenia okresowe prowadzi się na pierwszej zmianie.

8. Kierownik kopalnianej stacji ratownictwa górniczego zapewnia zwolnienie ratownika górniczego z obowiązku świadczenia pracy, z zachowaniem prawa do wynagrodzenia, w dniu ćwiczeń okresowych oraz niezatrudnianie go na zmianie poprzedzającej ćwiczenia i następującej po ich zakończeniu.

9. Kierownik kopalnianej stacji ratownictwa górniczego ustala każdorazowo liczbę ratowników górniczych biorących udział w ćwiczeniach okresowych. W podziemnych zakładach górniczych liczba ratowników górniczych biorących udział w ćwiczeniach okresowych wynosi od 10 do 20.

10. Ćwiczenia okresowe w zakładzie górniczym przeprowadza się na podstawie szczegółowych programów opracowanych przez kierownika kopalnianej stacji ratownictwa górniczego, a ćwiczenia okresowe sprawdzające – na podstawie programu zatwierdzonego przez kierownika jednostki ratownictwa.

11. Program ćwiczeń okresowych składa się z części teoretycznej oraz zajęć praktycznych przeprowadzanych:

1) w komorze ćwiczeń albo w wyrobisku ćwiczebnym;

2) pod ziemią w zakładzie górniczym;

3) na wiertni szkoleniowej, stanowisku do ćwiczeń oraz symulatorze erupcji w zakładach górniczych wydobywających kopaliny otworami wiertniczymi;

4) na otworze ćwiczebnym w zakładach górniczych wydobywających siarkę metodą otworową.

12. Tematykę prowadzonych zajęć teoretycznych i praktycznych w trakcie ćwiczeń okresowych dostosowuje się do rodzaju zakładów górniczych i występujących w nich zagrożeń.

§ 64a.[Ogłoszenie stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii na obszarze występowania któregokolwiek z tych stanów w przypadku wprowadzenia stanu nadzwyczajnego] W przypadku wprowadzenia stanu nadzwyczajnego, ogłoszenia stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii na obszarze występowania któregokolwiek z tych stanów, okresy ważności okresowych specjalistycznych szkoleń z zakresu ratownictwa górniczego odbytych przez:

1) ratowników górniczych,

2) mechaników sprzętu ratowniczego,

3) kierowników akcji pod ziemią lub w obiekcie,

4) kierowników baz ratowniczych,

5) kierowników sztabu akcji ratowniczej,

6) kierowników kopalnianych stacji ratownictwa górniczego i ich zastępców,

7) dyspozytorów ruchu zakładu górniczego,

8) kierowników ruchu zakładu górniczego i ich zastępców,

9) osoby kierownictwa i dozoru ruchu zakładu górniczego i w zakładzie poszukującym węglowodorów, niewchodzące w skład drużyny ratowniczej zakładu górniczego,

10) zastępowych zastępów ratowniczych,

11) osoby dozoru o specjalności wiertniczej w zakładzie poszukującym węglowodorów oraz w zakładzie górniczym wydobywającym kopaliny otworami wiertniczymi

– których ważność upływa podczas występowania któregokolwiek z tych stanów, przedłuża się do 90 dni od dnia zniesienia stanu nadzwyczajnego, odwołania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii.

Rozdział 4

Szczegółowe wymagania dotyczące dokumentacji w zakresie ratownictwa górniczego oraz planu ratownictwa górniczego

§ 65. [Szczegółowe wymagania dotyczące dokumentacji w zakresie ratownictwa górniczego] Szczegółowe wymagania dotyczące dokumentacji w zakresie ratownictwa górniczego określa załącznik nr 2 do rozporządzenia.

§ 66.[Plan ratownictwa górniczego] W planie ratownictwa górniczego ustala się:

1) organizację służb ratownictwa górniczego i służb pogotowia w zakładzie górniczym, określając:

a) numery telefonów osób kierownictwa i dozoru ruchu zakładu górniczego przewidzianych do kierowania pracami ratowniczymi i pomocniczymi w trakcie prowadzenia akcji ratowniczej oraz kolejność ich powiadamiania,

b) informacje dotyczące obsady kopalnianej stacji ratownictwa górniczego, liczby zastępów ratowniczych i sposobów powiadamiania ratowników górniczych,

c) dane dotyczące lokalizacji i wyposażenia pomieszczeń niezbędnych do prowadzenia akcji ratowniczej,

d) informacje o systemach: łączności kierownika akcji ratowniczej, łączności ratowniczej, niezwłocznego powiadamiania,

e) adresy i numery telefonów organów administracji publicznej i instytucji, które powiadamia się o powstałym zagrożeniu,

f) wykaz służb zobowiązanych do współpracy ze służbami ratownictwa górniczego w zakładzie górniczym, ze wskazaniem ustalonego zakresu współpracy,

g) plan dyżurów zastępów ratowniczych, w przypadku utrzymywania ich dla dwóch lub więcej zakładów górniczych,

h) plan wzajemnej pomocy zakładów górniczych, o której mowa w art. 119 ust. 2 ustawy;

2) zasady stałego udziału w akcji ratowniczej zawodowych specjalistycznych służb podmiotu zawodowo trudniącego się ratownictwem górniczym, a w szczególności informacje o:

a) możliwości stałego udziału w akcji ratowniczej zawodowych specjalistycznych służb jednostek ratownictwa,

b) sposobie koordynowania działań służb ratownictwa górniczego przedsiębiorcy przez jednostkę ratownictwa;

3) wyposażenie w sprzęt ratowniczy, zamieszczając informacje o miejscu składowania sprzętu ratowniczego, sposobie jego transportu i osobach odpowiedzialnych za terminowe wyposażenie stacji ratownictwa górniczego w ten sprzęt;

4) sposób zabezpieczenia opieki psychologicznej dla ratowników górniczych i osób poszkodowanych, zamieszczając informacje dotyczące organizacji pomocy psychologicznej w trakcie akcji ratowniczej oraz po jej zakończeniu, z uwzględnieniem imion i nazwisk psychologów, psychoterapeutów i lekarzy psychiatrów, ich miejsca pracy oraz numerów telefonów;

5) sposób prowadzenia akcji ratowniczej, zamieszczając informacje dotyczące:

a) organizacji pomocy medycznej w trakcie akcji ratowniczej, z uwzględnieniem:

– imion i nazwisk osób personelu medycznego, ich miejsc pracy oraz numerów telefonów,

– sposobu organizowania pomocy medycznej i doboru środków w zależności od rodzajów zagrożeń,

b) sposobu zwalczania zagrożenia pożarowego, z uwzględnieniem:

– miejsc szczególnie zagrożonych powstaniem pożaru,

– zaznaczonych na mapach miejsc stosowania materiałów chemicznych, z wyłączeniem ładunków klejowych kotew,

– parametrów wentylacyjnych, map i schematów niezbędnych przy prowadzeniu akcji pożarowej,

c) sposobu prowadzenia akcji ratowniczej w przypadku wystąpienia zagrożenia życia i zdrowia pracowników zakładu górniczego, bezpieczeństwa ruchu zakładu górniczego lub zagrożenia bezpieczeństwa powszechnego, w związku z ruchem zakładu górniczego, spowodowanego: pożarem, tąpnięciem, wybuchem gazów lub pyłu węglowego, wyrzutem gazów i skał, zawałem wyrobiska, wdarciem się wody do wyrobisk górniczych, otwieraniem wyrobisk izolowanych, penetracją nieczynnych wyrobisk, przebić do nieczynnych wyrobisk, erupcją płynu złożowego, wydzielaniem się siarkowodoru oraz awarią energomechaniczną,

d) dokumentacji prowadzenia akcji ratowniczej.

§ 67.[Sposób i zakres zapoznawania osób kierownictwa i dozoru ruchu zakładu górniczego z planem ratownictwa górniczego] Kierownik ruchu zakładu górniczego ustala sposób i zakres zapoznawania osób kierownictwa i dozoru ruchu zakładu górniczego z planem ratownictwa górniczego oraz wprowadzonymi w nim zmianami.

Rozdział 5

Sposoby współpracy przedsiębiorcy oraz podmiotu zawodowo trudniącego się ratownictwem górniczym

§ 68. [Umowa z podmiotem zawodowo trudniącym się ratownictwem górniczym] 1. Jeżeli zawarto umowę, o której mowa w art. 122 ust. 15 ustawy, zwaną dalej „umową”, z podmiotem zawodowo trudniącym się ratownictwem górniczym:

1) przedsiębiorca deleguje, zgodnie z harmonogramem określonym w tej umowie, ratowników górniczych do zastępów dyżurujących w jednostce ratownictwa lub zapewnia, w sposób w niej określony, gotowość zastępów ratowniczych w jednostce ratownictwa utrzymującej tylko zawodowe pogotowie specjalistyczne;

2) strony tej umowy współpracują w zakresie zapewnienia możliwości korzystania ze sprzętu i wyposażenia;

3) jednostka ratownictwa koordynuje działania służb ratownictwa górniczego przedsiębiorcy w sposób określony w planie ratownictwa górniczego;

4) kierownik kopalnianej stacji ratownictwa górniczego:

a) wyznacza ratowników górniczych do pełnienia dyżurów w dyżurujących zastępach ratowniczych utrzymywanych przez jednostkę ratownictwa dla grup zakładów górniczych,

b) opracowuje z wyprzedzeniem, w uzgodnieniu z jednostką ratownictwa, harmonogram ćwiczeń dla zastępów ratowniczych,

c) opracowuje, dla zakładów górniczych poszukujących węglowodorów oraz wydobywających kopaliny otworami wiertniczymi, harmonogram dyżurów ratowników górniczych wyznaczonych do zapewnienia gotowości do akcji ratowniczej.

2. Ratownicy górniczy, o których mowa w ust. 1, zachowują, w okresie delegowania z zakładu górniczego, uprawnienia przysługujące ratownikom górniczym w zakładach górniczych.

§ 69.[Decyzja o utworzeniu punktu ratownictwa górniczego, jego lokalizacji i wyposażeniu] Kierownik ruchu podziemnego zakładu górniczego, w uzgodnieniu z właściwą jednostką ratownictwa, w sytuacji zawarcia umowy z podmiotem zawodowo trudniącym się ratownictwem górniczym podejmuje decyzje o utworzeniu punktu ratownictwa górniczego, jego lokalizacji i wyposażeniu w aparaty regeneracyjne lub powietrzne butlowe, sprzęt ochrony układu oddechowego przystosowany do ewakuacji poszkodowanych oraz materiały i sprzęt do prowadzenia akcji ratowniczej.

§ 70.[Współpraca z kierownikiem akcji ratowniczej pod ziemią lub w obiekcie] 1. Przedstawiciel jednostki ratownictwa będący zawodowym ratownikiem górniczym, biorący udział w akcji ratowniczej w wyrobiskach podziemnych albo w obiekcie, współpracuje z kierownikiem akcji ratowniczej pod ziemią lub w obiekcie, w szczególności w zakresie:

1) wyposażenia bazy w sprzęt ratowniczy oraz w sprzęt niezbędny do realizacji zadania przewidzianego do wykonania na danej zmianie roboczej;

2) pracy kierownika bazy, lekarza oraz mechanika sprzętu ratowniczego zatrudnionego w bazie;

3) przygotowania zastępów ratowniczych przed ich wyjściem z bazy do wykonania prac ratowniczych;

4) kontroli przestrzegania czasu pracy zastępów ratowniczych w strefie zagrożenia;

5) kontroli pracy pozostałych specjalistów z jednostki ratownictwa, zatrudnionych przy pracach pomiarowych i innych.

2. Przedstawiciel jednostki ratownictwa pracujący w sztabie akcji ratowniczej, w szczególności:

1) współpracuje z kierownikiem akcji ratowniczej i członkami sztabu akcji ratowniczej w zakresie sposobu jej organizacji;

2) doradza w zakresie zabezpieczenia medycznego akcji ratowniczej;

3) koordynuje pracę pracowników jednostki ratownictwa biorących udział w akcji ratowniczej.

Rozdział 6

Przypadki, w których wykonuje się prace profilaktyczne. Sposób prowadzenia akcji ratowniczych w zależności od rodzaju i natężeń zagrożeń występujących w zakładzie górniczym

§ 71. [Prace profilaktyczne] 1. Prace profilaktyczne wykonuje się w przypadku:

1) likwidacji stanu zagrożenia pożarowego, gdy 10 < VCO < 25 dm³/min przy CO < 0,0026%, w szczególności w przypadku budowy tam o konstrukcji przeciwwybuchowej lub uszczelniania tam i zrobów;

2) bezpośredniego zagrożenia wystąpienia atmosfery niezdatnej do oddychania i trudnych warunków mikroklimatu;

3) dowiercania do poziomów zbiornikowych w warunkach zagrożenia siarkowodorowego, niezależnie od klasy zagrożenia erupcyjnego;

4) usuwania płynu z odwiertu przy przewidywanym występowaniu niebezpiecznych stężeń siarkowodoru;

5) oczyszczania odwiertu i testów produkcyjnych oraz opróbowania poziomu za pomocą próbnika złoża, w warunkach występowania zagrożenia siarkowodorowego oraz przy pracach w podziemnych magazynach węglowodorów;

6) prac:

a) rekonstrukcyjnych w otworach zaliczonych do klasy A zagrożenia erupcyjnego lub w warunkach zagrożenia siarkowodorowego,

b) wymagających użycia specjalistycznego wyposażenia jednostki ratownictwa;

7) wymiany:

a) zagłowiczenia odwiertu lub jego elementów przy istnieniu potencjalnego zagrożenia erupcyjnego, siarkowodorowego,

b) armatury na rurociągach przesyłających media technologiczne w kopalniach otworowych siarki;

8) prowadzenia prac z użyciem technik alpinistycznych w przestrzeniach niezagrożonych wybuchem.

2. Sposób prowadzenia i zabezpieczenia ratowniczego prac profilaktycznych w zakładach poszukujących węglowodorów oraz w zakładach górniczych wydobywających kopaliny otworami wiertniczymi ustala się w porozumieniu z właściwą jednostką ratownictwa.

3. Przebieg prac profilaktycznych dokumentuje się w książce tych prac oraz na kartach udziału zastępu ratowniczego w pracach profilaktycznych.

4. Dokumentacja prac profilaktycznych zawiera w szczególności:

1) określenie miejsc i zakresu wykonywanych prac profilaktycznych;

2) ustalenia dotyczące:

a) organizacji i nadzoru nad wykonywanymi pracami profilaktycznymi,

b) środków technicznych niezbędnych do prowadzenia prac profilaktycznych;

3) niezbędne instrukcje.

§ 72.[Akcja ratownicza] 1. Otwieranie czasowo otamowanych wyrobisk oraz przebicia drążonymi wyrobiskami korytarzowymi do nieczynnych wyrobisk i zrobów są akcją ratowniczą.

2. Prace z użyciem technik nurkowych są akcją ratowniczą.

3. Przepisów ust. 1 nie stosuje się do podziemnych kopalni soli.

§ 73.[Podmiot prowadzący akcję ratowniczą] 1. Akcję ratowniczą prowadzi dyspozytor ruchu zakładu górniczego do czasu przejęcia jej prowadzenia przez kierownika ruchu zakładu górniczego. Dyspozytor ruchu zakładu górniczego po otrzymaniu wiadomości o zagrożeniu dokumentuje ją w książce raportowej i rozpoczyna prowadzenie akcji ratowniczej.

2. Podziemne zakłady górnicze wyposaża się w system niezwłocznego powiadamiania.

3. W zakładach górniczych wydobywających kopaliny otworami wiertniczymi, prowadzących podziemne bezzbiornikowe magazynowanie substancji oraz prowadzących podziemne składowanie odpadów metodą otworową, do czasu przejęcia prowadzenia akcji ratowniczej przez kierownika ruchu zakładu górniczego prowadzi ją najwyższa funkcyjnie osoba kierownictwa albo dozoru ruchu zakładu górniczego przebywająca w zakładzie górniczym.

§ 74.[Czynności wykonywane przez prowadzącego akcję ratowniczą] 1. Prowadzący akcję ratowniczą wykonuje następujące czynności:

1) powiadamia o niebezpieczeństwie osobę kierownictwa lub dozoru ruchu zakładu górniczego, przebywającą najbliżej miejsca zagrożenia, z jednoczesnym skierowaniem jej do tego miejsca, w celu zorganizowania akcji zabezpieczenia ludzi i likwidacji zagrożenia;

2) wyznacza strefę zagrożenia lub skażenia, obejmującą wyrobiska lub rejony zakładu górniczego, w których występują lub mogą wystąpić skutki niebezpiecznego zdarzenia, wstrzymuje ruch zagrożonych stanowisk pracy oraz ustala sposób zabezpieczenia tej strefy;

3) określa liczbę zagrożonych ludzi oraz wszelkimi dostępnymi środkami powiadamia ich o niebezpieczeństwie;

4) podejmuje działania zmierzające do wycofania ludzi znajdujących się w wyrobiskach i rejonach zagrożonych i wskazuje miejsca, do których powinni się wycofać ze strefy zagrożonej;

5) kieruje do udziału w akcji ratowniczej dyżurujące zastępy ratownicze;

6) uruchamia system niezwłocznego powiadamiania, o którym mowa w § 73 ust. 2, którym powiadamia o niebezpiecznym zdarzeniu kierownika ruchu zakładu górniczego lub jego zastępcę, osobę kierownictwa lub dozoru ruchu odpowiedzialną za pracę w zakładzie górniczym na danej zmianie roboczej i kopalnianą stację ratownictwa górniczego oraz inne osoby i instytucje, zgodnie z ustaleniami planu ratownictwa górniczego;

7) dokonuje oceny stanu zagrożenia oraz podejmuje niezbędne działania przewidziane w planie ratownictwa górniczego, w przypadku wystąpienia zdarzenia, w szczególności działania mające na celu likwidację zagrożenia i maksymalne ograniczenie strat;

8) powołuje kierownika akcji ratowniczej pod ziemią lub w obiekcie i kierownika bazy ratowniczej;

9) powołuje sztab doradczy kierownika akcji ratowniczej, zwany dalej „sztabem akcji”, spośród służb zakładu górniczego oraz wyznacza kierownika sztabu akcji ratowniczej;

10) ustala lokalizację bazy ratowniczej i sposób jej zabezpieczenia przed skutkami zagrożenia;

11) wyznacza, w razie potrzeby, miejsca pomocniczych baz ratowniczych oraz określa ich zakres działania i sposób organizacji;

12) ustala miejsca, z których prowadzona będzie kontrola stanu zagrożenia, w szczególności kontrola parametrów fizykochemicznych powietrza i gazów pożarowych, a także warunków mikroklimatu, w tym temperatury i wilgotności względnej;

13) współpracuje z osobami wchodzącymi w skład sztabu akcji ratowniczej, aby sztab był zorientowany co do zakresu prac, jakie w ramach akcji ratowniczej wykonują poszczególne służby zakładu górniczego oraz inne podmioty;

14) zapewnia prowadzenie dokumentacji obrazującej przebieg zagrożenia oraz działań zmierzających do jego likwidacji;

15) przekazuje dokładne informacje o stanie zagrożenia oraz podjętych działaniach kierownikowi ruchu zakładu górniczego po przejęciu przez niego prowadzenia akcji ratowniczej.

2. Kierownik ruchu zakładu górniczego po przejęciu prowadzenia akcji ratowniczej:

1) dokonuje oceny:

a) poleceń wydanych przez dyspozytora ruchu i czynności wykonanych w trakcie prowadzonej akcji ratowniczej,

b) stanu zagrożenia załogi, ruchu zakładu górniczego oraz zagrożenia bezpieczeństwa powszechnego w związku z zaistniałym zdarzeniem;

2) kontynuuje wykonywanie czynności, o których mowa w ust. 1;

3) opracowuje plan likwidacji zagrożenia, który jest aktualizowany na bieżąco;

4) określa liczbę zastępów ratowniczych oraz liczbę innych pracowników zakładu górniczego potrzebnych do likwidacji zagrożenia oraz ustala sposób koordynacji wykonywania tych prac;

5) ustala:

a) rodzaj oraz ilość urządzeń i sprzętu, koniecznych do realizacji planu likwidacji zagrożenia,

b) sposób i częstotliwość kontroli stanu zagrożenia w trakcie trwania akcji ratowniczej oraz sposób kontroli miejsca zagrożenia po zakończeniu akcji,

c) w zależności od potrzeb, zakres udziału w akcji ratowniczej służb ratownictwa górniczego zakładu górniczego oraz innych podmiotów przewidzianych planem ratownictwa górniczego,

d) liczbę lekarzy niezbędną do zabezpieczenia akcji ratowniczej.

§ 75.[Rejestr rozmów telefonicznych] 1. Rozmowy telefoniczne prowadzone w systemie łączności kierownika akcji ratowniczej są rejestrowane z podaniem czasu ich przeprowadzania i archiwizowane.

2. System łączności kierownika akcji ratowniczej, w szczególności:

1) umożliwia prowadzenie rozmów telefonicznych:

a) za pomocą systemu ogólnozakładowej łączności telefonicznej z pomieszczeń sztabu akcji ratowniczej oraz z pomieszczenia kierownika akcji ratowniczej,

b) pomiędzy pomieszczeniem kierownika akcji ratowniczej a bazami ratowniczymi za pomocą systemu łączności ratowniczej;

2) automatycznie nagrywa rozmowy prowadzone z aparatu kierownika akcji ratowniczej zlokalizowanego w jego pomieszczeniu oraz z aparatów bazowych systemu łączności ratowniczej zlokalizowanych w bazach ratowniczych;

3) zapewnia w pomieszczeniu sztabu akcji ratowniczej nasłuch rozmów prowadzonych z aparatu kierownika akcji ratowniczej zlokalizowanego w jego pomieszczeniu oraz z aparatów bazowych systemu łączności ratowniczej zlokalizowanych w bazach ratowniczych.

§ 76.[Szczegółowy sposób prowadzenia akcji ratowniczych w zakładach górniczych] 1. Szczegółowy sposób prowadzenia akcji ratowniczych w zakładach górniczych, w tym przeciwpożarowej oraz w trudnych warunkach mikroklimatu, w podziemnym zakładzie górniczym oraz akcji ratowniczej w zakładach górniczych wydobywających kopaliny otworami wiertniczymi określa załącznik nr 3 do rozporządzenia.

2. Szczegółowe sposoby wykonywania prac przez specjalistyczne zastępy ratownicze, w trakcie akcji ratowniczej, ustala kierownik akcji ratowniczej, w uzgodnieniu z kierownikiem właściwej jednostki ratownictwa, z uwzględnieniem wymagań określonych w przepisach dotyczących tych zastępów.

3. Przy prowadzeniu akcji ratowniczych lub wykonywaniu prac profilaktycznych w celu likwidacji pożaru, zagrożenia pożarowego, zagrożenia wybuchem gazu lub pyłu węglowego można wykorzystać gazy inertne. Szczegółowy sposób stosowania gazów określa załącznik nr 4 do rozporządzenia.

4. W podziemnych zakładach górniczych w trakcie akcji ratowniczych związanych z ratowaniem zagrożonych lub poszkodowanych ludzi, akcji ratowniczych prowadzonych w trudnych warunkach mikroklimatu oraz prowadzonych w atmosferze niezdatnej do oddychania w bazie ratowniczej powinien przebywać lekarz.

5. W przypadku innych akcji niż wymienione w ust. 4 o obecności lekarza w bazie ratowniczej decyduje kierownik akcji ratowniczej.

§ 77.[Akcja ratownicza w odkrywkowym zakładzie górniczym] 1. Akcję ratowniczą w odkrywkowym zakładzie górniczym prowadzi:

1) komendant zakładowej straży pożarnej albo kierownik innej jednostki ratownictwa;

2) kierownik ruchu zakładu górniczego albo osoba wyznaczona przez kierownika ruchu zakładu górniczego, jeżeli w zakładzie górniczym nie istnieje zakładowa straż pożarna lub inna jednostka ratownictwa;

3) do czasu przejęcia prowadzenia akcji ratowniczej przez osoby, o których mowa w pkt 1 i 2, akcję ratowniczą prowadzi najwyższa funkcyjnie osoba kierownictwa albo dozoru ruchu zakładu górniczego przebywająca w zakładzie górniczym.

2. Prowadzący akcję ratowniczą w odkrywkowym zakładzie górniczym:

1) wydaje rozkazy i polecenia;

2) dzieli teren, na którym jest prowadzona akcja ratownicza, na odcinki bojowe i wyznacza ich dowódców;

3) powołuje sztab akcji ratowniczej lub zespół doradców składający się ze specjalistów z różnych dziedzin;

4) organizuje udzielenie pomocy przez osoby dozoru i załogi zakładu górniczego.

3. W przypadku wystąpienia zagrożenia, o którym mowa w art. 123 ust. 3 ustawy, w odkrywkowym zakładzie górniczym, poza czynnościami, o których mowa w ust. 2:

1) w zakładowej straży pożarnej albo innej jednostce ratownictwa w trakcie akcji ratowniczej stosuje się regulaminy i zasady obsługi sprzętu obowiązujące w Państwowej Straży Pożarnej;

2) kierownik ruchu zakładu górniczego osobiście albo wyznacza osobę, która w szczególności:

a) prowadzi jednostki straży pożarnych lub inne jednostki ratownictwa do miejsca zagrożenia za pomocą środków bezpośredniego porozumiewania się,

b) wyznacza osoby pilotujące do miejsca zagrożenia w przypadku braku możliwości kontaktowania się za pomocą środków bezpośredniego porozumiewania się z jednostkami straży pożarnych lub innymi jednostkami ratownictwa,

c) przygotowuje pojazd do holowania samochodów pożarniczych lub ratowniczych w przypadku utrudnionego dojazdu.

4. W przypadku wystąpienia zagrożenia, o którym mowa w art. 123 ust. 3 ustawy, każdy pracownik niezwłocznie:

1) alarmuje osoby znajdujące się w rejonie wystąpienia zagrożenia oraz kierownika ruchu zakładu górniczego lub osobę wyznaczoną przez kierownika ruchu zakładu górniczego, o której mowa w ust. 3 pkt 2, która zawiadamia właściwą jednostkę straży pożarnej lub inną jednostkę ratownictwa;

2) przystępuje do akcji ratowniczej polegającej na:

a) ratowaniu życia zagrożonych osób,

b) gaszeniu pożaru za pomocą urządzeń i sprzętu gaśniczego,

c) wykonywaniu rozkazów i poleceń kierującego akcją ratowniczą.

§ 78.[Przypadki wezwania jednostki ratownictwa] Kierownik akcji ratowniczej wzywa jednostkę ratownictwa w przypadku wystąpienia sytuacji zagrożenia zdrowia i życia ludzi, atmosfery niezdatnej do oddychania lub trudnych warunków mikroklimatu oraz bezpieczeństwa powszechnego.

§ 79.[Urządzenia instalowane w pomieszczeniach sztabu akcji ratowniczej] 1. Kierownik akcji ratowniczej ma do swojej dyspozycji odrębne pomieszczenie w pobliżu sztabu akcji ratowniczej, w którym znajduje się system łączności kierownika akcji ratowniczej umożliwiający bezpośrednie połączenie ze sztabem akcji, bazą ratowniczą oraz osobami i służbami określonymi w planie ratownictwa górniczego.

2. W pomieszczeniach sztabu akcji ratowniczej instaluje się urządzenia umożliwiające nasłuch i rejestrację rozmów prowadzonych przez kierownika akcji ratowniczej z kierownikiem akcji pod ziemią, kierownikiem bazy ratowniczej lub innymi osobami przebywającymi w bazie ratowniczej lub w strefie zagrożenia oraz nasłuch i rejestrację rozmów prowadzonych przez kierownika akcji ratowniczej pod ziemią z zastępami ratowniczymi.

3. W pomieszczeniu kierownika akcji ratowniczej przebywać mogą jedynie:

1) sekretarz techniczny kierownika akcji ratowniczej;

2) osoba odpowiedzialna za stan wentylacji w podziemnym zakładzie górniczym;

3) przedstawiciel jednostki ratownictwa;

4) inne osoby wezwane przez kierownika akcji ratowniczej.

§ 80.[Książka prowadzenia akcji ratowniczej] 1. Sekretarz techniczny kierownika akcji ratowniczej prowadzi książkę prowadzenia akcji ratowniczej, obrazującą przebieg prac oraz działań zmierzających do likwidacji zagrożenia.

2. Książka prowadzenia akcji ratowniczej zawiera w szczególności:

1) nazwę zakładu górniczego albo obiektu, datę i godzinę rozpoczęcia akcji ratowniczej;

2) nazwisko i imię oraz stanowisko służbowe kierownika akcji ratowniczej;

3) polecenia kierownika akcji ratowniczej, osoby odpowiedzialne za wykonanie poleceń, termin wykonania, adnotacje o wykonaniu poleceń;

4) plan likwidacji zagrożenia;

5) zapisy przebiegu akcji ratowniczej.

§ 81.[Konsultacje dotyczące decyzji podejmowanych w sztabie akcji ratowniczej] 1. W sztabie akcji ratowniczej przebywają przedstawiciele jednostki ratownictwa. Kierownik akcji ratowniczej może zaprosić do prac w sztabie akcji ratowniczej przedstawicieli jednostek naukowych oraz innych specjalistów.

2. Kierownik akcji ratowniczej konsultuje ze sztabem akcji ratowniczej podejmowanie decyzji dotyczących w szczególności:

1) zasięgu strefy zagrożenia albo skażenia i sposobu jej zabezpieczenia;

2) lokalizacji bazy ratowniczej i sposobu jej zabezpieczenia;

3) liczby ratowników górniczych zatrudnionych jednocześnie w strefie zagrożenia lub skażenia oraz sposobu ich zabezpieczenia.

§ 82.[Identyfikator ratowników górniczych] 1. Kierownik sztabu akcji ratowniczej, działając w porozumieniu z kierownikiem akcji ratowniczej, jest odpowiedzialny za:

1) prawidłowe rozliczenie liczby pracowników zakładu górniczego znajdujących się w strefie zagrożenia i sposobu wycofania tych pracowników;

2) bieżące śledzenie przebiegu akcji ratowniczej oraz analizowanie skuteczności działań podejmowanych w ramach realizacji planu akcji ratowniczej oraz przekazywanie wniosków kierownikowi tej akcji;

3) powiadomienia rodzin pracowników zagrożonych lub poszkodowanych o powstałych wypadkach;

4) zorganizowanie specjalistycznej opieki lekarskiej dla poszkodowanych i transportu poszkodowanych do szpitali;

5) opracowanie projektów decyzji dotyczących likwidacji zagrożenia, dostosowanych do aktualnej sytuacji, i przekazywanie na piśmie uwag kierownikowi akcji ratowniczej;

6) prawidłową realizację poleceń wydanych przez kierownika akcji ratowniczej służbom pomocniczym w zakładzie górniczym oraz innym służbom spoza zakładu;

7) zapewnienie odpowiedniej liczby ratowników górniczych i pracowników pomocniczych do realizacji planu akcji ratowniczej na każdej zmianie roboczej;

8) zapewnienie sprzętu i materiałów do wyposażenia ratowników górniczych uczestniczących w akcji ratowniczej oraz do prac wykonywanych przez pomocnicze służby w zakładzie górniczym;

9) sporządzanie dokumentów dla kierownictwa akcji ratowniczej oraz dla osób kontrolujących przebieg tej akcji.

2. Osoby przebywające w sztabie akcji ratowniczej wyposażone są w identyfikatory.

3. Identyfikatory ratowników górniczych w markowni podziemnego zakładu górniczego posiadają cechy odróżniające je od identyfikatorów innych pracowników zatrudnionych pod ziemią.

§ 83.[Zadania kierownika akcji ratowniczej pod ziemią lub w obiekcie] 1. Funkcję kierownika sztabu akcji ratowniczej, kierownika akcji ratowniczej pod ziemią lub w obiekcie pełni wyznaczona osoba kierownictwa lub wyższego dozoru ruchu zakładu górniczego, która odbyła szkolenie z zakresu ratownictwa górniczego.

2. W zakładzie górniczym wydobywającym kopaliny otworami wiertniczymi kierownik akcji ratowniczej, w zależności od potrzeb, powołuje kierownika akcji ratowniczej w obiekcie albo osobiście pełni tę funkcję.

3. Kierownik akcji ratowniczej pod ziemią lub w obiekcie jest jedyną osobą uprawnioną do wydawania poleceń zastępom ratowniczym i innym pracownikom zatrudnionym w akcji ratowniczej. Kierownik akcji ratowniczej pod ziemią lub w obiekcie podlega kierownikowi akcji ratowniczej.

4. Kierownik akcji ratowniczej pod ziemią lub w obiekcie:

1) realizuje plan akcji ratowniczej ustalony przez kierownika akcji ratowniczej;

2) wykonuje tylko polecenia kierownika akcji ratowniczej; w przypadku wystąpienia nagłego niebezpieczeństwa może podejmować samodzielne decyzje, o których powiadamia kierownika akcji ratowniczej;

3) współpracuje z kierownikiem bazy ratowniczej oraz osobami dozoru zatrudnionymi w akcji ratowniczej i przy pracach związanych z likwidacją zagrożenia;

4) zapewnia wyprowadzenie ludzi ze strefy zagrożenia oraz zapewnia zabezpieczenie dojść do strefy zagrożenia;

5) organizuje łączność między bazą ratowniczą a pomieszczeniem kierownika akcji ratowniczej oraz zastępami ratowniczymi udającymi się do strefy zagrożenia;

6) określa zadania dla zastępów ratowniczych udających się do strefy zagrożenia;

7) przyjmuje meldunki od zastępów ratowniczych znajdujących się w strefie zagrożenia oraz powracających z niej po wykonaniu zadania;

8) przekazuje kierownikowi akcji ratowniczej meldunki o sytuacji i realizacji planu akcji ratowniczej;

9) zapewnia, aby w rejonie bezpośredniego zagrożenia znajdowała się jednocześnie tylko taka liczba osób, jaka jest niezbędna do sprawnego prowadzenia prac ratowniczych;

10) organizuje, we współpracy z lekarzem znajdującym się w bazie ratowniczej, badania lekarskie ratowników górniczych, w celu określenia tych parametrów fizjologicznych, które są niezbędne dla oceny stopnia obciążenia organizmów ratowników górniczych, w związku z warunkami prowadzonej akcji ratowniczej, przed ich wyjściem z bazy ratowniczej do strefy zagrożenia, oraz niezbędną pomoc medyczną.

5. Kierownik akcji ratowniczej pod ziemią lub w obiekcie dokonuje zmiany ze swoim zmiennikiem wyłącznie w bazie ratowniczej.

6. Kierownik akcji ratowniczej pod ziemią lub w obiekcie, oprócz zadań, o których mowa w ust. 4:

1) dokonuje wyboru miejsca, w którym usytuowana będzie baza ratownicza;

2) odpowiada za bieżące rozpoznanie stanu zagrożenia i sytuacji wentylacyjnej w strefie zagrożenia i w jej sąsiedztwie;

3) organizuje pomiary kontrolne w strefie zagrożenia i innych miejscach wyznaczonych przez kierownika akcji ratowniczej;

4) odpowiada za prowadzenie książki meldunków i poleceń, w której odnotowuje się otrzymane polecenia i meldunki przekazywane kierownikowi akcji ratowniczej oraz informacje otrzymane od ratowników górniczych i pracowników biorących udział w akcji ratowniczej.

§ 84.[Baza ratownicza] 1. W celu zgrupowania w jednym miejscu ratowników górniczych i innych osób oraz środków materialno-technicznych niezbędnych do wykonywania prac ratowniczych, prawidłowego wykorzystania tych środków, a także zapewnienia ciągłości kierowania pracami ratowniczymi i ich nadzorowania oraz zapewnienia możliwie największego bezpieczeństwa zespołom ratowniczym wykonującym prace ratownicze, każdorazowo zakłada się i odpowiednio wyposaża bazę ratowniczą.

2. Jeżeli prace ratownicze są prowadzone w kilku odległych miejscach, kierownik akcji ratowniczej może wyznaczyć dla każdego miejsca oddzielną bazę ratowniczą. Dla każdego miejsca i dla każdej bazy ratowniczej wyznacza odpowiednio kierownika akcji ratowniczej pod ziemią oraz kierownika tej bazy.

§ 85.[Lokalizacja bazy ratowniczej w zakładzie górniczym] 1. W zakładzie górniczym bazę ratowniczą lokalizuje się w miejscu:

1) położonym jak najbliżej wykonywanych prac;

2) położonym poza strefą zagrożenia, a jeżeli jest w rejonie, w którym może wystąpić zagrożenie wybuchem, miejsce to jest oddzielone od strefy zagrożenia co najmniej dwoma załamaniami wyrobisk;

3) znajdującym się w ustabilizowanym, opływowym prądzie powietrza;

4) zapewniającym warunki dla przebywających w niej osób oraz do składowania środków i urządzeń potrzebnych do prowadzenia prac ratowniczych.

2. W podziemnym zakładzie górniczym wydobywającym węgiel kamienny bazę ratowniczą organizuje się w miejscu oddzielonym zaporą przeciwwybuchową od strefy zagrożenia pożarowego lub miejsca możliwego zapoczątkowania wybuchu.

3. Do czasu wykonania zapory przeciwwybuchowej bazę ratowniczą należy zorganizować w zwiększonej odległości od strefy zagrożenia. W przypadku braku zapory przeciwwybuchowej zabezpieczenie to wykonuje się w pierwszej fazie akcji ratowniczej.

§ 86.[Oznakowanie miejsc przeznaczonych na składowanie urządzeń, sprzętu i materiałów] 1. W bazie ratowniczej przygotowuje się i urządza miejsca do:

1) pracy kierownika akcji ratowniczej pod ziemią lub w obiekcie, kierownika bazy ratowniczej i innych osób kierujących pracami ratowniczymi lub nadzorujących ich wykonanie;

2) pracy mechanika sprzętu ratowniczego;

3) pracy lekarza;

4) wypoczynku ratowników górniczych po wykonaniu prac ratowniczych lub oczekujących na wykonanie tych prac oraz dla zastępu ubezpieczającego;

5) składowania urządzeń, sprzętu i materiałów:

a) przygotowanych do użycia w akcji ratowniczej,

b) niesprawnych lub zużytych w trakcie wykonywania prac ratowniczych;

6) składowania sprzętu ratowniczego użytego i wymagającego naprawy lub wymiany i kontroli.

2. Miejsca przeznaczone na składowanie urządzeń, sprzętu i materiałów, o których mowa w ust. 1 pkt 5 i 6, należy wyraźnie oznakować.

3. W podziemnym zakładzie górniczym, w przypadku zdalnego pobierania prób powietrza i wykonywania ich analiz za pomocą chromatografu lub innych urządzeń, wydziela się z bazy ratowniczej pomieszczenie do zainstalowania sprzętu oraz do pracy osób obsługujących ten sprzęt lub wyznacza się inne pomieszczenie lub miejsce do jego zainstalowania, odpowiadające wymaganiom określonym w § 85.

§ 87.[Łączność telefoniczna lub radiowa bazy ratowniczej z pomieszczeniem kierownika akcji ratowniczej] Baza ratownicza posiada łączność telefoniczną lub radiową z pomieszczeniem kierownika akcji ratowniczej i zastępami wykonującymi prace ratownicze.

§ 88.[Wyposażenie bazy ratowniczej w podziemnym zakładzie górniczym] 1. Bazę ratowniczą wyposaża się stosownie do rozmiarów i rodzajów prowadzonej akcji ratowniczej.

2. W podziemnym zakładzie górniczym bazę ratowniczą wyposaża się w sprzęt:

1) zasadniczy, umożliwiający funkcjonowanie bazy ratowniczej w zakresie określonym w § 86 ust. 1, oraz urządzenia i środki do wykonywania prac ratowniczych;

2) uzupełniający, w tym specjalistyczny sprzęt ratowniczy dostosowany do rodzaju prowadzonej akcji ratowniczej, ustalany przez kierownika akcji ratowniczej;

3) pomocniczy, ułatwiający działalność bazy ratowniczej lub konieczny do prawidłowego jej funkcjonowania, ustalany przez kierownika akcji ratowniczej pod ziemią, w porozumieniu z kierownikiem bazy ratowniczej;

4) medyczny, służący do udzielania pomocy poszkodowanym oraz do przeprowadzania badań kontrolnych ratowników górniczych udających się do wykonywania prac ratowniczych lub wracających ze strefy zagrożenia po wykonaniu tych prac.

3. W zakładzie górniczym wydobywającym kopaliny otworami wiertniczymi wyposażenie bazy ratowniczej w sprzęt ratowniczy oraz urządzenia i środki do wykonywania prac ratowniczych, w zależności od rodzaju zagrożenia, określa kierownik akcji ratowniczej w porozumieniu z kierownikiem bazy ratowniczej.

4. Wyposażenie bazy ratowniczej w podziemnym zakładzie górniczym określa plan ratownictwa górniczego.

§ 89.[Sprzęt i urządzenia używane do wykonywania prac ratowniczych tylko na podstawie decyzji kierownika akcji ratowniczej] Sprzęt i urządzenia, które nie spełniają wymagań określonych w art. 113 ust. 1 ustawy, mogą być używane do wykonywania prac ratowniczych tylko na podstawie decyzji kierownika akcji ratowniczej.

§ 90.[Osoby wyznaczone do pełnienia funkcji kierownika bazy ratowniczej] 1. Do pełnienia funkcji kierownika bazy ratowniczej wyznacza się tylko te osoby kierownictwa lub dozoru ruchu zakładu górniczego, które są ratownikami górniczymi lub byłymi ratownikami górniczymi i odbyły szkolenie w zakresie ratownictwa górniczego.

2. Kierownik bazy ratowniczej stale przebywa w bazie ratowniczej i jest odpowiedzialny za:

1) przygotowanie miejsc dla sprzętu ratowniczego i pomocniczego znajdującego się w bazie ratowniczej;

2) odpowiednie rozłożenie sprzętu w bazie ratowniczej;

3) zorganizowanie miejsca umożliwiającego ratownikom górniczym uczestniczącym w akcji ratowniczej odpoczynek przed przystąpieniem do akcji ratowniczej i po jej zakończeniu;

4) wyposażenie bazy ratowniczej w sprzęt;

5) zorganizowanie w bazie ratowniczej miejsca pracy dla lekarza;

6) wyposażenie ratowników górniczych udających się do wykonywania prac ratowniczych w strefie zagrożenia;

7) rozmieszczenie sprzętu kontrolno-pomiarowego obsługiwanego z bazy ratowniczej;

8) bieżące aktualizowanie mapy rejonu wykonywania prac ratowniczych znajdującej się w bazie ratowniczej;

9) przeprowadzenie kontroli sprzętu stanowiącego wyposażenie zastępu ratowniczego przez mechanika sprzętu ratowniczego oraz ratowników górniczych i zastępowych;

10) przeprowadzenie przez lekarza badań kontrolnych ratowników górniczych wchodzących do strefy zagrożenia i z niej wracających, z wyłączeniem zakładów górniczych, o których mowa w § 8 i § 9;

11) udzielanie pomocy medycznej osobom poszkodowanym w wypadku;

12) zaopatrzenie bazy ratowniczej w napoje i żywność;

13) ewidencję osób przybywających do bazy ratowniczej i znajdujących się w rejonie prowadzenia prac ratowniczych;

14) dokumentowanie przebiegu akcji ratowniczej związanej z daną bazą ratowniczą;

15) rejestrowanie czasu wyjścia zastępów ratowniczych z bazy ratowniczej do strefy zagrożenia oraz czasu ich powrotu do bazy ratowniczej;

16) odczytanie stanu zapasu tlenu albo powietrza na manometrze w aparacie, z którego użyciem zdarzył się wypadek, w razie wypadku ratownika górniczego w aparacie regeneracyjnym lub powietrznym butlowym, a następnie zamknięcie zaworu butli i zabezpieczenie aparatu wraz z przykręconą do niego maską używaną w trakcie wypadku, do dalszych badań.

3. Kierownik bazy ratowniczej podlega kierownikowi akcji ratowniczej pod ziemią lub w obiekcie.

§ 91.[Zgłoszenie osób przybywających do bazy ratowniczej] 1. Osoby przybywające do bazy ratowniczej zgłaszają się do kierownika bazy ratowniczej.

2. Zastępowi zastępów ratowniczych i kierownicy innych zespołów ratowniczych przybywających do bazy ratowniczej oraz osoby dozoru zgłaszające się w bazie przedstawiają kierownikowi bazy ratowniczej imienny wykaz podległych im osób i kartę udziału zastępu ratowniczego w akcji ratowniczej.

3. Każda osoba przybyła do bazy ratowniczej może ją opuścić po uzyskaniu zezwolenia kierownika bazy ratowniczej.

§ 92.[Czynności wykonywane przez kierownika kopalnianej stacji ratownictwa w trakcie akcji ratowniczej] 1. W trakcie akcji ratowniczej w kopalnianej stacji ratownictwa górniczego jest stale obecny kierownik kopalnianej stacji ratownictwa górniczego lub jego zastępca.

2. Kierownik kopalnianej stacji ratownictwa w trakcie akcji ratowniczej zapewnia:

1) przygotowanie odpowiedniej ilości sprawnego sprzętu ratowniczego i innego sprzętu, potrzebnego do prowadzenia akcji ratowniczej;

2) przygotowanie odpowiedniej liczby zastępów ratowniczych na poszczególnych zmianach roboczych oraz obecność w tych zastępach specjalistów;

3) prowadzenie ścisłej ewidencji ratowników górniczych;

4) przygotowanie odzieży ochronnej i innych środków;

5) dostawę napojów i żywności;

6) środki transportu do przewozu sprzętu i ratowników górniczych, we współdziałaniu z innymi służbami zakładu górniczego;

7) dodatkową obsadę mechaników sprzętu ratowniczego, przewidzianych do pracy w kopalnianej stacji ratownictwa, jak i w bazie ratowniczej;

8) zastępom ratowniczym z innych zakładów górniczych i jednostek ratownictwa górniczego pomoc w trakcie transportu sprzętu i urządzeń na terenie zakładu górniczego w drodze do bazy.

§ 93.[Zapewnienie zabezpieczenia medycznego oraz pomocy psychologicznej] Kierownik ruchu zakładu górniczego zapewnia niezbędne zabezpieczenie medyczne oraz pomoc psychologiczną ratownikom górniczym i poszkodowanym w trakcie akcji ratowniczej, a w odniesieniu do pomocy psychologicznej – również po jej zakończeniu.

§ 94.[Akcja ratownicza w atmosferze niezdatnej do oddychania] 1. W trakcie akcji ratowniczych prowadzonych w atmosferze niezdatnej do oddychania lekarza nie kieruje się do strefy zagrożenia.

2. Uczestniczący w akcjach ratowniczych lekarz, w uzgodnieniu z kierownikiem akcji ratowniczej, może udzielić pomocy poszkodowanym przebywającym jeszcze w strefie zagrożenia, jeżeli stwierdzi, że może pracować w warunkach istniejącego zagrożenia.

3. Za akcję ratowniczą w atmosferze niezdatnej do oddychania uważa się wszelkie prace prowadzone przez ratowników górniczych w atmosferze, w której w wyniku nagromadzenia się wody, pożaru, wybuchu gazów lub pyłów, wyrzutu gazów i skał, wypływu gazów z górotworu lub zrobów, braku przepływu powietrza, erupcji płynu złożowego, awarii instalacji technologicznej występuje przekroczenie dopuszczalnych stężeń gazów lub par szkodliwych albo niedostateczna zawartość tlenu.

§ 95.[Czynności wykonywane w podziemnym zakładzie górniczym w przypadku powstania zagrożenia i konieczności podjęcia akcji ratowniczej] W podziemnym zakładzie górniczym w przypadku powstania zagrożenia i konieczności podjęcia akcji ratowniczej:

1) zastęp dyżurujący lub zastępy zabezpieczające kilka zakładów górniczych udają się niezwłocznie do miejsca wskazanego przez dyspozytora ruchu zakładu górniczego lub osobę kierującą akcją ratowniczą;

2) zastępowy zastępu dyżurującego w drodze do miejsca akcji ratowniczej utrzymuje łączność z dyspozytorem ruchu zakładu górniczego;

3) po przybyciu na wskazane miejsce zastęp dyżurujący zgłasza się do kierownika akcji ratowniczej, a następnie przystępuje do wykonywania prac ratowniczych zgodnie z jego poleceniem;

4) ubezpieczenie jednego zastępu dyżurującego, w razie utrzymywania tylko tego zastępu, stanowią zastępy znajdujące się w drodze do bazy ratowniczej.

§ 96.[Zakres prac ratowniczych przewidzianych do wykonywania przez ratowników górniczych] 1. Liczbę osób uczestniczących w akcji ratowniczej ogranicza się tylko do pracowników zatrudnionych przy wykonywaniu i nadzorowaniu prac ratowniczych i pomocniczych.

2. Kierownik akcji ratowniczej określa zakres prac ratowniczych przewidzianych do wykonywania przez ratowników górniczych oraz prac wykonywanych przez osoby niebędące ratownikami górniczymi.

3. W przypadku prac ratowniczych wykonywanych w związku z powstałym zagrożeniem, w wyniku którego w strefie zagrożenia powstała lub może powstać atmosfera niezdatna do oddychania, w strefie tej zatrudnia się wyłącznie ratowników górniczych.

§ 97.[Podmiot odpowiedzialny za organizację pracy w zastępie] 1. W trakcie akcji ratowniczej zastępowy zastępu ratowniczego jest odpowiedzialny za organizację pracy w zastępie oraz właściwe wykonanie zadań przekazanych przez kierownika akcji ratowniczej pod ziemią lub w obiekcie, a w szczególności:

1) wyznaczenie swojego zastępcy;

2) przeprowadzanie, przed wyjściem z bazy ratowniczej, kontroli aparatów regeneracyjnych lub powietrznych butlowych przez ratowników górniczych podległego mu zastępu ratowniczego;

3) ustalenie miejsca nałożenia masek twarzowych, jeżeli okoliczności nie wymagają ich nałożenia przy wyjściu z bazy ratowniczej;

4) wykonanie czynności kontrolnych przewidzianych dla zastępowego po nałożeniu masek twarzowych przez ratowników górniczych podległego mu zastępu ratowniczego;

5) pobranie z bazy ratowniczej przez zastęp ratowniczy wyposażenia niezbędnego do wykonania zleconych prac ratowniczych;

6) dokonanie, co 15 minut, kontroli zapasu tlenu albo powietrza w aparatach regeneracyjnych albo powietrznych butlowych;

7) przeprowadzenie, po przejściu trudnego odcinka drogi, ponownej kontroli szczelności założenia masek twarzowych, zapasu tlenu albo powietrza i stanu aparatów regeneracyjnych albo powietrznych butlowych, a zwłaszcza przewodów oddechowych;

8) zagwarantowanie, aby w warunkach słabej widoczności ratownicy górniczy zastępu ratowniczego byli połączeni linką ratowniczą;

9) utrzymywanie łączności z bazą ratowniczą oraz dokonywanie pomiarów składu atmosfery, wilgotności i temperatury w miejscu pracy zastępu ratowniczego.

2. W drodze do miejsca wykonywania prac ratowniczych zastępowy prowadzi obserwację oraz czynności kontrolno-pomiarowe określone przez kierownika akcji ratowniczej pod ziemią lub w obiekcie, a także informuje go o dokonanych spostrzeżeniach i pomiarach.

3. Zastępowy stale czuwa nad pracą swego zastępu ratowniczego w trakcie wykonywania prac ratowniczych.

4. Zastępowy wykonuje prace w ramach zadań zleconych zastępowi ratowniczemu, jeżeli nie spowodują ograniczenia możliwości czuwania nad bezpieczeństwem ratowników górniczych w zastępie.

5. Po przybyciu do bazy ratowniczej zastępowy zgłasza kierownikowi akcji ratowniczej pod ziemią lub w obiekcie powrót zastępu ratowniczego i sposób wykonania zadania.

§ 98.[Ubezpieczenie zastępu ratowniczego] 1. W podziemnym zakładzie górniczym zastępy ratownicze będące w akcji ubezpiecza co najmniej jeden zastęp ratowniczy przebywający w bazie ratowniczej. Liczbę zastępów ratowniczych ubezpieczających ustala kierownik akcji ratowniczej.

2. W trudnych warunkach mikroklimatu każdy zastęp ratowniczy wykonujący prace jest ubezpieczany w bazie ratowniczej przez dwa zastępy ratownicze zdolne do akcji ratowniczej. W razie ratowania życia ludzkiego drugi zastęp ubezpieczający może znajdować się pod ziemią, w drodze do bazy.

3. Każdy zastęp ratowniczy wykonujący prace w atmosferze niezdatnej do oddychania ubezpiecza co najmniej jeden zastęp ratowniczy.

4. Jeżeli baza ratownicza jest znacznie oddalona od miejsca pracy zastępu ratowniczego, jeden zastęp ratowniczy ubezpieczający może wykonywać swoje obowiązki w bezpośrednim sąsiedztwie tego miejsca, wyznaczonym przez kierownika akcji ratowniczej pod ziemią, utrzymując łączność z bazą ratowniczą.

5. Dopuszcza się niestosowanie przepisów ust. 1, 3 i 4 w przypadku konieczności ratowania ludzi pod warunkiem, że zastęp ratowniczy ubezpieczający znajduje się w drodze do bazy ratowniczej.

6. W zakładzie górniczym wydobywającym kopaliny otworami wiertniczymi sposób ubezpieczenia ratowników wykonujących prace ratownicze ustala kierownik akcji ratowniczej.

§ 99.[Strefa zagrożenia] 1. Kierując zastęp ratowniczy do prac w strefie zagrożenia, informuje się go o rodzaju zagrożenia i warunkach w niej panujących, drodze albo drogach dojścia do strefy zagrożenia i do miejsca pracy w tej strefie oraz o zadaniach, jakie ma wykonać.

2. Kierowanie do prac w strefie zagrożenia odbywa się na podstawie polecenia, wydanego zastępowemu przez kierownika akcji ratowniczej pod ziemią lub w obiekcie.

3. Wyjście zastępu ratowniczego z bazy ratowniczej do strefy zagrożenia może nastąpić tylko po zgłoszeniu kierownikowi tej bazy.

§ 100.[Wycofanie do bazy ratowniczej] 1. W trakcie przeprowadzania rozpoznania zagrożenia w składzie zastępu ratowniczego wysyłanego z bazy ratowniczej do strefy zagrożenia znajduje się ratownik górniczy znający rejon, w którym jest przeprowadzana akcja ratownicza.

2. Zastęp ratowniczy, któremu zlecono zadanie ewakuacji osób zagrożonych, udzielania pierwszej pomocy poszkodowanym oraz przetransportowania ich do bazy ratowniczej, wyposaża się w sprzęt do udzielania pierwszej pomocy i transportu poszkodowanych, a w przypadku występowania atmosfery niezdatnej do oddychania – w sprzęt ochrony układu oddechowego przystosowany do ewakuacji poszkodowanych.

3. Zastęp ratowniczy w drodze do miejsca wykonywania prac ratowniczych w strefie zagrożenia, w trakcie ich wykonywania oraz w drodze powrotnej utrzymuje łączność z bazą ratowniczą w odstępach czasu i w sposób ustalony przez kierownika akcji ratowniczej, natomiast w trakcie przebywania w atmosferze niezdatnej do oddychania albo w trudnych warunkach mikroklimatu utrzymuje stałą łączność z bazą. W przypadku braku widoczności oznakowuje drogę powrotną do bazy.

4. Jeżeli łączność z bazą ratowniczą zostanie przerwana, zastęp ratowniczy wycofuje się do bazy ratowniczej. W trakcie wycofywania się podejmuje działania w celu nawiązania łączności za pomocą sygnałów.

5. W podziemnych zakładach górniczych stosuje się następujące sygnały akustyczne lub optyczne poprzedzone nadaniem kilku po sobie następujących sygnałów:

1) sygnał bazy do zastępu:

a) 2 sygnały – „czy wszystko w porządku”,

b) 3 sygnały – „pomoc idzie”,

c) 4 sygnały – „wracać”;

2) sygnały zastępu do bazy:

a) 2 sygnały – „wszystko w porządku”,

b) 3 sygnały – „żądamy pomocy”,

c) 4 sygnały – „wracamy”;

3) sygnały zastępu do odciętej załogi:

a) 1 sygnał – „rozkręcić rurociąg”,

b) 3 sygnały – „podać liczbę ludzi”,

c) 2 + 2 sygnały – „puszczamy powietrze”;

4) sygnały odciętej załogi do zastępu:

a) 1 sygnał – „rurociąg rozkręcony”,

b) 2 sygnały – „rurociągu nie można rozkręcić”,

c) 2 + 2 sygnały – „brak nam powietrza”,

d) 3 sygnały – „podaję liczbę ludzi” + tyle sygnałów, ilu jest ludzi;

5) sygnały nadawane lampą górniczą w trakcie transportu podczas prowadzenia akcji ratowniczych:

a) „stój” – zataczanie światłem okręgu,

b) „jedź do mnie” – poruszanie światłem w linii poziomej,

c) „jedź ode mnie” – poruszanie światłem w linii pionowej;

6) sygnały określające kierunek wycofania załogi w przypadku pożaru:

a) szereg krótkich sygnałów + 4 długie – „pod prąd powietrza”,

b) szereg krótkich sygnałów + 6 długich – „z prądem powietrza”.

§ 101.[Obserwacja miejsca wykonywania prac ratowniczych] 1. W trakcie wykonywania prac ratowniczych każdy ratownik górniczy obserwuje miejsca wykonywania tych prac, a w przypadku stwierdzenia zagrożenia ostrzega pozostałych ratowników górniczych i powiadamia zastępowego.

2. Niedopuszczalne jest samowolne oddalanie się ratowników górniczych z miejsca pracy zastępu ratowniczego lub wykonywanie jakichkolwiek prac bez ich uprzedniego uzgodnienia z zastępowym.

3. Zastępowy zastępu ratowniczego jest zobowiązany do samodzielnego działania w sytuacji zagrożenia zdrowia lub życia ratowników lub osób ratowanych przy jednoczesnym braku możliwości przekazania kierownikowi akcji ratowniczej informacji o zaistniałej sytuacji. O zaistniałym fakcie zastępowy zastępu ratowniczego informuje kierownika akcji ratowniczej pod ziemią najszybciej, jak to jest możliwe.

§ 102.[Powtórne skierowanie zastępu ratowniczego do wykonywania prac ratowniczych w strefie zagrożenia] 1. Powtórne skierowanie zastępu ratowniczego do wykonywania prac ratowniczych w strefie zagrożenia może nastąpić po wypoczynku, który nie powinien być krótszy niż czas pracy tego zastępu.

2. Zdolność ratowników górniczych do dalszego wykonywania prac ratowniczych określa lekarz.

3. Przepisu ust. 2 nie stosuje się w zakładach poszukujących węglowodorów oraz zakładach górniczych wydobywających kopaliny otworami wiertniczymi.

4. Jeżeli kierownik akcji ratowniczej nie przewiduje dalszego zatrudnienia zastępu ratowniczego, opuszczenie bazy ratowniczej może nastąpić tylko po uzyskaniu zgody kierownika bazy ratowniczej.

§ 103.[Wycofanie do bazy ratowniczej] 1. Jeżeli w akcji ratowniczej ratownik górniczy zasłabnie, ulegnie wypadkowi lub zgłosi zastępowemu niemożność wykonywania pracy oraz w przypadku niewłaściwego działania aparatu regeneracyjnego lub aparatu powietrznego butlowego, zastęp ratowniczy natychmiast wycofuje się do bazy ratowniczej, o ile nie stwarza to dla tego zastępu zagrożenia, i powiadamia o zdarzeniu kierownika akcji ratowniczej pod ziemią albo w obiekcie.

2. W przypadku, o którym mowa w ust. 1, kierownik akcji ratowniczej niezwłocznie powiadamia właściwy organ nadzoru górniczego.

§ 104.[Przewodnik] 1. Zastępowi ratowniczemu nieposiadającemu dokładnego rozpoznania rejonu wykonywania prac ratowniczych przydziela się przewodnika.

2. Przewodnik, o którym mowa w ust. 1, jest dodatkową osobą w zastępie ratowniczym i towarzyszy temu zastępowi.

§ 105.[Zastęp ratowniczy] 1. Prace ratownicze prowadzone w atmosferze niezdatnej do oddychania wykonują wyłącznie ratownicy górniczy używający aparatów regeneracyjnych lub powietrznych butlowych.

2. Zastęp ratowniczy wyposaża się w aparaty regeneracyjne lub powietrzne butlowe tego samego typu i o jednakowym czasie ochronnego działania.

3. W zakładzie górniczym:

1) wydobywającym kopaliny otworami wiertniczymi,

2) prowadzącym podziemne bezzbiornikowe magazynowanie substancji,

3) prowadzącym podziemne składowanie odpadów metodą otworową,

4) prowadzącym podziemne składowanie dwutlenku węgla

– kierownik akcji ratowniczej może ustalić sprzęt ochrony układu oddechowego stosowany w trakcie wykonywania prac ratowniczych inny niż wymieniony w ust. 1.

§ 106.[Wyposażenie zastępu ratowniczego] 1. W podziemnym zakładzie górniczym zastęp ratowniczy wyruszający z bazy ratowniczej do miejsca wykonywania prac ratowniczych w atmosferze niezdatnej do oddychania wyposaża się, oprócz sprzętu, o którym mowa w § 105, także w:

1) butlę zapasową z tlenem o ciśnieniu określonym w instrukcji użycia tej butli oraz urządzenie do podawania tlenu pod maskę lub urządzenie umożliwiające podłączenie do obiegu drugiego aparatu;

2) przyrządy do pomiarów gazów, ustalone przez kierownika akcji ratowniczej, w szczególności tlenomierz o pomiarze ciągłym i sygnalizacji zadanego progu zawartości tlenu, w przyrządy do ciągłego pomiaru zawartości CO, CO₂, CH₄ oraz w przyrządy do pomiaru wilgotności i temperatury;

3) urządzenie do łączności z bazą ratowniczą, klucz do posiadanego aparatu regeneracyjnego;

4) inny dodatkowy sprzęt ustalony przez kierownika akcji ratowniczej.

2. W zakładach górniczych:

1) wydobywających kopaliny otworami wiertniczymi,

2) prowadzących podziemne bezzbiornikowe magazynowanie substancji,

3) prowadzących podziemne składowanie odpadów metodą otworową,

4) prowadzących podziemne składowanie dwutlenku węgla

– zastęp ratowniczy wyruszający z bazy ratowniczej do miejsca wykonywania prac ratowniczych w aparatach powietrznych butlowych lub aparatach regeneracyjnych wyposaża się także w odzież ochronną, sprzęt kontrolno-pomiarowy, narzędzia i inne środki potrzebne do wykonania zadania, ustalone przez kierownika akcji ratowniczej.

§ 107.[Kontrola sprawności aparatów regeneracyjnych lub powietrznych butlowych] 1. Ratownicy górniczy przed wyjściem z bazy ratowniczej do strefy zagrożenia kontrolują sprawność aparatów regeneracyjnych lub powietrznych butlowych, zgodnie z instrukcją ich używania.

2. Przed wejściem do strefy zagrożenia, w której występuje atmosfera niezdatna do oddychania, zastępowy poleca użycie aparatów regeneracyjnych lub powietrznych butlowych i przeprowadza kontrolę ich działania oraz prawidłowego nałożenia masek twarzowych. Kontrolę aparatu zastępowego przeprowadza jego zastępca.

3. W drodze z bazy ratowniczej do miejsca wykonywania prac ratowniczych zastępowy idzie na czele zastępu i przeprowadza pomiary składu atmosfery podręcznymi przyrządami do pomiaru gazów w okresach ustalonych przez kierownika akcji ratowniczej.

4. W trakcie powrotu zastępu ratowniczego do bazy ratowniczej zastęp ten idzie w następującej kolejności: zastępca zastępowego, ratownicy górniczy oraz zastępowy.

5. W przypadku gdy zastępowy i ratownicy górniczy jego zastępu ratowniczego nie znają rejonu zakładu górniczego, w którym są wykonywane prace ratownicze, na czele zastępu idzie przewodnik, o którym mowa w § 104 ust. 1.

§ 108.[Informacje zgłaszane zastępowemu] 1. Zastępowy przestrzega zasady, zgodnie z którą każdy ratownik górniczy posiada zapas tlenu lub powietrza w ilości dwukrotnie większej od tej, jaką zużył w drodze z bazy ratowniczej do miejsca docelowego, powiększony o 1 MPa, w ilości zabezpieczającej powrót do tej bazy.

2. Każde użycie zaworu dodawczego w aparacie regeneracyjnym albo dodatkowe dodanie powietrza w aparacie powietrznym butlowym ratownik górniczy zgłasza zastępowemu, który kontroluje zapas tlenu lub powietrza w aparacie tego ratownika.

§ 109.[Czas pracy ratownika górniczego w aparacie regeneracyjnym] 1. Ratownik górniczy zdejmuje maskę twarzową na polecenie zastępowego, gdy zastępowy upewni się, że zastęp ratowniczy znajduje się w atmosferze zdatnej do oddychania.

2. Czas pracy ratownika górniczego w aparacie regeneracyjnym jest ograniczony do 2 godzin.

3. Ratownik górniczy może pracować w aparacie regeneracyjnym dłużej niż 2 godziny w przypadku ratowania ludzi lub wykonywania ważnych czynności na polecenie kierownika akcji ratowniczej.

4. Czas pracy ratownika górniczego używającego aparatu powietrznego butlowego jest dostosowany do czasu ochronnego działania tego aparatu, z uwzględnieniem zasady, o której mowa w § 108 ust. 1.

5. Czas przepracowany z użyciem aparatu regeneracyjnego lub powietrznego butlowego w akcjach ratowniczych dokumentuje się, dokonując wpisu w karcie ewidencyjnej każdego z ratowników górniczych.

§ 110.[Obowiązek przebywania mechanika sprzętu ratowniczego w bazie ratowniczej] W przypadku używania aparatów regeneracyjnych lub powietrznych butlowych w wyrobiskach, w bazie ratowniczej przebywa mechanik sprzętu ratowniczego.

§ 111.[Dozwolone wykonywanie czynności kontrolnych w strefie zagrożenia] Wykonywanie czynności kontrolnych w strefie zagrożenia, w której występuje atmosfera niezdatna do oddychania, jest dozwolone wyłącznie przez osoby będące ratownikami górniczymi lub zawodowymi ratownikami górniczymi, udającymi się do tej strefy wraz z zastępem ratowniczym, zgodnie z § 104.

§ 112.[Czynności wykonywane w przypadku gdy wypadkowi uległ ratownik górniczy używający aparatu regeneracyjnego lub powietrznego butlowego] W przypadku gdy wypadkowi uległ ratownik górniczy używający aparatu regeneracyjnego lub powietrznego butlowego:

1) zastępowy, po wyjściu zastępu ratowniczego ze strefy zagrożenia i po zdjęciu maski twarzowej poszkodowanemu, odczytuje wskazanie manometru, zamyka dopływ tlenu albo powietrza w aparacie poszkodowanego oraz oddaje poszkodowanego pod opiekę lekarską;

2) kierownik bazy ratowniczej zabezpiecza i przekazuje do kopalnianej stacji ratownictwa górniczego lub jednostki ratownictwa aparat regeneracyjny lub powietrzny butlowy poszkodowanego, wraz z przyłączoną do niego maską twarzową używaną w trakcie wypadku;

3) aparat, wraz z maską twarzową, a w przypadku aparatu regeneracyjnego – również z pochłaniaczem CO₂, do czasu przekazania specjalistycznej jednostce jest zabezpieczony przez kierownika kopalnianej stacji ratownictwa górniczego lub jednostki ratownictwa w zamkniętym pomieszczeniu.

Rozdział 7

Przepisy przejściowe i przepis końcowy

§ 113. [Ważność dokumentów dotyczących ratownictwa górniczego] 1. Opracowane na podstawie dotychczasowych przepisów dokumenty dotyczące ratownictwa górniczego, takie jak:

1) plan ratownictwa górniczego,

2) dziennik:

a) kopalnianej stacji ratownictwa górniczego,

b) ćwiczeń drużyny ratowniczej zakładu górniczego,

c) zastępów specjalistycznych,

3) ewidencja:

a) członków drużyny ratowniczej,

b) osób dozoru ruchu nienależących do drużyny ratowniczej,

4) książka kontroli:

a) aparatów regeneracyjnych,

b) aparatów powietrznych butlowych,

c) ucieczkowych aparatów regeneracyjnych,

d) sprzętu ochrony układu oddechowego przystosowanego do ewakuacji poszkodowanego,

e) aparatów nurkowych,

f) sprzętu oczyszczającego,

g) masek twarzowych do aparatów regeneracyjnych,

h) masek twarzowych do aparatów powietrznych butlowych,

i) urządzeń i sprzętu ratowniczego, dla których nie prowadzi się odrębnych książek,

5) książka:

a) ewidencji ucieczkowych aparatów regeneracyjnych,

b) przeglądów ucieczkowych aparatów regeneracyjnych,

c) pracy przetłaczarki tlenu,

d) ewidencji napełniania butli tlenem,

e) pracy sprężarki powietrza,

f) ewidencji napełniania butli sprężonym powietrzem,

g) czynności nurkowych,

h) sprężeń w komorze dekompresyjnej,

i) prowadzenia akcji ratowniczej,

j) prowadzenia prac profilaktycznych,

6) karta udziału zastępu w:

a) akcji ratowniczej,

b) pracach profilaktycznych,

7) karta ratownika górniczego,

8) zobowiązanie kandydata na ratownika górniczego

– zachowują moc, nie dłużej jednak niż przez okres 3 miesięcy od dnia wejścia w życie niniejszego rozporządzenia.

2. Świadectwa odbycia specjalistycznych szkoleń i kursów, wydane na podstawie przepisów dotychczasowych, zachowują moc przez okres w nich oznaczony.

3. Zaświadczenia lekarskie potwierdzające zdolność do wykonywania pracy ratownika górniczego, wydane na podstawie przepisów dotychczasowych, zachowują moc przez okres w nich oznaczony.

§ 114.[Wejście w życie] Rozporządzenie wchodzi w życie po upływie 30 dni od dnia ogłoszenia.⁴⁾