§ 1. [Rozporządzenie w sprawie szczegółowych warunków i trybu przyznawania pomocy finansowej w ramach działania "Działanie rolno-środowiskowo-klimatyczne" objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020] W rozporządzeniu Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 18 marca 2015 r. w sprawie szczegółowych warunków i trybu przyznawania pomocy finansowej w ramach działania "Działanie rolno-środowiskowo-klimatyczne" objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020 (Dz. U. poz. 415, z późn. zm.²⁾) wprowadza się następujące zmiany:

1) w § 2 w ust. 1 pkt 2 otrzymuje brzmienie:

"2) realizuje zobowiązanie rolno-środowiskowo-klimatyczne, o którym mowa w art. 28 ust. 3 rozporządzenia nr 1305/2013 lub art. 7 ust. 2 rozporządzenia delegowanego Komisji (UE) nr 807/2014 z dnia 11 marca 2014 r. uzupełniającego rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1305/2013 w sprawie wsparcia rozwoju obszarów wiejskich przez Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich (EFRROW) i wprowadzającego przepisy przejściowe (Dz. Urz. UE L 227 z 31.07.2014, str. 1, z późn. zm.³⁾), zwane dalej "zobowiązaniem rolno-środowiskowo-klimatycznym", przez 5 lat - w przypadku pakietu wymienionego w § 4 ust. 1 pkt 1-7 lub przez rok - w przypadku pakietu wymienionego w § 4 ust. 1 pkt 8 lub 9;";

2) w § 3 ust. 2a otrzymuje brzmienie:

"2a. Takie same zobowiązania rolno-środowiskowo-klimatyczne mogą być realizowane w ramach wariantów pakietu wymienionego w § 4 ust. 1 pkt 2, pakietu wymienionego w § 4 ust. 1 pkt 3 lub wariantów pakietu wymienionego w § 4 ust. 1 pkt 4 lub 5, a w przypadku gdy rolnik lub zarządca kontynuuje realizację takiego samego zobowiązania rolno-środowiskowo-klimatycznego podjętego przez innego rolnika lub zarządcę - również w ramach pakietu wymienionego w § 4 ust. 1 pkt 1, wariantów pakietu wymienionego w § 4 ust. 1 pkt 6, ras lokalnych zwierząt w ramach pakietu wymienionego w § 4 ust. 1 pkt 7 lub pakietów wymienionych w § 4 ust. 1 pkt 8 lub 9.";

3) w § 4:

a) w ust. 1 w pkt 7 w lit. e kropkę zastępuje się średnikiem i dodaje się pkt 8 i 9 w brzmieniu:

"8) Pakiet 8. Ekstensywne użytkowanie łąk i pastwisk;

9) Pakiet 9. Retencjonowanie wody.",

b) po ust. 2 dodaje się ust. 2a w brzmieniu:

"2a. Wymogów określonych w ust. 2 pkt 1-5 nie stosuje się w przypadku pakietu wymienionego w ust. 1 pkt 9.",

c) w ust. 3 w pkt 1 dodaje się lit. c w brzmieniu:

"c) pakietu wymienionego w ust. 1 pkt 8,";

4) w § 5 w ust. 1 w pkt 1 w lit. a po wyrazie "wariantu" dodaje się wyrazy "wymienionych w § 4 ust. 1 pkt 2-6 lub 8";

5) w § 9 dodaje się ust. 5 w brzmieniu:

"5. Przepisów ust. 1 i 2 nie stosuje się do przyznawania płatności rolno-środowiskowo-klimatycznej w przypadku równoczesnej realizacji na tym samym obszarze zobowiązania rolno-środowiskowo-klimatycznego w ramach pakietu wymienionego w § 4 ust. 1 pkt 9 oraz zobowiązania rolno-środowiskowo-klimatycznego w ramach pakietu wymienionego w § 4 ust. 1 pkt 4 albo 5, albo 8, z wyłączeniem wariantu 4.3. i 5.3.";

6) w § 10:

a) w ust. 1 w pkt 4 kropkę zastępuje się średnikiem i dodaje się pkt 5 w brzmieniu:

"5) pkt 8 - jest przyznawana, jeżeli rolnik jest posiadaczem co najmniej jednej sztuki zwierzęcia z gatunków: bydło domowe (Bos taurus), bawoły domowe (Bubalus bubalis), kozy (Capra hircus), owce (Ovis aries) lub konie (Equus caballus).",

b) dodaje się ust. 3-8 w brzmieniu:

"3. Warunek określony w ust. 1 pkt 5 w zakresie posiadania zwierząt uznaje się za spełniony, jeżeli:

1) warunek ten spełnia małżonek rolnika ubiegającego się o przyznanie płatności rolno-środowiskowo-klimatycznej w ramach pakietu wymienionego w § 4 ust. 1 pkt 8;

2) małżonek rolnika, o którym mowa w pkt 1, wyraził pisemną zgodę na przyznanie płatności rolno-środo-wiskowo-klimatycznej temu rolnikowi z uwzględnieniem określonych zwierząt, których posiadaczem jest małżonek tego rolnika.

4. Wyrażając zgodę, o której mowa w ust. 3 pkt 2, małżonek rolnika, o którym mowa w ust. 3 pkt 1, podaje numery identyfikacyjne zwierząt objętych tą zgodą.

5. Zwierząt, o których mowa w ust. 3 pkt 2, nie uwzględnia się przy przyznawaniu małżonkowi rolnika, o którym mowa w ust. 3 pkt 1, płatności rolno-środowiskowo-klimatycznej w ramach pakietu wymienionego w § 4 ust. 1 pkt 8.

6. Przy ustalaniu spełnienia warunku określonego w ust. 1 pkt 5 bierze się pod uwagę zwierzęta, które rolnik albo jego małżonek posiadali w okresie od dnia 15 marca do dnia 30 września danego roku i w odniesieniu do których rolnik lub jego małżonek na podstawie przepisów o systemie identyfikacji i rejestracji zwierząt dokonali wymaganych zgłoszeń do rejestru:

1) zwierząt gospodarskich oznakowanych i siedzib stad tych zwierząt, który jest prowadzony na podstawie przepisów o systemie identyfikacji i rejestracji zwierząt - w przypadku bydła domowego, bawołów domowych, kóz i owiec;

2) koniowatych, o którym mowa w przepisach o systemie identyfikacji i rejestracji zwierząt, wskazane w zaświadczeniu wydanym przez podmiot, który prowadzi rejestr koniowatych, na formularzu opracowanym i udostępnionym przez Agencję - w przypadku koni.

7. Zaświadczenie, o którym mowa w ust. 6 pkt 2, zawiera:

1) imię i nazwisko, miejsce zamieszkania i adres albo nazwę, siedzibę i adres rolnika lub jego małżonka;

2) w przypadku:

a) rolnika będącego osobą fizyczną lub jego małżonka - numer identyfikacyjny powszechnego elektronicznego systemu ewidencji ludności (numer PESEL), a jeżeli rolnik lub jego małżonek nie posiada numeru PESEL - kod kraju, numer paszportu lub innego dokumentu stwierdzającego tożsamość,

b) rolnika niebędącego osobą fizyczną - numer identyfikacyjny w krajowym rejestrze urzędowym podmiotów gospodarki narodowej (REGON);

3) wykaz koni, które były wpisane lub zgłoszone do rejestru koniowatych, o którym mowa w przepisach o systemie identyfikacji i rejestracji zwierząt, przez rolnika lub jego małżonka w okresie wskazanym w ust. 6, z podaniem daty urodzenia tych koni.

8. Zaświadczenie, o którym mowa w ust. 6 pkt 2, rolnik składa do kierownika biura powiatowego Agencji do dnia 31 października roku, w którym złożył wniosek o przyznanie płatności rolno-środowiskowo-klimatycznej.";

7) w § 11:

a) w ust. 1:

- w pkt 2 wyrazy "pkt 2, 3, 6 i 7" zastępuje się wyrazami "pkt 2, 3 i 6-8",

- w pkt 3 we wprowadzeniu do wyliczenia wyrazy "pkt 4 i 5" zastępuje się wyrazami "pkt 4, 5 i 9",

b) w ust. 4 wyrazy "pkt 1-6" zastępuje się wyrazami "pkt 1-6 i 8";

8) w § 12:

a) w ust. 4 pkt 1 i 2 otrzymują brzmienie:

"1) trwałych użytków zielonych, na których występują siedliska przyrodnicze, których typy są wymienione w ust. 3 pkt 1 załącznika nr 4 do rozporządzenia - w przypadku wariantów 4.1.-4.6., lub siedliska lęgowe ptaków z gatunków wymienionych w ust. 3 pkt 3 załącznika nr 4 do rozporządzenia - w przypadku wariantów 4.8.-4.11., jeżeli są położone na specjalnym obszarze ochrony siedlisk lub na obszarze specjalnej ochrony ptaków, lub na obszarze mającym znaczenie dla Wspólnoty, w rozumieniu przepisów o ochronie przyrody;

2) obszarów przyrodniczych, na których występują siedliska przyrodnicze, których typy są wymienione w ust. 3 pkt 1 lit. b, c lub f załącznika nr 4 do rozporządzenia - w przypadku wariantu 4.2., 4.3. lub 4.6., lub siedliska lęgowe ptaków z gatunków wymienionych w ust. 3 pkt 3 załącznika nr 4 do rozporządzenia - w przypadku wariantów 4.8.-4.11., jeżeli są położone na specjalnym obszarze ochrony siedlisk lub na obszarze specjalnej ochrony ptaków, lub na obszarze mającym znaczenie dla Wspólnoty, w rozumieniu przepisów o ochronie przyrody;",

b) po ust. 5a dodaje się ust. 5b w brzmieniu:

"5b. W przypadku gdy dla specjalnego obszaru ochrony siedlisk lub obszaru mającego znaczenie dla Wspólnoty, w rozumieniu przepisów o ochronie przyrody, nie zostały ustanowione plan ochrony albo plan zadań ochronnych, płatność rolno-środowiskowo-klimatyczna w ramach wariantów 4.8.-4.11. jest przyznawana, jeżeli regionalny dyrektor ochrony środowiska, który sprawuje nadzór nad tymi obszarami, potwierdził pisemnie na formularzu określonym w metodyce, o której mowa w § 4 ust. 2 pkt 4a, że dany wariant może być realizowany.",

c) dodaje się ust. 9-11 w brzmieniu:

"9. W przypadku pakietu wymienionego w § 4 ust. 1 pkt 8 płatność rolno-środowiskowo-klimatyczna:

1) jest przyznawana do trwałych użytków zielonych położonych poza obszarem Natura 2000;

2) może być przyznana do trwałych użytków zielonych położonych na obszarze Natura 2000, jeżeli w trakcie realizacji zobowiązania rolno-środowiskowo-klimatycznego w ramach tego pakietu użytki te zostały włączone do obszaru Natura 2000.

10. W przypadku pakietu wymienionego w § 4 ust. 1 pkt 9 płatność rolno-środowiskowo-klimatyczna jest przyznawana do powierzchni trwałych użytków zielonych lub obszarów przyrodniczych:

1) zalanej lub podtopionej, przy czym zalanie lub podtopienie są rozumiane jako stan wysycenia profilu glebowego wodą na poziomie przynajmniej 80% co najmniej przez 12 następujących po sobie dni w okresie od dnia 1 maja do dnia 30 września,

2) która jest położona na działkach rolnych, na których jest realizowane zobowiązanie rolno-środowiskowo-klimatyczne w ramach pakietu wymienionego w § 4 ust. 1 pkt 4 albo 5, albo 8, z wyłączeniem wariantu 4.3. i 5.3., i objętych obszarem zatwierdzonym odpowiednio w ramach pakietu wymienionego w § 4 ust. 1 pkt 4 albo 5, albo 8, z wyłączeniem wariantu 4.3. i 5.3.

- o zwartym obszarze w gospodarstwie rolnym wynoszącym co najmniej 0,1 ha.

11. Warunek wystąpienia na danej powierzchni zalania lub podtopienia, o którym mowa w ust. 10 pkt 1, uznaje się za spełniony, jeżeli potwierdzą to dane udostępnione do dnia 10 października Agencji, na podstawie zawartego porozumienia, przez Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa - Państwowy Instytut Badawczy.";

9) w § 14 w ust. 1 pkt 3 otrzymuje brzmienie:

"3) 30 owiec matek rasy merynos polski w starym typie, 15 owiec matek rasy cakiel podhalański, barwna owca górska, polska owca pogórza, czarnogłówka, polska owca górska, białogłowa owca mięsna albo 10 owiec matek pozostałych ras;";

10) w § 15 w ust. 1 w pkt 1 wyrazy "pkt 1-6" zastępuje się wyrazami "pkt 1-6, 8 i 9";

11) w § 16 w ust. 1 we wprowadzeniu do wyliczenia wyrazy "pkt 1, 2, 5 i 6" zastępuje się wyrazami "pkt 1, 2, 5, 6 i 8";

12) w § 19 w ust. 1 pkt 1 otrzymuje brzmienie:

"1) REGON, jeżeli został nadany, a w przypadku osoby fizycznej również numer PESEL, natomiast jeżeli osoba ta nie posiada numeru PESEL - kod kraju, numer paszportu lub innego dokumentu tożsamości;";

13) w § 20 po ust. 4 dodaje się ust. 4a w brzmieniu:

"4a. W przypadku, o którym mowa w § 10 ust. 3 pkt 1, do wniosku o przyznanie płatności rolno-środowiskowo-klimatycznej w ramach pakietu wymienionego w § 4 ust. 1 pkt 8 dołącza się pisemną zgodę, o której mowa w § 10 ust. 3 pkt 2.";

14) w § 21:

a) w ust. 2 zdanie pierwsze otrzymuje brzmienie:

"W przypadku gdy do rolnika lub zarządcy mają zastosowanie wymogi, o których mowa w § 4 ust. 3 pkt 1 lit. b lub c lub pkt 2, rolnik lub zarządca przed upływem 25 dni od dnia, w którym upływa termin składania wniosków o przyznanie płatności bezpośrednich w rozumieniu przepisów o płatnościach w ramach systemów wsparcia bezpośredniego w roku, w którym określono te wymogi, składa do kierownika biura powiatowego Agencji informację zawierającą wskazanie realizowanego pakietu lub wariantu oraz tych wymogów, sporządzoną na formularzu udostępnionym przez Agencję.",

b) w ust. 4 po pkt 2 dodaje się pkt 2a w brzmieniu:

"2a) kopię pisemnego potwierdzenia, o którym mowa w § 12 ust. 5b, jeżeli dla specjalnego obszaru ochrony siedlisk lub obszaru mającego znaczenie dla Wspólnoty, w rozumieniu przepisów o ochronie przyrody, nie zostały ustanowione plan ochrony albo plan zadań ochronnych - w przypadku wariantów 4.8.-4.11.;",

c) po ust. 4e dodaje się ust. 4f w brzmieniu:

"4f. Do zobowiązania rolno-środowiskowo-klimatycznego w zakresie pakietu wymienionego w § 4 ust. 1 pkt 9 nie stosuje się ust. 4c i 4d.";

15) w § 22 w ust. 2:

a) w pkt 1 po wyrazach "pkt 3" dodaje się wyrazy "- w przypadku pakietów lub wariantów wymienionych w § 4 ust. 1 w pkt 1-8",

b) w pkt 2 wyrazy "pkt 4 lub 5" zastępuje się wyrazami "pkt 4, 5 lub 8";

16) w § 24 ust. 7 otrzymuje brzmienie:

"7. Spadkobierca rolnika lub zarządcy w przypadku, o którym mowa:

1) w ust. 5 pkt 2, składa odpis prawomocnego postanowienia sądu o stwierdzeniu nabycia spadku w terminie 14 dni od dnia uprawomocnienia się tego postanowienia;

2) w § 10 ust. 3 pkt 1, dołącza do wniosku, o którym mowa w ust. 2, pisemną zgodę, o której mowa w § 10 ust. 3 pkt 2.";

17) w § 25 w ust. 5 po pkt 1 dodaje się pkt 1a w brzmieniu:

"1a) pisemną zgodę, o której mowa w § 10 ust. 3 pkt 2 - w przypadku, o którym mowa w § 10 ust. 3 pkt 1;";

18) w § 26 w ust. 5 po pkt 1 dodaje się pkt 1a w brzmieniu:

"1a) pisemną zgodę, o której mowa w § 10 ust. 3 pkt 2 - w przypadku, o którym mowa w § 10 ust. 3 pkt 1;";

19) w § 33:

a) w ust. 3 we wprowadzeniu do wyliczenia wyrazy "pkt 2-6" zastępuje się wyrazami "pkt 2-6 lub 8",

b) w ust. 10a w pkt 2 i 3 wyrazy "pakietu wymienionego w § 4 ust. 1 pkt 4" zastępuje się wyrazami "pakietów wymienionych w § 4 ust. 1 pkt 4 i 5",

c) w ust. 11 pkt 1 otrzymuje brzmienie:

"1) o której mowa w § 21 ust. 2 lub ust. 5a pkt 3, płatność rolno-środowiskowo-klimatyczna za realizację pakietu lub wariantu, w ramach którego mają zastosowanie wymogi, o których mowa w § 4 ust. 3 pkt 1 lit. b lub c lub pkt 2, przysługuje rolnikowi lub zarządcy w wysokości zmniejszonej o 50%;",

d) dodaje się ust. 16 w brzmieniu:

"16. Przepisów ust. 6, ust. 11 pkt 2 i ust. 15 nie stosuje się do płatności rolno-środowiskowo-klimatycznej za realizację zobowiązania w ramach pakietu wymienionego w § 4 ust. 1 pkt 9.";

20) po § 36a dodaje się § 36b w brzmieniu:

"§ 36b. Złożenie wniosku o przyznanie pierwszej płatności rolno-środowiskowo-klimatycznej w ramach nowego zobowiązania rolno-środowiskowo-klimatycznego po dniu 14 marca 2023 r. jest niedopuszczalne.";

21) w załączniku nr 1 do rozporządzenia część I. WYMOGI DOTYCZĄCE STOSOWANIA NAWOZÓW i część II. WYMOGI DOTYCZĄCE STOSOWANIA ŚRODKÓW OCHRONY ROŚLIN otrzymują brzmienie:

I. WYMOGI DOTYCZĄCE STOSOWANIA NAWOZÓW
1. Niestosowanie w danym roku dawki nawozów naturalnych wykorzystywanych rolniczo zawierającej więcej niż 170 kg azotu w czystym składniku na 1 ha użytków rolnych - art. 105 ust. 1 ustawy z dnia 20 lipca 2017 r. - Prawo wodne (Dz. U. z 2021 r. poz. 2233, z późn. zm.).	1. Stwierdzono zastosowanie w danym roku dawki nawozów naturalnych wykorzystywanych rolniczo zawierającej więcej niż 170 kg azotu w czystym składniku na 1 ha użytków rolnych.	Obszar gruntów ornych objęty zobowiązaniem w ramach pakietu 1. w pierwszym roku jego realizacji. Obszar objęty zobowiązaniem w ramach wariantu 2.1. oraz pakietu 4., 5. i 8.	80%	1,25	-	-	100%
2. Stosowanie komunalnych osadów ściekowych zgodnie z zaleconymi dawkami, ustalonymi zgodnie z § 3 rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 6 lutego 2015 r. w sprawie komunalnych osadów ściekowych (Dz. U. poz. 257, z późn. zm.).	2. Stwierdzono, że zastosowano komunalne osady ściekowe w stopniu przekraczającym zalecane dawki komunalnych osadów ściekowych, o których mowa w § 3 rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 6 lutego 2015 r. w sprawie komunalnych osadów ściekowych.	Obszar objęty zobowiązaniem w ramach pakietu 1. w pierwszym roku realizacji zobowiązania rolno-środowiskowo- -klimatycznego. Obszar objęty zobowiązaniem w ramach pakietu 2., 4., 5. i 8.	20%	-	1,5	-	30%
II. WYMOGI DOTYCZĄCE STOSOWANIA ŚRODKÓW OCHRONY ROŚLIN
1. Przeciwdziałanie zniesieniu środków ochrony roślin na obszary i obiekty niebędące celem zabiegu z zastosowaniem tych środków. Stosowanie środków ochrony roślin należy planować z uwzględnieniem okresu, w którym ludzie będą przebywać na obszarze objętym zabiegiem - art. 35 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 2013 r. o środkach ochrony roślin (Dz. U. z 2020 r. poz. 2097).	1. Nie przeciwdziałano zniesieniu środków ochrony roślin na obszary lub obiekty niebędące celem zabiegu z zastosowaniem tych środków lub stwierdzono, że stosowanie środków ochrony roślin zaplanowano bez uwzględnienia okresu, w którym ludzie będą przebywać na obszarze objętym zabiegiem.	Obszar objęty zobowiązaniem w ramach wariantu 2.1. oraz pakietu 3., 4., 5. i 8.	20%	1,25	-	-	25%

2. Uwzględnienie integrowanej ochrony roślin w przypadku stosowania środków ochrony roślin oraz wskazanie sposobu realizacji wymagań integrowanej ochrony roślin w dokumentacji (ewidencji zabiegów) przez podanie przyczyny wykonania zabiegu środkiem ochrony roślin - art. 35 ust. 3 ustawy z dnia 8 marca 2013 r. o środkach ochrony roślin.

2. Stwierdzono, że nie uwzględniono integrowanej ochrony roślin w przypadku stosowania środków ochrony roślin lub nie wskazano sposobu realizacji wymagań integrowanej ochrony roślin w dokumentacji (ewidencji zabiegów) przez podanie przyczyny wykonania zabiegu środkiem ochrony roślin.

Obszar objęty zobowiązaniem w ramach wariantu 2.1. oraz pakietu 3., 4., 5. i 8.

20%

1,25

-

-

25%

22) w załączniku nr 2 do rozporządzenia:

a) w części I Pakiet 1. Rolnictwo zrównoważone w ust. 4:

- pkt 2 otrzymuje brzmienie:

"2) w jednym roku realizacji zobowiązania rolno-środowiskowo-klimatycznego, lecz nie później niż w 4. roku realizacji tego zobowiązania, następującej praktyki dodatkowej - międzyplon (wysiewany w terminie do dnia 1 października, przy jednoczesnym zakazie wznawiania przed dniem 15 lutego zabiegów agrotechnicznych, z wyłączeniem mulczowania);",

- w pkt 3 lit. a otrzymuje brzmienie:

"a) międzyplon (wysiewany w terminie do dnia 1 października, przy jednoczesnym zakazie wznawiania przed dniem 15 lutego zabiegów agrotechnicznych, z wyłączeniem mulczowania),",

b) w części II Pakiet 2. Ochrona gleb i wód w ust. 1 pkt 2 otrzymuje brzmienie:

"2) zakaz wznawiania zabiegów agrotechnicznych, z wyłączeniem mulczowania, przed dniem 1 marca;",

c) dodaje się część VI w brzmieniu:

"VI. Pakiet 8. Ekstensywne użytkowanie łąk i pastwisk (użytkowanie kośne, kośno-pastwiskowe albo pastwiskowe)

1. Wymogi obowiązkowe dla wszystkich typów użytkowania:

1) zakaz stosowania komunalnych osadów ściekowych;

2) zakaz przeorywania;

3) zakaz włókowania i bronowania w okresie od dnia:

a) 1 kwietnia do dnia 1 września na obszarach nizinnych (poniżej 300 m n.p.m.),

b) 15 kwietnia do dnia 1 września na obszarach wyżynnych i górskich (powyżej 300 m n.p.m.);

4) zakaz stosowania środków ochrony roślin, z wyłączeniem selektywnego i miejscowego niszczenia uciążliwych gatunków inwazyjnych z zastosowaniem odpowiedniego sprzętu (np. mazaczy herbicydowych);

5) zakaz tworzenia nowych oraz rozbudowy i odtwarzania istniejących urządzeń melioracji wodnych, z wyłączeniem przypadków dotyczących dostosowania tych urządzeń do potrzeb związanych z utrzymaniem lub poprawą wartości przyrodniczej trwałego użytku zielonego, jeżeli takie działania zostaną dopuszczone przez doradcę rolnośrodowiskowego;

6) zakaz składowania biomasy wśród kęp drzew i zarośli, w rowach, jarach i innych obniżeniach terenu (położonych na działkach zadeklarowanych we wniosku o przyznanie płatności rolno-środowiskowo-klimatycznej);

7) dopuszcza się ograniczone nawożenie do 60 kg N/ha/rok, z wyłączeniem obszarów nawożonych przez namuły rzeczne.

2. Wymogi obowiązkowe przy użytkowaniu kośnym:

1) częstotliwość koszenia: dwa pokosy w roku;

2) koszenie w terminie określonym przez doradcę rolnośrodowiskowego, przy czym termin ten rozpoczyna się nie wcześniej niż w dniu 1 czerwca i kończy się nie później niż w dniu 30 września;

3) zebranie i usunięcie skoszonej biomasy (w tym zakaz pozostawiania rozdrobnionej biomasy); w terminie do 2 tygodni po pokosie biomasę usuwa się z działki rolnej lub układa w pryzmy, w tym pryzmy balotowe, stogi lub brogi; w przypadku ułożenia biomasy w pryzmy, w tym pryzmy balotowe, stogi lub brogi, usuwa się ją z działki rolnej nie później niż do dnia 1 marca kolejnego roku;

4) pozostawienie nieskoszonego fragmentu działki rolnej o powierzchni wynoszącej 5-10% powierzchni tej działki; w obydwu stosowanych pokosach pozostawia się te same fragmenty działki rolnej nieskoszone; dopuszcza się możliwość niepozostawienia fragmentów nieskoszonych w przypadku działek rolnych, które nie przekraczają powierzchni 1 ha.

3. Wymogi obowiązkowe przy użytkowaniu kośno-pastwiskowym:

1) częstotliwość koszenia: jeden pokos w roku;

2) koszenie w terminie określonym przez doradcę rolnośrodowiskowego, przy czym termin ten rozpoczyna się nie wcześniej niż w dniu 1 czerwca i kończy się nie później niż w dniu 30 września;

3) zebranie i usunięcie skoszonej biomasy (w tym zakaz pozostawiania rozdrobnionej biomasy); w terminie do 2 tygodni po pokosie biomasę usuwa się z działki rolnej lub układa w pryzmy, w tym pryzmy balotowe, stogi lub brogi; w przypadku ułożenia biomasy w pryzmy, w tym pryzmy balotowe, stogi lub brogi, usuwa się ją z działki rolnej nie później niż do dnia 1 marca kolejnego roku;

4) pozostawienie nieskoszonego fragmentu działki rolnej o powierzchni wynoszącej 5-10% powierzchni tej działki; dopuszcza się możliwość niepozostawienia fragmentów nieskoszonych w przypadku działek rolnych, które nie przekraczają powierzchni 1 ha;

5) wypas w terminie określonym przez doradcę rolnośrodowiskowego, przy czym termin ten rozpoczyna się nie wcześniej niż w dniu 1 maja i kończy się nie później niż w dniu 15 października na obszarach do 300 m n.p.m. lub rozpoczyna się nie wcześniej niż w dniu 20 maja i kończy się nie później niż w dniu 1 października na obszarach powyżej 300 m n.p.m., przy obsadzie zwierząt wynoszącej od 0,3 DJP/ha do 1,5 DJP/ha gruntów objętych wsparciem w ramach pakietu.

4. Wymogi obowiązkowe przy użytkowaniu pastwiskowym:

1) wypas przy minimalnej obsadzie zwierząt wynoszącej od 0,5 DJP/ha do 2 DJP/ha gruntów objętych wsparciem w ramach pakietu;

2) wypas w terminie określonym przez doradcę rolnośrodowiskowego, przy czym termin ten rozpoczyna się nie wcześniej niż w dniu 1 maja i kończy się nie później niż w dniu 15 października na obszarach do 300 m n.p.m. lub rozpoczyna się nie wcześniej niż w dniu 20 maja i kończy się nie później niż w dniu 1 października na obszarach powyżej 300 m n.p.m.;

3) w przypadku niedojadów: wykaszanie niedojadów raz w roku, w terminie określonym przez doradcę rolno-środowiskowego, przy czym termin ten kończy się nie później niż w dniu 31 października, oraz zebranie i usunięcie skoszonej biomasy (w tym zakaz pozostawiania rozdrobnionej biomasy); w terminie do 2 tygodni po pokosie biomasę usuwa się z działki rolnej lub układa w pryzmy, w tym pryzmy balotowe, stogi lub brogi; w przypadku ułożenia biomasy w pryzmy, w tym pryzmy balotowe, stogi lub brogi, usuwa się ją z działki rolnej nie później niż do dnia 1 marca kolejnego roku.

5. Współczynniki przeliczania zwierząt na DJP stosowane w przypadku wymogów dotyczących użytkowania pastwiskowego lub kośno-pastwiskowego trwałych użytków zielonych zostały określone w ust. 13 części IV. Pakiet 4. Cenne siedliska i zagrożone gatunki ptaków na obszarach Natura 2000 i Pakiet 5. Cenne siedliska poza obszarami Natura 2000.";

23) w załączniku nr 3 do rozporządzenia:

a) w ust. 1:

- wprowadzenie do wyliczenia otrzymuje brzmienie:

"Część ogólna - dotyczy wszystkich pakietów, z wyłączeniem pakietu wymienionego w § 4 ust. 1 pkt 9 rozporządzenia, i zawiera w szczególności:",

- pkt 4 otrzymuje brzmienie:

"4) wykaz pakietów lub wariantów, w ramach których rolnik lub zarządca realizuje zobowiązanie rolno-środowiskowo-klimatyczne, a w przypadku pakietu wymienionego w § 4 ust. 1 pkt 8 rozporządzenia, jeżeli w odniesieniu do rolnika mają zastosowanie wymogi, o których mowa w § 4 ust. 3 pkt 1 lit. c rozporządzenia, również oświadczenie doradcy rolnośrodowiskowego, że do rolnika mają zastosowanie te wymogi;",

b) w ust. 2 wprowadzenie do wyliczenia otrzymuje brzmienie:

"Część szczegółowa - dotyczy poszczególnych wariantów i pakietów rolno-środowiskowo-klimatycznych, z wyłączeniem pakietu wymienionego w § 4 ust. 1 pkt 9 rozporządzenia, i zawiera informacje niezbędne do prawidłowej realizacji zobowiązania rolno-środowiskowo-klimatycznego, w tym informacje w zakresie:",

c) w ust. 3:

- w pkt 1:

- - w lit. a tiret pierwsze otrzymuje brzmienie:

"- poszczególnych działek rolnych, na których mają być realizowane pakiety lub warianty, z wyłączeniem pakietu wymienionego w § 4 ust. 1 pkt 9 rozporządzenia, oraz",

- - lit. c otrzymuje brzmienie:

"c) z zaznaczoną częścią działki rolnej, która ma pozostać nieskoszona w poszczególnych latach - w przypadku pakietu wymienionego w § 4 ust. 1 pkt 4, 5 lub 8 rozporządzenia;",

- po pkt 3a dodaje się pkt 3b w brzmieniu:

"3b) kopia pisemnego potwierdzenia, o którym mowa w § 12 ust. 5b rozporządzenia, jeżeli dla specjalnego obszaru ochrony siedlisk lub obszaru mającego znaczenie dla Wspólnoty, w rozumieniu przepisów o ochronie przyrody, nie zostały ustanowione plan ochrony albo plan zadań ochronnych - w przypadku wariantów 4.8.-4.11.;";

24) w załączniku nr 4 do rozporządzenia w ust. 5 w tabeli w kolumnie drugiej Rasa:

a) w wierszu czwartym Owce po wyrazie "pogórza" dodaje się wyrazy " , polska owca górska, białogłowa owca mięsna",

b) w wierszu szóstym Kozy po wyrazie "karpacka" dodaje się wyrazy " , koza kazimierzowska, koza sandomierska";

25) załącznik nr 6 do rozporządzenia otrzymuje brzmienie określone w załączniku do niniejszego rozporządzenia;

26) w załączniku nr 8 do rozporządzenia:

a) w części II. Pakiet 2. Ochrona gleb i wód lp. 4 otrzymuje brzmienie:

4

Wznowienie zabiegów agrotechnicznych, z wyłączeniem mulczowania, przed dniem 1 marca

10%

1,25

-

-

13%

b) dodaje się część VI w brzmieniu:

VI. Pakiet 8. Ekstensywne użytkowanie łąk i pastwisk
1	Zastosowanie komunalnych osadów ściekowych	25%	-	1,5	-	38%
2	Przeorywanie	50%	-	1,5	-	75%
3	Zastosowanie włókowania lub bronowania w okresie: - od dnia 1 kwietnia do dnia 1 września na - od dnia 15 kwietnia do dnia 1 września na obszarach wyżynnych i górskich (powyżej 300 m n.p.m.) obszarach nizinnych (do 300 m n.p.m.)	20%	-	1,5	-	30%

4	Zastosowanie środków ochrony roślin, z wyłączeniem selektywnego i miejscowego niszczenia uciążliwych gatunków inwazyjnych z zastosowaniem odpowiedniego sprzętu (np. mazaczy herbicydowych)	15%	-	1,5	-	23%
5	Utworzenie nowych, rozbudowa i odtworzenie istniejących urządzeń melioracji wodnych, z wyłączeniem przypadków dotyczących dostosowania tych urządzeń do potrzeb związanych z utrzymaniem lub poprawą wartości przyrodniczej trwałego użytku zielonego, jeżeli takie działania zostały dopuszczone przez doradcę rolnośrodowiskowego	57%	-	-	1,75	100%
6	Składowanie biomasy wśród kęp drzew i zarośli, w rowach, jarach i innych obniżeniach terenu (położonych na działkach zadeklarowanych we wniosku o przyznanie płatności rolno-środowiskowo-klimatycznej)	10%	1,25	-	-	13%
7	Przekroczenie dopuszczalnego limitu nawożenia	10%	-	1,5	-	15%
8	Nawożenie azotem na obszarach nawożonych przez namuły rzeczne	10%	-	1,5	-	15%
Użytkowanie kośne
9	Zastosowanie innej niż wskazana częstotliwości koszenia lub niewykoszenie, lub wykoszenie w nieodpowiednim terminie lub w terminie innym niż określony przez doradcę rolnośrodowiskowego	33%	-	1,5	-	50%
10	Niezłożenie ściętej biomasy w pryzmy, w tym pryzmy balotowe, stogi lub brogi, lub jej nieusunięcie w odpowiednim terminie lub pozostawienie na działce rolnej rozdrobnionej biomasy	33%	-	1,5	-	50%
11	Nieusunięcie z działki rolnej do dnia 1 marca kolejnego roku biomasy ułożonej w pryzmy, w tym pryzmy balotowe, stogi lub brogi	25%	1,25	-	-	31%
12	Pozostawienie mniejszej niż 5% nieskoszonej powierzchni działki rolnej	5%	1,25	-	-	6%
13	Pozostawienie większej niż 10%, lecz mniejszej niż 50% lub równej 50% nieskoszonej powierzchni działki rolnej	10%	1,25	-	-	13%
14	Pozostawienie większej niż 50% nieskoszonej powierzchni działki rolnej	15%	1,25	-	-	31%
15	Pozostawienie nieskoszonej niewłaściwej części działki rolnej, w szczególności innej niż zaznaczona na materiale graficznym	10%	1,25	-	-	13%

Użytkowanie kośno-pastwiskowe
16	Zastosowanie innej niż wskazana częstotliwości koszenia lub niewykoszenie, lub wykoszenie w nieodpowiednim terminie lub w terminie innym niż określony przez doradcę rolnośrodowiskowego	33%	-	1,5	-	50%
17	Niezłożenie ściętej biomasy w pryzmy, w tym pryzmy balotowe, stogi lub brogi, lub jej nieusunięcie w odpowiednim terminie, lub pozostawienie na działce rolnej rozdrobnionej biomasy	33%	-	1,5	-	50%
18	Nieusunięcie z działki rolnej do dnia 1 marca kolejnego roku biomasy ułożonej w pryzmy, w tym pryzmy balotowe, stogi lub brogi	25%	1,25	-	-	31%
19	Pozostawienie mniejszej niż 5% nieskoszonej powierzchni działki rolnej	5%	1,25	-	-	6%
20	Pozostawienie większej niż 10%, lecz mniejszej niż 50% lub równej 50% nieskoszonej powierzchni działki rolnej	10%	1,25	-	-	13%
21	Pozostawienie większej niż 50% nieskoszonej powierzchni działki rolnej	15%	1,25	-	-	31%
22	Pozostawienie nieskoszonej niewłaściwej części działki rolnej, w szczególności innej niż zaznaczona na materiale graficznym	10%	1,25	-	-	13%
23	Wypasanie w nieodpowiednim terminie lub w terminie innym niż określony przez doradcę rolnośrodowiskowego	15%	1,25	-	-	19%
24	Nieprzestrzeganie dozwolonego poziomu obsady zwierząt	10%	-	1,5	-	15%
Użytkowanie pastwiskowe
25	Niewypasanie lub wypasanie w nieodpowiednim terminie lub w terminie innym niż określony przez doradcę rolnośrodowiskowego	33%	-	1,5	-	50%
26	Nieprzestrzeganie dozwolonego poziomu obsady zwierząt	20%	-	1,5	-	30%
27	Niewykoszenie niedojadów lub wykoszenie ich z zastosowaniem innej niż wskazana częstotliwości lub w nieodpowiednim terminie lub w terminie innym niż określony przez doradcę rolnośrodowiskowego	5%	1,25	-	-	6%
28	Niezłożenie ściętej biomasy z niedojadów w pryzmy, w tym pryzmy balotowe, stogi lub brogi, lub jej nieusunięcie	33%	-	1,5	-	50%

	w odpowiednim terminie lub pozostawienie na działce rolnej rozdrobnionej biomasy z niedojadów
29	Nieusunięcie z działki do dnia 1 marca kolejnego roku biomasy z niedojadów ułożonej w pryzmy, w tym pryzmy balotowe, stogi lub brogi	25%	1,25	-	-	31%

§ 2.[Stosowanie przepisów w brzmieniu dotychczasowym] Do przyznawania, wypłaty i zwrotu pomocy finansowej w ramach działania "Działanie rolno-środowiskowo-klimatyczne" objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020, w sprawach objętych postępowaniami:

1) wszczętymi i niezakończonymi ostateczną decyzją przed dniem wejścia w życie niniejszego rozporządzenia,

2) zakończonymi ostateczną decyzją wydaną na podstawie przepisów dotychczasowych, w przypadku gdy zostały wznowione od dnia wejścia w życie niniejszego rozporządzenia

- stosuje się przepisy rozporządzenia zmienianego w § 1 w brzmieniu dotychczasowym.

§ 3.[Wejście w życie] Rozporządzenie wchodzi w życie z dniem 15 marca 2022 r.