Akt prawny
obowiązujący
Wersja aktualna od 2021-11-26
Wersja aktualna od 2021-11-26
obowiązujący
ROZPORZĄDZENIE
MINISTRA TRANSPORTU, BUDOWNICTWA I GOSPODARKI
MORSKIEJ1)
z dnia 29 maja 2012 r.
w sprawie prowadzenia kursów z zakresu przewozu towarów niebezpiecznych
z dnia 29 maja 2012 r. (Dz.U. z 2012 r., poz. 619)
t.j. z dnia 25 marca 2019 r. (Dz.U. z 2019 r., poz. 555)
t.j. z dnia 26 listopada 2021 r. (Dz.U. z 2021 r., poz. 2150)
Na podstawie art. 58 ustawy z dnia 19 sierpnia 2011 r. o przewozie towarów niebezpiecznych (Dz. U. z 2021 r. poz. 756) zarządza się, co następuje:
§ 1.[Zakres regulacji] Rozporządzenie określa:
1) szczegółowe wymagania w zakresie, o którym mowa w art. 50 ust. 4 pkt 1–3 ustawy z dnia 19 sierpnia 2011 r. o przewozie towarów niebezpiecznych, w stosunku do podmiotów wykonujących działalność w zakresie prowadzenia kursów z zakresu przewozu towarów niebezpiecznych, zwanych dalej „prowadzącymi kursy”;
2) rodzaje i zakres kursów z zakresu przewozu towarów niebezpiecznych, zwane dalej „kursami”, ich ramowy program oraz minimalny czas ich trwania, a także warunki wydawania zaświadczenia potwierdzającego ukończenie odpowiedniego kursu;
3) warunki i sposób przechowywania dokumentacji dotyczącej prowadzonych kursów;
4) wzór wniosku o wpis do rejestru podmiotów prowadzących kursy oraz wzór zaświadczenia potwierdzającego wpis podmiotu do tego rejestru;
5) wzór zaświadczenia o ukończeniu kursu;
6) wysokość opłaty za wpis do rejestru podmiotów prowadzących kursy.
§ 2.[Wymagania dotyczące prowadzącego kurs] Prowadzący kursy powinien posiadać:
1) warunki lokalowe gwarantujące przeprowadzenie kursów, w tym:
a) salę wykładową,
b) miejsce do przeprowadzania ćwiczeń praktycznych w zakresie objętym kursem,
c) (uchylona),
d) pomieszczenie do przechowywania dokumentacji dotyczącej prowadzonych kursów,
e) zaplecze sanitarne;
2) zbiór przepisów w zakresie przewozu towarów niebezpiecznych oraz materiały dydaktyczne i pomoce naukowe, właściwe do rodzaju prowadzonego kursu.
§ 3.[Obowiązki prowadzącego zajęcia w ramach kursów] Wykładowca prowadzący zajęcia w ramach kursów jest obowiązany:
1) posiadać wykształcenie wyższe, w szczególności w zakresie właściwości towarów niebezpiecznych, konstrukcji lub eksploatacji opakowań, cystern lub środków transportu przeznaczonych do ich przewozu, ratownictwa, ochrony przeciwpożarowej lub bezpieczeństwa przewozu towarów niebezpiecznych, oraz co najmniej 5-letnią praktykę zawodową w dziedzinach objętych tematyką prowadzonych kursów lub
2) odpowiednio do prowadzonych zajęć w ramach kursów posiadać świadectwo doradcy do spraw bezpieczeństwa przewozu towarów niebezpiecznych, w zakresie przewozu:
a) drogowego towarów niebezpiecznych,
b) koleją towarów niebezpiecznych lub
c) żeglugą śródlądową towarów niebezpiecznych.
§ 4.[Sala wykładowa] 1. Prowadzący kurs zapewnia prowadzenie zajęć dydaktycznych w sali wykładowej, która spełnia następujące wymagania:
1) ma powierzchnię nie mniejszą niż 25 m2;
2) jest wyposażona w stoliki i miejsca siedzące dla każdej osoby biorącej udział w kursie;
3) jest oświetlona, przewietrzana i posiada ogrzewanie;
4) jest odizolowana od innych pomieszczeń w sposób zapewniający kursantom ciszę i brak wpływu czynników negatywnie oddziałujących na koncentrację uwagi lub przyswajanie wiedzy;
5) jest wyposażona w materiały dydaktyczne i pomoce naukowe zapewniające prawidłową realizację celów kształcenia, obejmujące co najmniej plansze oraz prezentacje multimedialne.
2. Jeżeli w sali wykładowej jest prowadzone jednocześnie szkolenie dla więcej niż 20 osób, to powierzchnia określona w ust. 1 pkt 1 zostaje zwiększona o 1 m2 na każdą szkoloną osobę powyżej liczby 20 osób.
§ 5.[Czas trwania kursu] 1. Godzina lekcyjna kursu trwa 45 minut.
2. Czas trwania kursu w ciągu jednego dnia nie może przekroczyć 8 godzin lekcyjnych.
3. Kursant nie może uczestniczyć w więcej niż 8 godzinach lekcyjnych zajęć dziennie w przypadku uczestniczenia w więcej niż jednym kursie tego samego dnia.
§ 6.[Przechowywanie prowadzonej dokumentacji] 1. Prowadzący kurs przechowuje prowadzoną dokumentację dotyczącą:
1) zajęć teoretycznych i praktycznych obejmującą dziennik zajęć zawierający:
a) imiona i nazwiska uczestników kursu,
b) listę obecności uczestników kursu na poszczególnych zajęciach,
c) wykaz przeprowadzonych zajęć zgodnie z programem kursu, w tym:
– liczbę godzin przeprowadzonych zajęć,
– terminy przeprowadzonych zajęć,
– tematy przeprowadzonych zajęć,
– imię i nazwisko wykładowcy prowadzącego zajęcia;
2) wykładowcy prowadzącego zajęcia w ramach kursu obejmującą:
a) kopię dokumentu potwierdzającego spełnianie wymagań, o których mowa w § 3 pkt 1, lub
b) kopię świadectwa doradcy;
3) ewidencji wydanych zaświadczeń o ukończeniu kursu obejmującej:
a) imiona i nazwiska uczestników kursu oraz numery PESEL albo daty urodzenia w przypadku osób nieposiadających numeru PESEL,
b) zakres i rodzaj ukończonego kursu,
c) datę ukończenia kursu,
d) datę odbioru i podpis odbierającego zaświadczenie o ukończeniu kursu,
e) numer wydanego zaświadczenia o ukończeniu kursu.
2. Dokumentację, o której mowa w ust. 1, przechowuje się przez okres 5 lat, licząc od dnia dokonania ostatniego wpisu w dzienniku zajęć, w pomieszczeniu umożliwiającym przechowywanie dokumentacji związanej z prowadzonymi kursami w sposób uniemożliwiający dostęp osób postronnych.
3. (uchylony).
§ 7.[Rodzaje kursów] 1. Ustala się następujące rodzaje kursów:
1) kurs ADR początkowy i doskonalący;
2) kurs na eksperta ADN;
3) kurs na eksperta ADN do spraw przewozu gazów;
4) kurs na eksperta ADN do spraw przewozu chemikaliów;
5) kurs doradcy.
2. Zakres, ramowy program i minimalny czas trwania kursu:
1) ADR początkowego i doskonalącego określa załącznik nr 1 do rozporządzenia;
2) na eksperta ADN, eksperta ADN do spraw przewozu gazów oraz eksperta ADN do spraw przewozu chemikaliów określa załącznik nr 2 do rozporządzenia;
3) doradcy określa załącznik nr 3 do rozporządzenia.
§ 8.[Kurs ADR] 1. W ramach kursu ADR początkowego wyróżnia się:
1) kurs podstawowy;
2) kurs specjalistyczny w zakresie przewozu w cysternach;
3) kurs specjalistyczny w zakresie przewozu materiałów i przedmiotów klasy 1;
4) kurs specjalistyczny w zakresie przewozu materiałów promieniotwórczych klasy 7.
2. W ramach kursu ADR doskonalącego wyróżnia się:
1) kurs podstawowy;
2) kurs specjalistyczny w zakresie przewozu w cysternach;
3) kurs specjalistyczny w zakresie przewozu materiałów i przedmiotów klasy 1;
4) kurs specjalistyczny w zakresie przewozu materiałów promieniotwórczych klasy 7.
3. Kursy, o których mowa w ust. 1 i 2, obejmują również zajęcia praktyczne z zakresu objętego tematyką zajęć teoretycznych oraz sposobów udzielania pierwszej pomocy, gaszenia pożaru oraz postępowania w razie zaistnienia wypadku lub awarii.
4. W odniesieniu do kursów, o których mowa w ust. 1 pkt 1 i 2 oraz w ust. 2 pkt 1 i 2, w celu przeprowadzenia zajęć praktycznych minimalny czas trwania kursu przedłuża się o dodatkową godzinę lekcyjną dla każdych pięciu osób uczestniczących w kursie.
§ 9.[Kurs zintegrowany] 1. Kurs podstawowy w ramach kursu ADR początkowego lub doskonalącego prowadzony łącznie z jednym lub więcej niż jednym kursem specjalistycznym, o którym mowa w § 8, może odbywać się w formie kursu zintegrowanego.
2. W przypadku kursu zintegrowanego obejmującego swoim zakresem kursy, o których mowa w § 8 ust. 1 pkt 1 i 2 oraz w § 8 ust. 2 pkt 1 i 2, przeprowadza się jedne zajęcia praktyczne dla całego kursu.
§ 10.[Zaświadczenie potwierdzające ukończenie odpowiedniego rodzaju kursu] 1. Warunkiem wydania zaświadczenia potwierdzającego ukończenie odpowiedniego rodzaju kursu jest uczestnictwo w zajęciach zgodnie z programem kursu.
2. Dopuszcza się nieobecność na kursie w łącznym wymiarze nieprzekraczającym:
1) 45 minut w przypadku kursu, o którym mowa w § 8 ust. 1 pkt 1;
2) 30 minut w przypadku kursu, o którym mowa w § 8 ust. 1 pkt 2–4 oraz § 8 ust. 2.
3. W przypadku kursu zintegrowanego stosuje się limity dopuszczalnej nieobecności, o których mowa w ust. 2, przypadające na poszczególne kursy wchodzące w skład kursu zintegrowanego.
4. W przypadku kursu doradcy dopuszcza się nieobecność w wymiarze nieprzekraczającym 25% zajęć teoretycznych.
5. Wzór zaświadczenia o ukończeniu kursu określa załącznik nr 4 do rozporządzenia.
§ 11.[Wzory wniosków] 1. Wzór wniosku o wpis do rejestru podmiotów prowadzących kursy z zakresu przewozu towarów niebezpiecznych określa załącznik nr 5 do rozporządzenia.
2. Wzór zaświadczenia potwierdzającego wpis podmiotu do rejestru podmiotów prowadzących kursy z zakresu przewozu towarów niebezpiecznych określa załącznik nr 6 do rozporządzenia.
§ 12.[Wysokość opłaty za wpis podmiotu do rejestru] Wysokość opłaty za wpis podmiotu do rejestru podmiotów prowadzących kursy wynosi 600 zł.
§ 13.[Postępowania w sprawie wpisu do rejestru podmiotów prowadzących kursy] 1. Do postępowań w sprawie wpisu do rejestru podmiotów prowadzących kursy wszczętych i niezakończonych przed dniem wejścia w życie rozporządzenia stosuje się wzory wniosków obowiązujących w dniu złożenia wniosku o taki wpis.
2. Kursy rozpoczęte i niezakończone przed dniem wejścia w życie rozporządzenia mogą być prowadzone na podstawie ramowych programów obowiązujących w dniu ich rozpoczęcia.
§ 14.[Wejście w życie] Rozporządzenie wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia, z wyjątkiem:
1) § 2 i 3 oraz § 6 ust. 2 i 3, które wchodzą w życie po upływie 30 dni od dnia ogłoszenia;
2) § 10 ust. 2, który wchodzi w życie w dniu następującym po dniu ogłoszenia.2)
1) Obecnie działami administracji rządowej - transport oraz żegluga śródlądowa kieruje Minister Infrastruktury, na podstawie § 1 ust. 2 pkt 2 i 3 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 18 listopada 2019 r. w sprawie szczegółowego zakresu działania Ministra Infrastruktury (Dz. U. z 2021 r. poz. 937).
2) Niniejsze rozporządzenie było poprzedzone:
1) rozporządzeniem Ministra Infrastruktury z dnia 15 września 2005 r. w sprawie kursów dokształcających dla kierowców przewożących towary niebezpieczne (Dz. U. poz. 1571), które na podstawie art. 133 ust. 2 pkt 1 ustawy z dnia 19 sierpnia 2011 r. o przewozie towarów niebezpiecznych (Dz. U. poz. 1367 i 1454) utraciło moc z dniem wejścia w życie niniejszego rozporządzenia;
2) rozporządzeniem Ministra Infrastruktury z dnia 26 września 2005 r. w sprawie uzyskiwania świadectwa przeszkolenia doradcy do spraw bezpieczeństwa w zakresie transportu drogowego towarów niebezpiecznych (Dz. U. poz. 1654), które na podstawie art. 133 ust. 2 pkt 1 ustawy z dnia 19 sierpnia 2011 r. o przewozie towarów niebezpiecznych utraciło moc z dniem wejścia w życie niniejszego rozporządzenia w zakresie § 1 pkt 1 oraz § 2-5;
3) rozporządzeniem Ministra Infrastruktury z dnia 27 września 2004 r. w sprawie świadectwa doradcy do spraw bezpieczeństwa przewozu materiałów niebezpiecznych statkami żeglugi śródlądowej (Dz. U. poz. 2256), które na podstawie art. 133 ust. 2 pkt 3 ustawy z dnia 19 sierpnia 2011 r. o przewozie towarów niebezpiecznych utraciło moc z dniem wejścia w życie niniejszego rozporządzenia w zakresie § 1 pkt 1 - w części dotyczącej zakresu kursu, § 2 oraz załącznika nr 1.
Załączniki do rozporządzenia Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej
z dnia 29 maja 2012 r.
Załącznik nr 1
ZAKRES, RAMOWY PROGRAM I MINIMALNY CZAS TRWANIA KURSU ADR
1. Kurs ADR początkowy
| Lp. | Temat | Liczba godzin |
| 1 | Kurs podstawowy obejmuje tematy: |
|
| a) wymagania ogólne dotyczące przewozu towarów niebezpiecznych, w tym przepisy prawne, podstawowe definicje, szkolenie osób zaangażowanych w przewóz towarów niebezpiecznych oraz wyłączenia stosowania przepisów Umowy ADR | 2 | |
| b) główne rodzaje zagrożeń – podstawy klasyfikacji towarów niebezpiecznych, rozpoznawanie zagrożeń na podstawie nalepek i znaków | 2 | |
| c) informacje na temat ochrony środowiska i kontroli przewozu odpadów | 1 | |
| d) działania zapobiegawcze i środki bezpieczeństwa właściwe dla różnych rodzajów zagrożeń | 1 | |
| e) czynności, które należy podjąć po zaistnieniu wypadku, w szczególności w zakresie pierwszej pomocy, bezpieczeństwa ruchu drogowego, używania sprzętu ochronnego, w tym gaśniczego oraz środków ochrony indywidualnej | 1 | |
| f) oznakowania oraz umieszczania nalepek ostrzegawczych i tablic barwy pomarańczowej | 1 | |
| g) odpowiedzialność kierowcy i innych uczestników przewozu towarów niebezpiecznych | 2 | |
| h) przeznaczenie i sposób działania wyposażenia technicznego pojazdów, w tym wyposażenia przeciwpożarowego oraz wyposażenia ochronnego (ogólnego i indywidualnego) – wymagania i sposób użycia | 2 | |
| i) manipulowanie sztukami przesyłki i ich układanie, załadunek i rozładunek, w tym zakazy ładowania razem różnych towarów niebezpiecznych, ograniczenia przy przewozie z żywnością, środki ostrożności, które powinny być podjęte podczas załadunku i rozładunku towarów niebezpiecznych, oraz mocowanie i zabezpieczanie ładunku, a także wymagania wynikające z obowiązujących norm | 2 | |
| j) informacje na temat realizacji przewozu kombinowanego | 1 | |
| k) ograniczenia przejazdu przez tunele oraz postępowanie kierowcy podczas takiego przejazdu, w szczególności zapobieganie wypadkom, bezpieczeństwo, postępowanie w przypadku pożaru lub innych zagrożeń | 1 | |
| l) ochrona towarów niebezpiecznych | 1 | |
| m) dokumentacja wymagana przy przewozie towarów niebezpiecznych, w tym zawartość i zasady sporządzania dokumentu przewozowego | 1 | |
| 2 | Kurs specjalistyczny w zakresie przewozu w cysternach obejmuje tematy: |
|
| a) zachowanie się pojazdów na drodze, z uwzględnieniem przemieszczania się ładunku | 1 | |
| b) wymagania dotyczące pojazdów i cystern, w szczególności: - pojazdy i ich wymagania techniczne, - budowa cystern i ich wyposażenie obsługowe i konstrukcyjne, - kody cystern, - rodzaje i terminy badań cystern | 7 | |
| c) ogólne wiadomości teoretyczne na temat różnych systemów napełniania i opróżniania cystern | 2 | |
| d) dodatkowe przepisy szczególne dotyczące używania pojazdów, w szczególności świadectw dopuszczenia pojazdu ADR, znaków dopuszczenia, oznakowania tablicami barwy pomarańczowej oraz umieszczania nalepek ostrzegawczych | 3 | |
| 3 | Kurs specjalistyczny w zakresie przewozu materiałów i przedmiotów klasy 1 obejmuje tematy: |
|
| a) specyficzne zagrożenia stwarzane przez materiały wybuchowe i przedmioty z materiałami wybuchowymi | 1 | |
| b) szczególne wymagania, w tym zakazy, dotyczące pakowania i ładowania razem różnych materiałów i przedmiotów klasy 1 | 1 | |
| c) wymagania dotyczące pojazdów EX/II i EX/III oraz MEMU | 2 | |
| d) przepisy szczególne dotyczące materiałów i przedmiotów wybuchowych, świadectwa dopuszczenia pojazdu ADR, oznakowania tablicami barwy pomarańczowej oraz umieszczania znaków i nalepek ostrzegawczych | 4 | |
| 4 | Kurs specjalistyczny w zakresie przewozu materiałów promieniotwórczych klasy 7 obejmuje tematy: |
|
| a) specyficzne zagrożenia związane z promieniowaniem jonizującym | 2 | |
| b) szczególne wymagania dotyczące pakowania, manipulowania, ładowania razem i układania materiałów promieniotwórczych | 3 | |
| c) dodatkowe przepisy szczególne dotyczące materiałów promieniotwórczych, oznakowania tablicami barwy pomarańczowej oraz umieszczania znaków i nalepek ostrzegawczych | 2 | |
| d) szczególne środki bezpieczeństwa, które powinny być podjęte w razie wypadku z materiałem promieniotwórczym | 1 |
2. Kurs ADR doskonalący
| Lp. | Temat | Liczba godzin |
| 1 | Kurs podstawowy | 14 |
| 2 | Kurs specjalistyczny w zakresie przewozu w cysternach | 6 |
| 3 | Kurs specjalistyczny w zakresie przewozu materiałów i przedmiotów klasy 1 | 5 |
| 4 | Kurs specjalistyczny w zakresie przewozu materiałów promieniotwórczych klasy 7 | 5 |
| – w zakresie obowiązujących regulacji prawnych oraz nowych rozwiązań merytorycznych dotyczących przewozu drogowego towarów niebezpiecznych objętych ramowym programem kursu ADR początkowego | ||
3. Zajęcia praktyczne w zakresie udzielania pierwszej pomocy, gaszenia pożarów oraz postępowania w razie zaistnienia wypadku lub awarii
| Temat nauczania | Cel nauczania | Treść nauczania | Sposób realizacji |
| Gaszenie pożarów | Nabycie umiejętności posługiwania się gaśnicą, w szczególności w przypadku zdarzeń dotyczących towarów niebezpiecznych | Prezentacja zasad i sposobów posługiwania się gaśnicą | Ćwiczenia z instruktażem, z uwzględnieniem pisemnych instrukcji zgodnych z ADR |
| Pierwsza pomoc | Poznanie sposobów postępowania w przypadku obrażeń będących skutkiem oddziaływania towaru niebezpiecznego | Czynności, które należy podjąć odpowiednio do rodzaju obrażeń będących skutkiem oddziaływania towaru niebezpiecznego | Ćwiczenia z instruktażem |
| Postępowania w razie zaistnienia wypadku lub awarii | Uświadomienie skutków, które może spowodować wypadek lub awaria środka transportu przewożącego towary niebezpieczne, oraz przedstawienie wytycznych w zakresie odpowiedniego działania | Procedury powiadamiania i postępowania w przypadkach zagrożeń. Zasady postępowania w miejscu wypadku lub awarii, w tym stosowanie sprzętu ochrony ogólnej i indywidualnej. Zabezpieczenie miejsca wypadku lub awarii. Wykorzystanie możliwie wszystkich dostępnych informacji dotyczących towarów niebezpiecznych. Rozpoznawanie zagrożeń i sposoby ich usuwania. Działania zmierzające do ograniczenia skutków wypadku lub awarii. Wyposażenie i inne środki, które powinny być użyte w celu zminimalizowania zagrożeń | Ćwiczenia z instruktażem, z uwzględnieniem pisemnych instrukcji zgodnych z ADR |
Załącznik nr 2
ZAKRES, RAMOWY PROGRAM I MINIMALNY CZAS TRWANIA KURSU NA EKSPERTA ADN, EKSPERTA ADN DO SPRAW PRZEWOZU GAZÓW ORAZ EKSPERTA ADN DO SPRAW PRZEWOZU CHEMIKALIÓW
| I. KURS NA EKSPERTA ADN (podstawowy) | |||
| Wymagania dotyczące szkolenia ekspertów – część ogólna kursu podstawowego | |||
| I) Ogólna część powinna obejmować co najmniej następujące informacje: Ogólne: Cele i struktura ADN. Konstrukcja i wyposażenie: - konstrukcja i wyposażenie statków podlegających ADN. Techniki pomiarowe: - pomiary toksyczności, zawartości tlenu, wybuchowości. Wiedza o produktach: - klasyfikacja i charakterystyka zagrożeń towarów niebezpiecznych. Załadunek, wyładunek i przewóz: - załadunek, wyładunek, wymagania dotyczące ogólnej eksploatacji oraz wymagania dotyczące przewozu. Dokumenty: - dokumenty, które powinny znajdować się na pokładzie podczas przewozu. Zagrożenia i środki zapobiegawcze: - ogólne środki bezpieczeństwa. Ćwiczenia praktyczne: - ćwiczenia praktyczne, szczególnie w odniesieniu do wchodzenia do pomieszczeń, używania gaśnic, sprzętu przeciwpożarowego oraz osobistego wyposażenia ochronnego, jak również detektorów gazów łatwopalnych, mierników tlenu i toksymetrów. Stateczność: - parametry i poziomy stateczności, - przechyły, - przykłady obliczeń, - stateczność awaryjna, stany pośrednie i końcowy zatopienia, - wpływ powierzchni swobodnych, - zmiana stateczności na bazie kryteriów stateczności wyjściowej, - zmiana stateczności z udziałem krzywych ramienia dźwigni, - zastosowanie urządzenia kontrolującego stan załadowania, - użycie urządzenia kontrolującego stan załadowania do obliczania załadowania, - zastosowanie książki stateczności zgodnie z działem 9.3 ADN. | |||
| oraz do wyboru (część specjalistyczna): | |||
| I A) Część dotycząca „statków przewożących ładunek suchy” powinna obejmować co najmniej następujący zakres programowy kursu: Konstrukcja i wyposażenie: - konstrukcja i wyposażenie statków do przewozu ładunków suchych. Zajmowanie się ładowniami i przyległymi pomieszczeniami: - odgazowanie, czyszczenie, konserwacja, - wentylacja ładowni i przestrzeni poza obszarami ochranianymi. Załadunek, wyładunek i przewóz: - wymagania dotyczące załadunku, wyładunku, ogólnej eksploatacji i przewozu, - oznakowanie sztuk przesyłki. Dokumenty: - dokumenty, które powinny być na pokładzie w czasie przewozu. Zagrożenia i środki zapobiegawcze: - ogólne środki bezpieczeństwa, - osobisty sprzęt ochrony i bezpieczeństwa. | |||
| Lub | |||
| I B) Część dotycząca zbiornikowców powinna obejmować co najmniej następujący zakres programowy kursu: Konstrukcja i wyposażenie: - konstrukcja i wyposażenie zbiornikowców, - wentylacja, - systemy załadunku i wyładunku. Zajmowanie się zbiornikami ładunkowymi i przyległymi pomieszczeniami: - odgazowywanie, czyszczenie, konserwacja, - podgrzewanie i chłodzenie ładunku, - manipulowanie naczyniami dla ładunków resztkowych. Techniki pomiaru i próbkowania: - pomiary toksyczności, zawartości tlenu i wybuchowości, - pobieranie próbek. Załadunek, rozładunek i przewóz: - załadunek, rozładunek, ogólne wymagania eksploatacyjne i przewozowe. Dokumenty: - dokumenty, które powinny być na pokładzie w czasie przewozu. Zagrożenia i środki zapobiegawcze: - środki zapobiegawcze oraz ogólnego bezpieczeństwa, - iskrzenie, - osobiste wyposażenie ochrony i bezpieczeństwa, - pożary i pożarnictwo. | |||
| II. KURS NA EKSPERTA ADN DO SPRAW PRZEWOZU GAZÓW | |||
| Kurs specjalistyczny dotyczący gazów powinien obejmować co najmniej następujący zakres programowy: Znajomość fizyki i chemii: - prawa gazowe, np. Boyle'a, Gay-Lussaca i podstawowe; - ciśnienia cząstkowe i mieszaniny, np. definicje i proste obliczenia, wzrost ciśnienia oraz odgazowanie zbiorników ładunkowych; - liczba Avogadro i obliczanie masy idealnego gazu oraz zastosowanie formuły masy; - gęstość masowa, gęstość względna i objętość cieczy, np. gęstość i objętość w stosunku do wzrostu temperatury oraz maksymalnego stopnia napełnienia; - ciśnienie i temperatura krytyczna; - polimeryzacja, np. problemy teoretyczne i praktyczne, warunki przewozu; - parowanie, skraplanie, np. definicja, stosunek objętości cieczy do objętości pary; - mieszanki, np. ciśnienie pary, mieszaniny i charakterystyki zagrożeń; - związki i wzory chemiczne. Praktyka: - mycie zbiorników ładunkowych, np. mycie w przypadku zmiany ładunku, dodanie powietrza do ładunku, metoda mycia (odgazowania) przed wejściem do zbiorników ładunkowych; - pobieranie próbek; - zagrożenie wybuchem; - zagrożenia zdrowotne; - pomiary stężenia gazu, np. jakiego przyrządu używać i jak; - monitorowanie zamkniętych przestrzeni i wchodzenie do nich; - świadectwo odgazowania i pracy dozwolonej; - stopień napełnienia i przepełnienia; - urządzenia bezpieczeństwa; - pompy i sprężarki. Środki awaryjne: - obrażenia fizyczne, np. materiały na skórze, wdychanie gazu, pomoc; - nieprawidłowości dotyczące ładunku, np. przeciek w połączeniu, przepełnienie, polimeryzacja oraz zagrożenia w pobliżu statku. | |||
| III. KURS NA EKSPERTA ADN DO SPRAW PRZEWOZU CHEMIKALIÓW | |||
| Kurs specjalistyczny dotyczący chemikaliów powinien obejmować co najmniej następujący zakres programowy: Znajomość fizyki i chemii: - produkty chemiczne, np. molekuły, atomy, stan fizyczny, kwasy, zasady, utlenianie; - gęstość masowa, gęstość względna, ciśnienie i objętość cieczy, np. gęstość, objętość i ciśnienie z punktu widzenia wzrostu temperatury, maksymalnego stopnia napełnienia; - temperatura krytyczna; - polimeryzacja, np. problemy teoretyczne i praktyczne, warunki przewozu; - mieszaniny, np. ciśnienie pary, mieszanin, charakterystyka zagrożeń; - związki i wzory chemiczne. Praktyka: - czyszczenie zbiorników ładunkowych, np. odgazowanie, mycie, ładunki resztkowe i naczynia dla ładunków resztkowych; - załadunek i wyładunek, np. systemy rurociągów pary, urządzenia szybkiego zamykania, wpływ temperatury; - pobieranie próbek; - niebezpieczeństwo wybuchu; - zagrożenia dla zdrowia; - pomiary stężenia gazu, np. którego przyrządu użyć i jak; - nadzorowanie przestrzeni zamkniętych i wchodzenie do nich; - świadectwa odgazowania i pracy dozwolonej; - stopień napełnienia i przepełnienia; - instalacje bezpieczeństwa; - pompy i sprężarki. Środki awaryjne: - obrażenia fizyczne, np. kontakt z ładunkiem, wdychanie gazu, pomoc; - wady związane z towarem, np. przeciek w połączeniach, przepełnienie, polimeryzacja oraz zagrożenia w sąsiedztwie statku. | |||
| MINIMALNY CZAS TRWANIA KURSU NA EKSPERTA ADN: | |||
| RODZAJE KURSÓW |
| ||
| I + IA | Podstawowy dla ładunków suchych | 32 lekcje po 45 minut | |
|
|
| – w tym 8 lekcji po 45 minut ze stateczności | |
| I + IB | Podstawowy dla zbiornikowców | 32 lekcje po 45 minut | |
|
|
| – w tym 8 lekcji po 45 minut ze stateczności | |
| I + IA + IB | Podstawowy łączony | 40 lekcji po 45 minut | |
|
|
| – w tym 8 lekcji po 45 minut ze stateczności | |
| II | Specjalistyczny o gazach | 16 lekcji po 45 minut | |
| III | Specjalistyczny o chemikaliach | 16 lekcji po 45 minut | |
| IV. ZAKRES, RAMOWY PROGRAM ORAZ MINIMALNY CZAS TRWANIA KURSU ODNOWIENIOWEGO*) | |||
| I + IA | Podstawowy dla ładunków suchych | 16 lekcji po 45 minut | |
|
|
| – w tym minimum 2 lekcje po 45 minut ze stateczności | |
| I + IB | Podstawowy dla zbiornikowców | 16 lekcji po 45 minut | |
|
|
| – w tym minimum 2 lekcje po 45 minut ze stateczności | |
| I + IA + IB | Podstawowy łączony | 16 lekcji po 45 minut | |
|
|
| – w tym minimum 2 lekcje po 45 minut ze stateczności | |
| II | Specjalistyczny o gazach | 8 lekcji po 45 minut | |
| III | Specjalistyczny o chemikaliach | 8 lekcji po 45 minut | |
| *) Kurs odnowieniowy – dla osób, które przed upływem pięciu lat od dnia wydania świadectwa powinny przejść dodatkowe przeszkolenie w ciągu ostatniego roku poprzedzającego termin upływu ważności świadectwa obejmującego swym zakresem program wyszczególniony w: I + IA dla: Podstawowy dla ładunków suchych I + IB dla: Podstawowy dla zbiornikowców I + IA + IB dla: Podstawowy łączony II dla: Specjalistyczny o gazach III dla: Specjalistyczny o chemikaliach | |||
Załącznik nr 3
ZAKRES, RAMOWY PROGRAM I MINIMALNY CZAS TRWANIA KURSU DORADCY
I. Zakres kursu
| Nr części | Tytuł | Liczba godzin |
| 1 | Część ogólna | 24 |
| 2 | Część specjalistyczna: a) przewóz drogowy b) przewóz koleją c) przewóz żeglugą śródlądową |
16 16 16 |
| 3 | Konsultacje | 4 |
II. Ramowy program
1. Część ogólna
| Lp. | Temat | Liczba godzin |
| 1 | Przepisy krajowe i międzynarodowe regulujące przewóz towarów niebezpiecznych, w szczególności cel i zakres regulacji oraz praktyczne posługiwanie się przepisami | 1 |
| 2 | Klasyfikacja towarów niebezpiecznych, w szczególności zagrożenia stwarzane przez towary niebezpieczne, zasady klasyfikacji, rola właściwych władz w procesie klasyfikacji, przepisy szczególne dla poszczególnych klas, towary niedopuszczone do przewozu, odpady niebezpieczne, materiały wybuchowe i przedmioty z materiałami wybuchowymi (klasa 1), materiały promieniotwórcze (klasa 7) | 4 |
| 3 | Budowa i używanie opakowań, w szczególności ogólne zasady pakowania, rodzaje i kategorie opakowań, kodowanie opakowań, instrukcje pakowania, zasady doboru opakowań, badanie opakowań | 2 |
| 4 | Zasady oznakowania: - nalepki ostrzegawcze, - tablice barwy pomarańczowej, - znaki i oznakowania, - szczegółowe wymagania dotyczące oznakowania m.in. sztuk przesyłek, kontenerów, kontenerów-cystern, cystern przenośnych, MEGC, MEMU i pojazdów | 3 |
| 5 | Dokumentacja: - dokument przewozowy, - certyfikat pakowania kontenera, - raport o zdarzeniu zaistniałym podczas przewozu towarów niebezpiecznych, - roczne sprawozdanie z działalności w zakresie przewozu towarów niebezpiecznych | 2 |
| 6 | Szczególne warunki przewozu towarów niebezpiecznych: - przewóz towarów niebezpiecznych w ilościach ograniczonych i wyłączonych, - przewóz towarów niebezpiecznych na zasadach wyłączenia stosowania przepisów, - odstępstwa, ograniczenia przewozowe, - przewozy materiałów promieniotwórczych | 3 |
| 7 | Warunki przewozu, załadunku, rozładunku, manipulowanie ładunkiem: - przewóz w sztukach przesyłek, - przewóz towaru luzem, kontenery do przewozu towaru luzem, - pakowanie razem, - ładowanie razem | 2 |
| 8 | Obowiązki uczestników przewozu, kontrola przewozów, zasady odpowiedzialności za naruszenie przepisów o przewozie towarów niebezpiecznych i za szkody spowodowane takim przewozem | 1 |
| 9 | Ćwiczenia i konsultacje z zakresu obowiązków doradcy, w szczególności sporządzanie raportów powypadkowych, sporządzanie rocznego sprawozdania z działalności w zakresie przewozu towarów niebezpiecznych oraz sporządzanie planów ochrony towarów niebezpiecznych dużego ryzyka | 6 |
2. Część specjalistyczna:
a) przewóz drogowy
| Lp. | Temat | Liczba godzin |
| 1 | Przepisy dotyczące przewozu drogowego: - przepisy krajowe i międzynarodowe dotyczące przewozu drogowego towarów niebezpiecznych | 1 |
| 2 | Dokumentacja: - dokumenty przewozowe w transporcie krajowym i międzynarodowym – zasady sporządzania, ćwiczenia, - instrukcje pisemne zgodne z ADR, - świadectwo dopuszczenia pojazdu ADR, - zaświadczenie ADR, - inne dokumenty wymagane przy przewozie drogowym towarów niebezpiecznych | 1 |
| 3 | Pojazdy: - wymagania konstrukcyjne dla pojazdów, - wymagania dotyczące skrzyń ładunkowych pojazdów, - pojazdy EX/II, EX/III, FL, AT, OX, MEMU, - wyposażenie jednostek transportowych (podstawowe, dodatkowe), - sprzęt gaśniczy, - oznakowanie jednostek transportowych przewożących towary niebezpieczne w sztukach przesyłek, luzem lub w cysternach | 4 |
| 4 | Załadunek i rozładunek: - mocowanie ładunku na pojeździe, - wymagania dotyczące załadunku i rozładunku niektórych towarów, w szczególności ograniczenia ilościowe, - zakazy ładowania razem (do jednego pojazdu) różnych towarów niebezpiecznych oraz towarów niebezpiecznych z żywnością, - zakazy ładowania razem – ćwiczenia | 3 |
| 5 | Przewóz w cysternach: - dobór cysterny na podstawie właściwości fizykochemicznych towaru, - charakterystyka cystern stałych, odejmowalnych, przenośnych, kontenerów-cystern, pojazdów-baterii oraz cystern napełnianych podciśnieniowo, - kodowanie cystern (zastosowanie), zasady hierarchii cystern, - wyposażenie konstrukcyjne i obsługowe cystern, - układy i urządzenia bezpieczeństwa stosowane w cysternach, - zasady załadunku i rozładunku cystern, stopień napełnienia cystern | 3 |
| 6 | Zagrożenia dla ludzi i środowiska spowodowane przewozem drogowym towarów niebezpiecznych; ratownictwo techniczne i chemiczne: - zagrożenia stwarzane przez towary niebezpieczne, następstwa zdarzeń, - organizacja systemu ratowniczo-gaśniczego, - powiadamianie o zdarzeniu, - zasady działań ratowniczych na miejscu zdarzenia, - analiza okoliczności i przyczyn zaistniałych zdarzeń, - ochrona środowiska | 3 |
| 7 | Szkolenie kierowców i innych osób związanych z przewozem: - rodzaje i zakres kursów, - dokumentacja z przeprowadzonych kursów | 1 |
b) przewóz koleją
| Lp. | Temat | Liczba godzin |
| 1 | Przepisy kolejowe: - przepisy krajowe i międzynarodowe dotyczące przewozu towarów niebezpiecznych koleją, - przepisy zarządcy infrastruktury | 1 |
| 2 | Dokumentacja: - listy przewozowe w komunikacji krajowej i międzynarodowej – zasady wypełniania, ćwiczenia, - dokumenty kolejowe | 2 |
| 3 | Znakowanie wagonów: - zasady znakowania wagonów (krytych, odkrytych, platform), - znaki dotyczące manewrowania | 1 |
| 4 | Przewóz w cysternach: - dobór cysterny do towaru na podstawie stwarzanych zagrożeń oraz stanu skupienia, - charakterystyka cystern stałych, odejmowalnych, przenośnych, kontenerów-cystern, wagonów-baterii oraz cystern do przewozu odpadów - kodowanie cystern, - układy i urządzenia bezpieczeństwa stosowane w cysternach, - zasady załadunku i rozładunku cystern | 4 |
| 5 | Zagadnienie eksploatacyjne: - zdanie/przyjęcie przesyłki do przewozu, - zasady wykonywania prac manewrowych, - formowanie pociągu, - odległość ochronna, - wyposażenie pojazdów trakcyjnych w pociągach z wagonami z towarami niebezpiecznymi, - przewóz wagonów próżnych nieczyszczonych, - oczyszczanie wagonów po przewozie towarów niebezpiecznych | 4 |
| 6 | Zagrożenia dla ludzi i środowiska spowodowane przewozem towarów niebezpiecznych koleją – ratownictwo techniczne i chemiczne: - zagrożenia stwarzane przez towary niebezpieczne, następstwa wypadków, - powiadamianie o zdarzeniu, - zasady działań ratowniczych na miejscu zdarzenia, - przyczyny zdarzeń, - ochrona środowiska | 3 |
| 7 | Szkolenie pracowników: - zasady prowadzenia szkoleń, - dokumentacja szkolenia | 1 |
c) przewóz żeglugą śródlądową
| Lp. | Temat | Liczba godzin |
| 1 | Statki używane do przewozu materiałów niebezpiecznych: konstrukcja a) wyposażenie, w tym - podstawowe, - dodatkowe, - sprzęt gaśniczy, b) oznakowanie statków przewożących materiały niebezpieczne | 4 |
| 2 | Załadunek i rozładunek: - zakazy ładowania razem (do jednego pojazdu) różnych materiałów niebezpiecznych oraz materiałów niebezpiecznych razem z żywnością, - szczególne wymagania dotyczące załadunku i rozładunku niektórych materiałów, w szczególności ograniczenia ilościowe, zasady załadunku, rozładunku zbiornikowców, - zakazy ładowania razem – ćwiczenia | 2 |
| 3 | Dokumenty wymagane podczas przewozu: - rodzaje dokumentów, - analiza danych zawartych w dokumencie przewozowym, - weryfikacja danych zawartych w dokumencie przewozowym, - ćwiczenia | 2 |
| 4 | Wymagania w stosunku do cystern, kontenerów przewożących materiały niebezpieczne | 2 |
| 5 | Przewóz w zbiornikowcach: rodzaje zbiornikowców: a) zbiornikowce do przewozu materiałów o różnych stanach skupienia: - gazowym, - ciekłym, - stałym, b) zbiornikowce do przewozu odpadów, c) układy i urządzenia bezpieczeństwa stosowane w zbiornikowcach | 3 |
| 6 | Zagrożenia dla ludzi i środowiska spowodowane przewozem materiałów niebezpiecznych - ratownictwo techniczne i chemiczne: - organizacja systemu ratowniczo-gaśniczego, - zasady działań ratowniczych na miejscu wypadku z materiałem niebezpiecznym, - zagadnienia ochrony środowiska | 3 |
Załącznik nr 4
WZÓR – ZAŚWIADCZENIE O UKOŃCZENIU KURSU Z ZAKRESU PRZEWOZU TOWARÓW NIEBEZPIECZNYCH
Załącznik nr 5
WZÓR – WNIOSEK O WPIS DO REJESTRU PODMIOTÓW PROWADZĄCYCH KURSY Z ZAKRESU PRZEWOZU TOWARÓW NIEBEZPIECZNYCH
Załącznik nr 6
WZÓR – ZAŚWIADCZENIE POTWIERDZAJĄCE WPIS PODMIOTU DO REJESTRU PODMIOTÓW PROWADZĄCYCH KURSY Z ZAKRESU PRZEWOZU TOWARÓW NIEBEZPIECZNYCH
