Akt prawny
obowiązujący
Wersja aktualna od 2021-11-18
Wersja aktualna od 2021-11-18
obowiązujący
ROZPORZĄDZENIE
MINISTRA ZDROWIA1)
z dnia 30 marca 2010 r.
w sprawie szkoleń osób, których czynności bezpośrednio wpływają na jakość komórek, tkanek lub narządów, a także bezpieczeństwo dawców i biorców2)
z dnia 30 marca 2010 r. (Dz.U. z 2010 r., Nr 64, poz. 403)
t.j. z dnia 18 listopada 2021 r. (Dz.U. z 2021 r., poz. 2074)
Na podstawie art. 40a ust. 8 ustawy z dnia 1 lipca 2005 r. o pobieraniu, przechowywaniu i przeszczepianiu komórek, tkanek i narządów (Dz. U. z 2020 r. poz. 2134) zarządza się, co następuje:
§ 1.[Zakres regulacji] Rozporządzenie określa:
1) ramowe programy szkoleń osób, których czynności bezpośrednio wpływają na jakość komórek, tkanek lub narządów oraz bezpieczeństwo dawców i biorców, w zakresie:
a) pobierania, przechowywania i przeszczepiania narządów oraz szpiku, komórek krwiotwórczych krwi obwodowej i krwi pępowinowej,
b) pobierania, gromadzenia, testowania, przetwarzania, sterylizacji, przechowywania i dystrybucji komórek i tkanek oraz pozyskiwania szpiku, komórek krwiotwórczych krwi obwodowej i krwi pępowinowej
– zwanych dalej „szkoleniami”;
2) sposób dokumentowania przebiegu szkoleń;
3) wzór zaświadczenia o odbytym szkoleniu, zwanego dalej „zaświadczeniem”;
4) szczegółowe wymagania wobec jednostek, w których odbywają się szkolenia.
§ 2.[Ramowe programy szkoleń prowadzone w formie szkoleń wstępnych, ustawicznych i uaktualniających] 1. Ramowe programy szkoleń, o których mowa w § 1 pkt 1, dotyczące szkoleń prowadzonych w formie szkoleń wstępnych, ustawicznych i uaktualniających:
1) dla koordynatorów pobierania i przeszczepiania komórek, tkanek i narządów w zakresie pobierania, przechowywania i przeszczepiania narządów oraz szpiku, komórek krwiotwórczych krwi obwodowej i krwi pępowinowej są określone w załączniku nr 1 do rozporządzenia;
2) w zakresie pobierania, gromadzenia, testowania, przetwarzania, sterylizacji, przechowywania i dystrybucji komórek i tkanek oraz pozyskiwania szpiku, komórek krwiotwórczych krwi obwodowej i krwi pępowinowej są określone w załączniku nr 2 do rozporządzenia.
2. Zakres tematyczny określony w ramowych programach szkoleń realizuje się metodą wykładów, internetowych programów edukacyjnych z ograniczonym dostępem lub zajęć praktycznych w zakładach opieki zdrowotnej, bankach tkanek i komórek oraz medycznych laboratoriach diagnostycznych wykonujących zadania, o których mowa w § 1 pkt 1.
§ 3.[Wzór zaświadczenia] Wzór zaświadczenia jest określony w załączniku nr 3 do rozporządzenia.
§ 4.[Wymagania dotyczące szkoleń] 1. Szkolenia w jednostkach, o których mowa w art. 40a ust. 7 ustawy z dnia 1 lipca 2005 r. o pobieraniu, przechowywaniu i przeszczepianiu komórek, tkanek i narządów, zwanej dalej „ustawą”, odbywają się po spełnieniu następujących wymagań:
1) zawarciu pisemnej umowy dotyczącej realizacji ramowych programów szkoleń przez Centrum Organizacyjno-Koordynacyjne do Spraw Transplantacji „Poltransplant” albo Krajowe Centrum Bankowania Tkanek i Komórek oraz wyłonioną w drodze konkursu ofert jednostkę, w której odbywają się szkolenia;
2) ogłoszeniu przez jednostkę, w której odbywają się szkolenia, do dnia 15 grudnia każdego roku, programu tych szkoleń na następny rok;
3) zapewnieniu przez jednostkę, w której odbywają się szkolenia, sprawnej organizacji procesu dydaktycznego oraz prowadzeniu w sposób ciągły wewnętrznej oceny jakości szkoleń;
4) opracowaniu przez jednostkę, w której odbywają się szkolenia, w formie pisemnej, szczegółowych programów zajęć, o których mowa w § 2 ust. 2, oraz dokumentacji przebiegu szkoleń, uwzględniającej ewidencję uczestników szkoleń prowadzoną zgodnie z danymi zawartymi w kartach szkoleń;
5) realizacji programu, o którym mowa w pkt 4, z zastosowaniem nowoczesnych metod dydaktycznych, adekwatnych do przedmiotu oraz celu zajęć.
2. Przepisu ust. 1 pkt 1 nie stosuje się w przypadku, gdy jednostką, w której odbywają się szkolenia, o której mowa w:
1) art. 40a ust. 1 pkt 1 ustawy – jest Centrum Organizacyjno-Koordynacyjne do Spraw Transplantacji „Poltransplant”;
2) art. 40a ust. 1 pkt 2 ustawy – jest Krajowe Centrum Bankowania Tkanek i Komórek.
§ 5.[Dokumentacja] 1. Centrum Organizacyjno-Koordynacyjne do Spraw Transplantacji „Poltransplant”, Krajowe Centrum Bankowania Tkanek i Komórek oraz jednostki, w których odbywają się szkolenia, przechowują dokumentację dotyczącą:
1) ramowych programów szkoleń, o których mowa w art. 40a ust. 2 ustawy;
2) list osób biorących udział w szkoleniach;
3) zaświadczeń;
4) wyników z odbytych szkoleń, o których mowa w art. 40a ust. 5 ustawy.
2. Dokumentacja, o której mowa w ust. 1, może być prowadzona i przechowywana w formie elektronicznej.
3. Dokumentację, o której mowa w ust. 1, przechowuje się przez okres co najmniej 5 lat od dnia zakończenia szkolenia w sposób zabezpieczający przed jej utratą i dostępem osób nieuprawnionych.
4. Dokumentacja przesyłana drogą elektroniczną powinna być oznakowana w sposób umożliwiający jednoznaczną identyfikację nadawcy oraz zabezpieczający przed jej utratą i dostępem osób nieuprawnionych.
5. Do przetwarzania danych osobowych w formie elektronicznej stosuje się wysoki poziom bezpieczeństwa przetwarzania danych osobowych w systemie informatycznym w rozumieniu przepisów o dokumentacji przetwarzania danych osobowych oraz warunków technicznych i organizacyjnych, jakim powinny odpowiadać urządzenia i systemy informatyczne służące do przetwarzania danych osobowych.
§ 6.[Wejście w życie] Rozporządzenie wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.
1) Minister Zdrowia kieruje działem administracji rządowej - zdrowie, na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 27 sierpnia 2020 r. w sprawie szczegółowego zakresu działania Ministra Zdrowia (Dz. U. z 2021 r. poz. 932).
2) Niniejsze rozporządzenie dokonuje w zakresie swojej regulacji wdrożenia następujących dyrektyw Unii Europejskiej:
- dyrektywy 2004/23/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 31 marca 2004 r. w sprawie ustalenia norm jakości i bezpiecznego oddawania, pobierania, testowania, przetwarzania, konserwowania, przechowywania i dystrybucji tkanek i komórek ludzkich (Dz. Urz. UE L 102 z 07.04.2004, str. 48, z późn. zm. - Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne, rozdz. 15, t. 8, str. 291),
- dyrektywy 2006/17/WE Komisji z dnia 8 lutego 2006 r. wprowadzającej w życie dyrektywę 2004/23/WE Parlamentu Europejskiego i Rady w odniesieniu do niektórych wymagań technicznych dotyczących dawstwa, pobierania i badania tkanek i komórek ludzkich (Dz. Urz. UE L 38 z 09.02.2006, str. 40),
- dyrektywy 2006/86/WE Komisji z dnia 24 października 2006 r. wykonującej dyrektywę 2004/23/WE Parlamentu Europejskiego i Rady w zakresie wymagań dotyczących możliwości śledzenia, powiadamiania o poważnych i niepożądanych reakcjach i zdarzeniach oraz niektórych wymagań technicznych dotyczących kodowania, przetwarzania, konserwowania, przechowywania i dystrybucji tkanek i komórek ludzkich (Dz. Urz. UE L 294 z 25.10.2006, str. 32).
Załączniki do rozporządzenia Ministra Zdrowia
z dnia 30 marca 2010 r.
Załącznik nr 1
RAMOWY PROGRAM SZKOLEŃ: WSTĘPNEGO, USTAWICZNEGO I UAKTUALNIAJĄCEGO, ORGANIZOWANYCH PRZEZ CENTRUM ORGANIZACYJNO-KOORDYNACYJNE DO SPRAW TRANSPLANTACJI „POLTRANSPLANT” – MINIMALNY CZAS SZKOLENIA 40 GODZIN
Lp. | Tematyka zajęć, w tym seminaryjnych |
1 | 2 |
1 | Wprowadzenie do zajęć. |
2 | Historia medycyny transplantacyjnej. |
3 | Aktualny stan przeszczepiania narządów w Polsce. Zapotrzebowanie na leczenie przeszczepianiem narządów i możliwości jego realizacji. |
4 | Polskie i europejskie przepisy prawne dotyczące pobierania i przeszczepiania komórek, tkanek i narządów. |
5 | Stanowisko, rola i pozycja koordynatora pobierania i przeszczepiania komórek, tkanek i narządów. Umocowanie prawne i zawodowe. Koordynacja i organizacja pobierania komórek, tkanek i narządów od osób zmarłych. |
6 | Koncepcje i kryteria śmierci człowieka. Rozpoznawanie zgonu. Śmierć mózgowa i jej następstwa. Śmierć w mechanizmie zatrzymania krążenia. |
7 | Opieka nad dawcą po rozpoznaniu śmierci mózgu. Wyrównywanie zaburzeń ustrojowych. Podtrzymywanie czynności narządów. |
8 | Wskazania i przeciwwskazania do pobrania narządów od zmarłych. Identyfikacja możliwości pobrania narządu. Potencjał dawstwa. Zasady programu Donor Action. |
9 | Psychologiczne aspekty umierania i śmierci. Rozmowa z rodziną zmarłego. |
10 | Rozmowa z rodziną potencjalnego dawcy narządów do przeszczepienia. |
11 | Rozmowa z rodziną zmarłego o pobraniu narządów. |
12 | Pobranie wielonarządowe. Aspekty chirurgiczne i organizacyjne. |
13 | Zasady zabezpieczenia narządów przed niedokrwieniem. Metody przechowywania. |
14 | Niedokrwienie narządu; wczesne i odległe następstwa. |
15 | Wskazania i kwalifikacja chorego do przeszczepienia nerki. |
16 | Wskazania i kwalifikacja chorego do przeszczepienia wątroby. |
17 | Wskazania i kwalifikacja chorego do przeszczepienia serca. |
18 | Wskazania i kwalifikacja chorego do przeszczepienia trzustki. |
19 | Układ zgodności tkankowej i zasady doboru immunologicznego dawcy i biorcy. |
20 | Alokacja i dystrybucja narządów. |
21 | Leczenie immunosupresyjne po przeszczepieniu narządu. Rozpoznawanie i leczenie procesu odrzucania. |
22 | Przeszczepianie szpiku, komórek krwiotwórczych krwi obwodowej i krwi pępowinowej. |
23 | Pobieranie i przeszczepianie tkanek oka. |
24 | Odrębności pobierania i przeszczepiania narządów u dzieci. |
25 | Zasady przejrzystości bezpieczeństwa i nadzoru przeszczepiania narządów w Polsce. |
26 | Praktyczne aspekty koordynacji – od rozpoznania zgonu do pobrania. |
27 | Standardy jakości i bezpieczeństwa przeszczepiania narządów. Zdarzenia niepożądane. Dawcy zwiększonego ryzyka. Zapobieganie przenoszeniu nowotworów od dawcy do biorcy przeszczepu. |
28 | Powikłania zakaźne (wirusowe, bakteryjne i grzybicze) u chorych po przeszczepieniu narządów. |
29 | Zasady prowadzenia dokumentacji dotyczącej wszystkich etapów koordynacji pobrania wielonarządowego. |
30 | Przeszczepianie nerek i wątroby od dawców żywych. |
31 | Krajowa Lista Osób Oczekujących na Przeszczepienie. |
32 | Zasady opieki długoterminowej nad chorym po przeszczepieniu narządu. |
33 | Ekonomiczne aspekty przeszczepiania narządów w Polsce. |
34 | Praca koordynatora przed, w czasie i po zabiegu przeszczepienia narządu. |
35 | Przeszczepy biostatyczne. |
36 | Rozmowa z rodziną zmarłego dawcy. Symulacje. |
37 | Promocja idei przeszczepiania w społeczeństwie. |
38 | Społeczno-obyczajowe aspekty przeszczepiania narządów. |
39 | Promocja przeszczepiania w środowisku szpitalnym. |
40 | Symulacje poszczególnych etapów pracy koordynatora. |
Załącznik nr 2
RAMOWY PROGRAM SZKOLEŃ: WSTĘPNEGO, USTAWICZNEGO I UAKTUALNIAJĄCEGO, ORGANIZOWANYCH PRZEZ KRAJOWE CENTRUM BANKOWANIA TKANEK I KOMÓREK – MINIMALNY CZAS SZKOLENIA 25 GODZIN
Lp. | Tematyka zajęć, w tym seminaryjnych |
1 | 2 |
1 | Wprowadzenie do zajęć – bankowanie tkanek i komórek jako dziedzina medycyny transplantacyjnej, rodzaje banków tkanek i komórek, aspekty etyczne bankowania tkanek i komórek. |
2 | Historia bankowania tkanek i komórek. |
3 | Aktualny stan przeszczepiania komórek i tkanek w Polsce. Zapotrzebowanie na leczenie przeszczepianiem komórek i tkanek i możliwości jego realizacji. |
4 | Polskie i europejskie przepisy prawne dotyczące pobierania i przeszczepiania komórek, tkanek i narządów. |
5 | Kwalifikacja dawców tkanek i komórek – kryteria ogólne i szczegółowe. |
6 | Stanowisko, rola i pozycja koordynatora pobierania i przeszczepiania komórek, tkanek i narządów. Umocowanie prawne i zawodowe. Koordynacja i organizacja pobierania komórek, tkanek i narządów od osób zmarłych. |
7 | Koncepcje i kryteria śmierci człowieka. Rozpoznawanie zgonu. Śmierć mózgowa i jej następstwa. Śmierć w mechanizmie zatrzymania krążenia. |
8 | Rozmowa z rodziną potencjalnego dawcy komórek, tkanek i narządów do przeszczepienia. |
9 | Pobranie komórek i tkanek podczas pobrań narządowych. Aspekty chirurgiczne i organizacyjne. |
10 | Pobranie komórek i tkanek podczas sekcji sądowo-lekarskich i anatomopatologicznych. Aspekty chirurgiczne i organizacyjne. |
11 | Pobieranie i konserwowanie tkanek i komórek układu mięśniowo-szkieletowego. |
12 | Pobieranie i konserwowanie tkanek i komórek oka. |
13 | Pobieranie i konserwowanie tkanek i komórek układu sercowo-naczyniowego. |
14 | Pobieranie i konserwowanie tkanek i komórek skóry. |
15 | Pobieranie i konserwowanie komórek układu krwiotwórczego – szpiku, komórek krwiotwórczych krwi obwodowej i krwi pępowinowej. |
16 | Zdarzenia i reakcje niepożądane, w tym powikłania zakaźne (wirusowe, bakteryjne i grzybicze), przeniesienie nowotworu. |
17 | Promocja idei przeszczepiania w społeczeństwie. |
18 | Społeczno-obyczajowe aspekty przeszczepiania komórek, tkanek i narządów. |
19 | System zapewnienia jakości w bankach tkanek i komórek. |
20 | Zastosowania kliniczne przeszczepów tkankowych i komórkowych. |
Załącznik nr 3
WZÓR ZAŚWIADCZENIA O ODBYTYM SZKOLENIU