Rozdział 1

Przepisy ogólne

Art. 1.[Zakres regulacji] Ustawa określa zasady postępowania z odpadami oraz pozostałościami ładunkowymi ze statków w portach i przystaniach morskich, a w szczególności ustala:

1) obowiązki podmiotów zarządzających portami i przystaniami morskimi w zakresie zapewnienia dostępu do portowych urządzeń do odbioru odpadów oraz pozostałości ładunkowych ze statków;

2) zasady sporządzania i zatwierdzania planów gospodarowania odpadami oraz pozostałościami ładunkowymi ze statków;

3) zasady sprawowania nadzoru przez organy administracji morskiej nad przestrzeganiem przepisów ustawy;

4) zasady ustalania opłat z tytułu kosztów utrzymania i eksploatacji portowych urządzeń do odbioru odpadów oraz pozostałości ładunkowych ze statków.

Art. 2.[Wyłączenie stosowania przepisów ustawy] 1. Przepisów ustawy nie stosuje się, z zastrzeżeniem ust. 2, do jednostek pływających Marynarki Wojennej, Straży Granicznej i Policji oraz do statków pełniących specjalną służbę państwową.

2. Rada Ministrów może, w drodze rozporządzenia, kierując się względami ochrony środowiska morskiego, poddać wszystkim lub niektórym przepisom ustawy jednostki pływające i statki wymienione w ust. 1.

3. W zakresie nieuregulowanym ustawą do portowych urządzeń do odbioru odpadów oraz pozostałości ładunkowych ze statków stosuje się przepisy ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (Dz. U. z 2001 r. poz. 628 oraz z 2002 r. poz. 365 i 984) [1] oraz ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony środowiska (Dz. U. z 2020 r. poz. 1219).

Art. 3.[Definicje] Ilekroć w ustawie jest mowa o:

1) IMO – oznacza to Międzynarodową Organizację Morską;

2) Konwencji Helsińskiej 1992 r. – oznacza to Konwencję o ochronie środowiska morskiego obszaru Morza Bałtyckiego, sporządzoną w Helsinkach dnia 9 kwietnia 1992 r. (Dz. U. z 2000 r. poz. 346);

3) Konwencji MARPOL – oznacza to Międzynarodową konwencję o zapobieganiu zanieczyszczaniu morza przez statki, 1973 r., sporządzoną w Londynie dnia 2 listopada 1973 r., zmienioną Protokołem uzupełniającym sporządzonym w Londynie dnia 17 lutego 1978 r. (Dz. U. z 1987 r. poz. 101 i 102, z 2016 r. poz. 1979, z 2017 r. poz. 1449 oraz z 2018 r. poz. 1714 i 1970) oraz Protokołem uzupełniającym sporządzonym w Londynie dnia 26 września 1997 r. (Dz. U. z 2005 r. poz. 1679);

4) odpadach ze statków – oznacza to wszelkie zanieczyszczenia powstałe w czasie eksploatacji statku, wymienione w Załącznikach I, IV, V i VI Konwencji MARPOL, oraz odpady związane z ładunkiem, niebędące pozostałościami ładunkowymi, wymienione w wytycznych do wdrażania Załącznika V Konwencji MARPOL – do momentu przekazania ich do portowych urządzeń odbiorczych;

5) pozostałościach ładunkowych – oznacza to pozostałości jakiegokolwiek ładunku na pokładzie, w ładowniach lub zbiornikach statku, które pozostają po zakończeniu operacji przeładunkowych i czyszczenia, jak również nadwyżki ładunku i rozlewy substancji ciekłych powstałe podczas operacji przeładunkowych;

6) podmiocie zarządzającym portem lub przystanią morską – oznacza to podmioty utworzone na podstawie ustawy z dnia 20 grudnia 1996 r. o portach i przystaniach morskich (Dz. U. z 2020 r. poz. 998 i 1086);

7) innych podmiotach zarządzających terenami znajdującymi się w granicach portów lub przystani morskich – oznacza to podmioty inne niż wymienione w pkt 6, posiadające nabrzeża, z których korzystają statki, i prowadzące przeładunki, w tym: stocznie, bazy promowe i bazy przeładunkowe;

8) planie gospodarowania odpadami ze statków oraz pozostałościami ładunkowymi – oznacza to plan opracowany w tym zakresie przez podmiot zarządzający portem lub przystanią morską i zatwierdzony zgodnie z przepisami ustawy;

9) portowych urządzeniach odbiorczych – oznacza to wszelkie urządzenia stałe, ruchome i pływające, przeznaczone do odbioru i gospodarowania odpadami ze statków oraz pozostałościami ładunkowymi;

10) statkach – oznacza to statki w rozumieniu art. 2 § 1 ustawy z dnia 18 września 2001 r. – Kodeks morski (Dz. U. z 2018 r. poz. 2175);

11) odpowiedniej przepustowości portowych urządzeń odbiorczych – oznacza, że urządzenia te zapewniają odbiór wszystkich rodzajów i ilości odpadów ze statków korzystających z portu lub przystani morskiej;

12) portach lub przystaniach morskich – oznacza to porty lub przystanie morskie w rozumieniu art. 2 pkt 2 ustawy z dnia 20 grudnia 1996 r. o portach i przystaniach morskich.

Art. 4.[Stosowanie przepisów ustawy] 1. Przepisy ustawy, z zastrzeżeniem ust. 2 i 3, stosuje się do:

1) statków korzystających z portów lub przystani morskich;

2) podmiotów zarządzających portami lub przystaniami morskimi;

3) innych podmiotów zarządzających terenami znajdującymi się w granicach portów lub przystani morskich.

2. Obowiązki statków w zakresie zdawania przez nie odpadów ze statków i pozostałości ładunkowych do portowych urządzeń odbiorczych oraz zasady udzielania im zwolnień z tych obowiązków określa art. 10 ustawy z dnia 16 marca 1995 r. o zapobieganiu zanieczyszczaniu morza przez statki (Dz. U. z 2017 r. poz. 2000, z 2019 r. poz. 2303 oraz z 2020 r. poz. 284).

3. Minister właściwy do spraw gospodarki morskiej może wyłączyć, w drodze rozporządzenia, stosowanie przepisów ustawy w stosunku do:

1) innych podmiotów zarządzających terenami znajdującymi się w granicach portów lub przystani morskich posiadających nabrzeża, z których korzystają statki o ustalonym harmonogramie podróży z częstymi i regularnymi zawinięciami do tych nabrzeży;

2) podmiotów zarządzających stoczniami i bazami przeładunkowymi.

4. W rozporządzeniu, o którym mowa w ust. 3, minister właściwy do spraw gospodarki morskiej określi zakres i tryb stosowanego wyłączenia, mając na względzie rodzaj prowadzonej działalności.

Rozdział 2

Portowe urządzenia do odbioru odpadów i pozostałości ładunkowych ze statków

Art. 5.[Dostęp do urządzeń portowych] 1. Podmiot zarządzający portem lub przystanią morską jest obowiązany do zapewnienia statkom korzystającym z portu lub przystani morskiej dostępu na jego terenie do portowych urządzeń do odbioru odpadów ze statków oraz pozostałości ładunkowych w sposób i w zakresie określonym przepisami ustawy.

2. Portowe urządzenia odbiorcze powinny posiadać odpowiednią przepustowość, a ich eksploatacja powinna być prowadzona w taki sposób, aby nie powodowało to nieuzasadnionych opóźnień w ruchu statków.

Art. 6.[Odbiór odpadów ze statku] 1. Podmiot zarządzający portem lub przystanią morską zapewnia, przez portowe urządzenia odbiorcze, odbiór niżej wymienionych odpadów ze statków:

1) odpadów olejowych i ich mieszanin – wymienionych w Załączniku I Konwencji MARPOL;

2) ścieków – wymienionych w Załączniku IV Konwencji MARPOL;

3) odpadów powstających na statku – wymienionych w Załączniku V Konwencji MARPOL z uwzględnieniem Wytycznych do wdrożenia tego Załącznika, obejmujących odpady związane z ładunkiem, inne niż pozostałości ładunkowe;

4) pozostałości z oczyszczania spalin, zgodnie z Załącznikiem VI Konwencji MARPOL.

2. Odbiorca ładunku jest obowiązany do zapewnienia odbioru pozostałości ładunkowych.

3. Podmiot dokonujący naprawy, wymiany, montażu lub demontażu znajdujących się na statku urządzeń i instalacji zawierających substancje kontrolowane określone w Załączniku I do rozporządzenia WE nr 2037/2000 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 29 czerwca 2000 r. w sprawie substancji zubożających warstwę ozonową (Dz. Urz. WE L 244 z 29.09.2000; str. 1) jest obowiązany do zapewnienia odbioru odpadów powstających w trakcie swojej działalności.

Art. 7.[Obowiązek sporządzania raportów] 1. Podmiot zarządzający portem lub przystanią morską ma obowiązek sporządzania okresowych raportów obejmujących dane dotyczące funkcjonowania i stopnia wykorzystania portowych urządzeń odbiorczych.

2. Minister właściwy do spraw gospodarki morskiej, mając na względzie potrzebę monitorowania eksploatacji portowych urządzeń odbiorczych, określi, w drodze rozporządzenia, zakres i tryb sporządzania raportów, o których mowa w ust. 1, oraz tryb ich opiniowania przez dyrektora właściwego urzędu morskiego.

Art. 8.[Obowiązek przekazywania informacji] 1. Podmiot zarządzający portem lub przystanią morską jest obowiązany do przekazywania armatorom, kapitanom statków lub agentom reprezentującym armatora informacji o trybie i sposobie odbioru odpadów ze statków oraz znaczeniu dla ochrony środowiska morskiego właściwego odbioru odpadów i pozostałości ładunkowych ze statków, zwanych dalej „informacjami”.

2. Informacje, o których mowa w ust. 1, powinny być aktualne i dostępne w każdym czasie, w tym dostępne i aktualizowane na stronie internetowej podmiotu zarządzającego portem lub przystanią morską.

3. Zakres i sposób podawania informacji o trybie i sposobie odbioru odpadów ze statków powinien obejmować w szczególności:

1) lokalizację portowych urządzeń odbiorczych na planie lub mapie, o ile to możliwe;

2) rodzaje odpadów ze statków przyjmowanych do portowych urządzeń odbiorczych;

3) wykaz odbiorców odpadów, oferowanych przez nich usług oraz dane umożliwiające kontakt z tymi odbiorcami;

4) procedury odbioru;

5) system opłat;

6) procedury informowania o niewystarczającej przepustowości portowych urządzeń odbiorczych.

4. Podmiot zarządzający portem lub przystanią morską może do zakresu informacji, o którym mowa w ust. 3, dołączyć informacje dotyczące odbiorców odpadów świadczących usługi związane z odbiorem pozostałości ładunkowych.

5. W sytuacji kiedy podmiot zarządzający portem lub przystanią morską nie jest w stanie przyjąć do portowych urządzeń odbiorczych określonych rodzajów i ilości odpadów ze statków, ma on obowiązek poinformowania o tym fakcie kapitana statku lub agenta reprezentującego armatora niezwłocznie po otrzymaniu powiadomienia ze statku o zamiarze przekazania odpadów ze statków.

6. W przypadku, o którym mowa w ust. 5, podmiot zarządzający portem lub przystanią morską jest obowiązany do wydania statkowi odpowiedniego potwierdzenia tego faktu i wskazania najbliższego portu lub przystani morskiej gotowej do odbioru odpadów oraz pozostałości ładunkowych.

Art. 8a.[Obowiązek informowania o braku dostępnych urządzeń do odbioru odpadów] Jeżeli podmiot zarządzający portem lub przystanią morską posiada informacje o braku dostępnych odpowiednich urządzeń do odbioru odpadów ze statków w następnym porcie zawinięcia statku, jest obowiązany do przekazania tych informacji kapitanowi statku.

Art. 8b.[Prawo zgłaszania nieprawidłowości] W przypadku stwierdzenia przez kapitana statku zawijającego do portu lub przystani morskiej niewłaściwego funkcjonowania portowych urządzeń odbiorczych lub niepoinformowania przez podmiot zarządzający portem lub przystanią morską o tym fakcie kapitana statku kapitan ma prawo zgłosić nieprawidłowości do dyrektora właściwego urzędu morskiego.

Rozdział 3

Plany gospodarowania odpadami ze statków

Art. 9.[Plan gospodarowania odpadami] 1. Podmiot zarządzający portem lub przystanią morską, z zastrzeżeniem ust. 2, jest obowiązany do opracowania planu gospodarowania odpadami oraz pozostałościami ładunkowymi ze statków.

2. Inne podmioty zarządzające terenami znajdującymi się w granicach portów lub przystani morskich są obowiązane do przestrzegania planu, o którym mowa w ust. 1.

2a. Plan gospodarowania odpadami oraz pozostałościami ładunkowymi ze statków podlega, przed jego zatwierdzeniem, konsultacjom z użytkownikami portu.

3. Plany gospodarowania odpadami oraz pozostałościami ładunkowymi ze statków podlegają zatwierdzeniu, w trybie decyzji administracyjnej wydanej przez:

1) marszałka województwa – dla portów o podstawowym znaczeniu dla gospodarki narodowej, po jej uprzednim uzgodnieniu, w trybie decyzji administracyjnej, z dyrektorem właściwego urzędu morskiego;

2) starostę – dla innych portów i przystani morskich, po jej uprzednim uzgodnieniu, w trybie decyzji administracyjnej, z dyrektorem właściwego urzędu morskiego.

4. Minister właściwy do spraw gospodarki morskiej, kierując się potrzebą ujednolicenia procedur związanych z zatwierdzaniem portowych planów gospodarowania odpadami, określi, w drodze rozporządzenia:

1) szczegółowy zakres portowych planów gospodarowania odpadami oraz pozostałościami ładunkowymi ze statków;

2) zakres i wzór wniosku w sprawie zatwierdzania tych planów oraz tryb ich składania i zatwierdzania;

3) warunki, jakie powinny spełniać plany, programy i inne opracowania dotyczące gospodarowania odpadami ze statków oraz pozostałościami ładunkowymi, sporządzone przed dniem wejścia w życie ustawy, aby mogły być uznane jako spełniające wymagania jej przepisów.

Rozdział 4

Opłaty związane z gospodarowaniem odpadami ze statków i pozostałościami ładunkowymi ze statków

Art. 10.[Opłata za odbiór odpadów ze statków] 1. Statki wnoszą opłatę za odbiór odpadów ze statków, zwaną dalej „opłatą”. Opłata może być pobierana wraz z opłatami portowymi, o których mowa w art. 8 ust. 1 ustawy z dnia 20 grudnia 1996 r. o portach i przystaniach morskich, pod warunkiem zapewnienia możliwości odróżnienia jej od tych opłat.

2. Opłata jest pokrywana przez statek bez względu na to, czy korzysta on, czy nie korzysta z portowych urządzeń odbiorczych.

3. Opłata obejmuje następujące kategorie odpadów ze statków:

1) odpady olejów i ich mieszanin z wodą z przestrzeni maszynowej, takie jak wody zęzowe, szlamy i zużyte oleje przepracowane – wymienione w Załączniku I Konwencji MARPOL;

2) odpady powstające na statku – wymienione w Załączniku V Konwencji MARPOL, włączając w to odpady związane z ładunkiem, inne niż pozostałości ładunkowe, zgodnie z Wytycznymi do wdrożenia przepisów Załącznika V;

3) ścieki – wymienione w Załączniku IV Konwencji MARPOL.

4. Odbiór dodatkowych ilości odpadów ze statków nieobjętych opłatą, o której mowa w ust. 1, następuje za opłatą dodatkową.

5. Odbiór odpadów ze statków w czasie i w warunkach innych niż ustalone przez zarządzającego portem lub przystanią morską w przepisach portowych następuje za opłatą specjalną.

6. Wysokość opłat, o których mowa w ust. 4 i 5, ustala zarządzający portem lub przystanią morską.

7. Opłaty, o których mowa w ust. 1, 4 i 5, są wnoszone przez statek na rzecz podmiotu zarządzającego portem lub przystanią morską.

Art. 11.[Pokrycie kosztów odbioru ładunków] 1. Koszty odbioru i gospodarowania pozostałościami ładunkowymi pokrywa odbiorca ładunku.

2. Tryb i wysokość opłat za odbiór pozostałości ładunkowych ze statków jest ustalany w umowie zawartej między odbiorcą ładunku a odbiorcą odpadów świadczącym tę usługę.

Rozdział 5

Nadzór nad przestrzeganiem przepisów ustawy

Art. 12.[Nadzór nad przestrzeganiem przepisów ustawy] 1. Nadzór nad przestrzeganiem przepisów ustawy sprawuje minister właściwy do spraw gospodarki morskiej za pośrednictwem dyrektorów właściwych urzędów morskich.

2. Inne organy administracji publicznej sprawują nadzór nad przestrzeganiem przepisów ustawy w zakresie i trybie określonym odrębnymi przepisami.

Rozdział 5a

Przepisy karne

Art. 12a.[Odpowiedzialność karna] 1. Kto, zarządzając portem lub przystanią morską:

1) nie zapewnia statkom korzystającym z portu lub przystani morskiej dostępu do znajdujących się na jego terenie portowych urządzeń do odbioru odpadów ze statków oraz pozostałości ładunkowych w sposób i w zakresie określonym przepisami ustawy,

2) nie zapewnia odbioru przez portowe urządzenia odbiorcze odpadów ze statków, wymienionych w art. 6 ust. 1,

3) nie sporządza okresowych raportów obejmujących dane dotyczące funkcjonowania i stopnia wykorzystania portowych urządzeń odbiorczych,

4) nie przekazuje armatorom, kapitanom statków lub agentom reprezentującym armatora informacji o trybie i sposobie odbioru odpadów ze statków,

5) nie informuje kapitana statku lub agenta reprezentującego armatora o braku możliwości przyjęcia do portowych urządzeń odbiorczych określonych rodzajów i ilości odpadów ze statków,

6) nie wydaje statkowi potwierdzenia faktu braku możliwości przyjęcia do portowych urządzeń odbiorczych określonych rodzajów i ilości odpadów ze statków i nie wskazuje najbliższego portu lub przystani morskiej gotowej do odbioru odpadów oraz pozostałości ładunkowych,

7) nie opracowuje planu gospodarowania odpadami oraz pozostałościami ładunkowymi ze statków

– podlega karze grzywny.

2. Orzekanie w sprawach o czyny, o których mowa w ust. 1, następuje w trybie przepisów Kodeksu postępowania w sprawach o wykroczenia.

Rozdział 6

Zmiany w przepisach obowiązujących

Art. 13. (pominięty)

Art. 14. (pominięty)

Art. 15. (pominięty)

Rozdział 7

Przepisy przejściowe i końcowe

Art. 16.[Przepis przejściowy] Przepis art. 6 ust. 1 pkt 2 stosuje się po upływie 12 miesięcy od dnia wejścia w życie Załącznika IV Konwencji MARPOL.

Art. 17.[Wejście w życie] Ustawa wchodzi w życie z dniem 1 stycznia 2003 r.