Akt prawny
archiwalny
Wersja archiwalna od 2020-06-08 do 2024-09-25
Wersja archiwalna od 2020-06-08 do 2024-09-25
archiwalny
ROZPORZĄDZENIE
MINISTRA ZDROWIA1)
z dnia 4 września 2008 r.
w sprawie rozpuszczalników ekstrakcyjnych, które mogą być stosowane w produkcji żywności2)
z dnia 4 września 2008 r. (Dz.U. z 2008 r., Nr 177, poz. 1093)
t.j. z dnia 8 czerwca 2020 r. (Dz.U. z 2020 r., poz. 1011)
Na podstawie art. 14 ust. 2 ustawy z dnia 25 sierpnia 2006 r. o bezpieczeństwie żywności i żywienia (Dz. U. z 2019 r. poz. 1252 oraz z 2020 r. poz. 284 i 285) zarządza się, co następuje:
§ 1.[Zakres podmiotowy] 1. Rozporządzenie określa:
1) maksymalne dopuszczalne poziomy zawartości w rozpuszczalnikach ekstrakcyjnych pierwiastków szkodliwych dla zdrowia;
2) wykaz substancji i materiałów dopuszczonych do stosowania w produkcji żywności jako rozpuszczalniki ekstrakcyjne;
3) warunki stosowania rozpuszczalników ekstrakcyjnych;
4) maksymalne dopuszczalne poziomy pozostałości rozpuszczalników ekstrakcyjnych w żywności lub w składnikach żywności;
5) szczegółowe wymagania w zakresie oznakowania rozpuszczalników ekstrakcyjnych.
2. Rozporządzenie nie dotyczy rozpuszczalników ekstrakcyjnych stosowanych w produkcji dozwolonych substancji dodatkowych, witamin i innych składników żywności, z zastrzeżeniem § 5 i 6.
§ 2.[Pierwiastki szkodliwe dla zdrowia] W 1 kg rozpuszczalnika ekstrakcyjnego nie mogą znajdować się pierwiastki szkodliwe dla zdrowia w ilości większej niż 1 mg arsenu oraz 1 mg ołowiu.
§ 3.[Wykaz substancji i materiałów dopuszczonych do stosowania w produkcji żywności jako rozpuszczalniki ekstrakcyjne] 1. Dopuszcza się stosowanie w produkcji żywności jako rozpuszczalników ekstrakcyjnych substancji i materiałów określonych w § 4 oraz w załącznikach do rozporządzenia.
2. Wykaz substancji i materiałów dopuszczonych do stosowania w produkcji żywności jako rozpuszczalniki ekstrakcyjne oraz maksymalne poziomy pozostałości tych substancji i materiałów w żywności lub w składnikach żywności określa załącznik nr 1 do rozporządzenia.
3. W produkcji środków spożywczych lub składników żywności mogą być również stosowane jako rozpuszczalniki ekstrakcyjne:
1) woda, do której mogą być dodane substancje regulujące kwasowość lub zasadowość;
2) inne substancje spożywcze posiadające właściwości rozpuszczalnika.
§ 4.[Dopuszczalność stosowania rozpuszczalników ekstrakcyjnych] 1. Dopuszcza się do stosowania w produkcji żywności, zgodnie z dobrą praktyką produkcyjną, rozpuszczalniki ekstrakcyjne, z zastrzeżeniem ust. 2 i 3, o nazwie:
1) propan;
2) butan;
3) octan etylu;
4) etanol;
5) dwutlenek węgla;
6) aceton, z wyłączeniem, o którym mowa w ust. 3;
7) podtlenek azotu.
2. Stosowanie rozpuszczalników ekstrakcyjnych w produkcji żywności uważa się za zgodne z dobrą praktyką produkcyjną, jeżeli w wyniku ich użycia pozostałości tych rozpuszczalników lub ich pochodnych będą występowały w ilościach technicznie nieuniknionych, które nie stanowią zagrożenia dla zdrowia człowieka.
3. Zabronione jest stosowanie acetonu do rafinacji oliwy z wytłoków z oliwek.
§ 5.[Wykaz rozpuszczalników ekstrakcyjnych] 1. (uchylony).
2. Wykaz rozpuszczalników ekstrakcyjnych, które mogą być stosowane do produkcji aromatów z naturalnych produktów posiadających właściwości aromatyzujące, oraz maksymalne poziomy pozostałości tych rozpuszczalników w żywności lub w składnikach żywności określa załącznik nr 2 do rozporządzenia.
§ 6.[Substancje dodatkowe, witaminy i inne składniki żywności] Substancje dodatkowe, witaminy i inne składniki żywności mogą być dodawane do żywności pod warunkiem, że nie spowoduje to obecności w środkach spożywczych pozostałości rozpuszczalników ekstrakcyjnych, pochodzących od tych substancji dodatkowych, witamin i innych składników odżywczych, na poziomie mogącym stanowić zagrożenie dla zdrowia człowieka.
§ 7.[Oznakowanie] 1. Substancje przeznaczone do stosowania jako rozpuszczalniki ekstrakcyjne w produkcji środków spożywczych, wprowadzane do obrotu, na opakowaniach, pojemnikach lub etykietach muszą być oznakowane informacjami zawierającymi:
1) nazwę handlową określoną w § 4 lub w załącznikach do rozporządzenia;
2) jednoznaczne wskazanie, że dana substancja lub materiał jest odpowiedniej jakości do zastosowania w ekstrakcji żywności lub jej składników;
3) dane umożliwiające identyfikację partii lub serii;
4) dane identyfikujące podmiot działający na rynku spożywczym, który produkuje lub pakuje rozpuszczalniki lub, jeżeli jego działalność jest zarejestrowana w państwie członkowskim Unii Europejskiej, wprowadza rozpuszczalniki do obrotu, obejmujące firmę, a w przypadku podmiotu niebędącego przedsiębiorcą nazwę (imię i nazwisko), oraz adres siedziby lub miejsca zamieszkania;
5) zawartość netto podaną w jednostkach objętości;
6) szczególne warunki stosowania lub magazynowania – jeżeli jest to konieczne ze względu na bezpieczeństwo żywności.
2. Od obowiązku umieszczenia na opakowaniach, pojemnikach lub etykietach informacji, o których mowa w ust. 1 pkt 3–6, można odstąpić w przypadku umieszczenia tych informacji w dokumentach handlowych dotyczących danej partii lub serii substancji i dostarczenia tych dokumentów do odbiorcy razem z dostawą danej substancji lub wcześniej.
3. W zakresie nieuregulowanym w ust. 1 i 2 do oznakowania rozpuszczalników ekstrakcyjnych stosuje się przepisy w sprawie znakowania środków spożywczych.
§ 8.[Wejście w życie] Rozporządzenie wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.
1) Minister Zdrowia kieruje działem administracji rządowej - zdrowie, na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 18 listopada 2019 r. w sprawie szczegółowego zakresu działania Ministra Zdrowia (Dz. U. poz. 2269).
2) Przepisy niniejszego rozporządzenia wdrażają:
1) dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/32/WE z dnia 23 kwietnia 2009 r. w sprawie zbliżenia przepisów ustawowych państw członkowskich dotyczących rozpuszczalników do ekstrakcji stosowanych w produkcji środków spożywczych i składników żywności (Dz. Urz. UE L 141 z 06.06.2009, str. 3);
2) dyrektywę Komisji 2010/59/UE z dnia 26 sierpnia 2010 r. zmieniającą dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/32/WE w sprawie zbliżenia przepisów ustawowych państw członkowskich dotyczących rozpuszczalników do ekstrakcji stosowanych w produkcji środków spożywczych i składników żywności (Dz. Urz. UE L 225 z 27.08.2010, str. 10);
3) dyrektywę Komisji (UE) 2016/1855 z dnia 19 października 2016 r. zmieniającą dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/32/WE w sprawie zbliżenia przepisów ustawowych państw członkowskich dotyczących rozpuszczalników do ekstrakcji stosowanych w produkcji środków spożywczych i składników żywności (Dz. Urz. UE L 284 z 20.10.2016, str. 19).
Załączniki do rozporządzenia Ministra Zdrowia
z dnia 4 września 2008 r.
Załącznik nr 1
WYKAZ SUBSTANCJI I MATERIAŁÓW DOPUSZCZONYCH DO STOSOWANIA W PRODUKCJI ŻYWNOŚCI JAKO ROZPUSZCZALNIKI EKSTRAKCYJNE ORAZ MAKSYMALNE POZIOMY POZOSTAŁOŚCI TYCH SUBSTANCJI I MATERIAŁÓW W ŻYWNOŚCI LUB W SKŁADNIKACH ŻYWNOŚCI
Lp. | Nazwa rozpuszczalnika | Warunki stosowania | Maksymalna pozostałość w ekstrahowanej żywności lub w składnikach żywności |
1 | 2 | 3 | 4 |
1 | Heksan1) | Produkcja lub frakcjonowanie tłuszczów i olejów lub produkcja tłuszczu kakaowego | 1 mg/kg tłuszczu, oleju lub tłuszczu kakaowego |
Produkcja odtłuszczonych produktów białkowych i odtłuszczonej mąki | 10 mg/kg środka spożywczego zawierającego odtłuszczone produkty białkowe i odtłuszczone mąki | ||
30 mg/kg odtłuszczonego produktu sojowego sprzedawanego konsumentowi finalnemu | |||
Produkcja odtłuszczonych zarodków zbożowych | 5 mg/kg odtłuszczonych zarodków zbożowych | ||
2 | Octan metylu | Produkcja kawy i herbaty bezkofeinowej oraz kawy i herbaty pozbawionej substancji drażniących i zgorzkniających | 20 mg/kg kawy lub herbaty |
Produkcja cukru z melasy | 1 mg/kg cukru | ||
3 | Keton metyloetylowy2) | Frakcjonowanie tłuszczów i olejów | 5 mg/kg tłuszczu lub oleju |
Produkcja kawy i herbaty bezkofeinowej oraz kawy i herbaty pozbawionej substancji drażniących i zgorzkniających | 20 mg/kg kawy lub herbaty | ||
4 | Dichlorometan (chlorek metylenu) | Produkcja kawy i herbaty bezkofeinowej oraz kawy i herbaty pozbawionej substancji drażniących i zgorzkniających | 2 mg/kg kawy palonej 5 mg/kg herbaty |
5 | Metanol | Do wszystkich zastosowań | 10 mg/kg |
6 | Propan-2-ol | Do wszystkich zastosowań | 10 mg/kg |
7 | Eter dimetylowy | Przygotowanie odtłuszczonych białkowych produktów zwierzęcych, włącznie z żelatyną3) | 0,009 mg/kg w odtłuszczonych białkowych produktach zwierzęcych, włącznie z żelatyną |
Przygotowanie kolagenu4) i pochodnych kolagenu, z wyjątkiem żelatyny | 3 mg/kg w kolagenie i pochodnych kolagenu, z wyjątkiem żelatyny |
Objaśnienia:
1) Heksan oznacza produkt handlowy składający się głównie z acyklicznych nasyconych węglowodorów, zawierających 6 atomów węgla i podlegających destylacji w temperaturze pomiędzy 64°C a 70°C. Połączone użycie heksanu i ketonu metyloetylowego jest niedozwolone.
2) Zawartość n-heksanu w tym rozpuszczalniku nie powinna przekraczać 50 mg/kg; rozpuszczalnik ten nie może być użyty w połączeniu z heksanem.
3) Żelatyna oznacza naturalne rozpuszczalne białko, żelujące lub nieżelujące, uzyskane w wyniku częściowej hydrolizy kolagenu pochodzącego z kości, skóry i skórek oraz ścięgien zwierząt zgodnie z odpowiednimi wymogami rozporządzenia (WE) nr 853/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 29 kwietnia 2004 r. ustanawiającego szczególne przepisy dotyczące higieny w odniesieniu do żywności pochodzenia zwierzęcego (Dz. Urz. UE L 139 z 30.04.2004, str. 55, z późn. zm. – Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne, rozdz. 3, t. 45, str. 14), zwanego dalej „rozporządzeniem nr 853/2004”.
4) Kolagen oznacza produkt na bazie białka pochodzący ze zwierzęcych kości, skór, skórek i ścięgien, wytworzony zgodnie z odpowiednimi wymogami rozporządzenia nr 853/2004.
Załącznik nr 2
WYKAZ ROZPUSZCZALNIKÓW EKSTRAKCYJNYCH, KTÓRE MOGĄ BYĆ STOSOWANE DO PRODUKCJI AROMATÓW Z NATURALNYCH PRODUKTÓW POSIADAJĄCYCH WŁAŚCIWOŚCI AROMATYZUJĄCE, ORAZ MAKSYMALNE POZIOMY POZOSTAŁOŚCI TYCH ROZPUSZCZALNIKÓW W ŻYWNOŚCI LUB W SKŁADNIKACH ŻYWNOŚCI
Lp. | Nazwa rozpuszczalnika | Maksymalna pozostałość w żywności lub w składnikach żywności |
1 | 2 | 3 |
1 | Butan-1-ol | 1 mg/kg |
2 | Butan-2-ol | 1 mg/kg |
3 | Cykloheksan | 1 mg/kg |
4 | 1,1,1,2-tetrafluoroetan | 0,02 mg/kg |
5 | Dichlorometan (chlorek metylenu) | 0,02 mg/kg |
6 | Eter dietylowy | 2 mg/kg |
7 | Heksan1) | 1 mg/kg |
8 | Keton metyloetylowy1) | 1 mg/kg |
9 | Octan metylu | 1 mg/kg |
10 | Propan-1-ol | 1 mg/kg |
11 | Metanol | 1,5 mg/kg |
12 | Propan-2-ol | 1 mg/kg |
Objaśnienie:
1) Połączone użycie heksanu i ketonu metyloetylowego jest niedozwolone.